توسعه فرهنگی و توسعه اجتماعی در ایران

YaSnA_NHT๛ · 28/1/24

كاتوزيان در بحث از شرايط سياسي ـ اجتماعي جامعة ايرانـي و رابطـة آن بـا رشـد و توسعه، معتقد است از آن جا كه ايران به دليل حاكميت دولتهاي استبدادي، هرج و مـرج و رويارويي دولت و ملت فاقد امنيت سياسـي ـ اجتمـاعي بـوده اسـت، در نتيجـه امكـان انباشت انواع سرمايه، يعني سرماية اقتـصادي، سـرماية علمـي، سـرماية فرهنگـي، سـرماية انساني و سرماية اجتماعي، وجود نداشته است. به عبارت ديگر، يكي از شرايط مهـم بـروز رشد و توسعه در جامعه، وجود امنيت مالي و جاني است، كه جامعة ايراني فاقـد آن بـوده، در حالي كه در جوامع غربي چنين زمينههايي وجود داشـته و نقـش اساسـي در رشـد و توسـعة چنين جوامعي داشتهاند. در نتيجه، از نظر كاتوزيان، فقدان سرماية اجتماعي، به ويژه در رابطـة بين حكومت و جامعه، از مهمترين عوامل عدم توسعه، به ويژه توسعة اجتماعي بوده است. از مهمترين مؤلفههاي سرماية اجتماعي ميتوان بـه وجـود اعتمـاد متقابـل بـين افـراد، گروهها و جوامع اشاره كرد، و وجود چنين اعتمادي زيربناي كنشها، ارتباطات و مبـادلات اجتماعي است. وجود سرماية اجتماعي ـ چه در سطح محلي و ملي و چه در سطح جهاني ـ از شرايط ضروري توسعه است )بودون و بوريكو؛ 1385: 219-218(. امـروزه بـيشتـر صاحبنظران توسعه، با لحاظ كردن فرآيند جهاني شدن در ارتباط با نظرية توسعه بـر ايـن ايده تأكيد دارند كه بايد در دورة جديد، با توجه به شرايط جهاني، مفهوم وابستگي متقابـل را جايگزين مفهوم وابستگي كرد )ازكيـا و غفـاري، 1384: 363؛ اسـتيگليتز، 1382: 300- 299؛ گيدنز، 1379: 40؛ گيدنز، 1377: 64-44؛ گيدنز، 1373: 558؛ گيدنز، 1384: 75-54؛ گيدنز، به نقل از عيوضي، 1380: 143-142؛ هلد و مكگرو، 2002: 17-1(. آن چه امروزه در ايران ما شاهد آن هستيم ضعف سرماية اجتماعي، چه در عرصة داخلي و چه در عرصة ارتباط ايران با جامعة جهاني، است. چنين پديـدهاي نقـش مهمـي در كـاهش ارتباطـات و مبادلات ايران با جامعة جهاني داشته است. اساساً يكي از مهمترين پيششرطهـاي توسـعة جامعه، توسعة فرهنگي اسـت و توسـعة فرهنگـي نيـز بـدون توجـه بـه تمـامي عوامـل و زمينههاي داخلي و خارجي امكانپذير نيست. مسلماً به دنبال ظهور پديـدة جهـاني شـدن

YaSnA_NHT๛ · 28/1/24

هيچ جامعهاي نميتواند با انزواگزيني از جهان پيرامون خود به توسعه دست يابـد. در ايـن راستا، حذف موانع گسترش ارتباطات جهـاني، جهـاني انديـشيدن و جهـاني عمـل كـردنِ شهروندان جامعه يك ضرورت انكارناپذير است )بابايي فرد، 1388(.
به طور كلي، عواملي همچون بحرانهـاي هـويتي و فرهنگـي، تعـارض ميـان سـنت و مدرنيته، شكافهاي اجتماعي، شكافهـاي نـسلي، آسـيبهـا و تعـارضهـاي درونـي در فرهنگ ايراني، همچون از خود بيگانگي فرهنگي، ضعف حافظة تاريخي، فقدان فرديـت و فردگرايي و مصرف نمايشي، فقدان يا ضعف نهادهـاي مـدني، فقـدان يـا ضـعف سـرماية اجتماعي، فقدان يا ضعف مطالعه و استفاده از رسانههاي ارتباط جمعي، به عنـوان عـواملي كه داراي زمينههاي فرهنگي هستند و در ضعف توسعة فرهنگي مؤثرنـد، نقـش مهمـي در ضعف توسعة اجتماعي در جامعة ايران ايفا ميكنند. در ادامة بحث برخي از واقعيـتهـاي مربوط به ضعف توسعة فرهنگي در ايران و نقش آن در ضعف توسعة اجتماعي، بـا توجـه به دادههاي مربوط به پيمايشهاي ملي سالهاي اخير و برخي ديگر از پژوهشهاي تجربي
ارائه شده و مورد تفسير قرار خواهند گرفت.
واقعيتهاي و دادههاي تجربي مربوط به ضعف توسعة فرهنگي و نقش آن در ضـعف توسعة اجتماعي در ايران يكي از متغيرهاي فرهنگي مهم و اثرگذار بر توسعة اجتماعي ميزان سرماية فرهنگـي در جامعه است. ميزان سرماية فرهنگي نيز با مؤلفههـايي همچـون ميـزان دانـش، اطلاعـات و تحصيلات افراد جامعه مشخص ميشود. سرماية فرهنگي را ميتوان داراي دو بعد عينـي و ذهني دانست. بعد عيني سرماية فرهنگي را ميتوان مدارج علمي و ميزان تحـصيلات فـرد به شمار آورد؛ بعد ذهني سرماية فرهنگي را نيز ميتوان استفادة عملي از بعد عيني سـرماية فرهنگي در نظر گرفت كه در قالب مـواردي همچـون مطالعـه و پـژوهش خـود را نـشان ميدهد. به بيان ديگر، بعد عيني سرماية فرهنگي عبارت است از ميزان تحصيلات فرد، امـا بعد ذهني آن عبارت است از استفادة عملي از مدارج علمي براي بالا بـردن ميـزان دانـش،

YaSnA_NHT๛ · 28/1/24

آگاهي، تحـول فكـري و ارتقـاي كيفيـت زنـدگي. مـسلماً هـستند افـرادي كـه چنـدان از تحصيلات خود در اين زمينهها استفاده نميكنند، و بر عكـس، افـرادي كـه از تحـصيلات پايين خود در اين زمينهها بيشترين استفاده را ميبرند. به طور كلي، به نظر نگارنـده يكـي از مسائل و مشكلاتي كه در حوزة فرهنگي ايران عدم استفادة كافي از تحصيلات و مدارك تحصيلي در راستاي ارتقاي آگاهي، دگرگوني فكري و ارتقاي كيفيت زنـدگي اسـت. ايـن واقعيت را، علاوه بر مشاهدة آن درپيرامون خود، مـيتـوان از آمارهـا و ارقـام مربـوط بـه پژوهشهاي تجربي پيدا كرد. اين آمارها و ارقام نشان ميدهند كه در حوزة مطالعة كتاب و نشريات مردم ايران چندان به مطالعه نميپردازند. مثلاً، پيمايش ملي مربـوط بـه رفتارهـاي فرهنگي ايرانيان، كه در سال 1378 انجام شده است، نشان ميدهـد كـه، در مجمـوع، تنهـا 43/1 درصد از جمعيت باسواد جامعة آماري مورد پژوهش اهل مطالعه هستند. جالب ايـن جاست كه ميزان مطالعه در بين افراد نمونـة جامعـة آمـاري چنـدان زيـاد نيـست. در ايـن پژوهش، ميانگين مطالعه در جمعيت اهل مطالعه در هفته 95 دقيقه بـوده اسـت. اگـر عـدم مطالعة جمعيت باسواد را هم صفر به حساب آوريم، سـرانة زمـان مطالعـه در هفتـه بـراي جمعيت باسواد 52 دقيقه خواهد بود )رفتارهاي فرهنگي ايرانيان، 1382: 43-39(. ميانگين موجودي كتاب )غير از كتاب درسي( در خانوادههاي مورد بررسي 58/8 )حدود 60( جلد بوده است. آمار ارقام مربوط به كتابهاي خريداري شده توسط خانوادهها نشان ميدهد كه ميانگين تعداد كتاب خريداري شده در طول يك سال توسط خانوادهها 4 جلد بـوده اسـت )همان: 46(. از نظر مطالعه نيز ملاحظه ميشود كه بخش مهمي از ارقام مربوط به مطالعه به دانش آموزان و دانشجويان تعلق دارد، و اگر اين واقعيت را در نظر بگيريم كه بخش مهمي از دانش آموزان و دانشجويان ايراني رويكرد ابزاري بـه مطالعـه و تحـصيلات دارنـد و نـه رويكرد علمي، يعني اين كه اخذ مدرك براي آنها مهمتر از افزايش دانش و آگاهي اسـت، معضل ضعف مطالعه در ايران بيشتر آشكار ميشود!

YaSnA_NHT๛ · 28/1/24

بررسي و ارزيابي انتقادي نتايج يافتههاي پژوهشهاي تجربي دربارة وضـعيت توسـعة اجتماعي در ايران از مهمترين مؤلفههايي كه براي توسعة اجتماعي نام برده شده ميتوان به بهبود كيفيـت زندگي، تحقق برابري و عدالت اجتماعي، نيل به يكپارچگي اجتماعي، تحقق نظام شايـسته سالاري، مشاركت اجتمـاعي، تقويـت قابليـت و ظرفيـت نظـام اجتمـاعي، پـذيرش تكثـر اجتماعي با حفـظ انـسجام ملـي، ارتقـاي توانمنـديهـاي انـساني، تحقـق جامعـة مـدني، دموكراسي اجتماعي، رفاه اجتماعي و سرماية اجتماعي اشاره كرد. تجارب جامعة ايـران در دهههاي اخير نشان دهندة فقدان يا ضعف مؤلفههاي مذكور است. به ويژه برخي پژوهشهاي پيمايشي ملي ضعف توسعة اجتماعي در ايران را نشان ميدهنـد. در ايـن زمينـه مـيتـوان بـه يافتههاي پيمايش ملي در 28 مركز استان كشور كـه در زمينـة بررسـي و سـنجش ارزشهـاي نگرشهاي ايرانيان در سال 1379 و 1382 و رفتارهاي فرهنگي ايرانيان در سـال 1378 اشـاره كرد؛ به ترتيب، پيمايشهاي اول، دوم و سوم، به صورت مصاحبة حـضوري بـا 16824 نفـر، 4581 نفر و 65440 نفر افراد 15 ساله و بيشتر مركز استانهاي ايران انجام شدهاند. دادههاي موجود نشان ميدهنـد كـه از نظـر دو مؤلفـة سـرماية اجتمـاعي، يعنـي اعتمـاد اجتماعي و فعاليت در انجمنهاي داوطلبانه، جامعة ايران در وضعيت مطلوبي قرار نـدارد.
منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

توسعه فرهنگی و توسعه اجتماعی در ایران

YaSnA_NHT๛

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

YaSnA_NHT๛

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

YaSnA_NHT๛

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

YaSnA_NHT๛

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین