شاهنامه‌ی فردوسی

ozan♪ · 26/3/21

سخن فردوسی، بخش ۲۶:

چو این نامه‌ا فتاد در دست من
به ماه گراینده شد شست من

نگه کردم این نظم سست آمدم
بسی بیت ناتندرست آمدم

من این زان بگفتم که تا شهریار
بداند سخن گفتن نابکار

دو گوهر بد این با دو گوهر فروش
کنون شاه دارد به گفتار گوش

سخن چون بدین گونه بایدت گفت
مگو و مکن طبع با رنج جفت

چو بند روان بینی و رنج تن
به کانی که گوهر نیابی مکن

چو طبعی نباشد چو آب روان
مبر سوی این نامهٔ خسروان

دهن گر بماند ز خوردن تهی
ازان به که ناساز خوانی نهی

یکی نامه بود از گه باستان
سخنهای آن برمنش راستان

چو جامی گهر بود و منثور بود
طبایع ز پیوند او دور بود

گذشته برو سالیان شش هزار
گر ایدونک پرسش نماید شمار

نبردی به پیوند او کس گمان
پر اندیشه گشت این دل شادمان

گرفتم به گوینده بر آفرین
که پیوند را راه داد اندرین

اگرچه نپیوست جز اندکی
ز رزم و ز بزم از هزاران یکی

همو بود گوینده را راه بر
که بنشاند شاهی ابر گاه‌بر

همی یافت از مهتران ارج و گنج
ز خوی بد خویش بودی به رنج

ستایندهٔ شهریاران بدی
به کاخ افسر نامداران بدی

به شهر اندرون گشته گشتی سخن
ازو نو شدی روزگار کهن

من این نامه فرخ گرفتم به فال
بسی رنج بردم به بسیار سال

ندیدم سرافراز بخشنده‌ای
به گاه کیان‌بر درخشنده‌ای

مرا این سخن بر دل آسان نبود
بجز خامشی هیچ درمان نبود

نشستنگه مردم نیک‌بخت
یکی باغ دیدم سراسر درخت

به جایی نبد هیچ پیدا درش
بجز نام شاهی نبد افسرش

که گر در خور باغ بایستمی
اگر نیک بودی بشایستمی

سخن را چو بگذاشتم سال بیست
بدان تا سزاوار این رنج کیست

ابوالقاسم آن شهریار جهان
کزو تازه شد تاج شاهنشاهان

جهاندار محمود با فر و جود
که او را کند ماه و کیوان سجود

سر نامه را نام او تاج گشت
به فرش دل تیره چون عاج گشت

به بخش و به داد و به رای و هنر
نبد تاج را زو سزاوارتر

بیامد نشست از بر تـ*ـخت داد
جهاندار چون او ندارد به یاد

ز شاهان پیشی همی بگذرد
نفس داستان را همی نشمرد(؟)

چه دینار بر چشم او بر چه خاک
به رزم و به بزم اندرش نیست باک

گه بزم زر و گه رزم تیغ
ز خواهنده هرگز ندارد دریغ

ozan♪ · 26/3/21

پادشاهی گشتاسپ، بخش ۲۷:

کنون زرم ارجاسپ را نو کنیم
به طبع روان باغ بی خو کنیم

بفرمود تا کهرم تیغ‌زن
بود پیش سالار آن انجمن

که ارجاسپ را بود مهتر پسر
به خورشید تابان برآورده سر

بدو گفت بگزین ز لشکر سوار
ز ترکان شایسته مردی هزار

از ایدر برو تازیان تا به بلخ
که از بلخ شد روز ما تار و تلخ

نگر تا کرا یابی از دشمنان
از آتش پرستان و آهرمنان

سرانشان ببر خانهاشان بسوز
بریشان شب آور به رخشنده روز

از ایوان گشتاسپ باید که دود
زبانه برآرد به چرخ کبود

اگر بند بر پای اسفندیار
بیابی سرآور برو روزگار

هم‌آنگه سرش را ز تن بازکن
وزین روی گیتی پرآواز کن

همه شهر ایران به کام تو گشت
تو تیغی و دشمن نیام تو گشت

من اکنون ز خلخ به اندک زمان
بیایم دمادم چو باد دمان

بخوانم سپاه پراگنده را
برافشانم این گنج آگنده را

بدو گفت کهرم که فرمان کنم
ز فرمان تو رامش جان کنم

چو خورشید تیغ از میان برکشید
سپاه شب تیره شد ناپدید

بیاورد کهرم ز توران سپاه
جهان گشت چون روی زنگی سیاه

چو آمد بران مرز بگشاد دست
کسی را که بد پیش آذرپرست

چو ترکان رسیدند نزدیک بلخ
گشاده زبان را به گفتار تلخ

ز کهرم چو لهراسپ آگاه شد
غمی گشت و با رنج همراه شد

به یزدان چنین گفت کای کردگار
توی برتر از گردش روزگار

توانا و دانا و پاینده‌ای
خداوند خورشید تابنده‌ای

نگهدار دین و تن و هوش من
همان نیروی جان وگر توش من

که من بنده بر دست ایشان تباه
نگردم توی پشت و فریادخواه

به بلخ اندرون نامداری نبود
وزان گرزداران سواری نبود

بیامد ز بازار مردی هزار
چنانچون بود از در کارزار

چو توران سپاه اندر آمد به تنگ
بپوشید لهراسپ خفتان جنگ

ز جای پرستش به آوردگاه
بیامد به سر بر کیانی کلاه

به پیری بغرید چون پیل سرخوش
یکی گرزهٔ گاو پیکر به دست

به هر حمله‌ای جادوی زان سران
سپردی زمین را به گرز گران

همی گفت هرکس که این نامدار
نباشد جز از گرد اسفندیار

به هر سو که باره برانگیختی
همی خاک با خون برآمیختی

هرانکس که آواز او یافتی
به تنش اندرون زهره بشکافتی

به ترکان چنین گفت کهرم که چنگ
میازید با او یکایک به جنگ

بکوشید و اندر میانش آورید
خروش هژبر ژیان آورید

برآمد چکاچاک زخم تبر
خروش سواران پرخاشخر

چو لهراسپ اندر میانه بماند
به بیچارگی نام یزدان بخواند

ز پیری و از تابش آفتاب
غمی گشت و بخت اندر آمد به خواب

جهاندیده از تیر ترکان بخست
نگونسار شد مرد یزدان پرست

به خاک اندر آمد سر تاجدار
برو انجمن شد فراوان سوار

بکردند چاک آهن بر و جوشنش
به شمشیر شد پاره‌پاره تنش

همی نوسواریش پنداشتند
چو خود از سر شاه برداشتند

رخی لعل دیدند و کافور موی
از آهن سیاه آن بهشتیش روی

بماندند یکسر ازو در شگفت
که این پیر شمشیر چون برگرفت

کزین گونه اسفندیار آمدی
سپه را برین دشت کار آمدی

بدین اندکی ما چرا آمدیم
هیم بی‌گله در چرا آمدیم

به ترکان چنین گفت کهرم که کار
همین بودمان رنج در کارزار

که این نامور شاه لهراسپ است
که پورش جهاندار گشتاسپ است

جهاندار با فر یزدان بود
همه کار او رزم و میدان بود

جز این نیز کاین خود پرستنده بود
دل از تاخ وز تـ*ـخت برکنده بود

کنون پشت گشتاسپ زو شد تهی
بپیچد ز دیهیم شاهنشهی

از آنجا به بلخ اندر آمد سپاه
جهان شد ز تاراج و کشتن سیاه

نهادند سر سوی آتشکده
بران کاخ و ایوان زر آژده

همه زند و استش همی سوختند
چه پرمایه‌تر بود برتوختند

از ایرانیان بود هشتاد مرد
زبانشان ز یزدان پر از یاد کرد

همه پیش آتش بکشتندشان
ره بندگی بر نوشتندشان

ز خونشان بمرد آتش زرد هشت
ندانم جزا جایشان جز بهشت

ozan♪ · 26/3/21

پادشاهی گشتاسپ، بخش ۲۸:

زنی بود گشتاسپ را هوشمند
خردمند وز بد زبانش به بند

ز آخر چمان باره‌ای برنشست
به کردار ترکان میان را ببست

از ایران ره سیستان برگرفت
ازان کارها مانده اندر شگفت

نخفتی به منزل چو برداشتی
دو روزه به یک روزه بگذاشتی

چنین تا به نزدیک گشتاسپ شد
به آگاهی درد لهراسپ شد

بدو گفت چندین چرا ماندی
خود از بخل بامی چرا راندی

سپاهی ز ترکان بیامد به بلخ
که شد مردم بلخ را روز تلخ

همه بلخ پر غارت و کشتن است
از ایدر ترا روی برگشتن است

بدو گفت گشتاسپ کین غم چراست
به یک تاختن درد و ماتم چراست

چو من با سپاه اندرآیم ز جای
همه کشور چین ندارند پای

چنین پاسخ آورد کاین خود مگوی
که کای بزرگ آمدستت به روی

شهنشاه لهراسپ را پیش بلخ
بکشتند و شد بلخ را روز تلخ

همان دختران را ببردند اسیر
چنین کار دشوار آسان مگیر

اگر نیستی جز شکست همای
خردمند را دل نرفتی ز جای

وز انجا به نوش آذراندر شدند
رد و هیربد را بهم برزدند

ز خونشان فروزنده آذر بمرد
چنین کار را خوار نتوان شمرد

دگر دختر شاه به آفرید
که باد هوا هرگز او را ندید

به خواری ورا زار برداشتند
برو یاره و تاج نگذاشتند

چو بشنید گشتاسپ شد پر ز درد
ز مژگان ببارید خوناب زرد

بزرگان ایرانیان را بخواند
شنیده سخن پیش ایشان براند

نویسندهٔ نامه را خواند شاه
بینداخت تاج و بپردخت گاه

سواران پراگنده بر هر سوی
فرستاد نامه به هر پهلوی

که یک تن سر از گل مشورید پاک
مدارید باک از بلند و مغاک

ببردند نامه به هر کشوری
کجا بود در پادشاهی سری

چو آگاه گشتند یکسر سپاه
برفتند با گرز و رومی کلاه

همه یکسره پیش شاه آمدند
بران نامور بارگاه آمدند

چو گشتاسپ دید آن سپه بر درش
سواران جنگاور از کشورش

درم داد وز سیستان برگرفت
سوی بلخ بامی ره اندر گرفت

چو بشنید ارجاسپ کامد سپاه
جهاندار گشتاسپ با تاج و گاه

ز دریا به دریا سپه گسترید
که جایی کسی روی هامون ندید

دو لشکر چو تنگ اندر آمد به گرد
زمین شد سیاه و هوا لاژورد

چو هر دو سپه برکشیدند صف
همه نیزه و تیغ و ژوپین به کف

ابر میمنه شاه فرشیدورد
که با شیر درنده جستی نبرد

ابر میسره گرد بستور بود
که شاه و گه رزم چون کوه بود

جهاندار گشتاسپ در قلبگاه
همی کرد هر سو به لشکر نگاه

وزان روی کندر ابر میمنه
بیامد پس پشت او با بنه

سوی میسره کهرم تیغ‌زن
به قلب اندر ارجاسپ با انجمن

برآمد ز هر دو سپه بانگ کوس
زمین آهنین شد هوا آبنوس

تو گفتی که گردون بپرد همی
زمین از گرانی بدرد همی

ز آواز اسپان و زخم تبر
همی کوه خارا برآورد پر

همه دشت سر بود بی‌تن به خاک
سر گرزداران همه چاک‌چاک

درفشیدن تیغ و باران تیر
خروش یلان بود با دار و گیر

ستاره همی جست راه گریغ
سپه را همی نامدی جان دریغ

سر نیزه و گرز خم داده بود
همه دشت پر کشته افتاده بود

بسی کوفته زیر باره درون
کفن سـ*ـینهٔ شیر و تابوت خون

تن بی‌سران و سر بی‌تنان
سواران چو پیلان کفک افگنان

پدر را نبد بر پسر جای مهر
همی گشت زین گونه گردان سپهر

چو بگذشت زین سان سه روز و سه شب
ز بس بانگ اسپان و جنگ و جلب

سراسر چنان گشت آوردگاه
که از جوش خون لعل شد روی ماه

ابا کهرم تیغ‌زن در نبرد
برآویخت ناگاه فرشیدورد

ز کهرم مران شاه تن خسته شد
به جان گرچه از دست او رسته شد

از ایران سواران پرخاشجوی
چنان خسته بردند از پیش اوی

فراوان ز ایرانیان کشته شد
ز خون یلان کشور آغشته شد

پسر بود گشتاسپ را سی و هشت
دلیران کوه و سواران دشت

بکشتند یکسر بران رزمگاه
به یکبارگی تیره شد بخت شاه

ozan♪ · 26/3/21

پادشاهی گشتاسپ، بخش ۲۹:

سرانجام گشتاسپ بنمود پشت
بدانگه که شد روزگارش درشت

پس اندر دو منزل همی تاختند
مر او را گرفتن همی ساختند

یکی کوه پیش آمدش پرگیا
بدو اندرون چشمه و آسیا

که بر گرد آن کوه یک راه بود
وزان راه گشتاسپ آگاه بود

جهاندار گشتاسپ و یکسر سپاه
سوی کوه رفتند ز آوردگاه

چو ارجاسپ با لشکر آنجا رسید
بگردید و بر کوه راهی ندید

گرفتند گرداندرش چار سوی
چو بیچاره شد شاه آزاده‌خوی

ازان کوهسار آتش افروختند
بدان خاره بر خار می‌سوختند

همی کشت هر مهتری بارگی
نهاند دلها به بیچارگی

چو لشکر چنان گردشان برگرفت
کی خوش منش دست بر سر گرفت

جهاندیده جاماسپ را پیش خواند
ز اختر فراوان سخنها براند

بدو گفت کز گردش آسمان
بگوی آنچ دانی و پنهان ممان

که باشد بدین بد مرا دستگیر
ببایدت گفتن همه ناگزیر

چو بشنید جاماسپ بر پای خاست
بدو گفت کای خسرو داد و راست

اگر شاه گفتار من بشنود
بدین گردش اختران بگرود

بگویم بدو هرچ دانم درست
ز من راستی جوی شاها نخست

بدو گفت شاه آنچ دانی بگوی
که هم راست گویی و هم راه‌جوی

بدو گفت جاماسپ کای شهریار
سخن بشنو از من یکی هوشیار

تو دانی که فرزندت اسفندیار
همی بند ساید به بد روزگار

اگر شاه بگشاید او را ز بند
نماند برین کوهسار بلند

بدو گفت گشتاسپ کای راست‌گوی
بجز راستی نیست ایچ آرزوی

به جاماسپ گفت ای خردمند مرد
مرا بود ازان کار دل پر ز درد

که اورا ببستم بران بزمگاه
به گفتار بدخواه و او بیگناه

همانگاه من زان پشیمان شدم
دلم خسته بد سوی درمان شدم

گر او را ببینم برین رزمگاه
بدو بخشم این تاج و تـ*ـخت و کلاه

که یارد شدن پیش آن ارجمند
رهاند مران بیگنه را ز بند

بدو گفت جاماسپ کای شهریار
منم رفتنی کاین سخن نیست خوار

به جاماسپ شاه جهاندار گفت
که با تو همیشه خرد باد جفت

برو وز منش ده فراوان درود
شب تیره ناگاه بگذر ز رود

بگویش که آنکس که بیداد کرد
بشد زین جهان با دلی پر ز درد

اگر من برفتم بگفت کسی
که بهره نبودش ز دانش بسی

چو بیداد کردم بسیچم همی
وزان کردهٔ خویش پیچم همی

کنون گر بیایی دل از کینه پاک
سر دشمنان اندر آری به خاک

وگرنه شد این پادشاهی و تـ*ـخت
ز بن برکنند این کیانی درخت

چو آیی سپارم ترا تاج و گنج
ز چیزی که من گرد کردم به رنج

بدین گفته یزدان گوای منست
چو جاماسپ کو رهنمای منست

بپوشید جاماسپ توزی قبای
فرود آمد از کوه بی‌رهنمای

به سر بر نهاده کلاه دو پر
برآیین ترکان ببسته کمر

یکی اسپ ترکی بیاورد پیش
ابر اسپ آلت ز اندازه بیش

نشست از بر باره و آمد به زیر
که بد مرد شایسته بر سان شیر

هرانکس که او را بدیدی به راه
بپرسیدی او را ز توران سپاه

به آواز ترکی سخن راندی
بگفتی بدان کس که او خواندی

ندانستی او را کسی حال و کار
بگفتی به ترکی سخن هوشیار

همی راند باره به کردار باد
چنین تا بیامد بر شاه زاد

خرد یافته چون بیامد به دشت
شب تیره از لشکر اندر گذشت

چو آمد به نزد دژ گنبدان
رهانید خود را ز دست بدان

ozan♪ · 26/3/21

پادشاهی گشتاسپ، بخش ۳۰:

یکی مایه‌ور پور اسفندیار
که نوش آذرش خواندی شهریار

بران بام دژ بود و چشمش به راه
بدان تا کی آید ز ایران سپاه

پدر را بگوید چو بیند کسی
به بالای دژ درنمانده بسی

چو جاماسپ را دید پویان به راه
به سربر یکی نغز توزی کلاه

چنین گفت کامد ز توران سوار
بپویم بگویم به اسفندیار

فرود آمد از بارهٔ دژ دوان
چنین گفت کای نامور پهلوان

سواری همی بینم از دیدگاه
کلاهی به سر بر نهاده سیاه

شوم باز بینم که گشتاسپیست
وگر کینه‌جویست و ارجاسپیست

اگر ترک باشد ببرم سرش
به خاک افگنم نابسوده برش

چنین گفت پرمایه اسفندیار
که راه گذر کی بوده بی‌سوار

همانا کز ایران یکی لشکری
سوی ما بیامد به پیغمبری

کلاهی به سر بر نهاده دوپر
ز بیم سواران پرخاشخر

چو بشنید نوش آذر از پهلوان
بیامد بران بارهٔ دژ دوان

چو جاماسپ تنگ اندر آمد ز راه
هم از باره دانست فرزند شاه

بیامد به نزدیک فرخ پدر
که فرخنده جاماسپ آمد به در

بفرمود تا دژ گشادند باز
درآمد خردمند و بردش نماز

بدادش درود پدر سربسر
پیامی که آورده بد در بدر

چنین پاسخ آورد اسفندیار
که ای از خرد در جهان یادگار

خردمند و کنداور و سرفراز
چرا بسته را برد باید نماز

کسی را که بر دست و پای آهنست
نه مردم نژادست کهرمنست

درود شهنشاه ایران دهی
ز دانش ندارد دلت آگهی

درودم از ارجاسپ آمد کنون
کز ایران همی دست شوید به خون

مرا بند کردند بر بی‌گنـ*ـاه
همانا گه رزم فرزند شاه

چنین بود پاداش رنج مرا
به آهن بیاراست گنج مرا

کنون همچنین بسته باید تنم
به یزدان گوای منست آهنم

که بر من ز گشتاسپ بیداد بود
ز گفت گرزم اهرمن شاد بود

مبادا که این بد فرامش کنم
روان را به گفتار بیهش کنم

بدو گفت جاماسپ کای راست‌گوی
جهانگیر و کنداور و نیک‌خوی

دلت گر چنین از پدر خیره گشت
نگر بخت این پادشا تیره گشت

چو لهراسپ شاه آن پرستنده مرد
که ترکان بکشتندش اندر نبرد

همان هیربد نیز یزدان‌پرست
که بودند با زند و استا به دست

بکشتند هشتاد از موبدان
پرستنده و پاک‌دل بخردان

ز خونشان به نوش‌آذر آذر بمرد
چنین بدکنش خوار نتوان شمرد

ز بهر نیا دل پر از درد کن
برآشوب و رخسارگان زرد کن

ز کین یا ز دین گر نجنبی ز جای
نباشی پسندیدهٔ رهنمای

چنین داد پاسخ که ای نیک‌نام
بلنداختر و گرد و جوینده کام

براندیش کان پیر لهراسپ را
پرستنده و باب گشتاسپ را

پسر به که جوید همی کین اوی
که تـ*ـخت پدر داشت و ایین اوی

بدو گفت ار ایدونک کین نیا
نجویی نداری به دل کیمیا

همای خردمند و به آفرید
که باد هوا روی ایشان ندید

به ترکان سیراند با درد و داغ
پیاده دوان رنگ رخ چون چراغ

چنین پاسخ آوردش اسفندیار
که من بسته بودم چنین زار و خوار

نکردند زیشان ز من هیچ یاد
نه برزد کس از بهر من سردباد

چه گویی به پاسخ که روزی همای
ز من کرد یاد اندرین تنگ جای

دگر نیز پرمایه به آفرید
که گفتی مرا در جهان خود ندید

بدو گفت جاماسپ کای پهلوان
پدرت از جهان تیره دارد روان

به کوه اندرست این زمان با سران
دو دیده پر از آب و لـ*ـب ناچران

سپاهی ز ترکان بگرد اندرش
همانا نبینی سر و افسرش

نیاید پسند جهان‌آفرین
که تو دل بپیچی ز مهر و ز دین

برادر که بد مر ترا سی و هشت
ازان پنج ماند و دگر درگذشت

چنین پاسخ آوردش اسفندیار
که چندین برادر بدم نامدار

همه شاد با رامش و من به بند
نکردند یاد از من مستمند

اگر من کنون کین بسیچم چه سود
کزیشان برآورد بدخواه دود

چو جاماسپ زین گونه پاسخ شنود
دلش گشت از درد پر داغ و دود

همی بود بر پای و دل پر ز خشم
به زاری همی راند آب از دو چشم

بدو گفت کای پهلوان جهان
اگر تیره گردد دلت با روان

چه گویی کنون کار فرشیدورد
که بود از تو همواره با داغ و درد

به هر سو که بودی به رزم و به بزم
پر از درد و نفرین بدی بر گرزم

پر از زخم شمشیر دیدم تنش
دریده برو مغفر و جوشنش

همی زار می بگسلد جان اوی
ببخشای بر چشم گریان اوی

چو آواز دادش ز فرشیدورد
دلش گشت پرخون و جان پر ز درد

چو باز آمدش دل به جاماسپ گفت
که این بد چرا داشتی در نهفت

بفرمای کاهنگران آورند
چو سوهان و پتک گران آورند

بیاورد جاماسپ آهنگران
چو سندان پولاد و پتک گران

بسودند زنجیر و مسمار و غل
همان بند رومی به کردار پل

چو شد دیر بر سودن بستگی
به بد تنگدل بسته از خستگی

به آهنگران گفت کای شوربخت
ببندی و بسته ندانی گسخت

همی گفت من بند آن شهریار
نکردم به پیش خردمند خوار

بپیچید تن را و بر پای جست
غمی شد به پابند یازید دست

بیاهیخت پای و بپیچید دست
همه بند و زنجیر بر هم شکست

چو بگسست زنجیر بی‌توش گشت
بیفتاد از درد و بیهوش گشت

ستاره شمرکان شگفتی بدید
بران تاجدار آفرین گسترید

چو آمد به هوش آن گو زورمند
همی پیش بنهاد زنجیر و بند

چنین گفت کاین هدیه‌های گرزم
منش پست بادش به بزم و به رزم

به گرمابه شد با تن دردمند
ز زنجیر فرسوده و مستمند

چو آمد به در پس گو نامدار
رخش بود همچون گل اندر بهار

یکی جوشن خسروانی بخواست
همان جامهٔ پهلوانی بخواست

بفرمود کان بارهٔ گام زن
بیارید و آن ترگ و شمشیر من

چو چشمش بران تیزرو برفتاد
ز یزدان نیکی دهش کرد یاد

همی گفت گر من گنه کرده‌ام
ازینسان به بند اندر آزرده‌ام

چه کرد این چمان بارهٔ بربری
چه بایست کردن بدین لاغری

بشویید و او را بی‌آهو کنید
به خوردن تنش را به نیرو کنید

فرستاد کس نزد آهنگران
هرانکس که استاد بود اندران

برفتند و چندی زره خواستند
سلیحش یکایک بپیراستند

ozan♪ · 26/3/21

پادشاهی گشتاسپ، بخش ۳۱:

چو شب شد چو آهرمن کینه‌خواه
خروش جرس خاست از بارگاه

بران بارهٔ پهلوی برنشست
یکی تیغ هندی گرفته به دست

چو نوشاذر و بهمن و مهرنوش
برفتند یکسر پر از جنگ و جوش

ورا راهبر پیش جاماسپ بود
که دستور فرخنده گشتاسپ بود

ازان بارهٔ دژ چو بیرون شدند
سواران جنگی به هامون شدند

سپهبد سوی آسمان کرد روی
چنین گفت کای داور راست‌گوی

توی آفریننده و کامگار
فروزندهٔ جان اسفندیار

تو دانی که از خون فرشیدورد
دلم گشت پر درد و رخساره زرد

گر ایدونک پیروز گردم به جنگ
کنم روی گیتی بر ارجاسپ تنگ

بخواهیم ازو کین لهراسپ شاه
همان کین چندین سر بیگناه

برادر جهان بین من سی و هشت
که از خونشان لعل شد خاک دشت

پذیرفتم از داور دادگر
که کینه نگیرم ز بند پدر

به گیتی صد آتشکده نو کنم
جهان از ستمگاره بی‌خو کنم

نبیند کسی پای من بر بساط
مگر در بیابان کنم صد رباط

به شاخی که کرگس برو نگذرد
بدو گور و نخچیر پی نسپرد

کنم چاه آب اندرو صدهزار
توانگر کنم مردم خیش کار

همه بی‌رهان را بدین آورم
سر جادوان بر زمین آورم

بگفت این و برگاشت اسپ نبرد
بیامد به نزدیک فرشیدورد

ورا از بر جامه بر خفته دید
تن خسته در جامه بنهفته دید

ز دیده ببارید چندان سرشک
که با درد او آشنا شد پزشک

بدو گفت کای شاه پرخاشجوی
ترا این گزند از که آمد به روی

کزو کین تو باز خواهم به جنگ
اگر شیر جنگیست او گر پلنگ

چنین داد پاسخ که ای پهلوان
ز گشتاسپم من خلیده‌روان

چو پای ترا او نکردی به بند
ز ترکان بما نامدی این گزند

همان شاه لهراسپ با پیر سر
همه بلخ ازو گشت زیر و زبر

ز گفت گرزم آنچ بر ما رسید
ندیدست هرگز کسی نه شنید

بدرد من اکنون تو خرسند باش
به گیتی درخت برومند باش

که من رفتنی‌ام به دیگر سرای
تو باید که باشی همیشه به جای

چو رفتم ز گیتی مرا یاددار
به ببخش روان مرا شاددار

تو پدرود باش ای جهان پهلوان
که جاوید بادی و روشن‌روان

بگفت این و رخسارگان کرد زرد
شد آن نامور شاه فرشیدورد

بزد دست بر جامه اسفندیار
همه پرنیان بر تنش گشت خار

همی گفت کای پاک برتر خدای
به نیکی تو باشی مرا رهنمای

که پیش آورم کین فرشیدورد
برانگیزم از رود وز کوه گرد

بریزم ز تن خون ارجاسپ را
شکیبا کنم جان لهراسپ را

برادرش را مرده بر زین نهاد
دلی پر ز کینه لبی پر ز باد

ز هامون بیامد به کوه بلند
برادرش بسته بر اسپ سمند

همی گفت کاکنون چه سازم ترا
یکی دخمه چون برفرازم ترا

نه چیزست با من نه سیم و نه زر
نه خشت و نه آب و نه دیوارگر

به زیر درختی که بد سایه‌دار
نهادش بدان جایگه نامدار

برآهیخت خفتان جنگ از تنش
کفن کرد دستار و پیراهنش

وزانجا بیامد بدان جایگاه
کجا شاه گشتاسپ گم کرد راه

بسی مرد ز ایرانیان کشته دید
شده خاک و ریگ از جهان ناپدید

همی زار بگریست بر کشتگان
پر از درد دل شد ازان خستگان

به جایی کجا کرده بودند رزم
به چشم آمدش زرد روی گرزم

به نزدیک او اسپش افگنده بود
برو خاک چندی پراگنده بود

چنین گفت با کشته اسفندیار
که ای مرد نادان بد روزگار

نگه کن که دانای ایران چه گفت
بدانگه که بگشاد راز از نهفت

که دشمن که دانا بود به ز دوست
ابا دشمن و دوست دانش نکوست

براندیشد آنکس که دانا بود
به کاری که بر وی توانا بود

ز چیزی که افتد بران ناتوان
به جستنش رنجه ندارد روان

از ایران همی جای من خواستی
برافگندی اندر جهان کاستی

ببردی ازین پادشاهی فروغ
همی چاره جستی بگفت دروغ

بدین رزم خونی که شد ریخته
تو باشی بدان گیتی آویخته

وزان دشت گریان سراندر کشید
به انبوه گردان ترکان رسید

سپه دید بر هفت فرسنگ دشت
کزیشان همی آسمان تیره گشت

یکی کنده کرده به گرد اندرون
به پهنای پرتاب تیری فزون

ز کنده به صد چاره اندر گذشت
عنان را نهاده بران سوی دشت

طلایه ز ترکان چو هشتاد مرد
همی گشت بر گرد دشت نبرد

برآهیخت شمشیر و اندر نهاد
همی کرد از رزم گشتاسپ یاد

بیفگند زیشان فراوان به راه
وزان جایگه رفت نزدیک شاه

ozan♪ · 26/3/21

پادشاهی گشتاسپ، بخش ۳۲:

برآمد بران تند بالا فراز
چو روی پدر دید بردش نماز

پدر داغ دل بود بر پای جست
ببوسید و بسـ*ـترد رویش به دست

بدو گفت یزدان سپاس ای جوان
که دیدم ترا شاد و روشن‌روان

ز من در دل آزار و تندی مدار
به کین خواستن هیچ کندی مدار

گرزم آن بداندیش بدخواه مرد
دل من ز فرزند خود تیره کرد

بد آید به مردم ز کردار بد
بد آید به روی بد از کار بد

پذیرفتم از کردگار جهان
شناسندهٔ آشکار و نهان

که چون من شوم شاد و پیروزبخت
سپارم ترا کشور و تاج و تـ*ـخت

پرستش بهی برکنم زین جهان
سپارم ترا تاج و تـ*ـخت مهان

چنین پاسخش داد اسفندیار
که خشنود بادا ز من شهریار

مرا آن بود تـ*ـخت و تاج و سپاه
که خشنود باشد جهاندار شاه

جهاندار داند که بر دشت رزم
چو من دیدم افگنده روی گرزم

بدان مرد بد گوی گریان شدم
ز درد دل شاه بریان شدم

کنون آنچ بد بود از ما گذشت
غم رفته نزدیک ما بادگشت

ازین پس چو من تیغ را برکشم
وزین کوه‌پایه سراندر کشم

نه ارجاسپ مانم نه خاقان چین
نه کهرم نه خلخ نه توران زمین

چو لشکر بدانست کاسفندیار
ز بند گران رست و بد روزگار

برفتند یکسر گروها گروه
به پیش جهاندار بر تیغ کوه

بزرگان فزرانه و خویش اوی
نهادند سر بر زمین پیش اوی

چنین گفت نیک‌اختر اسفندیار
که ای نامداران خنجرگزار

همه تیغ زهرآبگون برکشید
یکایک درآیید و دشمن کشید

بزرگان برو خواندند آفرین
که ما را توی افسر و تیغ کین

همه پیش تو جان گروگان کنیم
به دیدار تو رامش جان کنیم

همه شب همی لشکر آراستند
همی جوشن و تیغ پیراستند

پدر نیز با فرخ اسفندیار
همی راز گفت از بد روزگار

ز خون جوانان پرخاشجوی
به رخ بر نهاد از دو دیده دو جوی

که بودند کشته بران رزمگاه
به سر بر ز خون و ز آهن کلاه

همان شب خبر نزد ارجاسپ شد
که فرزند نزدیک گشتاسپ شد

به ره بر فراوان طلایه بکشت
کسی کو نشد کشته بنمود پشت

غمی گشت و پرمایگان را بخواند
بسی پیش کهرم سخنها براند

که ما را جزین بود در جنگ رای
بدانگه که لشکر بیامد ز جای

همی گفتم آن دیو را گر به بند
بیابیم گیتی شود بی‌گزند

بگیرم سر گاه ایران زمین
به هر مرز بر ما کنند آفرین

کنون چون گشاده شد آن دیوزاد
به چنگست ما را غم و سرد باد

ز ترکان کسی نیست همتای اوی
که گیرد به رزم اندرون جای اوی

کنون با دلی شاد و پیروز بخت
به توران خرامیم با تاج و تـ*ـخت

بفرمود تا هرچ بد خواسته
ز گنج و ز اسپان آراسته

ز چیزی که از بلخ بامی ببرد
بیاورد یکسر به کهرم سپرد

ز کهرمش کهتر پسر بد چهار
بنه بر نهادند و شد پیش بار

برفتند بر هر سوی صد هیون
نشسته برو نیز صد رهنمون

دلش بود پربیم و سر پر شتاب
ازو دور بد خورد و آرام و خواب

یکی ترک بد نام اون گرگسار
ز لشکر بیامد بر شهریار

بدو گفت کای شاه ترکان چین
به یک تن مزن خویشتن بر زمین

سپاهی همه خسته و کوفته
گریزان و بخت اندر آشوفته

پسر کوفته سوخته شهریار
بیاری که آمد جز اسفندیار

هم‌آورد او گر بیاید منم
تن مرد جنگی به خاک افگنم

سپه را همی دل شکسته کنی
به گفتار بی‌جنگ خسته کنی

چون ارجاسپ نشنید گفتار اوی
باید آن دل و رای هشیار اوی

بدو گفت کای شیر پرخاشخر
ترا هست نام و نژاد و هنر

گر این را که گفتی بجای آوری
هنر بر زبان رهنمای آوری

ز توران زمین تا به دریای چین
ترا بخشم و بوم ایران زمین

سپهبد تو باشی به هر کشورم
ز فرمان تو یک زمان نگذرم

هم اندر زمان لشکر او را سپرد
کسانی که بودند هشیار و گرد

همه شب همی خلعت آراستند
همی بارهٔ پهلوان خواستند

چو خورشید زرین سپر برگرفت
شب تیره زو دست بر سر گرفت

بینداخت پیراهن مشک رنگ
چو یاقوت شد مهر چهرش به رنگ

ز کوه اندر آمد سپاه بزرگ
جهانگیر اسفندیار سترگ

چو لشکر بیاراست اسفندیار
جهان شد به کردار دریای قار

بشد گرد بستور پور زریر
که بگذاشتی بیشه زو نره شیر

بیاراست بر میمنه جای خویش
سپهبد بد و لشکر آرای خویش

چو گردوی جنگی بر میسره
بیامد چو خور پیش برج بره

به پیش سپاه آمد اسفندیار
به زین اندرون گرزهٔ گاوسار

به قلب اندرون شاه گشتاسپ بود
روانش پر از کین لهراسپ بود

وزان روی ارجاسپ صف برکشید
ستاره همی روی دریا ندید

ز بس نیزه و تیغهای بنفش
هوا گشته پر پرنیانی درفش

بشد قلب ارجاسپ چون آبنوس
سوی راستش کهرم و بوق و کوس

سوی میسره نام شاه چگل
که در جنگ ازو خواستی شیر دل

برآمد ز هر دو سپه گیر و دار
به پیش اندر آمد گو اسفندیار

چو ارجاسپ دید آن سپاه گران
گزیده سواران نیزه‌روان

بیامد یکی تند بالا گزید
به هر سوی لشکر همی بنگرید

ازان پس بفرمود تا ساروان
هیون آورد پیش ده کاروان

چنین گفت با نامداران براز
که این کار گردد به مابر دراز

نیاید پدیدار پیروزئی
نکو رفتنی گر دل افروزئی

خود و ویژگان بر هیونان سرخوش
بسازیم باهستگی راه جست

چو اسفندیار از میان دو صف
چو پیل ژیان بر لـ*ـب آورده کف

همی گشت برسان گردان سپهر
به چنگ اندرون گرزهٔ گاو چهر

تو گفتی همه دشت بالای اوست
روانش همی در نگنجد به پوست

خروش آمد و نالهٔ کرنای
برفتند گردان لشکر ز جای

تو گفتی ز خون بوم دریا شدست
ز خنجر هوا چون ثریا شدست

گران شد رکیب یل اسفندیار
بغرید با گرزهٔ گاوسار

بیفشارد بر گرز پولاد مشت
ز قلب سپه گرد سیصد بکشت

چنین گفت کز کین فرشیدورد
ز دریا برانگیزم امروز گرد

ازان پس سوی میمنه حمله برد
عنان بارهٔ تیزتگ را سپرد

صد و شست گرد از دلیران بکشت
چو کهرم چنان دید بنمود پشت

چنین گفت کاین کین خون نیاست
کزو شاه را دل پر از کیمیاست

عنان را بپیچید بر میسره
زمین شد چو دریای خون یکسره

بکشت از دلیران صد و شصت و پنج
همه نامداران با تاج و گنج

چنین گفت کاین کین آن سی و هشت
گرامی برادر که اندر گذشت

چو ارجاسپ آن دید با گرگسار
چنین گفت کز لشکر بی‌شمار

همه کشته شد هرک جنگی بدند
به پیش صف‌اندر درنگی بدند

ندانم تو خامش چرا مانده‌ای
چنین داستانها چرا رانده‌ای

ز گفتار او تیز شد گرگسار
بیامد به پیش صف کارزار

گرفته کمان کیانی به چنگ
یکی تیر پولاد پیکان خدنگ

چو نزدیک شد راند اندر کمان
بزد بر بر و سـ*ـینهٔ پهلوان

ز زین اندر آویخت اسفندیار
بدان تا گمانی برد گرگسار

که آن تیر بگذشت بر جوشنش
بخست آن کیانی بر روشنش

یکی تیغ الماس گون برکشید
همی خواست از تن سرش را برید

بترسید اسفندیار از گزند
ز فتراک بگشاد پیچان کمند

به نام جهان‌آفرین کردگار
بینداخت بر گردن گرگسار

به بند اندر آمد سر و گردنش
بخاک اندر افگند لرزان تنش

دو دست از پس پشت بستش چو سنگ
گره زد به گردن برش پالهنگ

به لشکرگه آوردش از پیش صف
کشان و ز خون بر لـ*ـب آورده کف

فرستاد بدخواه را نزد شاه
به دست همایون زرین کلاه

چنین گفت کاین را به پرده سرای
ببند و به کشتن مکن هیچ رای

کنون تا کرا بد دهد کردگار
که پیروز گردد ازین کارزار

وزان جایگه شد به آوردگاه
به جنگ اندر آورد یکسر سپاه

برانگیختند آتش کارزار
هوا تیره گون شد ز گرد سوار

چو ارجاسپ پیکار زان‌گونه دید
ز غم پست گشت و دلش بردمید

به جنگاوران گفت کهرم کجاست
درفشش نه پیداست بر دست راست

همان تیغ‌زن کندر شیرگیر
که بگذاشتی نیزه بر کوه و تیر

به ارجاسپ گفتند کاسفندیار
به رزم اندرون بود با گرگسار

ز تیغ دلیران هوا شد بنفش
نه پیداست آن گرگ پیکر درفش

غمی شد در ارجاسپ را زان شگفت
هیون خواست و راه بیابان گرفت

خود و ویژگان بر هیونان سرخوش
برفتند و اسپان گرفته به دست

سپه را بران رزمگه بر بماند
خود و مهتران سوی خلج براند

خروشی برآمد ز اسفندیار
بلرزید ز آواز او کوه و غار

به ایرانیان گفت شمشیر جنگ
مدارید خیره گرفته به چنگ

نیام از دل و خون دشمن کنید
ز تورانیان کوه قارن کنید

بیفشارد ران لشکر کینه‌خواه
سپاه اندر آمد به پیش سپاه

به خون غرقه شد خاک و سنگ و گیا
بگشتس بخون گر بدی آسیا

همه دشت پا و بر و پشت بود
بریده سر و تیغ در مشت بود

سواران جنگی همی تاختند
به کالا گرفتن نپرداختند

چو ترکان شنیدند کارجاسپ رفت
همی پوستشان بر تن از غم بکفت

کسی را که بد باره بگریختند
دگر تیغ و جوشن فرو ریختند

به زنهار اسفندیار آمدند
همه دیده چون جویبار آمدند

بریشان ببخشود زورآزمای
ازان پس نیفگند کس را ز پای

ز خون نیا دل بی‌آزار کرد
سری را بریشان نگهدار کرد

خود و لشکر آمد به نزدیک شاه
پر از خون بر و تیغ و رومی کلاه

ز خون در کفش خنجر افسرده بود
بر و کتفش از جوش آزرده بود

بشستند شمشیر و کفش به شیر
کشیدند بیرون ز خفتانش تیر

به آب اندر آمد سر و تن بشست
جهانجوی شادان دل و تن درست

یکی جامهٔ سوکواران بخواست
بیامد بر داور داد و راست

نیایش همی کرد خود با پدر
بران آفرینندهٔ دادگر

یکی هفته بر پیش یزدان پاک
همی بود گشتاسپ با درد و باک

به هشتم به جا آمد اسفندیار
بیامد به درگاه او گرگسار

ز شیرین روان دل شده ناامید
تن از بیم لرزان چو از باد بید

بدو گفت شاها تو از خون من
ستایش نیابی به هر انجمن

یکی بنده باشم بپیشت بپای
همیشه به نیکی ترا رهنمای

به هر بد که آید زبونی کنم
به رویین دژت رهنمونی کنم

بفرمود تا بند بر دست و پای
ببردند بازش به پرده سرای

به لشکر گه آمد که ارجاسپ بود
که ریزندها خون لهراسپ بود

ببحشید زان رزمگه خواسته
سوار و پیاده شد آراسته

سران و اسیران که آورده بود
بکشت آن کزو لشکر آزرده بود

ozan♪ · 26/3/21

پادشاهی گشتاسپ، بخش ۳۳:

ازان پس بیامد به پرده‌سرای
ز هرگونه انداخت با شاه رای

ز لهراسپ وز کین فرشیدورد
ازان نامداران روز نبرد

بدو گفت گشتاسپ کای زورمند
تو شادانی و خواهرانت به بند

خنک آنک بر کینه گه کشته شد
نه در چنگ ترکان سرگشته شد

چو بر تـ*ـخت بینند ما را نشست
چه گوید کسی کو بود زیر دست

بگریم برین ننگ تا زنده‌ام
به مغز اندرون آتش افگنده‌ام

پذیرفتم از کردگار بلند
که گر تو به توران شوی بی‌گزند

به مردی شوی در دم اژدها
کنی خواهران را ز ترکان رها

سپارم ترا تاج شاهنشهی
همان گنج بی‌رنج و تـ*ـخت مهی

مرا جایگاه پرستش بس است
نه فرزند من نزد دیگر کس است

چنین پاسخ آورد اسفندیار
که بی‌تو مبیناد کس روزگار

به پیش پدر من یکی بنده‌ام
روان را به فرمانش آگنده‌ام

فدای تو دارم تن و جان خویش
نخواهم سر و تـ*ـخت و فرمان خویش

شوم باز خواهم ز ارجاسپ کین
نمانم بر و بوم توران زمین

به تـ*ـخت آورم خواهران را ز بند
به بخت جهاندار شاه بلند

برو آفرین کرد گشتاسپ و گفت
که با تو روان و خرد باد جفت

برفتنت یزدان پناه تو باد
به باز آمدن تـ*ـخت گاه تو باد

بخواند آن زمان لشگر از هر سوی
به جایی که بد موبدی گر گوی

ازیشان گزیده ده و دو هزار
سواران مرد افگن و کینه‌دار

بر ایشان ببخشید گنج درم
نکرد ایچ کس را به بخشش دژم

ببخشید گنجی بر اسفندیار
یکی تاج پر گوهر شاهوار

خروشی برآمد ز درگاه شاه
شد از گرد خورشید تابان سیاه

ز ایوان به دشت آمد اسفندیار
سپاهی گزید از در کارزار

ozan♪ · 26/3/21

هفت خوان اسفندیار، بخش ۱:

کنون زین سپس هفتخوان آورم
سخنهای نغز و جوان آورم

اگر بخت یکباره یاری کند
برو طبع من کامگاری کند

بگویم به تأیید محمود شاه
بدان فر و آن خسروانی کلاه

که شاه جهان جاودان زنده باد
بزرگان گیتی ورا بنده باد

چو خورشید بر چرخ بنمود چهر
بیاراست روی زمین را به مهر

به برج حمل تاج بر سر نهاد
ازو خاور و باختر گشت شاد

پر از غلغل و رعد شد کوهسار
پر از نرگس و لاله شد جویبار

ز لاله فریب و ز نرگس نهیب
ز سنبل عتاب و ز گلنار زیب

پر آتش دل ابر و پر آب چشم
خروش مغانی و پرتاب خشم

چو آتش نماید بپالاید آب
ز آواز او سر برآید ز خواب

چو بیدار گردی جهان را ببین
که دیباست گر نقش مانی به چین

چو رخشنده گردد جهان ز آفتاب
رخ نرگس و لاله بینی پر آب

بخندد بدو گوید ای شوخ چشم
به عشق تو گریان نه از درد و خشم

نخندد زمین تا نگرید هوا
هوا را نخوانم کف پادشا

که باران او در بهاران بود
نه چون همت شهریاران بود

به خورشید ماند همی دست شاه
چو اندر حمل برفرازد کلاه

اگر گنج پیش آید از خاک خشک
وگر آب دریا و گر در و مشک

ندارد همی روشناییش باز
ز درویش وز شاه گردن فراز

کف شاه ابوالقاسم آن پادشا
چنین است با پاک و ناپارسا

دریغش نیاید ز بخشیدن ایچ
نه آرام گیرد به روز بسیچ

چو جنگ آیدش پیش جنگ آورد
سر شهریاران به چنگ آورد

بدان کس که گردن نهد گنج خویش
ببخشد نیندیشد از رنج خویش

جهان را جهاندار محمود باد
ازو بخشش و داد موجود باد

ز رویین دژ اکنون جهاندیده پیر
نگر تا چه گوید ازو یاد گیر

ozan♪ · 26/3/21

هفت خوان اسفندیار بخش ۲:

سخن گوی دهقان چو بنهاد خوان
یکی داستان راند از هفتخوان

ز رویین دژ و کار اسفندیار
ز راه و ز آموزش گرگسار

چنین گفت کو چون بیامد به بلخ
زبان و روان پر ز گفتار تلخ

همی راند تا پیشش آمد دو راه
سراپرده و خیمه زد با سپاه

بفرمود تا خوان بیاراستند
می و رود و رامشگران خواستند

برفتند گردان لشکر همه
نشستند بر خوان شاه رمه

یکی جام زرین به کف برگرفت
ز گشتاسپ آنگه سخن در برگرفت

وزان پس بفرمود تا گرگسار
شود داغ دل پیش اسفندیار

بفرمود تا جام زرین چهار
دمادم ببستند بر گرگسار

ازان پس بدو گفت کای تیره‌بخت
رسانم ترا من به تاج و به تـ*ـخت

گر ایدونک هرچت بپرسیم راست
بگویی همه شهر ترکان تراست

چو پیروز گردم سپارم ترا
به خورشید تابان برآرم ترا

نیازارم آنرا که پیوند تست
هم آنرا که پیوند فرزند تست

وگر هیچ گردی به گرد دروغ
نگیرد بر من دروغت فروغ

میانت به خنجر کنم بدو نیم
دل انجمن گردد از تو به بیم

چنین داد پاسخ ورا گرگسار
که ای نامور فرخ اسفندیار

ز من نشود شاه جز گفت راست
تو آن کن که از پادشاهی سزاست

بدو گفت رویین دژ اکنون کجاست
که آن مرز ازین بوم ایران جداست

بدو چند راهست و فرسنگ چند
کدام آنک ازو هست بیم و گزند

سپه چند باشد همیشه دروی
ز بالای دژ هرچ دانی بگوی

چنین داد پاسخ ورا گرگسار
که ای شیردل خسرو شهریار

سه راهست ز ایدر بدان شارستان
که ارجاسپ خواندش پیکارستان

یکی در سه ماه و یکی در دو ماه
گر ایدون خورش تنگ باشد به راه

گیا هست و آبشخور چارپای
فرود آمدن را نیابی تو جای

سه دیگر به نزدیک یک هفته راه
بهشتم به رویین دژ آید سپاه

پر از شیر و گرگست و پر اژدها
که از چنگشان کس نیابد رها

فریب زن جادو و گرگ و شیر
فزونست از اژدهای دلیر

یکی را ز دریا برآرد به ماه
یکی را نگون اندر آرد به چاه

بیابان و سیمرغ و سرمای سخت
که چون باد خیزد به درد درخت

ازان پس چو رویین دژ آید پدید
نه دژ دید ازان سان کسی نه شنید

سر باره برتر ز ابر سیاه
بدو در فراوان سلیح و سپاه

به گرد اندرش رود و آب روان
که از دیدنش خیره گردد روان

به کشتی برو بگذرد شهریار
چو آید به هامون ز بهر شکار

به صد سال گر ماند اندر حصار
ز هامون نیایدش چیزی به کار

هم‌اندر دژش کشتمند و گیا
درخت برومند و هم آسیا

چو اسفندیار آن سخنها شنید
زمانی بپیچید و دم درکشید

بدو گفت ما را جزین راه نیست
به گیتی به از راه کوتاه نیست

چنین گفت با نامور گرگسار
که این هفتخوان هرگز ای شهریار

به زور و به آواز نگذشت کس
مگر کز تن خویش کردست بس

بدو نامور گفت گر با منی
ببینی دل و زور آهرمنی

به پیشم چه گویی چه آید نخست
که باید ز پیکار او راه جست

چنین داد پاسخ ورا گرگسار
که این نامور مرد ناباک دار

نخستین به پیش تو آید دو گرگ
نر و ماده هریک چو پیلی سترگ

دو دندان به کردار پیل ژیان
بر و کتف فربه و لاغر میان

بسان گوزنان به سر بر سروی
همی رزم شیران کند آرزوی

بفرمود تا همچنانش به بند
به خرگاه بردند ناسودمند

بیاراست خرم یکی بزمگاه
به سر بر نظاره بران جشنگاه

چو خورشید بنمود تاج از فراز
هوا با زمین نیز بگشاد راز

ز درگاه برخاست آوای کوس
زمین آهنین شد سپهر آبنوس

سوی هفتخوان رخ به توران نهاد
همی رفت با لشکر آباد و شاد

چو از راه نزدیک منزل رسید
ز لشکر یکی نامور برگزید

پشوتن یکی مرد بیدار بود
سپه را ز دشمن نگهدار بود

بدو گفت لشکر به آیین بدار
همی پیچم از گفتهٔ گرگسار

منم پیش رو گر به من بد رسد
بدین کهتران بد نیاید سزد

بیامد بپوشید خفتان جنگ
ببست از بر پشت شبرنگ تنگ

سپهبد چو آمد به نزدیک گرگ
چه گرگ آن سرافراز پیل سترگ

بدیدند گرگان بر و یال اوی
میان یلی چنگ و گوپال اوی

ز هامون سوی او نهادند روی
دو پیل سرافراز و دو جنگجوی

کمان را به زه کرد مرد دلیر
بغرید بر سان غرنده شیر

بر آهرمنان تیرباران گرفت
به تندی کمان سواران گرفت

ز پیکان پولاد گشتند سست
نیامد یکی پیش او تن درست

نگه کرد روشن‌دل اسفندیار
بدید آنک دد سست برگشت کار

یکی تیغ زهرآبگون برکشید
عنان را گران کرد و سر درکشید

سراسر به شمشیرشان کرد چاک
گل انگیخت از خون ایشان ز خاک

فرود آمد از نامور بارگی
به یزدان نمود او ز بیچارگی

سلیح و تن از خون ایشان بشست
بران خارستان پاک جایی بجست

پر آژنگ رخ سوی خورشید کرد
دلی پر ز درد و سری پر ز گرد

همی گفت کای داور دادگر
تو دادی مرا هوش و زور و هنر

تو کردی تن گرگ را خاک جای
تو باشی به هر نیک و بد رهنمای

چو آمد سپاه و پشوتن فراز
بدیدند یل را به جای نماز

بماندند زان کار گردان شگفت
سپه یکسر اندیشه اندر گرفت

که این گرگ خوانیم گر پیل سرخوش
که جاوید باد این دل و تیغ و دست

که بی فره اورنگ شاهی مباد
بزرگی و رسم سپاهی مباد

برفتند گردان فرخنده رای
برابر کشیدند پرده‌سرای

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

نگارشگر انجمن

نگارشگر انجمن

نگارشگر انجمن

نگارشگر انجمن

نگارشگر انجمن

نگارشگر انجمن

نگارشگر انجمن

نگارشگر انجمن

نگارشگر انجمن

نگارشگر انجمن

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین