اشعار کمال الدین اسماعیل

parädox · 12/3/21

ای آنکه همای همّت تو
جز بر فلک آشیان ندارد

یک نکته ز راز خویش گردون
از خاطر تو نهان ندارد

بی رای تو مملکت چه باشد؟
چون کالبدی که جان ندارد

چون دست بر آورد سخایت
هیچش غم بحروکان ندارد

پیشانی هیچ گردنی نیست
کز خاک درت نشان ندارد

معلوم تو هست کین دعا گوی
سرمایه بجز زبان ندارد

وان نیز جز از برای مدحت
در کارگه دهان ندارد

ای آنکه رهی توقّع خیر
الّا ز تو در جهان ندارد

با زاری گشت بنده لیکن
جز بر در تو دکان ندارد

شد شعر فروش زانکه هر کس
کو شعر فروخت نان ندارد

شایستۀ چون تو مشتریّی
اطلس بجز آسمان ندارد

چون لایق بندگان درگاه
چیزیست که جر فلان ندارد

از روی کرم قبول فرمای
هر چند محلّ آن ندارد

ور حاجت وی روا کنی نیز
زان لطف جز این گمان ندارد

مقصود بهر چه حاصل آید
صاحب نظرش گران ندارد

آن کیست که خود زاهل معنی؟
تشریف تو رایگان ندارد

بر درگه تو من گدا نیز
گر سود کنم زیان ندارد

parädox · 12/3/21

ای کریمی که نفحۀ خلقت
بوی باد شمال میدارد

فصل نوروز از شمایل تو
مایۀ اعتدال میدارد

امل از پهلوی عنایت تو
یک شکم جاه و مال میدارد

آرزو سربسر توقّع خویش
زین جناب جلال میدارد

دوری دولت از ستانۀ تو
دری اندر محال میدارد

آفتاب بقای بدخواهت
روی سوی زوال میدارد

هفت سیاره را بحضرت تو
هـ*ـوس اتصّال میدارد

پاس بام سراچۀ قدرت
هفتمین کو توال میدارد

هم بفتویّ مشتری مریخ
خون خصمت حلال میدارد

روز نوروز در حمل خورشید
دیدن تو بفال میدارد

زهره از خلقت اکتساب کند
هرچه زیب و جمال میدارد

تیر چرخ از نشاط خدمت تو
هـ*ـوس پر و بال میدارد

از فروغ ضمیر روشن تو
کسوت مه صقال میدارد

بردرت چرخ هرچه کرد و کند
روی در امتثال میدارد

همه نوروزها بعهد تو باد
تا وجود احتمال میدارد

یک سخن دارم و بخواهم گفت
گرچه زانت ملال میدارد

از جنابت که نیست خالی ازو
هرچه اسم کمال میدارد

بنده زاده علی اسمعیل
طمع رسم سال میدارد

وین دوبیتی زبان حالش گفت
زین سبب اختلال میدارد

«آن وعده نه در خور وفا بود مگر

یابنده نه لایق عطا بود مگر»

«پروانۀ آن جزوخطا بود مکر

یا چنین زاندازۀ ما بود مگر»

صیت جود تو بی زبانانرا
اینچنین برسؤال میدارد

کودکی را که وعدۀ دیبا
سالی اندر جوال میدارد

نیست از کار دور با کرامت
آنچه او در خیال میدارد

parädox · 12/3/21

نیک درخط شده ام از قلمت
که مرا قصد بجان می دارد

عثرات من غمگین از بر
همه چون آب روان می دارد

همه در روی رهی می گوید
هر چه طبع تو نهان می دارد

با همه سر سبکی کوراهست
سر بر این خسته گران می دارد

یک زبانست بید گفتن من
ورچه دایم دو زبان می دارد

شبروی می کند اندر خط تو
راه بر خسته دلان می دارد

بامنش رای سیه کاریهاست
راستی را سر آن می دارد

گرچه از غایت صفرا باشد
که زبان تلخ چنان می دارد

در سرش چیزکی از سودا هست
کنده بر پای از آن می دارد

هست دیوانه تر از من صدره
که ز دست تو فغان می دارد

مدهش از پی سودا ترشی
که به سوداش زیان می دارد

***

صدر ملّت که دعا گویی تو
از سر صدق و صفا باید کرد

هرکجال قهر تو پیشانی کرد
خصم را روی قفا باید کرد

بهر بـ*ـو*سیدن خاک در تو
چرخ را پشت دوتا باید کرد

تا سر انگشت تو بارنده بود
خواهش از ابر چرا باید کرد؟

ابر را تا کف تو ناموزد
او چه داند که عطا باید کرد؟

برامید دم خلقت ما را
روی در روی صبا باید کرد

سرو را تربیت اهل هنر
نیک دانی که ترا باید کرد

گرچه بی کار نبی ، یک ساعت
نیز در کار خدا باید کرد

ورچه عالی نظری از سر لطف
نظری هم سوی ما باید کرد

ماجرا ئیست دعا گوی ترا
که بناچار ادا باید کرد

چون حیا مانع روزی آمد
لاجرم ترک حیا باید کرد

چه حیا ترک حیات اولیتر
زآنکه مرسوم رها باید کرد

داده یی وعدۀ تشریف رهی
لابد آن وعده وفا باید کرد

گر صوا بست همه ساله کنی
ورنه یکبار خطا باید کرد

وجه قرضی که مرا جمع شدست
نیک دانم زکجا باید کرد

همه سر سبزی انعام تو باد
کوشناسد که چها باید کرد

آن آینده ادا خود باشد
آن بگذشته قضا باید کرد

من بانعام تو حاجتمندم
حاجت بنده روا باید کرد

parädox · 12/3/21

شنیدم که مخدوم اهل هنر
به سمع رضا شعر من گوش کرد

به ذوقی تمام آن نوشیدنی گران
که من داده بودم سبک نوش کرد

چو سرمست شد فکر تش زان نوشیدنی
که جان را به یک جرعه بیهوش کرد

بشد با عروسان افکار من
دو دست قبول اندر آ*غو*ش کرد

ولیکن چو کابینشان خواست کرد
به اقبال من خود فراموش کرد

ز بخشش همی راند کلکش سخن
ندانم مر او را که خاموش کرد

***

زهی ستوده خصالی که با کفایت تو
همی نیارد تیر فلک تغفّل کرد

تویی که هرکه زخاک جناب تو بگذشت
همه حکایت دلداری و تفضّل کرد

زرنگ خامه و نظم حدیث تو هر سال
عروس ملک بزّر و گهر تجمّل کرد

نسیم خلق تو با سـ*ـینه های غمگینان
همان کند که دم نو بهار با گل کرد

چو سنگ زیر تویی آسیای ملکت
ضرورتست ترا بارما تحمّل کرد

به آب لطف تو میگردد آسیای هنر
هزارباره خرد اندرین تأمّل کرد

بخدمت تو رهی را وسیلت خود ساخت
کسی که عمر خود اندر سر توکّل کرد

چنان مکن که خجل گردد اندرین که رهی
به پای مردی لطف تو این تقبّل کرد

ببین چگونه بود در مقام بخشایش
کسی که از همه عالم بمن توسّل کرد

parädox · 12/3/21

اینت سردی که این زمستان کرد
که همه کاره ما پریشان کرد

تاختن کرد لشکر بهمن
خانه بر خلق همچو زندان کرد

آب را تخته بند کرد به جوی
شاخ را از لباس بی پوشش کرد

باد سرد از بخارهای نفس
چاه یخدان چه ز نخدان کرد

لشکر غز نکرد در کرمان
آنچه امسال برف و باران کرد

خانه ها خود نبود آبادان
باد و باران تمام ویران کرد

پارهم برف بود و باران لیک
نعمت خواجه کارم آسان کرد

جبّه فرمود و پوستین بخشید
گندمم داد و نان در انبان کرد

عمل و زرّ و غلّه و تشریف
نه زیک نوع لطف و احسان کرد

لیک امسال آن عنایتها
در حق من عظیم نقصان کرد

رسمهای هزار ساله که بود
همه یکباره روی پنهان کرد

پشت گرمیّ من نداد ار چه
هر کسم پوستین فراوان کرد

آن همه رفت، اعتراضی نیست
گر به حق کرد و گر به بهتان کرد

ماند اینجا یک التماس حقیر
کین همه سردی از پی آن کرد

گر چه خود قطع رسم تتماجست
رسم تتماج قطع نتوان کرد

parädox · 12/3/21

ای سخا پیشه یی کامید مرا
سوی بخت تو رهنمون آورد

پرتو همّت تو چون آتش
رخ بدین چرخ آبگون آورد

چون بدیدم که نشتر از ره فصد
از تن نازنینت خون آورد

عجب آمد مرا از ین حالت
هر زمان حیرتم فزون آورد

گفتم این دست بحر بود،چرا
همچو کان لعل از درون آورد؟

دست سرو، ارغوان شکوفه کند؟
یاسمین بار لاله چون آورد؟

شفق از افتاب طالع شد ؟
فلک این رسم نو کنون آورد؟

آخر الامر معنیی بس خوب
در دلم عقل رهنمون آورد

دست تو بر مثال دریاییست
که دو صد بحر را زبون آورد

همچو غوّاص سر بدو در برد
شاخ مرجان ازو برون آورد

***

صوفی نهاد عادت اسبم تو کّلست
قانع بود بهر چه خداداد، می خورد

نه رسم ادّخار شناسد نه جمع لوت
هر چه آیدش بدست بننهاد می خورد

بی زحمت غراره و انبار و توبره
روزیّ خویش از عدم آباد می خورد

زنبیل و دلو کهنه و جاروب و بوریا
هر چ آن بیافت فارغ و آزاد می خورد

هر کاه گل که از نم باران علی الفتوح
از بام و در در آخرش افتاد می خورد

وقتی به ژاژ خایی شاگرد بنده بود
و اکنون بعلم من به از استاد می خورد

دشنام زشت می دهدم زان بهر دو گام
چون حدّ قذف چوبی هشتاد می خورد

چون نیستش ز بی علفی قوّت نهوض
بیچاره تازیانۀ بیداد می خورد

روز و شبش به وعدۀ تو دم همی دهم
وازان دمم که زندگیش باد می خورد

اسبی که انده علفش خاطرم بسوخت
وصفش کجا درین دل ناشاد می خورد

از عشق کاه بر رخ من بـ*ـو*س می دهد
بر یاد سبزه خنجر پولاد می خورد

تا می کند ز وعدۀ کاه و جو تو یاد
ای بس گرسنگس که بدان یاد می خورد

parädox · 12/3/21

به من رسید مقالی که گر بکوه رسد
ز شوق و ذوق زجای نشست بر خیزد

معانیی ز ظروف حروف افزون تر
که گر از آن بچشد عقل هست برخیزد

اگر بصورت معنی نقاب دور کند
فغان ز طایفة بت پرست بر خیزد

دلی که یک سرانگشت ازین برو خوانی
برقص از سرجان یک بدست بریزد

به مغز هر که رسد شمّه یی ز الفاظش
به طبع خوش ز سر هر چه هست بر خیزد

مثال صاحب عادل که از میامن او
ز زلف مادر خان هم شکست برخیزد

چو نرگس انکه بود بخت و دولتش خفته
نسیم لطفش بر وی چو جست برخسزد

هزار سال غمی بر دل ار نشسته بود
چو در خیالش یکدم نشست برخیزد

هر آن فتاده که خود را دمی به میخ نیاز
به آستانۀ او باز بست برخیزد

تن ضعیف من از زیر بار منّت او
اگر تواند برخاست پست برخیزد

عقود در که ز دست جواد او برخاست
کدام دست دگر را ز دست برخیزد؟

***

دل مرا چو سپهر از غمی بپردازد
هم از نخست بسیج دگر غم آغازد

مگر سپهر بدانسته است این معنی
که هیچ گونه مرا عافیت نمی سازد

ز چرخ چون بگریزم؟ که هر دم در حلق
ز خیط ابیض و اسود کمندی اندازد

ز سوز سـ*ـینه اگر شرح بر زبان رانم
تنم ز تاب زبان همچو شمع بگدازد

دراز دامنی من عیان شود گر چرخ
لباس محنت بر قدّ عمرم اندازد

بسان آتش شمعست پست تر هر دم
بسر فرازی هر کس که بیشتر یازد

رباب وار شدم خرسوار در صف لهو
از آنکه چرخم بی گوشمال ننوازد

کسی که خوش سخن و راست رو بود ناچار
چو چنگ از پی هر زخم کردن افرازد

گمان ببی غمی آن مبر که در پشت
نگار خانۀ چهره بخنده بطرازد

چو حقّه هاست دل و غم چو مهره و گردون
یکی مشعبد چابک که حقّه می بازد

که جمله مهرۀ خود زیر حقّه یی دارد
که پیش چشم تو از مهره اش بپردازد

در آهنین در از آن چوب می خورد آتش
که همچو من بزبان آوری همی نازد

پریر گفت مرا خوشدلی، کجاست دل؟
چرا بجانب ما هیچ گونه نگرازد؟

جواب دادم و گفتم که دار معذورش
که از نزاحم غم با تومی نپردازد

دو سال رفت که چوگان چرخ چون گویم
بزخم حادثه از هر سویی همی تازد

هنوز روی خلاصی نمی شود روشن
مگر خدای تعالی لطیفه یی سازد

parädox · 12/3/21

ای که گر لطف تو فرماندۀ ایّام شود
از جهان قاعدۀ جور و جفا برخیزد

چرخ را گویی بنشین و مرو بنشیند
کوه را گویی برخیز و بیا برخیزد

گر سر کلک تو رویی بخراشد بمثل
وجه ارزاق خلایق ز کجا برخیزد؟

موج دریا بنشیند ، زند رعد نفس
هرکجا دست جوادت بسخا برخیزد

گر اشارت رود از قدر تو زی مرکز خاک
از پی خدمت او چست زجا برخیزد

تویی آنکس که بتأیید ثنایت هر دم
همه انواع غم از خاطر ما برخیزد

تا که در عهدۀ ارزاق نشست گفت
هرکسی در طلب رزق چرا برخیزد؟

هرکه از شربت حرمان تو مخمور افتاد
از دم صور بصد رنج و عنا برخیزد

با کران سنگی حلم تو شگفتم ناید
گرسبکساری از طبع هوا برخیزد

چرخ در حقّ حسود تو شفاعت ناید
که بدافتاد، قضا گفت : که تا برخیزد

هرکجا تنگدلی یافت چو غنچه کرمت
بدل آرایی او همچو صبا برخیزد

ای کریمی که هرآنکس که بتو باز افتاد
زاستان تو بصد برگ و نوا برخیزد

پای طبعم چو شود آبله در راه هوات
عذر لنگ آرد و از راه ثنا برخیزد

لیک نتواند خاموش نشستن چه کند ؟
سحری از پی یوزش بدعا برخیزد

در سر آمد ز جفاهای فلک شخص هنر
دست گیرش ز کرم بو که بپا برخیزد

نکته یی با تو در اندازم از گستاخی
که کجا لطف تو بنشست حیا برخیزد

فقر را سوی عدم توشه همی باید دار
وین چنین کاری از دست شما برخیزد

بر سر راه کرم چشم اهل منتظرست
می چه فرمایی، بنشیند یا برخیزد؟

همه الطاف الهی مدد جان تو باد
تا که این عالم فانی بفنا برخیزد

parädox · 12/3/21

مژده ای دل که کار دیگر شد
و انچه می خواستی میسّر شد

یار از راه جور برگردید
مشفق و مهربان و چاکر شد

کار اگر بسته بد گشایش یافت
عیش اگر زهر بود شکّر شد

دل که چون لفظ او مقیّد بود
هم بسعی خطش محرّر شد

نامه فرمود و دل خوشیها داد
چون که حال منش مقرّر شد

کلک بیمارش احتما بشکست
با من از آنچه بود بهتر شد

اشتهیّ دروغ کرد آغاز
با سر پرسش مزوّز شد

بر گرفتم ز درج درّش مهر
دامنم پر ز درّ و گوهر شد

مردم چه مشم ابن مقلمة وقت
بندۀ آن خط چو عبهر شد

بر بیاض خودش سوادی کرد
که از او چشم جان منوّر شد

دیده بر حرفهاش مالیدم
حالی از اب لطف او تر شد

خط مشکین او چو بر خواندم
مغز جانم ازو معطّر شد

شاخ طبعم گهر ببار آورد
چون کش الفاظ او مصوّر شد

هر چه دشنام و خشم بود از من
به دعا و ثنا برابر شد

کلک او کرده بود عربده زانک
زان معانیش باده در سر شد

parädox · 12/3/21

ای بزرگی که بر علم تو ظاهر باشد
هر چه مدفون زوایای سرایر باشد

هر زمان کلک تو چون آب فرو می خواند
هر چه بر صفحة اسرار ضمایر باشد

گام بر تارک خورشید گزارد ز شرف
گر عطارد نفسی با تو مناظر باشد

در نفسهای تو هرگه که کنی نشر علوم
هست بویی که در انفاس مجاهر باشد

اقتضغی همه اسباب سعادات کند
هر تاره که بدان رای تو ناظر باشد

از پی فایده در حلقة درست برجیس
چون جواب تو بسی خواست که حاضر باشد

بنده را نیز خیالست که بی استحقاق
اندر آن حلقه هم از جمع اصاغر باشد

گرچه در خدمت صدر تو هنرمندانند
وین رهی باردل و زحمت خاطر باشد

لیک شرطست که برخوان ملوک از پی رسم
تره اول و حلوا آخر باشد

آهن ارچند ندارد خطری،بازرسرخ
در ترازو بگه وزن مجاور باشد

جنبش هفت فلک بر نهنج کام تو باد
تا که اجسام مرکّب ز عناصر باشد

***

بنزد خواجه رفتم بهر کاری
کزانم باز گفتن عار باشد

و لکن اقتضای روزگارست
که دانا را به نادان کار باشد

یکی مجهولکی پیش درش بود
چو سگ کوحاجب مردار باشد

مرا گفتا: توقّف کن زمانی
که وقت بار خود دیدار باشد

مرا آن بار خاطر گشت، گفتم
گدایی را خود این مقدار باشد؟

گدایان محتشم گردند امّا
حدیث بار بس بسیار باشد

خرد چون حیرت من دید گفتا
ندانستی که خر را بار باشد

پس آنگه بیتکی تلقین من کرد
که زیب یک جهان اشعار باشد

بسا سر کافسرش افسار باشد
بسا در کز در مسمار باشد

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

اخراج شده

اخراج شده

اخراج شده

اخراج شده

اخراج شده

اخراج شده

اخراج شده

اخراج شده

اخراج شده

اخراج شده

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین