آموزش صحنه و صحنه‌پردازی | اختصاصی انجمن رمان ۹۸

~ریحانه رادفر~ · 21/6/21

«به نام خداوند مهربان»
سلام به دوستان عزیزم و تمامی نویسندگان ارجمند.
این تاپیک اختصاصی رمان ۹۸، آموزش مقدماتی «صحنه و صحنه‌پردازی» برای نویسندگان مبتدی است.
هرگونه کپی برداری از متون با ذکر منبع پیگرد قانونی خواهد داشت!
••• تیم آموزش نویسندگی رمان ۹۸ تقدیم می‌کند. •••
#تیم_آموزش_نویسندگی
#انجمن‌رمان98
#آموزش

~ریحانه رادفر~ · 21/6/21

دوستان اگر نکته‌ای رو در تدریس جا انداختم؛ داخل شخصی بگید تا به پست‌ها اضافه کنم. امیدوارم این تاپیک برای شما عزیزان مفید واقع شود. با تشکر!
••• تیم آموزش نویسندگی انجمن رمان ۹۸ •••
***
یکی از موضوعات مهم در داستان نویسی؛ صحنه و صحنه پردازی است. جلسات گذشته حنانه جان در خصوص زاویه دید صحبت کرد. نویسنده دانای کل به خواننده اجازه می‌دهد تا هر آنچه دوست دارد ببیند و یا صحبت‌هایش را از طریق شخصیت بشنود یکی از شیوه‌های بیانی این است که نویسنده صحنه را شرح دهد و یا توصیف کند. با هر آنچه از زاویه دید آورده شده این شرح، یا توصیف یا توسط دانای کل و یا شخصیت برای صحنه داستان انجام می‌پذیرد.
صحنه و صحنه پردازی در داستان بیانگر مکان و زمان و محیطی است که «عمل داستانی» در آن به وقوع می‌پیوندد.
صحنه و صحنه پردازی یکی از عناصر مهم در داستان نویسی است. این موضوع آن قدر مهم است که صحنه‌ها نقش به سزایی در تعیین حد و حدود هر ژانر را به عهده می‌گیرند. یعنی از روی صحنه هر داستان و بسـ*ـتر وقوع اتفاقات می‌توان ژانر آن داستان را از سایر ژانرها منفک کرد. به عنوان نمونه داستان‌های ترسناک توصیف صحنه، زمان و مکان وقوع خاص خود را می‌طلبد که با ژانر طنز و سایر ژانرها متفاوت است. به همین دلیل در هنگام نگارش این نوع ژانر باید صحنه‌های خاص آن را خلق کرد که در راستای ترسناک‌تر و آفرینش وحشت بیشتری بیافریند.
صحنه‌پردازی و محلی که داستان در آن مکان اتفاق می‌افتد یکی از وظایف مهم نویسنده است. شاید در نگاه اول به نظر این امر ساده به نظر برسد؛ اما ساختن مکان، زمان مناسب برای وقوع اتفاقات داستان امری مهم است و اهمیت زیادی در پیشبرد ساختار داستان دارد. هر چه شما به عنوان نویسنده در صحنه‌پردازی وسواس بیشتری به خرج بدهید داستان بهتری از کار در می‌آید. این امر بر حضور فیزیکی و دادن شخصیت به مکان کمک می‌کند.
یافتن ایده، شخصیت‌پردازی و پیرنگ را اگر در یک کفه ترازو قرار بدهیم؛ کفه دیگر را با بیان جزییات و توصیف صحنه‌هایی است که در آن داستان اتفاق می‌افتد، پر می‌کند.
یکی از مهمترین سوالات در شروع نگارش داستان این است که:

از کجا شروع کنیم؟

بهترین کار این است که از توصیف صحنه شروع به نوشتن کنید. این کار در همه زمینه‌های نوشتاری مانند نمایشنامه نویسی و فیلمنامه نویسی شایع است و اگر آثار ادبی نویسندگان بزرگ را نیز مطالعه کنید متوجه می‌شوید که آنها نیز از توصیف صحنه داستان را شروع و به پایان رسانده‌اند.
پس برای نوشتن تنها لازم است که مکان داستانی را توصیف کنید. خواننده باید بداند که داستان در چه مکانی اتفاق می‌افتد.
سعی کنید توصیف صحنه و مکان داستانی را به سمت و سویی ببرید که به مکان شخصیت ببخشید. نه زیاد طولانی که خواننده خسته شود (مانند توصیف‌های طولانی نویسندگانی مانند بالزاک و...) و نه بیش از حد کوتاه که خواننده فرصت درک مکان و زمان را از دست بدهد.
شخصیت‌های شما که با آن خون و دل خوردن، ساخته و پرداخته اید، پیرنگ و همه عناصری که تا کنون از آنها اسم برده و یا توضیح داده شد باید در یک ظرف مکانی و زمانی قرار بگیرند. استفاده درست و کاربرد درست صحنه بر حقیقی بودن داستان می‌افزاید و این انتخاب درست مکانِ وقوع داستان، به قابل قبول بودن حوادث و اتفاقات کمک می‌کند. این داستان‌ها می‌تواند تخیلی، فانتزی و یا واقعی باشند اما هر چه که باشد نیاز به بسـ*ـترسازی مناسب دارند.
یادتان باشد این موضوع مهم است چرا که شخصیت اصلی و یا شخصیت‌های مهم شما بیشتر وقتشان را در آن سپری می‌کنند پس باید درست طرح‌ریزی شود.
شما می‌توانید برای شخصیت‌های خود صحنه‌ای خلق کنید که واقعی نیست و زاییده ذهن خلاق شما است؛ اما باید به نحوی آن را توصیف و شرح دهید که در ابتدا خود شما و بعد از آن خوانندگان‌تان آن را باور کنند.
این کار به این دلیل صورت می‌گیرد تا خواننده بتواند تصویری از مکان‌هایی که تمام داستان در آنها به وقوع می‌پیوندد را در ذهن خود تداعی و آن را در ذهن خود بازسازی کند.
شاید ماجراهای شما در یک شهر اتفاق می‌افتد شهری که وجود دارد، فرق نمی‌کند می‌تواند تهران باشد، یا شهری از جنوب مثل بندرعباس و...اما هر چه که هست شما باید به آن شهر شخصیت بدهید و کاری کنید که روح منحصر به فرد بودن آن شهر توسط شما به آن دمیده شود.

~ریحانه رادفر~ · 21/7/21

شخصیت‌ها و اتفاقات نیاز به بسـ*ـتری دارند که در آن به کارهایشان بپردازند. شخصیت در یک مکان و یا یک شهر زندگی می‌کند. وظیفه شما به عنوان نویسنده این است که شما به این شهر و یا مکانی که شخصیت در آن زندگی می‌کند شخصیت بدهید.
مهمترین وظیفه صحنه، آفریدن محیطی است که اگر موجب رخداد وقایع نشود، دست کم در نتیجه‌ای که آنها به بار می‌آورند، دخیل باشد.
برای این کار نیز شما مانند خلق شخصیت نیاز به پرونده‌سازی دارید و از این لحاظ ساخت پرونده صحنه و شخصیت مانند هم هستند و باید دقت لازم و کافی را به کار ببرید.
هدف از پرونده سازی صحنه این است که محیطی که می‌خواهید شخصیت و یا فضای داستان در آن قرار بگیرد به آن مکان جان ببخشید. باید این بسـ*ـتر به نحوی طراحی شده باشد که شخصیت داستان بتواند در آن رشد کند و از سوی دیگر خواننده نیز به راحتی آن را تصور کند.
برای این که کار شما را کمی راحت‌تر کرده باشم در هنگام ساخت بسـ*ـتر به این سوالها پاسخ دهید و بسـ*ـتر مورد نیاز داستانتان را به این شکل خلق کنید:
- اسم مکانی که قرار است داستان در آن اتفاق بیفتد چیست؟
- اسم آن از کجا منشا گرفته است؟ ( می‌توانید برای مکانی که خودتان خلق می‌کنید منشا بیافرینید)
- محیط نزدیک کدام یک از این عوامل طبیعی است؟ نزدیک دریا و یا رودخانه است؟ نزدیک کوهستان است؟ دشتی وسیع و صاف است؟
- طبیعت چه تاثیری بر آن گذاشته است؟( نزدیک دریاست و شرجی در آن بی داد می‌کند. آب و هوایش به نحوی است که به جز نخل در آن درختی نمی‌روید و یا هوای آن منطقه به نحوی سرد است که در زمستان به مرز منفی بیست درجه سانتیگراد نیز می‌رسد و...)
- شهر و یا مکانی که داستان در آن به وقوع می‌پیوندد ساختار قومی آن به شکلی است؟ آیا بیشتر مردم آنجا بومی هستند؟ یا ساختار قومی خاصی ندارد...
- شهر و یا آن منطقه به چه چیزی مشهور و شناخته شده است؟
- اگر شما به عنوان یک تازه وارد و یا یک توریست وارد آن شوید چه چیزی توجه شما را به خود جلب می‌کند؟
- هنگام عبور از خیابان‌های شهر چه بویی به مشام می‌رسد؟
- و...

~ریحانه رادفر~ · 21/7/21

این سوالات را در ذهن خود داشته باشید؛ اما در هنگام نگارش داستان لازم نیست در ابتدای توصیف مکان و بسـ*ـتر داستان همه آنها را با هم به کار ببرید. شما باید در چند جمله برگزیده و مناسب اجازه دهید مخاطب آن فضا را احساس کند و یا بویی که از آن مکان برمی‌آید را استشمام کند.
اگر شما بسـ*ـتر لازم را فراهم نکنید خواننده احساس می‌کند در یک ناکجا آباد گم شده، شناخت درست و دقیقی از پیرامون خود ندارد و به راحتی کتابی را که شما نویسنده آن هستید را به کناری می‌گذارد. اجازه گم‌شدگی را به خواننده خود ندهید. او را هرازگاهی در میانه متن به بسـ*ـتر و مکان وقوع حوادث برگردانید.
توصیف بسـ*ـتر به خصوص در داستان‌های تخیلی و همچنین داستان‌های تاریخی خیلی مهم است چون خواننده هیچ چشم اندازی از آن مکان و یا برهه تاریخی ندارد و این شما هستید که باید با جملات کلیدی مکان و بسـ*ـتر داستان را توصیف کنید.
یکی از بهترین محل‌ها برای توصیف مکان و زمان در ابتدای داستان است؛ اما این نیز به سلیقه شما به عنوان نویسنده مربوط می‌شود. لازم به یادآوری است داستان ممکن است در یک مکان صورت نگیرد و یا شخصیت‌های داستان ثابت نباشند و مرتب به مکان‌های مختلف بروند، وقتی فصل یا صحنه‌ای از داستان شما به پایان می‌رسد و قصد دارید صحنه جدید را در مکان جدیدی شروع کنید باید به خواننده بگویید که کجا رفته است.
ایجاد صحنه مناسب، به حال و هوای داستان، شخصیت‌پردازی کمک زیادی به شما می‌کند. برای مثال اگر بخواهید در محیط قتلی صورت بگیرد، یا بخواهید داستان ترسناکی را بنویسید مکان‌هایی مانند خرابه‌ها و یا محیط‌هایی سرشار از غم و وهم انگیز به شما کمک می‌کند تا خواننده را با خود با همان محیط ببرید.
زمان داستان نیز برای خلق بسـ*ـتر مهم هستند. خواننده باید بداند داستان شما در چه برهه از زمان اتفاق می‌افتد. اگر داستان در زمان گذشته اتفاق می‌افتد زمان دقیق آن چیست؟
در چه قرنی است؟ چه فصلی از سال؟ چه روزی از ماه است؟ چه ساعتی از روز و ...
محیط اجتماعی، سـ*ـیاسی و ... جامعه چگونه است؟
برای این کار باید به عنوان نویسنده محیط اجتماعی آن دوره را مطالعه کنید.
رمان‌های قرن نوزدهم صفحات زیادی را برای توصیف صحنه اختصاص می‌دادند. این موضوع در داستان‌های آن زمان به خوبی می‌توان دید. آن قدر توصیفات زیادی وجود دارد که خواننده به راحتی می‌تواند از این صفحات بگذرد بدون اینکه به فهم داستان و ماجراهای آن لطمه وارد کند. اما این شیوه قدیمی شده و خوانندگان کنونی دیگر زمان زیادی را به خوانش توصیفات صحنه که توسط نویسندگان به کار می‌برد نمی‌گذراند امروزه صحنه و بسـ*ـتر سازی آن بخشی از خصوصیات روحی و روانی شخصیت است.

***
تیم آموزش نویسندگی انجمن رمان۹۸
1400/04/30

YeGaNeH · 5/5/24

صحنه پردازی:
نقش مهمی در ارتباط گرفتن مخاطب با اثر دارد، اما اکثر نویسنده‌های تازه کار نسبت به آن بی‌توجه هستند.
به زمان و مکانی که عمل داستان در آن اتفاق می‌افتد صحنه می‌گویند. در واقع ما باید در داستان موقعیت کاراکتر را مشخص کنیم.
کاربرد درست صحنه به اعتبار و قابل قبول بودن صحنه می‌افزاید؛ به همین علت می‌گوییم صحنه عضو مهم داستان است.
صحنه شامل ۴ جز است:
۱. محل صحنه/ ۲. زمان صحنه/ ۳.وسیله‌ی صحنه/ ۴.عمل صحنه
برای مثال اجزای صحنه‌ی تصادف:
۱.محل تصادف
۲. زمان تصادف
۳. وسیله‌ی تصادف
۴. عمل تصادف

صحنه:
به زمان و مکانی که داستان در آن جریان پیدا می‌کند صحنه می‌گویند. صحنه‌ی داستان بسته به زمان و مکان است (زمان و مکان حدودی).
صحنه باید هدفمند باشد و ما باید در نظر بگیریم که داستان در چه صحنه‌ای در واقع در چه زمان و مکانی باید رقم بخورد.

وجه ممتاز یا متمایز صحنه:
هر صحنه با صحنه‌ی همانند خود وجه‌های مشترکی دارد و در عین حال ویژگی‌هایی دارد که آن را از صحنه‌ی مشابه متمایز می‌کند که به آن وجه ممتاز می‌گوییم. وجه ممتاز داستان را باورپذیر می‌کند.
برای مثال:
مبل‌های صورتی رنگ با فرش‌های زرد هارمونی نداشتند. تلویزیون کوچک را به دیوار زده بودند تا کودک به آن دسترسی نداشته باشد.
این وجه متمایز یا وجه ممتاز در خاطر مخاطب می‌ماند.

اجزای صحنه:
آن‌چه از اشیا، دیدنی‌ها، بوییدنی‌ها، شنیدنی‌ها، لمس کردنی‌ها و... در صحنه وجود دارند را اجزای صحنه می‌گویند.
برای مثال:
صدای باد، خشکی پارچه، بوی عطر، زبری فرش، صدای بارون، نرمی مبل، صدای ماشین و... .
در مسیر داستان باید از این اجزا به میزان لازم استفاده کنیم، اما از اون چیزی که جریان پیوسته‌ی داستان را متوقف می‌کنه نباید استفاده بکنیم.

انواع توصیف:
ما دو نوع توصیف داریم.
۱. توصیف مستقیم
۲. توصیف غیرمستقیم

توصیف مستقیم:
در این حالت داستان جریان ندارد و زمان صفر است. در واقع داستان جلو نمی‌رود و زاویه‌دید مانند یک دوربین است. این نوع توصیف مثل فیلمی از ذهن ما می‌گذرد و بیشتر در نمایشنامه‌نویسی و صحنه‌نویسی کاربرد دارد.

توصیف غیرمستقیم:
در این حالت خط داستان و زمان جاری است. این نوع توصیف برای رمان‌نویسی مناسب است.

*ما با توصیفات به مخاطب اطلاعات می‌دهیم و باید اطلاعات جدید در این حین داده شود و از دادن اطلاعات تکراری بپرهیزیم.
*این اطلاعات و توصیفات نیز نباید به صورت یکجا گفته شوند و باید تقسیم شده و کم‌کم در طول رمان گفته شوند.

انواع صحنه‌پردازی:
ما دو نوع صحنه پردازی داریم
۱. صحنه‌پردازی ایستا
۲ صحنه‌پردازی پویا

صحنه‌پردازی ایستا:
همان توصیفات مستقیم می‌باشد که موجب صحنه پردازی ایستا می‌شود.

صحنه‌پردازی پویا:
همان توصیفات غیرمستقیم می‌باشد که موجب صحنه پردازی پویا می‌شود.

وصف مجرد:
توضیحات کلی و مختصری هستند که در رمان‌نویسی باید به جای آن از "توصیفات عینی" بهره بگیریم.
برای مثال:
اون مرد جذابه (وصف مجرد) - اون مرد موهای پرپشت، قد بلند، چشم‌های مشکی و... دارد (توصیفات عینی و دارای جزئیات)

توصیفات عینی همان وجه‌های ممتاز و خاص هستند و برای داستان‌پردازی (رمان) باید از آن‌ها استفاده کنیم و از استفاده از وصف‌های مجرد بپرهیزیم.
*توصیفات غیر مستقیم، پرداختن به وجه ممتاز و خاص صحنه و به کار بردن درست تشبیهات باعث تصویری شدن داستان می‌شود.

فضا/ فضاسازی:
ما صحنه پردازی می‌کنیم تا حسی را به مخاطب منتقل کنیم. فضای داستان یعنی احساسی که از صحنه منتقل می‌شه و صحنه‌ها در حال و هوای داستان نقش مهمی دارن.
هر صحنه فضای خاصی داره و صحنه‌هایی که فضای خاصی دارند می‌تونن جایگزین حرف زدن یا دیالوگ بشن. در فضاسازی باید از آن‌چه در صحنه وجود دارد و می‌تواند احساس برانگیز باشد استفاده کرد.
باید از اجزا مثل اشیا و نحوه‌ی چیده شدنشون، نور، سایه، صدا، بو و آن‌چه به حس لامسه مربوط می‌شه مثل لرزش، خارش، گُرگرفتگی، سردی، گرمی و... طوری استفاده کنیم که به فضاسازی خوب و موثری برسیم.

*همچنین برای رسیدن به فضاسازی موثر (انتقال احساسات) باید از توصیفات غیرمستقیم و... استفاده کنیم.

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

آموزش صحنه و صحنه‌پردازی | اختصاصی انجمن رمان ۹۸

~ریحانه رادفر~

کپیست انجمن رمان ۹۸

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

~ریحانه رادفر~

کپیست انجمن رمان ۹۸

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

~ریحانه رادفر~

کپیست انجمن رمان ۹۸

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

~ریحانه رادفر~

کپیست انجمن رمان ۹۸

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

YeGaNeH

معاونت کل سایت رمان ۹۸

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

کپیست انجمن رمان ۹۸

کپیست انجمن رمان ۹۸

کپیست انجمن رمان ۹۸

کپیست انجمن رمان ۹۸

معاونت کل سایت رمان ۹۸

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین