بیوگرافی ارنستو چه گوارا | پزشک_سیاستمدار

SelmA · 27/3/23

فارغ از نکات مثبت و منفی اصول اقتصادی گوارا، برنامه‌های او ناموفق بودند[۱۴۸] و حاصل آن‌ها نزول سریع بهره‌وری و افزایش شدید غیبت کارگران در محل کار بود.[۱۴۹] گوارا در ملاقات با رنه دومون، اقتصاددان فرانسوی، ناکافی‌بودن قانون اصلاحات ارضی مصوب سال ۱۹۵۹ توسط دولت کوبا را که نتیجه آن تبدیل مزرعه‌های بزرگ به مزارع تعاونی یا تقسیم اراضی میان دهقانان بود، مقصر مشکلات پیش‌آمده دانست.[۱۵۰] در نظر گوارا، این طرح «احساس مالکیت فردی» را تقویت کرده بود و کارگران نمی‌توانستند منافع اجتماعی مثبت کار خود را ببینند و آنان را تشویق می‌کرد مانند گذشته به دنبال منافع فردی باشند.[۱۵۱] دهه‌ها بعد، ارنستو بتانکورت، معاون پیشین چه، مدیر آتی رادیو مارتی (که با بودجه دولت آمریکا اداره می‌شد) و یکی از متحدان اولیه کاسترو که منتقد او شده بود، گوارا را به «ناآگاهی از ابتدایی‌ترین اصول اقتصادی» متهم کرد.[۱۵۲]

خلیج خوک‌ها و بحران موشکی
و
مقاله‌های اصلی: عملیات خلیج خوک‌ها و بحران موشکی کوبا
در ۱۷ آوریل ۱۹۶۱، در حمله به خلیج خوک‌ها، ۱٬۴۰۰ تبعیدی کوبایی که در آمریکا آموزش دیده بودند، به کوبا حمله کردند. گوارا نقشی اساسی در این درگیری ایفا نکرد، زیرا روز پیش از حمله، یک ناو جنگی حامل تفنگداران دریایی تظاهر به حمله به ساحل غربی پینار دل ریو کرد و نیروهای تحت امر گوارا را به آن منطقه کشاند. با این حال، مورخان برای چه نقشی در پیروزی دولت کوبا قائل هستند؛ زیرا او در آن زمان مدیر آموزش نیروهای مسلح کوبا بود.[۱۵۳] تاد سالچ، نویسنده، در روایتش از پیروزی دولت کوبا، می‌گوید: «انقلابیون پیروز شدند زیرا چه گوارا، به‌عنوان رئیس بخش آموزش نیروهای مسلح انقلابی مسئول برنامه آموزش، شبه‌نظامیان را تعلیم می‌داد. او کار خودش را به خوبی انجام داده بود و ۲۰۰٬۰۰۰ زن و مرد را برای جنگ آماده کرده بود.»[۱۵۳]در همین زمان بود که اسلحه گوارا به‌طور اتفاقی از غلاف خارج شد و شلیک کرد که گونه او را خراش داد.[۱۵۴]

SelmA · 27/3/23

چه گوارا در اوت ۱۹۶۱، در کنفرانس سازمان کشورهای آمریکایی در پونتا دل استه اروگوئه، یادداشتی برای «قدردانی» به جان اف. کندی، رئیس‌جمهور آمریکا، ارسال کرد. در آن یادداشت نوشته شده بود «ممنون برای خلیج خوک‌ها. پیش از حمله، انقلاب لرزان بود. اکنون از هر زمان دیگری قوی‌تر است.»[۱۵۵] هنگامی‌که داگلاس دیلان، وزیر خزانه‌داری ایالات متحده، خواستار پیوستن کوبا به اتحاد برای پیشرفت شد، گوارا به آمریکا تاخت و نظام آن کشور را دموکراتیک ندانست و گفت دموکراسی با «الیگارشی مالی، تبعیض علیه سیاه‌پوستان و خشم کوکلاکس‌کلن» سازگار نیست.[۱۵۶] او همچنین به «آزار» هایی که از نظر او «دانشمندانی مانند اوپنهایمر را از جایگاه خود رانده‌است، سال‌ها جهان را از صدای شگفت‌انگیز پل روبسن محروم کرده‌است و روزنبرگ‌ها را با وجود اعتراضات مردم بهت‌زده جهان به قتل رسانده‌است» نیز اشاره کرد.[۱۵۶] گوارا در پایان سخنانش گفت آمریکا به اصلاحات واقعی علاقه‌مند نیست و «کارشناسان آمریکایی هرگز در مورد اصلاحات کشاورزی صحبت نمی‌کنند؛ آن‌ها یک موضوع بی‌خطر مانند تأمین بهتر آب را ترجیح می‌دهند. سخن کوتاه؛ آن‌ها برای انقلاب توالت‌ها آماده می‌شوند.»[۱۵۷] با این وجود، ریچارد گودوین، نماینده وزارت امور خارجه در مسائل قاره آمریکا، در یادداشت خود به کندی نوشت که گوارا او را فردی از «نسلی جدیدتر»[۱۵۸] قلمداد می‌کند و همچنین گوارا گفتگویشان را «کاملاً مفید» ارزیابی کرد.[۱۵۸]

گوارا که عملاً معمار روابط شوروی و کوبا بود،[۱۵۹] در انتقال موشک‌های بالستیک هسته‌ای شوروی به کوبا نقشی اساسی داشت که در اکتبر ۱۹۶۲ با آغاز بحران موشکی کوبا جهان را تا آستانه جنگ هسته‌ای پیش برد.[۱۶۰] چند هفته پس از این بحران، هنگام مصاحبه با روزنامه کمونیستی انگلیسی دیلی ورکر، گوارا هنوز از آنچه «خیـ*ـانت شوروی» به‌شمار می‌آورد دلگیر بود و به سام راسل، خبرنگار، گفت «اگر موشک‌ها تحت کنترل کوبا بودند، کوبایی‌ها آن‌ها را شلیک می‌کردند.»[۱۶۱] گوارا سپس ضمن شرح این حادثه، بار دیگر تأکید کرد که آرمان آزادی سوسیالیستی علیه «بی احترامی امپریالیستی» جهانی می‌توانست در نهایت ارزش «قربانی‌شدن میلیون‌ها نفر در جنگ اتمی» را داشته باشد.[۱۶۲] بحران موشکی همچنین گوارا را متقاعد کرد دو ابرقدرت جهان (آمریکا و شوروی) از کوبا به‌عنوان سرباز پیاده‌ای در استراتژی جهان خود استفاده کرده‌اند. زان پس، او با نگرشی مشابه نظرش در مورد آمریکا، به شوروی می‌نگریست.[۱۶۳]

SelmA · 27/3/23

سفرها
آمریکا
تا دسامبر ۱۹۶۴، چه گوارا یک «دولتمرد انقلابی در قامتی جهانی» به‌شمار می‌آمد و به‌عنوان رئیس هیئت کوبایی برای سخنرانی در سازمان ملل به نیویورک سفر کرد.[۱۳۹] او در ۱۱ دسامبر ۱۹۶۴، طی سخنرانی یک‌ساعته و پرشور خود، از ناتوانی سازمان ملل در مقابله با «سـ*ـیاست وحشیانه آپارتاید» در آفریقای جنوبی انتقاد کرد و پرسید «آیا سازمان ملل نمی‌تواند کاری برای جلوگیری از آن انجام دهد؟»[۱۶۴] گوارا سپس سـ*ـیاست ایالات متحده در قبال جمعیت سیاه‌پوست خود را تقبیح کرد و گفت:

آنان که به دلیل رنگ پوست، فرزندان خود را می‌کشند و به‌طور روزانه علیه آنان تبعیض قائل می‌شوند، آنان که اجازه می‌دهند قاتلان سیاه‌پوستان آزادنه بچرخند، از آن قاتلان حمایت می‌کنند و سیاه‌پوستانی را مجازات می‌کنند که به دنبال حق مشروعشان به عنوان انسان‌های آزاد هستند — چگونه می‌توانند خود را نگهبانان آزادی قلمداد کنند؟[۱۶۴]

گوارا که تا این زمان خشمگین شده بود، سخنان خود را با قرائت بیانیه دوم هاوانا به پایان رساند و آمریکای لاتین را «خانواده‌ای متشکل از ۲۰۰ میلیون برادر که از مشکلات یکسانی رنج می‌برند» نامید.[۱۶۴] گوارا اعلام کرد این «حماسه» توسط «توده‌های گرسنه هندی (بومی‌های قاره آمریکا)، دهقانان بدون زمین، کارگران استثمار شده و توده‌های مترقی» نوشته خواهد شد. در نظر گوارا این منازعه، مبارزه توده‌ها و اندیشه‌ها بود که کسانی آن را پیش می‌بردند که امپریالیسم تحقیرشان کرده و در گذشته «گله‌ای ضعیف و مطیع» به‌شمار می‌آمدند. گوارا سپس ادعا کرد «کاپیتالیسم انحصاری یانکیها» به‌طور وحشت‌زده‌ای در این «گله» قبرکَنان خود را می‌بیند.[۱۶۴] او ادامه داد که در این «ساعت استحقاق»، «توده گمنام» تاریخ خود را «با خون خود» خواهد نوشت و حقوقی را که «همه ۵۰۰ سال است بدان می‌خندند» پس خواهد گرفت. چه دربارهٔ اعدام‌ها پس از انقلاب کوبا گفت: «ما اعدام کرده‌ایم، اعدام می‌کنیم و تا جایی که لازم باشد، به اعدام کردن ادامه خواهیم داد.»[۱۶۵] او با پیش‌بینی این که «موج خشم سرزمین‌های آمریکای لاتین را در خواهد نوردید» و توده‌های کارگری که «چرخ تاریخ را می‌چرخانند» برای نخستین بار از «خواب طولانی و وحشیانه‌ای که به آن‌ها تحمیل شده‌است بیدار خواهند شد»، به سخنان خود در مجمع عمومی خاتمه داد.[۱۶۴]

SelmA · 27/3/23

گوارا سپس خبردار شد در زمان حضورش در ساختمان سازمان ملل، تبعیدیان کوبایی دو مرتبه برای ترور او تلاش کردند.[۱۶۶] نخستین مرتبه مولی گونزالز در لحظه ورود چه قصد داشت او را با چاقویی هفت اینچی به قتل برساند. دومی نیز از جانب گیلرمو نوو بود. او تلاش کرد در زمان سخنرانی، با استفاده از بازوکا در قایقی در رودخانه ایست به مقر سازمان ملل متحد شلیک کند که تیرش خطا رفت. گوارا دربارهٔ این دو اتفاق گفت که «بهتر است آدم به ضرب چاقوی یک زن کشته شود، تا ضرب گلوله یک مرد.» همچنین گفت این انفجار به واقعه عطر و طعم بیشتری داد.[۱۶۶]
گوارا در نیویورک در برنامه ملاقات با ملت شبکه سی‌بی‌اس نیز حاضر شد[۱۶۷] و افراد مختلفی، مانند سناتور یوجین مک‌کارتی[۱۶۸] و نزدیکان مالکوم ایکس، دیدار کرد. چه نخست قرار بود با مالکوم ایکس ملاقات کند اما به دلایل امنیتی دیدار را کنسل و به نامه‌ای بسنده کرد. مالکوم ایکس در مراسمی در سالن اودوبون بالروم، نامه گوارا را خطاب به جمعیت قرائت کرد و او را «یکی از انقلابی‌ترین مردان در این کشور کنونی» توصیف کرد.[۱۶۹]

اروپا
در ۱۷ دسامبر، گوارا نیویورک را به مقصد پاریس ترک کرد و از آنجا سفری سه‌ماهه را به دور جهان آغاز کرد که شامل بازدید از جمهوری خلق چین، کره شمالی، جمهوری متحد عربی، الجزایر، غنا، گینه، مالی، داهومی، کنگو برازاویل و تانزانیا و توقف در ایرلند و پراگ می‌شد. در ایرلند، گوارا که خود اجدادی ایرلندی داشت، روز سنت پاتریک را در لیمرک جشن گرفت.[۱۷۰]

در طول همین سفر، او نامه‌ای به کارلوس کوئیخانو، روزنامه‌نگار، نوشت که سپس به سوسیالیسم و انسان در کوبا معروف شد.[۱۴۲] گوارا در این اثر دربارهٔ ایجاد آگاهی جدید، جایگاه جدید کار و جایگاهی نو برای افراد نوشته‌است. او همچنین دربارهٔ احساسات ضد کاپیتالیستی خود نیز نوشت:

قانون کاپیتالیسم که از نظر اکثریت پنهان است، بدون اینکه فرد بداند در او اثر می‌کند. او فقط گستردگی افقی که بی‌انتها می‌رسد را در مقابل خود می‌بیند. این چیزی است که مبلغان کاپیتالیسم به تصویر می‌کشند و از زندگی راکفلر — درست یا غلط — سرمشقی برای امکان موفقیت می‌سازند. میزان فقر و رنجی که برای ظهور یک راکفلر نیاز است و میزان فسادی که انباشت چنین ثروتی ضرورت دارد، در تصویر دیده نمی‌شود و همیشه نشان دادن آن به مردم ممکن نیست.[۱۴۲]

گوارا نامه را با اعلام «انقلابی واقعی را احساس بزرگ عشق پیش می‌راند» و توصیه به همه انقلابیون که «هر روز تلاش کنید تا این عشق به اعمالی نمونه» و درپایان به «نیرویی پیش‌برنده» تبدیل شود.[۱۴۲] زمینه گفته‌های گوارا در باورش به اینکه انقلاب کوبا «اتفاقی معنوی و فرامرزی بود» نهفته‌است.[۲۵]

SelmA · 27/3/23

الجزایر

گوارا در ۲۴ فوریه ۱۹۶۵ در الجزیره، در سمینار اقتصادی همبستگی کشورهای آفریقا و آسیا سخنرانی کرد که واپسین حضور او در صحنه‌های بین‌المللی بود. او به وظایف اخلاقی کشورهای سوسیالیستی اشاره و آنان را به همکاری ضمنی با کشورهای استثمارگر غربی متهم کرد.[۱۷۱][۱۷۲] در ادامه اقداماتی را تشریح کرد که در نظر او کشورهای کمونیستی باید انجام دهند تا بر امپریالیسم غلبه کنند.[۱۷۳] او که با این صحبت‌ها به صورت عمومی از شوروی (حامی مالی اصلی کوبا) انتقاد کرده بود، در ۱۴ مارس به کوبا بازگشت و فیدل و رائول کاسترو، اسوالدو دورتیکوس و کارلوس رافائل رودریگز در فرودگاه هاوانا از او استقبال کردند.

از سخنرانی گوارا در الجزایر مشخص شده بود که او نیم‌کره شمالی به رهبری آمریکا در غرب و شوروی در شرق را استثمار کننده نیم‌کره جنوبی می‌یافت. او قویا از کشور کمونیست ویتنام شمالی در جنگ ویتنام حمایت می‌کرد و از مردم دیگر کشورهای در حال توسعه تقاضا کرد اسلحه به دست بگیرند و «ویتنامی» شوند.[۱۷۴] مخالفت او با شوروی باعث محبوبیتش میان روشنفکران و هنرمندان چپ اروپای غربی که باور خود به شوروی را از دست داده بودند، شد. نیز امپریالیسم‌ستیزی و انقلابی‌گری‌اش الهام‌بخش دانشجویان رادیکال جوان آمریکا که برای تغییرات اجتماعی بی‌تابی می‌کردند، بود.[۱۷۵]

گوارا در نوشته‌های شخصی‌اش که در این زمان نوشته (میان آنان که تا به امروز منتشر شده‌اند)، انتقادات روزافزون خود از اقتصاد سـ*ـیاسی شوروی را ابراز و آنان را به «فراموش کردن مارکس» متهم کرد.[۱۷۶] او با مجموعه‌ای از سـ*ـیاست‌های شوروی، شامل تلاش آن‌ها برای «محو خشونت درونی مبارزه طبقاتی که جدایی‌ناپذیر از انتقال از کاپیتالیسم به سوسیالیسم» است، سـ*ـیاست «خطرناک هم‌زیستی مسالمت‌آمیز با آمریکا»، شکست آن‌ها در «تغییر در آگاهی» مربوط به کار و در آخر تلاششان برای «لیبرال کردن» اقتصاد سوسیالیستی، مخالف بود. او خواهان حذف کامل پول، بهره، مناسبات تولیدی کالایی، اقتصاد بازار و سوداگرایی بود، در حالی که شوروی‌ها اصرار داشتند این موارد با دستیابی به کمونیسم جهانی از میان خواهد رفت.[۱۷۶] گوارا پیش‌بینی کرد که اگر شوروی قانون ارزش را لغو نکند، درپایان به سرمایه‌داری باز خواهد گذشت.[۱۷۶]

SelmA · 27/3/23

گوارا دو هفته پس از سخنرانی خود در الجزیره و بازگشت به کوبا، از انظار عمومی کناره گرفت و مدتی بعد به کل ناپدید شد.[۱۷۷] از آنجا که مردم او را پس از کاسترو دومین فرد قدرتمند کشور به‌شمار می‌آوردند، وضعیتش به یک راز بزرگ تبدیل شده بود. نظرات مختلفی دربارهٔ ناپدید شدن او مطرح بود؛ برخی آن را به شکست برنامه صنعتی کوبا که او به‌عنوان وزیر صنایع حامی آن بود، ربط می‌دادند. گروهی دیگر معتقد بودند شوروی بابت طرفداری چه از چینی‌ها در منازعه چین و شوروی کاسترو را تحت فشار گذاشتند تا او را کنار بگذارد. عده‌ای نیز معتقد بودند میان گوارا و کاسترو (که فردی عمل‌گرا بود) دربارهٔ خط فکری و توسعه اقتصادی کوبا تفاوت‌های عقیدتی جدی وجود دارد.[۱۷۸] کاسترو، تحت فشار گمانه‌زنی‌های بین‌المللی دربارهٔ سرنوشت چه، در ۱۶ ژوئن ۱۹۶۵ اعلام کرد مردم تنها هنگامی مطلع خواهند شد که خود گوارا بخواهد. اما این باعث توقف پخش شایعات در داخل و خارج از کوبا نشد.

در ۳ اکتبر ۱۹۶۵، کاسترو نامه بدون تاریخی را عمومی کرد که ادعا شده بود گوارا هفت ماه پیش آن را نوشته‌است. در نامه که سپس «نامه خداحافظی» چه گوارا نام گرفت، گوارا ضمن تأکید بر همبستگی خود با انقلاب کوبا، اعلام کرد که قصد دارد کشور را ترک نماید تا در جنگ‌های انقلابی ممالک دیگر مشارکت کند. او همچنین از تمام مناصب خود در دولت و حزب کمونیست کوبا استعفا داد و شهروندی افتخاری خود در کوبا را نیز کنار گذاشت.[۱۷۹]
مبارزه در کنگو
گوارا در آغاز سال ۱۹۶۵ به آفریقا رفت تا دانش و تجربه خود به‌عنوان یک چریک را در اختیار شورشیان سیمبا در منازعه کنگو قرار دهد. به گفته احمد بن بلا، رئیس‌جمهور الجزایر، گوارا آفریقا را حلقه ضعیف امپریالیسم می‌دانست که در نتیجه همین موضوع، دارای ظرفیت‌های بزرگ انقلابی است.[۱۸۰] جمال عبدالناصر، رئیس‌جمهور مصر که از زمان دیدار با چه در ۱۹۵۹ رابـ*ـطه برادرانه‌ای با او داشت، برنامه گوارا برای جنگ در کنگو را «خردمندانه» نمی‌دانست و به او هشدار داد که به شخصیتی «تارزانگونه» و محکوم به شکست تبدیل خواهد شد.[۱۸۱] باوجود هشدار، گوارا با نام مستعار رامون بنیتز به کنگو سفر کرد.[۱۸۲] او عملیات کوبا در حمایت از جنبش مارکسیست سیمبا را که در اثر بحران کنگو شکل گرفته بود، رهبری می‌کرد. گوارا، ویکتور درکه (فرمانده دوم) و ۱۲ اعزامی کوبایی دیگر در ۲۴ آوریل ۱۹۶۵ وارد کنگو شدند و چندی بعد، حدود ۱۰۰ آفریقایی-کوبایی نیز به آنان پیوستند.[۱۸۳][۱۸۴] آن‌ها برای مدتی با لوران کابیلا، رهبر چریکی که چند ماه پیش در شورش ناموفق طرفداران رئیس‌جمهور برکنار شده، پاتریس لومومبا را یاری رسانده بود، همکاری کردند. گوارا که یکی از ستایش‌گران لومومبا بود، گفت که «قتل او باید درسی برای همه ما باشد.»[۱۸۵] گوارا که توانایی کمی در مکالمه به زبان سواحلی و دیگر زبان‌های محلی داشت، با کمک یک مترجم نوجوان به نام فردی ایلانگا با دیگران ارتباط برقرار می‌کرد. در هفت ماه، ایلانگا رفتار «گوارای سخت‌کوش» را که «احترام یکسانی نسبت به سفیدپوستان و سیاه‌پوستان قائل بود» تحسین‌برانگیز یافت.[۱۸۶] اما دیری نپایید که گوارا از نظم و انضباط ضعیف نیروهای کابیلا ناامید شد و وی را کنار گذاشت؛ چه گفت: «هیچ چیزی نبود که من را قانع کند که او فرد مورد نیاز ماست.»[۱۸۷]

SelmA · 27/3/23

سربازان مزدور سفیدپوستِ ارتش ملی کنگو به رهبری مایک هور که توسط پشتیبانی خلبانان کوبایی مخالف کاسترو و سازمان سیا پشتیبانی می‌شدند، مانع دیگری بر سر راه گوارا بودند؛ اینان او را از پایگاهش در کوه‌های نزدیک دریاچه تانگانیکا در جنوب‌شرقی کنگو بیرون راندند و می‌توانستند ارتباطات او را شنود کنند و بدین طریق از برنامه‌های حمله او آگاه می‌شدند و خطوط تدارکات او را مختل می‌کردند. هر چند گوارا سعی داشت حضور خود در کنگو را پنهان کند، اما دولت ایالات متحده از موقعیت و فعالیت‌های او آگاه بود. آژانس امنیت ملی با استفاده از یواس‌ان‌اس سرجوخه خوزه اف والدز (تی-ای‌جی-۱۶۹) در اقیانوس هند، کلیه ارتباطات او را رهگیری می‌کرد.[۱۸۸]

گوارا قصد صدور انقلاب از طریق تعلیم مارکسیسم و استراتژی فوکوی جنگ چریکی به جنگجویان سیمبا و مخالف موبوتو را داشت. او در کتاب خاطرات کنگو، ترکیبی از بی‌کفایتی، عدم‌پذیرش توصیه‌ها و درگیری داخلی میان شورشیان کنگو را دلایل اصلی شکست شورش نامیده‌است.[۱۸۹] در ۲۰ نوامبر ۱۹۶۵، گوارا که از دیسانتری و آسم حاد رنج می‌برد و از هفت ماه شکست و تعلل خسته شده بود، به همراه ۶ بازمانده گروه ۱۲ نفره خود کنگو را ترک کرد. گوارا گفت که قصد داشت مجروحان را به کوبا بفرستد و به‌عنوان یک انقلابی نمونه تنها در کنگو بماند و تا زمان مرگ بجنگد، اما پس از اصرار رفیق‌هایش و نیز دو نفری که کاسترو شخصاً از کوبا به آنجا فرستاده بود، در واپسین لحظه با اکراه حاضر شد آفریقا را ترک کند. در آن شبانه روز، نیروهای گوارا بی‌سر و صدا اردوگاه خود را پایین کشیدند، کلبه‌های خود را سوزاندند و اسلحه‌هایی که نمی‌توانستند با خود ببرند را منهدم کردند یا به دریاچه تانگانیکا انداختند و سپس شبانه با قایق از مرز به تانزانیا رفتند و خود را زمینی به دارالسلام رساندند. گوارا ماه‌ها بعد درمورد تجربه خود در کنگو به این نتیجه رسید که او به جای جنگیدن تا لحظه مرگ تصمیم به رفتن گرفت چون: «عنصر انسانی شکست خورد. هیچ اراده‌ای برای جنگ وجود نداشت. رهبران [شورشی] فاسد هستند. در یک‌کلام… نمی‌شد هیچ کاری انجام داد.»[۱۹۰] گوارا همچنین گفت «ما نمی‌توانیم کشوری که نمی‌خواهد بجنگد را به تنهایی آزاد کنیم.»[۱۹۱] چند هفته بعد، او مقدمه‌ای برای خاطرات کنگوی خود نوشت که با این جمله آغاز می‌شود: «این داستان یک شکست است.»[۱۹۲]

SelmA · 27/3/23

چه تمایلی به بازگشت به کوبا نداشت زیرا کاسترو پیش‌تر «نامه خداحافظی» او را که قرار بود در صورت مرگش فاش شود، علنی کرده بود.[۱۹۳] نتیجتاً، گوارا شش ماه بعدی را به صورت مخفیانه در سفارت کوبا در دارالسلام و سپس در یک خانه امن کوبایی در پراگ گذراند.[۱۹۴] گوارا هنگامی که در اروپا بود، به‌طور سری با خوآن پرون، رئیس‌جمهور پیشین آرژانتین که در اسپانیا در تبعید زندگی می‌کرد، دیدار داشت. گوارا به پرون اعتماد کرد و او را در جریان نقشه جدید خود برای طرح‌ریزی یک انقلاب کمونیستی جهت برقراری حکومت سوسیالیستی در سراسر آمریکای لاتین قرار داد. پرون به گوارا هشدار داد این نقشه که قرار است از بولیوی آغاز شود، خودکشی و بیهوده خواهد بود اما چه از پیش تصمیم خود را گرفته بود. پرون سپس گوارا را یک «آرمانشهری نابالغ» نامید اما گفت «او یکی از ما بود. من خوشحالم که باعث سردرد یانکی‌ها شده‌است.»[۱۹۵]

گوارا در این مدت، خاطرات خود از تجربیاتش در کنگو را گرد آورد و نیز نوشتن دو کتاب دیگر (یکی اندر فلسفه، و دیگری در مورد اقتصاد) را آغاز کرد. او در حالی که برای سفر به بولیوی آماده می‌شد، در ۲۱ ژوئیه ۱۹۶۶ به‌طور مخفیانه وارد کوبا شد تا با کاسترو و همسر خود دیدار کند. چه همچنین برای واپسین بار به پنج فرزند خود نامه نوشت که مقرر شد پس از مرگش خوانده شود. او در پایان این نامه به آنان توصیه کرد:

بیش از هر چیز، همیشه این توانایی را داشته باشید که هر گونه بی‌عدالتی که در هر کجای جهان نسبت به هر کسی روا داشته می‌شود را عمیقاً حس کنید. این زیباترین خصیصه یک انقلابی است.[۱۹۶]

بولیوی، دستگیری و اعدام

در پایان سال ۱۹۶۶، مکان چه گوارا هنوز برای عموم نامشخص بود، هر چند نمایندگان جنبش استقلال موزامبیک (FRELIMO) گزارش دادند آن‌ها در پایان سال ۱۹۶۶ با او در دارالسلام ملاقات کردند. این دیدار در مورد پیشنهاد گوارا برای کمک به پروژه انقلابی آن‌ها بود که موزامبیکی‌ها در نهایت آن را رد کردند.[۱۹۷] در سخنرانی روز جهانی کارگران در سال ۱۹۶۷ در هاوانا، وزیر دفاع نیروهای مسلح، سرگرد خوان آلمیدا گفت گوارا «جایی در آمریکای لاتین مشغول خدمت به انقلاب است.»

SelmA · 27/3/23

پیش از عزیمت به بولیوی، گوارا ظاهر خود را تغییر داد تا شناخته نشود؛ او ریش‌های خود را تراشید و موهایش را کوتاه و خاکستری کرد.[۱۹۸] در ۳ نوامبر ۱۹۶۶، گوارا با نام جعلی آدولفو منا گونزالز به صورت مخفیانه از مونته ویدئو با هواپیما راهی لا پاز شد. او خود را یک تاجر میانسال اروگوئه‌ای و از کارکنان سازمان کشورهای آمریکایی معرفی کرد.[۱۹۹]

سه روز پس از ورود به بولیوی، گوارا با هدف تشکیل ارتش چریکی خود، لا پاز را به مقصد مناطق روستایی جنوب شرقی این کشور ترک کرد. نخستین اردوگاه گوارا در منطقه دورافتاده نیانکاوآزو برپا شد اما آموزش ارتش چریکی در آن اردوگاه خطرناک بود و کار پیش نمی‌رفت. او هایدی تامارا بونکه بیدر که با نام مستعار تانیا شناخته می‌شد را به‌عنوان عامل اصلی خود در لا پاز منصوب کرد. تانیا اصالتاً اهل آلمان شرقی و متولد آرژانتین بود.[۲۰۰][۲۰۱]

قوای چریکی گوارا از حدود ۵۰ نفر تشکیل شده بود[۲۰۲] و تحت عنوان ارتش آزادی‌بخش ملی بولیوی فعالیت می‌کرد. آنها به خوبی مسلح بودند و در مناطق کوهستانی کامیری در ماه‌های اولیه ۱۹۶۷ در درگیری‌های اولیه با ارتش بولیوی به موفقیت‌هایی دست پیدا کردند. در نتیجه پیروزی‌های پیاپی نیروهای گوارا در بهار و تابستان ۱۹۶۷، دولت بولیوی شمار آنان را بیش از اندازه واقعی تخمین زد.[۲۰۳]

پژوهشگران موارد زیر را دلایل شکست گوارا در به ثمر رساندن انقلاب در بولیوی می‌دانند:

گوارا انتظار داشت معارضان محلی دولت بولیوی با او همکاری کنند اما چنین نشد. همچنین حزب کمونیست بولیوی تحت رهبری ماریو مونخه که به شوروی (و نه کوبا) گرایش داشت، از او پشتیبانی نکرد. گوارا در خاطرات خود که پس از مرگ او کشف شد، حزب کمونیست بولیوی را «غیرقابل اعتماد، غیر وفادار و احمق» توصیف کرده‌است.[۲۰۴]
او تصور می‌کرد تنها با ارتش بولیوی که نیروهایش به خوبی آموزش داده نشده بودند و امکانات کافی نداشتند، روبرو شود و اطلاع نداشت دولت ایالات متحده گروهی از کماندوهای مرکز فعالیت‌های ویژه سازمان سیا و دیگر عوامل عملیاتی را برای کمک به نیروهای ضد شورش بولیوی اعزام کرده‌است. همچنین ارتش بولیوی نیز تحت آموزش و مشاوره نیروهای ویژه ارتش ایالات متحده، از جمله تکاوران ارتش، قرار داشت.[۲۰۵]
همچنین قرار بود گوارا ارتباط رادیویی خود با هاوانا را حفظ کند. دو فرستنده موج کوتاه که دولت کوبا در اختیارش گذاشته بود معیوب بودند؛ نتیجتاً، چریک‌ها نمی‌توانستند ارتباط برقرار و تدارکات مورد نیاز خود را تأمین کنند.
به‌علاوه، گوارا معروف بود که ستیز را به سازش ترجیح می‌دهد و این عملکرد را در جنگ چریکی خود در کوبا نشان داده بود. این امر در عدم توفیق او در ایجاد رابـ*ـطه با رهبران شورشی بولیوی مؤثر افتاد، همان‌طور که در کنگو نیز چنین شده بود.[۲۰۶] این گرایش چه در کوبا نیز خود را نشان داده بود اما مداخلات و راهنمایی‌های به موقع فیدل کاسترو مانع از بروز اختلافات گردیده بود.[۲۰۷]

SelmA · 27/3/23

نتیجه پایانی آن بود که گوارا در جذب مردم محلی برای پیوستن به شبه‌نظامیان خود طی یازده ماه تلاش ناکام ماند. بسیاری از مردم منطقه مقامات و نظامیان بولیوی را در جریان مکان و تحرکات چریک‌ها قرار می‌دادند. گوارا در واپسین روزهای مبارزات خود در بولیوی در خاطراتش نوشت که «دهقانان به ما یاری نمی‌رسانند، بلکه در حال تبدیل شدن به خبرچین هستند.»[۲۰۸]

فیلیکس رودریگز، تبعیدی کوبایی که برای مرکز فعالیت‌های ویژه سازمان سیا کار می‌کرد، به ارتش بولیوی در تلاش برای دستگیری گوارا مشاوره داد.[۲۰۹] علاوه‌بر او، مطابق ادعای مستند دشمنِ دشمن من محصول سال ۲۰۰۷، کلاوس باربی، جنایتکار جنگی نازی، نیز از دیگر مشاوران سازمان سیا بود و احتمالاً مستقیماً به آنان کمک می‌کرد.[۲۱۰]
در ۷ اکتبر ۱۹۶۷، یک خبرچین نیروهای ویژه بولیوی را از محل اردوی قوای چریکی گوارا در دره یورو مطلع کرد.[۲۱۱] صبح روز ۸ اکتبر، آن‌ها منطقه را با ۱۸۰ سرباز در دو گروه محاصره و به داخل دره پیشروی کردند. نبردی آغاز شد و در آن گوارا که به همراه سیمون کوبا سارابیا نیروها را فرمانده می‌کرد، مجروح و اسیر شد.[۲۱۲] برناردینو هوانکا، از گروهبانان ارتش بولیوی، ماجرا را این چنین گزارش می‌کند: با نزدیک شدن تکاوران بولیوی، گوارا که دو مرتبه زخمی شده بود و اسلحه‌اش به کاری نمی‌آمد، سلاح‌های خود را به نشانه تسلیم انداخت و خطاب به سربازان فریاد کشید: «شلیک نکنید! من چه گوارا هستم و من زنده ارزش بیشتری برای شما دارم، تا مرده.»[۲۱۳]

عصر روز ۸ اکتبر گوارا را دست‌بسته به مدرسه‌ای فرسوده در لا ایگرا، روستایی در همان نزدیکی، منتقل کردند. برای یک نصفه‌روز، او در برابر بازجویی توسط افسران ارتش بولیوی مقاومت می‌کرد و تنها به صورت آهسته با سربازان آن‌ها صحبت می‌کرد. یکی از آن سربازان، خلبان هلی‌کوپتر خای‌مه نینو دو گوزمن، چه را «مخوف» توصیف می‌کند. به گفته گوزمن، ساق پای راست گوارا گلوله خورده بود، موهایش خاک‌آلود و لباس‌هایش پاره شده بودند و پاهایش را با غلاف‌های چرمی سخت بسته بود. باوجود وضعیت نامناسب، «چه سرش را بالا گرفته بود، مستقیم در چشمان طرف مقابل نگاه می‌کرد و تنها چیزی که می‌خواست، چیزی برای دود کردن بود.» گوزمن می‌گوید با «ترحم» به او یک کیسه کوچک توتون برای پیپش داد، گوارا لبخند زد و از وی تشکر کرد.[۲۱۴] در شب ۸ اکتبر، کاپیتان اسپینوزا، از افسران ارتش بولیوی، وارد مدرسه شد و تلاش کرد پیپ گوارا از دهانش بردارد که چه — با وجود دستان بسته‌اش — به او لگد زد.[۲۱۵] گوارا همچنین چند ساعت پیش از اعدام خود به صورت آدمیرال اوگارتچه که تلاش کرده بود او را بازجویی کند، تف کرد.[۲۱۵]

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

مدیر تالار بیوگرافی

مدیر تالار بیوگرافی

مدیر تالار بیوگرافی

مدیر تالار بیوگرافی

مدیر تالار بیوگرافی

مدیر تالار بیوگرافی

مدیر تالار بیوگرافی

مدیر تالار بیوگرافی

مدیر تالار بیوگرافی

مدیر تالار بیوگرافی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین