آموزش • زیست دهم تجربی | مدرس bi nhayat.83 | متوسطه دوم رمان98 •

Matiᴎɐ✼ · 16/4/21

اینم از کلید سوالات

| آماده شده در: انجمن رمان98 |
| آماده شده توسط: bi nhayat.83 کاربر رمان 98 |

Matiᴎɐ✼ · 26/4/21

به نام خدا
تدریس گفتار یک از فصل سوم

*ساز و کار دستگاه تنفس در انسان*
چرا نفس می‌کشیم؟
ما به دو علت، نفس می‌کشیم:
* رساندن اکسیژن به بدن و خارج کردن کربن دی اکسید بدن.
می‌دانیم که سلول‌های بدن، برای زنده مانندن به انرژی نیاز دارند؛ اما این انرژی باید به شکلی ذخیره شود که برای یاخته‌هایمان، قابل استفاده باشد.
یعنی انرژی مواد مغذی، مثل گلوکز، برای واکنش درون
سلول قابل استفاده نیست؛ بلکه باید ابتدا به انرژی
نهفته در مولکولی به نام ATP تبدیل شود.
واکنش خلاصه شده این تبدیل، که به آن تنفس سلولی نیز می‌گویند، به شکل زیر است:
ADP و فسفات+ گلوگز+ اکسیژن=> کربن دی اکسید+ آب+ATP

در تمامی سلول‌های زنده بدن انسان، انرژی در یکی از ترکیب‌های شیمیایی بسیار مهم، به نام ATP ذخیره می‌شود.
ATP انرژی قابل دسترس برای سلول‌ها در بازه زمانی کوتاه، ذخیره می‌کند.
سوال: آیا تنها ATP مولکول انتقال دهنده انرژی به درون سلول است؟
خیر. مولکول دیگری به نام گوانین تری فسفات وجود دارد که در بعضی از واکنش‌ها به عنوان انتقال دهنده‌ی انرژی به درون سلول عمل می‌کند.(البته این توضیحات، خارج از کتاب است؛ فقط خواستم بگم تا روی موضوع، دید دقیق‌تری داشته باشید.)

*علت دوم نفس کشیدن*
اما به علت دوم بپردازیم.
در واکنش بالا دیدید که بدن انسان طی واکنش تنفس سلولی دی اکسید کربن تولید می‌کند.
یکی از علل زیان بار بودن کرین دی‌اکسید، این است که می‌تواند با آب واکنش نشان دهد و کربنیک اسید تولید کند و PH را کاهش دهد. یعنی محیط داخلی بدن، اسیدی شود.
کاهش PH می‌تواند ساختار پروتئین‌ها را مختل کند و از آنجا که بسیاری از فرایند‌های یاخته‌ای را پروتئین‌ها انجام می‌دهند، اختلال در عمل کرده انها، اختلال گسترده‌ای در سراسر بدن ایجاد می‌کند.
در نتیجه افزایش کربن دی اکسید، خطرناک‌تر از کاهش اکسیژن است.
(یه توضیح خارج از کتاب، درباره زیان اختلال در ساخت پروتئین بهتون بدم)
اکثر واکنش‌های متابولیسمی بدن انسان توسط آنزیم‌ها انجام می‌شود.
بسیاری از آنزیم‌های بدن ما، توسط پروتئین‌ها ساخته می‌شودند.
این آنزیم‌ها نسبت به اسیدی بودن محیط، حساس‌اند.
در صورتی که محیط اسیدی، شود، تغیر شکل‌ می‌دهند و دیگر نمی‌توانند فعالیت مناسبی انجام دهند و در آنجاست که سلامت بدن انسان به خطر می‌افتد.
حال که به اهمیت تنفس آشنا شدید، به موضوع اصلی درس، می‌پردازیم.
تنفس به طور کلی شامل اعمال زیر میشوند:
دم ( ورود هوا به شش‌ها) بازدم ( خارج هوا از شش‌ها)

| آماده شده در: انجمن رمان98 |
| آماده شده توسط: bi nhayat.83 کاربر رمان 98 |

Matiᴎɐ✼ · 5/5/21

به نام خدا
«ادامه تدریس گفتار یک از فصل سوم»
از نظر عملکرد، می‌توان دستگاه تنفس را به دو بخش اصلی به نام‌های بخش هادی و بخش مبادله‌ای، تقسیم کرد.
* بخش هادی *
بخش هادی، از مجاری تنفس‌ای تشکیل شده است که هوا را به درون و بیرون دستگاه تنفسی هدایت می‌کنند و آن را از ناخالصی‌ها، مثل میکروب‌های بیماری‌زا و ذرات گرد و غبار، پاک‌سازی و نیز، مرطوب می‌کنند تا برای مبادله گازها با خون آماده شود.
از بینی تا نایژک انتهایی به بخش هادی متعلق دارد.
مخاط مژک‌دار در بینی آغاز می‌شود و در سراسر مجاری هادی ادامه پیدا می‌کند.
این مخاط، یاخته‌های مژک دار فراوان و ترشحات مخاطی دارد.
در این ترشحات موا ضد میکروبی وجود دارد.
ترشحات مخاطی، هوا را مرطوب می‌کنند. مرطوب کردن هوا برای تبادل گازها ضرورت دارد.
گازهای تنفسی تنها در صورتی که محلول در آب باشند، می‌توانند بین شش‌ها و خون مبادله شوند.
هوا با عبور از بینی، دهان، یا هر دو، به حلق وارد می‌شود.
حلق گذرگاهی ماهیچه‌ای است که هم هوا و هم غذا از آن عبور می‌کند.
حنجره در ابتدای نای واقع است و در تنفس، دو کار تنفس، دو کار مهم انجام می‌دهد.
یکی آن که دیواره غضروفی آن، مجرای عبور هوا را باز نگه می‌دارد و دیگر آن که در پوشی به نام برچاکنای دارد که مانع ورود غذا به مجرای تنفسی می‌شود.

دیواره نای، حلقه‌هلی غضروفی شبیه نعل اسب یا حرف C دارد که مجرای نای را همیشه باز نگه می‌دارد. دهانه غضروف به سمت مری قرار دارد.
نای در انتهای خود به دو شاخه شاخه تقسیم می‌شود و نایژه‌های اصلی را پدید می‌آورد.
هر نایژه اصلی به یک شش وارد شده، در آن جا به نایژه‌های باریک تقسیم می‌شود.
همچنان که پیش می‌روین از مقدار غضروف کاسته می‌شود.
انشعابی از نایژه که دیگر غضروف ندارد، نایژک نامیده می‌شود.
به علت نداشتن غضروف، نایژک‌ها می‌توانند تنگ و گشاد شوند. این ویژگی باعث می‌شود که دستگاه تنفس، مقدار هوای خروجی و ورودی را تنظیم کند.
آخرین نایژک در بخش‌هادی، نایژک انتهایی نام دارد.
اینم جدول کلی از بخش هادی

| آماده شده در: انجمن رمان98 |
| آماده شده توسط: bi nhayat.83 کاربر رمان 98 |

Matiᴎɐ✼ · 16/5/21

به نام خدا
**ادامه تدریس گفتار یک از فصل سوم**
* بخش مبادله‌ای
بش مبادله‌ای، با حضور اجزای کوچکی به نام حبابک مشخص می‌شود.
نایژکی جه روی آن حبابک باشد، نایژک مبادله‌ای می‌نامیم.
در انتهای نایژک مبادله‌ای ساختاری شبیه خوشع انگور وجود دارد که از اجتماع حبابک‌ها، ساخته شده است.
به هر یک از این خوشه‌ها، کیسه حبابی می‌گوییم.
در حبابک‌ها، گروهی از یاخته‌های دستگاه ایمنی بدن به نام درشت‌خوار (ماکروفاژ) وجود دارد.
این یاخته‌ها، باکتری‌ها و ذرات گرد و غباری که از مخاط گریخته‌اند رو نابود می‌کنند و نه فقط در کیسه‌های حبابکی شش‌ها، بلکه در سراسر نقاط دیگر بدن نیز حضور دارند.

نکته: کیسه‌های حبابکی، فقط در انتهای نایژک مبادله‌ای می‌توانند باشند؛ زیرا هوا بین هر حبابک و نایژک رد و بدل می‌شود.
نکته: دقت داشته باشید که هم بخش‌های هادی می‌توانند افزایش حجم داشته باشند مثل نایژک‌ها و هم بخش‌های مبادله‌ای مثل نایژک مبادله‌ای و حبابک‌ها
نکته: تعداد اجزای دستگاه تنفس: حبابک> نایژک مبادله‌ای= کیسه‌ی حبابکی> نایژک انتهایی> نایژک> نایژها> نایژ‌های اصلی (۲) > نای (۱)
عامل سطح فعال که از بعضی یاخته‌های حبابک‌ها ترشح می‌شود.
با کاهش نیروی کشش سطحی، باز شدن حبابک‌ها را آسان می‌کند.

در بعضی از نوزادانی که زود هنگام به دنیا آمده‌ان، عامل سطح فعال به مقدار کافی ساخته نشده است و بنابراین به زحمت نفس می‌کشند.
اطراف حبابک‌ها را مویرگ‌های خونی فراوان، احاطه کرده‌اند و به این ترتیب، امکان تبادل گازها بین هوا و خون فراهم شده است.
دیواره حبابک از دو نوع یاخته ساخته شده است.
سنگفرشی و نوع دوم، با ظاهری متفاوت که ترشح عامل سطح فعال را بر عهده دارد.
برای این که اکسیژن و کربن دی اکسید بین خون و هوا مبادله شوند، این مولکول‌ها باید از ضخامت دیواره حبابک‌ها و دیواره مویرگ‌ها عبور کنند.
هر دو دیواره ، از بافت پوششی سنگفرشی یک لایه ساخته شده‌اند که بسیار نازک است.

| آماده شده در: انجمن رمان98 |
| آماده شده توسط: bi nhayat.83 کاربر رمان 98 |

Matiᴎɐ✼ · 12/6/21

مبحث حمل گازها در خون، دارای توضیحات کلیدی بود که خودم براتون آماده کردم.

| آماده شده در: انجمن رمان98 |
| آماده شده توسط: bi nhayat.83 کاربر رمان 98 |

Matiᴎɐ✼ · 13/6/21

به نام خدا

~تدریس گفتار دو از فصل سوم~
*شش‌ها*
شش‌ها درون قفسه سـ*ـینه و روی پرده ماهیچه‌ای میان بند قرار دارند.
شش چپ به علت مجاورت با قلب، قدر از شش راست کوچکتر است.
بیشتر حجم شش‌ها را کیسه‌های حبابکی به خود اختصاص داده‌اند که ساختاری اسفنج گونه را به شش ها می‌دهند.
مویرگ های خونی فراوانی اطراف شش ها را احاطه کرده است و دیگر بخش فراوان در شش ها است.
شش ها را می توان مجموعه ای از نایژه‌ها، نایژک ها، کیسه های حبابکی و رگ ها دانست.
هر یک از شش ها را پرده ای دو لایه به نام پرده جنب فراگرفته است. یکی از این لایه ها به سطح شش چسبیذه و لایه دیگر به سطح درونی قفسه سـ*ـینه متصل است
درون پرده جنب فضای اندکی وجود دارد که ان را مایع جنب پر کرده است.
فشار این مایع از جو کمتر کمتر است و باعث می شود که در هنگام بازدم، شش ها کاملا جمع نشوند.
اگر قفسه سـ*ـینه سوراخ شود، شش ها جمع می‌شونذ.

شش ها دو ویژگی مهم دارند یکی پیروی از حرکات قفسه سـ*ـینه و یکی ویژگی کشسانی.
هنگامی که حجم قفسه سـ*ـینه افزایش می یابد، شش ها باز می شوند.
در نتیجه، فشار هوای درون شش هل کم شده و هوای بیرون به درون شش ها کشیده می شود.
ویژگی کشسانی شش ها، در بازدم نقش مهمی دارد.
نکته: لایه بیرونی مجاری تنفسی، لایه بیرونی لوله گوارش، لایه بیرونی قلب و کپسول اطراف کلیه، پافت پیوندی وجود دارد.
نکته: جنس پرده جنب، همانند لایه بیرونی قلب و کپسول کلیه، بافت پیوندی متراکم است.

نکته: شش راست داری سه لوب و دو شیار و شش چپ دارای دو لوب و یک شیار است.(دلیل کم داشت لوب و شیار شش چپ، کوچکتر بودن آن نسبت به شش راست است.)
* دم و بازدم*
دم فرایندی است که در نتیجه افزایش حجم قفسه سـ*ـینه رخ می دهد.
در این فرایند، دو عامل دخالت دارد یع ماهیچه میان بند و انقباض ماهیچه‌های بین دنده ای خارجی که دنده ها را به سما بالا و جلو جابه‌جا می‌کند و جناغ را بع جلو می راند.
با به استراحت در امدن ماهیچه میان بند و ماهیجه میان بند به دلیل ویژگی کشسانی شش ها، حجم شش ها کاهش می یابد و هوای درون به بیرون رانده می شود.
در بازدم عمیق، انقباض ماهیچه های بین دنده ای داخلی و نیز ماهیچه های شکمی، بع کاهش حجم قفسه سـ*ـینه کمک می‌کند.

| آماده شده در: انجمن رمان98 |
| آماده شده توسط: bi nhayat.83 کاربر رمان 98 |

Matiᴎɐ✼ · 13/6/21

*حجم‌های تنفسی*
حجم های متفاوتی را میتوان به شش ها وارد و خارج کرد.
حجم های تنفسی را با دستگاه دم سنج (اسپیرومتر) اندازه می‌گیرند.
نموداری مه دم سنج از بازدم های فرد، رسم می کند، دم نگار (اسپیروگرام) نامیده می‌شود.
به مقدار هوایی که در یک دم عادی وارد و با یک بازدم عادی خارج میشود، حجم جاری می‌گویند.
حجم ذخیره دمی، به مقدار هوایی گفته که می توان پس از یک دم معمولی با یک دم عمیق به شش ها وارد کرد.
به مقدار هوایی که در شش ها می‌ماند و نمی‌توان آن را خارج کرد، حجم باقی مانده می‌نامند.
بخشی از هوای دمی در بخش هادی می ماند و به بخش مبادله ای نمی رسد به این هوا،هوای مرده می‌گویند.
*نکته: هوای مرده، به نایژک های مبادله ای که جزء بخش مبادله ای دستگاه تنفس است نمی‌رسد.
** ظرفیت‌های تنفسی**
ظرفیت های تنفسی، مجموع دو یا چند حجم تنفسی است.
ظرفیت تام، حداکثر مقدار هوایی است که شش ها می‌توانند در خود جای دهند.

حجم مرده < حجم جاری < حجم ذخیره بازدمی < حجم ذخیره دمی < ظرفیت حیاتی < ظرفیت تام

*سایر اعمال دستگاه تنفس*
تکلم: حنجره محل قزارگیری پرده صوتی است.
پرده های صوتی صدا را تولید می کنند.
شکل دهی به صدا توسط دهان و لـ*ـب‌ها صورت می‌گیرد.
سرفه و عطسه: چنانچه ذرات گرد و غبار وارد مجاری تنفسی شوند، باعث واکنشی به نام عطسه می‌شوند.
در این حالت هوا به سرعت از راه دهان (سرفه) و از راه بینی و دهان (عطسه) خارج می شوند.
در افرادی که دخانیات مصرف می‌کنند، به علت از بین رفتن مخاط مژکدار در بینی، خارج کردن ذرات از طریقه سرفه صورت می‌گیرد.
* تنظیم تنفس*
هر یک از انقباض هایی که در هنگام دم و بازدم صورت می‌گیرند، با دستوری از طرف مرکز تنفس در بصل النخاع است.
تنفس مرکز دیگری هم دارد که در پل مغز واقع است و با اثر بر مرکز تنفس در بصل النخاع، دم را خاتمه می‌دهد.
افزایش کربن دی اکسید و کاهش اکسیژن خون نیز از عوامل مؤثر در تنظیم تنفس‌اند.

| آماده شده در: انجمن رمان ۹۸ |
| آماده شده توسط bi nhayat.83 کاربر رمان ۹۸ |

Matiᴎɐ✼ · 13/6/21

~ به نام خدا~
*گفتار سه از فصل سه*
** تنوع تبادلات گازی **
تنفس در تک یاخته‌ای ها:

تنفس نایدیسی: نایدیس‌ها لوله‌های منشعب و مرتبط به هم هستند که از طریق منافذ تنفسی به خارج راه دارند.
منافذ تنفسی در ابتدای نایدیس قرار دارند.
نایدیس به انشعابات کوچکتری تقسیم می‌شود.
حشرات چنین تنفس دارند.
در این جانوران دستگاه گردش موارد، نقشی در انتقال گازهای تنفسی ندارد.

تنفس پوستی: در تنفس پوستی، شبکه مویرگی فراوانی در زیر پوست قرار دارد و گازها با محیط اطراف از طریق پوست مبادله می‌شوند.
سطح پوست در جانورانیکه تنفس پوستی دارند، مرطوب نگه داشته می‌شود.
کرم خاکی تنفس پوستی دارد.
تنفس آبششی: ساده ترین آبشش ها،برجستگی‌های کوچکو پراکنده‌ی پوستی هستند؛ مانند آبشش‌های ستاره‌ی دریایی.
ماهیان و نوزاد دوزیستان نیز آبشش دارند.
تبادل گازها از طریق آبشش بسیار کار آمد است.

تنفس ششی: حلزون از بی مهرگان خشکی زی است که برای تنفس از شش استفادهمی‌کند.
در مهره داران سازو کارهایی وحود دارد که به ساز وکارهای تهویه‌ای شهرت دارد.
مهره دارن دو نوع ساز و کار متفاوت در تهویه دارند: مثلا قورباغه به کمک ماهیچه‌های دهان و حلق، با حرکتی شبیه به قورت دادن هورا را با فشار به شش ها می‌رساند به این ساز و کار، پمپ فشار مثبت می‌گویند.

در انسان ساز و کار منفی وجود دارد که در ان، هوا به وسیله مکش حاقل فشارمنفی از قفسه سـ*ـینه به شش‌ها وارد می‌شود.
پرندگان چون انرژی بیشتری مصرف می‌کنند، علاوه بر شش، دارای ساختارهایی به نام کیسه‌های هوادار هستند که کارهای تنفس انها را نسبت به پستانداران افزایش می‌دهد.
( جدول خلاصه شده‌ تنفس‌ها)

تست

| آماده شده در: انجمن رمان ۹۸ |
| آماده شده توسط: bi nhayat.83 کاربر انجمن رمان۹۸ |

Matiᴎɐ✼ · 14/6/21

**سوالات**

**پاسخ نامه**

| آماده شده در: انجمن رمان۹۸ |
| آماده شده توسط bi nhayat.83 کاربر انجمن رمان ۹۸ |

Matiᴎɐ✼ · 4/7/21

* به نام خدا *

*~شروع فصل چهار~*

این فصل یکی از مهمترین فصل های کتابه

در اول یکم درباره فصل چهار و اهمیتش، براتون میگم:

شروع توضیحات فصل چهارم زیست سال دهم با عنوان گردش مواد در بدن با توضیح ساختار قبل شروع می شود و سپس در مرود عملکرد قلب و بخش مهم نوار قلب صحبت می کند و سپس راجع به رگ های خونی و ساختار و عملکرد آنها حرف میزند و در ادامه درباره ی خون به بحث می پردازد . در اخر فصل چهارم زیست دهم در مورد گردش مواد در جانوران بحث می‌کند.اگر به کنکورهای سال قبل نگاه کنید، می‌بینید که فصل چهار، یکی از تست خیز ترین فصل کتاب است؛ پس حتما همانند فصل‌های قبل، زمان و اهمیت کافی را براش بگذارید.

گفتار یک

**قلب**

جانداران تک سلولی، چون همه اعضای بدنشان، با محیط در ارتباط است، مواد مورد نیاز خود را از محیط اطراف دریافت می‌کنند و مواد زائد رو هم به همانجا می‌فرستند؛ اما جانداران پر سلولی مثل بدن ما، چون سلول‌های زیادی دارند و نمی‌توانند با محیط ارتباط برقرار کنند، نیاز به دستگاهی دارند که به کمکشان بیاید. این دستگاه، دستگاه گردش مواد است که از قلب، رگ‌ها و خون تشکیل شده است.

قلب، تلمبه‌ای ماهیچه‌ای و تو خالی است که چهار حفره دارد.

دو حفره در بالا و دو حفره در پایین.

حفره‌های بالایی و پایینی به کمک دریچه‌ها، با هم در ارتباط هستند.

قلب با ضربان خود، خون را به صورت پرفشار، به رگ‌ها و همه انـ*ـدام‌های بدن، می‌رساند و چون همه رگ‌ها به هم متصل است، دوباره به قلب باز می‌گردند.

و این کار به طور مداوم تکرار می‌شوند.

این حرکات تکراری که طی دو گردش انجام می‌شود، گردش عمومی و گردش ششی، نام دارد.

گردش عمومی:

هر یک از بخش‌های چپ و راست قلب،

فعالیتی مستقل دارند.

خونی که در سمت چپ قلب وجود دارد، اکسیژن بیشتری دارد و به آن خون روشن می‌گویند.

گردش ششی :

در سمت راست قلب، خون تیره (دارای کربن دی اکسید) جریان دارد. این خون را بزرگ سیاهرگ ها به دهلیز راست می آورند. این خون که اکسیژن کمتری دارد، وارد بطن راست می شود و از طریق سرخرگ ششی، به شش ها می رود تا از آنجا اکسیژن را جذب کند و دی اکسید کربن را دفع کند. خون اکسیژن دار و روشن از طریق سیاهرگ های ششی به دهلیزچپ(پایان مسیر گردش خون ششی) بازگشته و سپس به بطن چپ می رود تا دوباره در بدن به گردش درآید (گردش ششی خون).

نکته: طبق شکل قلب، بطن چپ ماهیچه‌های ضخیم‌تری دارد چون باید خون را به سرتاسر بدن پمپ کند درصورتیکه بطن راست ماهیچه‌های نازک تری به نسبت بطن چپ دارد چون انقباض این ماهیچه‌ها خون را برای رسیدن به شش‌ها پمپ می‌کند.

| آماده شده در انجمن رمان 98|
| اماده شده توسط bi nhayat.83 کاربر انجمن رمان 98 |

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

مدیر آزمایشی تالار پزشکی و سلامت

مدیر آزمایشی تالار پزشکی و سلامت

مدیر آزمایشی تالار پزشکی و سلامت

مدیر آزمایشی تالار پزشکی و سلامت

مدیر آزمایشی تالار پزشکی و سلامت

مدیر آزمایشی تالار پزشکی و سلامت

مدیر آزمایشی تالار پزشکی و سلامت

مدیر آزمایشی تالار پزشکی و سلامت

مدیر آزمایشی تالار پزشکی و سلامت

مدیر آزمایشی تالار پزشکی و سلامت

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین