زبانزدی حجاب زنان ایران باستان

M O B I N A · 1/8/23

آموزگار، ژاله و احمد تفضلی، اسطوره زندگی زرتشت، ۱۳۷۰، صص ۲۰-۱۳
4- بهار، مهرداد، پژوهشی در اساطیر ایران ، ج ۱، ص ۱۱۶؛ هینلز، جان، شناخت اساطیر ایران، ترجمه ژاله آموزگار و احمد تفضلی، صص ۳۸- ۳۹؛ باستی، نیلوفر، «الهگان مادر: ستایش نماد آفرینش»، زن و فرهنگ (مقالاتی در بزرگداشت بانو مارگات مید)، ص ۱۸۰
5- فرنبغ دادگی، بندهش، گزارنده مهرداد بهار ، ص۱۱۳-۱۱۶
6- همان، صص ۱۱۵-۱۱۹
7- فرنبغ دادگی، بندهش، گزارنده مهرداد بهار، صص۱۱۵-۱۱6؛ هینلز، جان، شناخت اساطیر ایران، ترجمه ژاله آموزگار و احمد تفضلی ، ص۷۰؛ حریریان، محمود؛ صادق ملک شهمیرزادی؛ ژاله آموزگار و نادر میرسعیدی، تاریخ ایران باستان ، ج۱، ص65
8- بهار، مهرداد، پژوهشی در اساطیر ایران ، ج ۱، ص ۵۱؛ حریریان، محمود؛ صادق ملک شهمیرزادی؛ ژاله آموزگار و نادر میرسعیدی، تاریخ ایران باستان ، ج۱، ص۷۹
9- همان ، صص 43- 44؛ حریریان، محمود؛ صادق ملک شهمیرزادی؛ ژاله آموزگار و نادر میرسعیدی، تاریخ ایران باستان ، ج ۱، ص۷6
10- حریریان، محمود؛ صادق ملک شهمیرزادی؛ ژاله آموزگار و نادر میرسعیدی، تاریخ ایران باستان ، ج۱، ص76
11- همان، ج ۱، ص ۷۸
12- همان، صص ۸۲- 84
13- صادقی، فاطمه، «جایگاه زن در سـ*ـیاست های اخلاقی دوره ساسانی»، زن و فرهنگ (مقالاتی در بزرگداشت بانو مارگارت مید)، صص160-۱۷۶
14- فرنبغ دادگی، بندهش، گزارنده مهرداد بهار، ص147
15- Pouruchista به معنی «پردانش» است. چیستا ایزد بانوی دانش و فرزانگی است و این نامگذاری زرتشت بر دختر خویش، حاکی از ارج نهادن او بر دانش و آگاهی زنان و در کانون توجه قرار دادن این ویژگی است.
16- وحیدی، حسین (مترجم)، گات ها (سرودهای مینوی زرتشت)، صص ۹۹- ۱۰۰
17- همان، ص ۱۰۱
18- بهزادی، رقیه، «سهم زنان در اسطوره و تاریخ شرق باستان»، زن و فرهنگ (مقالاتی در بزرگداشت بانو مارگارت مید)، ص۱۱۹
19- همان، ص ۱۱۹
20- دورانت، ویل، تاریخ تمدن (مشرق زمین، گاهواره تمدن)، ص۵۲
21- ملک زاده بیانی، ملکه، تاریخ مهر در ایران از هزاره چهارم تا هزاره اول ق. م ، ج ۱، صص 46- 47
22- همان، صص 46- 47
23- بهزادی، رقیه، «سهم زنان در اسطوره و تاریخ شرق باستان»، زن و فرهنگ (مقالاتی در بزرگداشت بانو مارگارت مید)، ص ۱۲۰
24- حریریان، محمود؛ صادق ملک شهمیرزادی؛ ژاله آموزگار و نادر میرسعیدی، تاریخ ایران باستان ، ج ۱، ص ۱۵۶
25- مزداپور، کتایون، «زن و مفهوم قدرت در شاهنامه»، زن و فرهنگ (مقالاتی در بزرگداشت بانو مارگارت مید)، ص۷۷
26- گیرشمن، رومن، ایران از آغاز تا اسلام، ص92 به نقل از: اسماعیل پور، ۱۳۸۲، ص ۹۲
27- همان، ص 61
28- پیرنیا، حسن (مشیرالدوله)، ایران باستان ، ج ۱، صص ۱۵۷ - ۱۵۹

M O B I N A · 1/8/23

همان، ص ۱۹۰؛ مزداپور، کتایون، «زن و مفهوم قدرت در شاهنامه»، زن و فرهنگ (مقالاتی در بزرگداشت بانو مارگارت مید)، ص۷۷
30- مزداپور، کتایون، «زن و مفهوم قدرت در شاهنامه»، زن و فرهنگ (مقالاتی در بزرگداشت بانو مارگارت مید)، ص۷۷
31- پیرنیا، حسن (مشیرالدوله)، ایران باستان، ج ۱، صص ۲۱۳-۲۱۶
32- نشانه هایی از آیین زرتشت در آثار به جامانده از آن دوره دیده می شود؛ مثل دخم های نزدیک کرمانشاه که نقش فروهر بالای آن حجاری شده، یا دخم های نزدیک سر پل ذهاب که به دکان داود موسوم است و مردی با لباس مادی و برشمی در دست، در آنجا عبادت می کند؛ اما در انتساب این آثار به مادها اتفاق نظر نیست (پیرنیا، حسن (مشیرالدوله)، ایران باستان، ج ۱، ص ۲۲۱). طبقه «مغان» هم یکی از طبقات چهارگانه مادها بود، با مغان دوره هخامنشی و پیشوایان روحانی آیین زرتشت به یک معنی نیست. مغان مادها معنای نژادی و قبیله ای داشت؛ آنها کاهنانی بودند که به جادوگری و پیشگویی می پرداختند و البته زرتشت به مبارزه با خرافه پرستی آنها پرداخت. این مغان بعدها به دین زرتشت درآمدند (بنگرید به: پیرنیا، حسن (مشیرالدوله)، ایران باستان ، ص۲۲۰).
33- رضایی، عبدالعظیم، گنجینه تاریخ ایران، ج۳، ص۳۷۱
34- ملک زاده بیانی، ۱۳۸۳، ج ۱، ص 49
35- رضایی، عبدالعظیم، گنجینه تاریخ ایران ، ج۳، ص۱۸۱
36- همان، ج 4، صص ۳ و صص ۳۸- ۳۹
37- نک: پایگاه اینترنتی جامعه شناسی ایران، ۱۳۸6
38- رضایی، عبدالعظیم، گنجینه تاریخ ایران، ج4، ص۳۰۷؛ بروسیوس، ماریا، زنان هخامنشی ، ص۱۳۳
39- بروسیوس، ماریا، زنان هخامنشی، ص ۱۱۰ و اردشیر دوم مادرش را بالاتر از خود و همسرش را در طرف دیگر خویش می نشاند ملک زاده، ۱۳4۷، ص ۹4
40- رضایی، عبدالعظیم، گنجینه تاریخ ایران، ج 4، ص۱۱۸
41- همان، ص ۱۳۱
42- برای بررسی تفصیلی قدرت و نفوذ سـ*ـیاسی زنان هخامنشی و نقد عالمانه نوشته های مورخان یونانی بنگرید به: بروسیوس، ماریا، زنان هخامنشی ، صص140-164
43- بروسیوس، ماریا، زنان هخامنشی ، ص ۱۲۹
44- همان، ص ۱۲۲
45- همان، ص۱۲۳
46- همان
47- همان، ص ۱۹۵
48- همان، صص 165- ۱۷۳
49- همان ص ۱۷۳ به بعد و ص ۱۹۱
50- همان، ص ۲۳۹
51- منشی زاده، مجتبی، «موقعیت اجتماعی زن در گستره شاهنشاهی هخامنشی»، زن و فرهنگ (مقالاتی در بزرگداشت بانو مارگارت مید)، ص۱۳۶.
52- خلیلی، کامیاب، زنان بنام در تاریخ ایران از آغاز تا انقراض سلسله ساسانیان، ص۸۷
53- بروسیوس، ماریا، زنان هخامنشی، ص ۱۲۱
54- همان صص ۱۷۳ - ۲۳۳ و ص ۲۳6
55- پیرنیا، ۱۳۱۷، ج۲، ص ۱۵۳۵؛ رضایی، عبدالعظیم، گنجینه تاریخ ایران، ج 4، ص ۲4۷

M O B I N A · 1/8/23

ملک زاده بیانی، ملکه، تاریخ مهر در ایران از هزاره چهارم تا هزاره اول ق. م ، ص89
57- بروسیوس، ماریا، زنان هخامنشی، ص ۲۵۵
58- منشی زاده، مجتبی، «موقعیت اجتماعی زن در گستره شاهنشاهی هخامنشی»، زن و فرهنگ (مقالاتی در بزرگداشت بانو مارگارت مید)، ص۱۳۷
59- پیرنیا، حسن (مشیرالدوله)، ایران باستان، ج۳، صص۲۱۱۰-۲۱۱۹
60- همان، صص۲۱۰۸- ۲۱۱۲
61- همان، ص 2661
62- همان، ص2655
63- همان، ص 2661
64- همان، ج ۲، صص ۲۳۸۱- ۲۳۸6
65- همان، ص۲۷۱۲
66- همان، ص ۲۷۱4
67- برخی معتقدند که این محدودیت ها در شهرها و میان نجبا اعمال میشد و زندگی مردم ساده و روستایی چنین نبود
68- پیرنیا، حسن (مشیرالدوله)، ایران باستان، ج ۲، ص 2661
69- همان، ص۱۵۱۸
70- بهار، مهرداد، پژوهشی در اساطیر ایران ، ص۱۰۱
71- پیرنیا، حسن (مشیرالدوله)، ایران باستان، ص ۲6۵۸
72- یارشاطر، احسان، پوشاک در ایران زمین از سری مقالات دانشنامه ایرانیکا، ج۳ (قسمت ۲)، صص ۲4۱- ۲4۹؛ پیرنیا، حسن (مشیرالدوله)، ایران باستان، ج ۲، صص۲۱۷- ۲6۹۲
73- کریستن سن، آرتور، ایران در زمان ساسانیان، ص۲۵۲
74- یارشاطر، احسان، پوشاک در ایران زمین از سری مقالات دانشنامه ایرانیکا، ص۳۱
75- همان، صص 254 - ۲۵۵
76- همان ص260
77- همان، ص 276
78- این رفتار شاهپور با دشمنان را مقایسه کنید با رفتار خسروپرویز در اواخر دوره اقتدار ساسانیان با «یزدین» که از صاحب منصبان عالی مقام دیوان خراج خسرو بود و در انباشتن خزاین او بسیار کوشیده بود؛ اما سرانجام به علت نامعلومی او را به فرمان خسرو کشتند و زنش را در شکنجه نهادند تا بگوید شوهرش گنج های خود را در کجا نهاده است (کریستن سن، آرتور، ایران در زمان ساسانیان ، ص 4۷۲).
79- یارشاطر، احسان، پوشاک در ایران زمین از سری مقالات دانشنامه ایرانیکا، ص ۲۷
80- همان، ص۳۱۳
81- همان، ص۱۲۷
82- کریستن سن، آرتور، ایران در زمان ساسانیان، صص۳۷۳- ۳۷۸

M O B I N A · 1/8/23

همان، صص 5۲۱ - ۵۲۲
84- خواندمیر، حبیب الله، صص ۲۵۱- ۲5۲
85- کریستن سن، آرتور، ایران در زمان ساسانیان، ص۵۲۱
86- طبری به نقل از: کریستن سن، ۱۳۵۱، ص 485
87- کریستن سن، آرتور، ایران در زمان ساسانیان، ص ۵۱۷
88- همان، صص 366 - ۳6۷
89- همان، صص ۳۲۵ - ۳۲۶؛ یارشاطر، احسان، پوشاک در ایران زمین از سری مقالات دانشنامه ایرانیکا، صص ۱۲- ۱6
90- در دیگر متون زرتشتی مثل دینکرد، وندیداد، و شایست ناشایست نیز می توان برخی احکام فقهی - حقوقی را یافت.
91- این مسئله به قدری فراگیر بود که حتی انجمن عیسویان ایران به موافقت آیین زرتشتی اعلام کرده بود که روحانیان مسیحی نذر تجرد نکنند، زیرا باعث رواج فحشا و منکر شده، استهزاء مسیحیان را به دنبال می آورد (کریستن سن، ۱۳۵۱، ص ۳۲۰).
92- کریستن سن، آرتور، ایران در زمان ساسانیان ، ص ۳4۸
93- همان ص۳۶۷
94- یارشاطر، احسان، پوشاک در ایران زمین از سری مقالات دانشنامه ایرانیکا، صص 34- 35
95- همان، ص ۳4
96- مزداپور، کتایون (مترجم)، شایست ناشایست ، ص 60
97- همان، ص 61
98- همان، ص 64
99- همان، ص ۲۱۸
100- محمدپناه، بهنام، کهن دیار (مجموعه آثار ایران باستان در موزه های بزرگ جهان)، ص۲۹
101- همان، ص ۳۸
102- پیرنیا، حسن (مشیرالدوله)، ایران باستان، ج ۱، ص ۲۲۲ و ج۲، ص ۱5۳۵
103- رضایی، عبدالعظیم، گنجینه تاریخ ایران ، ج 4، ص۱۱۸
104- همان، ج 4، ص ۲۰۸
105- منشی زاده، مجتبی، «موقعیت اجتماعی زن در گستره شاهنشاهی هخامنشی»، زن و فرهنگ (مقالاتی در بزرگداشت بانو مارگارت مید)، ص۱۳۷
106- بروسیوس، ۱۳۸۱، ص۱۱4؛ یارشاطر، احسان، پوشاک در ایران زمین از سری مقالات دانشنامه ایرانیکا، ص 4۲۱
107- پیرنیا، حسن (مشیرالدوله)، ایران باستان، ج۲، ص۱۳۱۹
108- بروسیوس، ماریا، زنان هخامنشی، ص۱۱۵؛ ملک زاده، ۱۳۶۷، صص ۹۶ -134
109- یارشاطر، احسان، پوشاک در ایران زمین از سری مقالات دانشنامه ایرانیکا، ص 424
110- بروسیوس، ماریا، زنان هخامنشی، ص۱۱۷؛ ملک زاده، ۱۳۶۷، ص ۹4 - ۱۳4
111- منشی زاده، مجتبی، «موقعیت اجتماعی زن در گستره شاهنشاهی هخامنشی»، زن و فرهنگ (مقالاتی در بزرگداشت بانو مارگارت مید)، ص ۱۳۸
112- پیرنیا، حسن (مشیرالدوله)، ایران باستان، ج۳، ص۲۷۱۸
113- همان، ص2697
114- محمدپناه، بهنام، کهن دیار (مجموعه آثار ایران باستان در موزه های بزرگ جهان)، ص ۱5۳
115- یارشاطر، احسان، پوشاک در ایران زمین از سری مقالات دانشنامه ایرانیکا، ص۵۲۳
116- گریشمن، ۱۳۸6، ص ۳6۱؛ محمدپناه، بهنام، کهن دیار (مجموعه آثار ایران باستان در موزه های بزرگ جهان)، ص ۱۵6

M O B I N A · 1/8/23

شهر و کاخ هترا یکی از مهم ترین محوطه های باستانی دوره اشکانی است. شهر هترا در اواخر قرن دوم میلادی به دلیل قرار گرفتن در مسیر ارتباطی ایران و روم، یکی از پر رونق ترین شهرهای دنیای باستان به شمار می آمد که با انقراض سلسله اشکانی و تسخیر آن به دست ساسانیان، برای همیشه متروک و خالی از سکنه شد.
119- گریشمن، ۱۹6۲ به نقل از یارشاطر، احسان، پوشاک در ایران زمین از سری مقالات دانشنامه ایرانیکا، ص4۲۳
120- برای مطالعه این تفاوت ها بنگرید به: بهار، ۱۳۸۶، ص ۹۱ - ۹۲، پیرنیا، حسن (مشیرالدوله)، ایران باستان ، ج ۳، ص ۲۷۱۷؛ روزنامه بشیر، ۲۰ تیر ۱۳۸۹، مقاله تاریخچه حجاب و عفاف در ادیان و اقوام گذشته.
121- کریستن سن، آرتور، ایران در زمان ساسانیان،ص۳۱۳
122- محمدپناه، بهنام، کهن دیار (مجموعه آثار ایران باستان در موزه های بزرگ جهان)، ص ۱6۹
123- همان ، ص ۱۹۶؛ کریست سن، ۱۳۵۱، ص ۲5۶ - ۲۵۵
124- گانتر، آن کلایبرن و پل جت، فلزکاری ایران در دوران هخامنشی، اشکانی، ساسانی ، صص ۲۲۵ – ۲۲۷ و ص۲۳۰
125- پیرنیا، حسن (مشیرالدوله)، ایران باستان، ج۳، ص۲۷۱۷
126- پار شاطر، ۱۳۸۲، ص 422
127- این ماجرا با اندک تفاوتی در اصول کافی آمده است؛ بنگرید به: کلینی، ۱۳۷۶ه ج ۱، ص46۷.
128- خاقانی شروانی، افضل الدین، دیوان، تصحیح ضیاء الدین سجادی، ص ۵۱۲
129- فردوسی، حکیم ابوالقاسم، شاهنامه تصحیح برنلس، مسکو، آکادمی علوم اتحاد شوروی، ج۹، ص288
130- خیو افشاندن یعنی آب دهان افکندن، تفو
131- گانتر، آن کلایبرن و پل جت، فلزکاری ایران در دوران هخامنشی، اشکانی، ساسانی ، ص ۱۸۱، ۲۲۵
132- یارشاطر، احسان، پوشاک در ایران زمین از سری مقالات دانشنامه ایرانیکا، ص ۶۲۶؛ گانتر، آن کلایبرن و پل جت، فلزکاری ایران در دوران هخامنشی، اشکانی، ساسانی ، ص ۲۷۲
133- گانتر، آن کلایبرن و پل جت، فلزکاری ایران در دوران هخامنشی، اشکانی، ساسانی، صص۲۷۰ - ۲۸۰
134- محمدپناه، بهنام، کهن دیار (مجموعه آثار ایران باستان در موزه های بزرگ جهان)، ص۱۷۳

M O B I N A · 1/8/23

در این حجاری که بسیار پر نقش و پر کار است، زنان بسیاری دیده می شوند. در دیوار سمت راست طاق، زنی بالای سر شاه چتری را افراشته است که نشانه قدیم شوکت شاهی است؛ در پشت سر او صفی از زنان هستند که بعضی در حال احترام ایستاده اند و برخی مشغول رامشگری هستند؛ دو تن از آنها شیپور در دست دارند و یکی طنبور می نوازد. بر روی چوب بستی که نردبانی روی آن قرار داده اند، زنانی نشسته اند که بعضی چنگ می نوازند و برخی کف می زنند. در دیوار چپ، جماعت کثیری از زن و مرد ازدحام کرده اند. در قسمت بالا قایقی است که زنان بسیاری در آن نشسته، به خواندن و کف زدن مشغولند و در جلو و عقب آن، زنان پارو می زنند. دو جفت کرجی دیگر که زنان در آن پارو می زنند، در بخش های دیگر نیز دیده می شود. در وسط حجاری، پادشاه با هیکلی بزرگتر از معمول حجاری شده که در قایق پر از زنان ایستاده و کمان را به زه کرده است. زنی در سمت چپ او ایستاده، تیری به وی تقدیم می کند و زنی دیگر در سمت راست او به نواختن چنگ مشغول است. قایق دیگری در پشت او پر از نوازندگان جنگ است (کریستن سن، آرتور، ایران در زمان ساسانیان، ص 4۹۰ - 4۹۲).
136- مانند بشقابی از جنس نقره زر اندود که متعلق به مجموعه هنر مزیر است و جشن دیونیزوس (Dionysos) را نشان میدهد. دیونیزوس در نزد یونانیان، فرزند زئوس و خدای کشاورزی، عشق، نوشیدنی، بی پروایی و باروری است. در این بشقاب، آریان زن دیونیزوس، هرکول و دیگر شخصیت های اساطیری یونان همراه با نوازندگان و رامشگران به تصویر کشیده شده اند. مشابه این بشقاب در موزه های مسکو، بریتانیا و آمریکا نیز وجود دارد (گانتر، آن کلایبرن و پل جت، فلزکاری ایران در دوران هخامنشی، اشکانی، ساسانی، ص۱۹۷- ۱۷۳). در کاسه دیگری هم که متعلق به مجموعه مزیر و از جنس نقره زراندود و میناکاری شده است، صحنه هایی از داستان های نمایشی اوریپید (Euripides) افسانه نویس یونانی نقش بسته است (همان، ص ۲۰۵- ۲۱4)
منبع: راسخون

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

زبانزدی حجاب زنان ایران باستان

M O B I N A

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

M O B I N A

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

M O B I N A

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

M O B I N A

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

M O B I N A

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

M O B I N A

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین