آموزش • زیست دهم تجربی | مدرس bi nhayat.83 | متوسطه دوم رمان98 •

Matiᴎɐ✼ · 4/7/21

~ ادامه تدریس گفتار یک از فصل چهار ~
**حفره‌های قلب**
قلب دارای ۴ حفره است. ۲ حفره در بالا به نام دهلیز‌ها و ۲ حفره در پایین به نام بطن‌ها.
دهلیز‌ها :
خونی که توسط سیاهرگ‌ها از بافت‌ها و انـ*ـدام‌های مختلف بدن باز می گردد به دهلیز راست می‌ریزد. دهلیز راست حاوی خون تیره است.
خونی که توسط سرخرگ‌های ششی از قلب خارج می‌شود و در شش‌ها تبادل گاز می‌کند و به قلب باز می‌گردد به دهلیز چپ می‌ریزد.
نکته: دهلیز‌ها به نسبت بطن‌ها دارای ماهیچه‌های نازک تری هستند.

بطن‌ها :
خونی که توسط سیاهرگ ها(سیاهرگ ششی و بزرگ سیاهرگ‌ها) به دهلیز ها باز می‌گردد در بطن ها جمع می‌شود تا با انقباض بطن ها و توسط سرخرگ‌ها از قلب خارج شود.
رگ‌های قلب
گفتیم که قلب وظیفه‌ پمپ کردن خون را به درون رگ‌ها دارد. پس حفره‌های قلب با رگ ها ارتباط دارند.

سیاهرگ :
به رگی که خون را به قلب باز می‌گرداند سیاهرگ می‌گویند. تمامی سیاهرگ‌های قلب به دهلیز ها میریزند.

به دهلیز راست ۳ سیاهرگ متصل است : سیاهرگ کرونری (اکلیلی) و دو سیاهرگ به نام‌های بزرگ سیاهرگ زیرین و زبرین متصل است.
خونی که در سرتاسر بدن گردیده توسط این دو سیاهرگ به دهلیز راست باز می‌گردد. خون این سیاهرگ‌ها تیره است.
به دهلیز چپ ۴ سیاهرگ متصل است. سیاهرگ‌های ششی که خون روشن و دارای غلظت اکسیژن بالا که از شش‌ها ما بازگشته را به دهلیز چپ قلب می‌ریزند.
نکته: طبق توضیحات بالا به طور کلی به دهلیز‌ها ۷ سیاهرگ متصل است.
سرخرگ‌ها :
به رگی که خون را از قلب خارج می کند سرخرگ می‌گویند تمامی سرخرگ‌های قلب به بطن‌ها متصل هستند. به طور کلی ما ۲ سرخرگ متصل به قلب داریم.

سرخرگ ششی :

یک سرخرگ متصل به بطن راست قلب است. این سرخرگ سپس به دو شاخه منشعب می‌شود و خون تجمع یافته در بطن راست را به شش چپ و شش راست ما می‌برد.

نکته: از انجایی که قلب متمایل به سمت چپ سـ*ـینه است سرخرگ ششی که به شش راست می‌رود بلندتر از سرخرگی است که به شش چپ می‌رود.
سرخرگ آئورت :

آئورت به بطن چپ متصل است و خون روشن تجمع یافته در بطن چپ را طی گردش عمومی خون به سرتاسر بدن میرساند. از قوس آئورت ۳ شاخه منشعب می‌شود که این انشعابات خون رسانی انـ*ـدام‌های بالا تر از قلب را بر عهده دارند. و خود آئورت به سمت پایین بدن می‌رود. همچنین رگ دیگری به نام سرخرگ اکلیلی از این سرخرگ آئورت منشعب می‌شود که در ادامه با این رگ آشنا خواهید شد.

| تهیه شده در انجمن رمان98 |
تهیه شده توسط bi nhayat.83 |

Matiᴎɐ✼ · 4/7/21

~ ادامه تدریس گفتار یک از فصل چهار ~
رگ‌های کرونری(رگ‌های اکلیلی):

خونی که از درون قلب عبور می کند، نمی تواند نیازهای تنفسی و غذایی قلب را برطرف کند. به همین دلیل ماهیچۀ قلب با رگ های ویژه ای به نام سرخرگ اکلیلی که از آئورت انشعاب گرفته است، تغذیه می شود. این رگ ها پس از رفع نیاز یاخته های قلبی، با هم یکی می شوند و به صورت سیاهرگ آکلیلی به دهلیز راست متصل می شوند. بسته شدن این سرخرگ ها توسط لـ*ـخته یا سخت شدن دیوارۀ آنها (تصلب شرایین)، ممکن است باعث سکته قلبی شود؛ چون در این حالت به بخشی از ماهیچۀ قلب، اکسیژن نم یرسد و یاخته های آن می میرند.

دریچه های قلب
وجود دریچه ها در هر بخشی از دستگاه گردش مواد باعث یکطرفه شدن جریان خون در آن قسمت می شود.
ساختار دریچه‌ها
درساختار دریچه ها، بافت ماهیچه ای به کار نرفته بلکه همان بافت پوششی است که چین خورده است و دریچه ها را می سازد؛ البته وجود بافت پیوندی به استحکام آنها کمک می کند.
نکته: اسفنکتر(بنداره‌ها) در لوله‌ی گوارش و یا بنداره میزراه برخلاف دریچه‌ها در ساختار خون ماهیچه‌ دارند.
دریچه‌های دهلیزی بطنی
ساختار خاصِّ دریچه ها و تفاوت فشار در دو طرف آنها، باعث باز یا بسته شدن دریچه ها می شود. بین دهلیز و بطن در هر طرف قلب، دریچه ای هست که در هنگام انقباض بطن؛ از بازگشت خون به دهلیز، جلوگیری میکند.
دریچۀ دهلیزی بطنی چپ را میترال یا دولختی میگویند؛ چون از دو قطعۀ آویخته تشکیل شده است، و در سمت راست قلب، دریچۀ سه لـ*ـختی قرار دارد. زمانی که قلب در حالت استراحت است این دریچه‌ها باز هستند و خونی کم کم از دهلیز ها به بطن ها می‌ریزد. ولی زمانی که بطن‌ها منقبض می‌شوند تا خون را وارد سرخرگ‌ها کنند هر دوی این دریچه‌ها بسته می‌شود. تا خون از تنها راه خروج(سرخرگ‌ها) از قلب خارج شود.
نکته: دریچه‌ها‌ی دهلیزی-بطنی هم به دهلیز‌ها و هم به بطن‌ها متصل است.

نکته : از انجایی که دریچه‌های دهلیزی-بطنی به سمت بطن باز می‌شوند زمانی که دریچه ها باز باشند میزان کشش طناب‌های ارتجاعی متصل به برآمدگی های بطنی کمترین حالت است. یعنی در زمان 4/0 ثانیه زمان استراحت عمومی قلب یا زمان پر شدن قلب ها از خون میزان کشش این طناب ارتجاعی کمترین حالت و زمان انقباض بطن‌ها(۳/۰ ثانیه) بیشترین کشش را داریم.

دریچه‌های سینی :
در ابتدای سرخرگ های خروجی از بطن ها، دریچه های سینی قرار دارند که از بازگشت خون به بطنها جلوگیری می‌کنند. دقت کنید که این دریچه‌ها جزء دریچه‌های قلب محسوب می‌شوند نه سرخرگ‌ها. در قسمت قبل گفتیم که وقتی بطن‌ها منقبض می‌شوند دریچه‌های دهلیزی بطنی بسته می‌شوند در این موقع دریچه‌های سینی شکل که در ابتدای سرخرگ‌ها هستند باز می شوند. ولی در زمان استراحت بطن‌ها این دریچه‌ها بسته هستند تا خونی که وارد سرخرگ‌ها شده به بطن‌ها باز نگردد.
نکته: دریچه‌های سینی به سمت سرخرگ‌ها باز می‌شوند و به سمت بطن‌ها بسته می‌شوند.
نکته: دریچه‌های سینی فقط به بطن‌ها متصل است و به دهلیز ها ارتباطی ندارد.
نکته: پس در مجموع قلب دارای ۴ دریچه است.
سرخرگ کرونری(اکلیلی) از آئورت منشا گرفته است و به دوشاخه چپ و راست منشعب می‌شود و هر کدام از این شاخه‌ها دوباره به ۲ شاخه‌ی دیگر منشعب می‌شود که شاخه‌ای به پشت قلب و شاخه‌ی دیگر به جلوی قلب خونرسانی می‌کند.
نکته : خونی که از عقبی‌ترین دریچه (دریچه‌ی سه لـ*ـختی) و جلویی‌ترین دریچه(دریچه‌ی سینی سرخرگ ششی) می‌گذرد تیره است.
نکته: دریچه‌ای که از دو قطعه تشکیل شده است فقط با خون روشن در تماس است.
| آماده شده در انجمن رمان 98 |
| تهیه شده توسط bi nhayat.83 کاربر انجمن رمان 98|

Matiᴎɐ✼ · 4/7/21

**ادامه تدریس گفتار یک از فصل چهار**
جمع بندی حفره‌ها و دریچه‌های قلب
قلب انسان دهلیز راست حاوی خون تیره - محل ورود سیاهرگ‌های بزرگ زیرین و زبرین (2 عدد) و یک سیاهرگ کرونری قلب. یعنی مجموعا ۳ تا رگ به این بخش خون وارد می‌کنند.
بطن راست
حاوی خون تیره - محل خروج تنه‌ی سرخرگ ششی(یک عدد) که کمی بالاتر به سرخرگ ششی راست و چپ تقسیم می‌شود.
برای جلوگیری از پس زدن خون در قلب بین دهلیز ها و بطن‌ها دریچه‌هایی قرار دارند.
دریچه سه لـ*ـختی دریچه‌های بین دهلیز راست و بطن راست
دهلیز چپ حاوی خون روشن - محل ورود سیاهرگ‌های ششی(4 عدد)
بطن چپ حاوی خون روشن - سرخرگ آئورت ابتدا از پشت سرخ رگ ششی عبور می‌کند و سپس از محل قوس آئورت ۳ رگ منشعب می‌شود تا خون را به سر وگردن ببرد و سپس آئورت از روی شاخه‌های منشعب شده‌ی سرخ رگ ششی عبور می‌کند و خون را به بخش پایینی بدن می‌برد.
دریچه‌ی دو لـ*ـختی (میترال) دریچه‌ی بین دهلیز چپ و بطن چپ
دریچه‌های دهلیزی - بطنی فاقد بافت ماهیچه‌ای هستند و فقط جهت جریان خون باعث باز و بسته شدن آن‌ها می‌شود.
دریچه‌های دهلیزی - بطنی به صورت یک طرفه از سمت دهلیز به سمت بطن‌ها باز می‌شوند.
دریچه‌های دهلیزی - بطنی توسط رشته‌هایی به برجستگی‌های دیواره‌ی داخلی میوکارد بطن‌ها وصل شده‌اند.
برخلاف ملخ خون از طریق دریچه وارد قلب نمی‌شود.
مجموعا ۷ رگ خون را به قلب وارد می‌کنند(۳ تا به دهلیز راست که خون تیره دارند) و ۴ تا به دهلیز چپ که خون روشن دارد همچنین از هر بطن تنها یک سرخ رگ خارج می‌شود.
بین بطن چپ و آئورت، دریچه‌ی سینی شکل قرار دارد که باعث ورود خون به آئورت می‌شود اما از بازگشت خون از آئورت به بطن چپ جلوگیری می‌کند. (مانند دریچه‌های دهلیزی و بطنی، دریچه‌های لانه کبوتری، دریچه‌های در رگ‌های لنفی یک‌طرفه عمل می‌کند.)
بین بطن راست و سرخرگ ششی هم دریچه‌ی سینی شکل قرار دارد که به طریق گفته شده عمل می‌کند.
دیواره‌ی بین دهلیز چپ و راست را دیواره‌ی بین دهلیزی و دیواره‌ی بین بطن راست و بطن چپ را دیواره‌ی بین بطنی می‌گویند.
صداهای قلب:

صداهای قلب مربوط به بسته شدن دریچه ها است و از لحاظ پزشکی، نوع صدا و نظم آنها، بسیار معنی دار است.

قلب در حالت طبیعی دو نوع صدا دارد؛
صدای اول قلب:
صدای اوّل (پووم) قوی، گنگ و طولانی تر است و به بسته شدن دریچه های دولختی و سه لـ*ـختی هنگام شروع انقباض بطن ها مربوط است.
نکته:‌صدای اول قلب هنگام بسته شدن دو دریچه‌‌ی عقبی و بزرگ‌تر قلب است.زمانی که این دریچه‌ها باز شود صدایی ایجاد نمی‌شود.ولی زمانی که بطن‌های شروع به انقباض کند و تار‌های ارتجاعی به بیشترین کشیدگی خود برسد یعنی این دریچه‌های بسته شده اند و این صدا را خواهید شنید.
نکته: زمان شنیدن صدای اول قلب، بطن‌ها دارای بیشترین میزان خون هستند.
صدای دوم قلب:
صدای دوم(تاک) کوتاه تر و واضح و به بسته شدن دریچه های سینی ابتدای سرخرگ ها مربوط است که با شروع استراحت بطن، همراه است و زمانی شنیده می شود که خونِ واردشده به سرخرگ های آئورت و ششی، قصد برگشت به بطن ها را دارد و با بسته شدن دریچه های سینی، جلوی آن گرفته می شود.
نکته : از انجایی که انقباض بطن‌ها 3/0 ثانیه طول می‌کشد فاصله‌ی بین صدای اول و دوم قلب ۳/۰ ثانیه است.
متخصصان با گوش دادن دقیق به صداهای قلب، از سالم بودن قلب آگاه می شوند .در برخی بیماری ها به ویژه اختلال در ساختار دریچه ها، بزرگ شدن قلب یا نقایص مادرزادی مثل کامل نشدن دیوارۀ میانی حفره های قلب، ممکن است صداهای غیرعادی شنیده شود.
ساختار بافتی قلب
قلب اندامی ماهیچه ای همراه با کیسه ای محافظت کننده است. این کیسه از دو لایه به نام پیراشامه (پریکارد) و برون شامه (اپی کارد) تشکیل شده است. در هر دو لایه بافت پوششی سنگ فرشی و بافت پیوندی رشته‌ای وجود دارد که ممکن است در آنها بافت چربی نیز جمع شود. بافت پوششی سنگفرشی در پریکارد و اپی‌کارد در تماس با فضای آبشامه‌ای است.
نکته: حبابک‌ها و سطح داخلی رگ‌های خونی از بافت پوششی سنگفرشی ساده است.
برون شامه به بافت ماهیچه ای قلب چسبیده است. بین پیراشامه و برون شامه فضایی هست که با مایعی آبکی (مایع آبشامه ای) پر شده است. این مایع نیز ضمن محافظت از قلب، به حرکت روان قلب کمک میکند.
نکته: در اطراف شش‌ها نیز پرده‌ی دولایه‌ی جنب قرار دارد که بین دو لایه‌‌ی آن مایع جنب قرار دارد.
نکته: پیراشامه نسبت به برون شامه ضخیم‌تر است.
نکته: بافت پوششی سنگفشی پیراشامه با مایه آبشامه‌ای در تماس است.
نکته: بیشتر ضخامت پیراشامه را بافت پیوندی رشته‌ای تشکیل داده است.
نکته: میزان ضخامت بافت پیوندی پریکارد > میزان بافت پیوندی اپی‌کارد
لایه‌ی میانی قلب :
ضخیم ترین لایۀ دیوارۀ قلب، ماهیچۀ قلب (میوکارد) است که بیشتر از یاخته های بافت ماهیچه ای قلبی تشکیل شده است. بین این یاخته ها، مقداری بافت پیوندی رشته ای متراکم به نام اسکلت فیبری قرار دارد. این بافت، رشته های کلاژن ضخیمی دارد که در جهات مختلف قرار گرفته و بسیاری(نه همه‌) از یاخته های ماهیچه ای به آنها چسبیده اند. در ضمن، اسکلت فیبری باعث استحکام دریچه های قلبی می شود.رشته های عصبی نیز در بین این یاخته ها پخش شده اند.
سطح داخلی قلب:
سطح داخلی حفره های قلبی توسط لایه ای نازک از بافت پوششی سنگ فرشی ساده؛ به نام درون شامه (آندوکارد) پوشیده شده است. این لایه در تشکیل دریچه های قلب نیز شرکت می کند.
نکته: نازکترین لایه‌ی قلب داخلی ترین لایه‌ی آن یعنی آندوکارد است.
نکته: سطح اندوکارد به خاطر برآمدگی‌های ماهیچه‌ای ناهموار است.
نکته: میزان ضخامت بافت پوششی پریکارد > میزان بافت پوششی آندوکارد

ماهیچه‌ی قلب :
ماهیچۀ قلبی، ترکیبی از ویژگی های ماهیچۀ اسکلتی و صاف دارد. همانند ماهیچۀ اسکلتی، دارای ظاهری مخطط است. از طرف دیگر همانند یاخته های ماهیچۀ صاف، به طور غیرارادی منقبض می شوند. یاخته های آن بیشتر یک هسته ای و بعضی دو هسته ای اند. یکی از ویژگی های یاخته های ماهیچه ای قلب ارتباط آنها از طریق صفحات بینابینی (در هم رفته) است. نوع ارتباط یاخته ای در این صفحات باعث می شود پیام انقباض و استراحت به سرعت بین یاخته های ماهیچۀ قلب منتشر شود و قلب در انقباض و استراحت مانند یک تودۀ یاخته ای واحد عمل کند. البته در محل ارتباط ماهیچۀ دهلیزها به ماهیچۀ بطن ها، بافت پیوندی عایقی وجود دارد؛ به طوری که انتشار علاقه‌مند از دهلیزها به بطن ها از طریق شبکۀ هادی قلب انجام می شود.
نکته‌: در بافت عضلانی قلب سلول‌ها چند شاخه شده و به هم متصل هستند و دارای خطوط عرضی (مخطط) هستند.
نکته: ماهیچه‌های قلبی انقباضشان را بدون علاقه‌مند عصبی و به واسطه‌ی شبکه‌ی هادی قلب انجام می‌دهند ولی ماهیچه‌های صاف و اسکلتی توسط علاقه‌مند عصبی منقبض می‌شوند.

| تهیه شده در انجمن رمان98 |
| آماده شده توسط bi nhayat.83 کاربر انجمن رمان 98 |

Matiᴎɐ✼ · 4/7/21

* ادامه تدریس گفتار یک از فصل چهار*
~شبکه هادی قلب~

تقریباً یک درصد یاخته های ماهیچۀ قلبی ویژگی هایی دارند که آنها را برای علاقه‌مند طبیعی قلب، اختصاصی کرده است. این یاخته ها به صورت شبک های از رشته ها و گره ها در بین یاخته های ماهیچۀ قلبی گسترده شد هاند و به مجموعۀ آنها، شبکۀ هادی قلب گفته می شود. یاخته های این شبکه با دیگر یاخته های ماهیچۀ قلبی، ارتباط دارند. این شبکه، شروع کنندۀ ضربان است و جریان الکتریکی را در سراسر قلب به سرعت گسترش می دهد.
شبکۀ هادی قلب شامل دو گره و دسته هایی از تارهای تخصص یافته برای هدایت سریع جریان الکتریکی است.
گره سینوسی دهلیزی :
گره اوّل یا گره سینوسی دهلیزی در دیوارۀ پشتی دهلیز راست و زیر منفذ بزرگ سیاهرگ زبرین قرار دارد.این گره بزرگ تر است و شروع کنندۀ تکانه های قلبی است، به همین دلیل به آن پیشاهنگ یا ضربان ساز میگویند.
گره دوم یا گره دهلیزی بطنی:
در دیوارۀ پشتی دهلیز راست، بلافاصله در عقب دریچۀ سه لـ*ـختی است . ارتباط بین این دو گره از طریق مسیرهای بین گرهی انجام می شود این مسیرها شامل دسته ای از تارهای ماهیچه ای خاص هستند که با همدیگر ارتباط یاخته ای تنگاتنگی دارند و جریان الکتریکی ایجاد شده در گره پیشاهنگ را به گره دوم منتقل کنند. پس از گره دهلیزی بطنی، تارهای ماهیچه ای خاص در دیوارۀ بین دو بطن، وجود دارند. این دسته تار ها از دیوارۀ بین دو بطن عبور می کند و با دوشاخه شدن دردیواره ی بین دو بطن، به سمت پایین و تا نوک قلب ادامه پیدا میکنند، سپس دور تا دور بطن ها تا لایه عایق بین بطن ها و دهلیز ها را احاطه، و در طی مسیر، به درون دیوارۀ بطن ها گسترش پیدا می کنند.
چرخۀ ضربان قلب

قلب تقریباً در هر ثانیه، یک ضربان دارد و ممکن است در یک فرد با عمر متوسط در طول عمر، نزدیک به سه میلیارد بار منقبض شود، بدون اینکه مانند ماهیچه های قلبی بتواند استراحتی پیوسته داشته باشد.
استراحت (دیاستول) و انقباض (سیستول) قلب را، که به طورمتناوب انجام می شود، چرخه یا دورۀ قلبی میگویند. در طی هر چرخه، قلب با خون سیاهرگ ها پر، و سپس منقبض می شود و خون را به سراسر بدن می فرستد. در هر چرخه، این مراحل دیده می شود.
استراحت عمومی:
تمام قلب در حال استراحت است. خون تیره از بزرگ سیاهرگ ها وارد دهلیز راست و خون روشن که در شش‌ها تبادل گاز انجام داده از سیاهرگ های ششی به دهلیز چپ وارد می شود. از آنجایی که در این مدت دریچه‌های دهلیزی-بطنی باز هستند. بطن‌ها از خون پر می‌شوند. در این مدت دریچه‌های سینی شکل بسته هستند. مدت زمان استراحت عمومی حدود 4/ 0 ثانیه است.
انقباض دهلیزی:

وقتی گره ضربان ساز (پیشاهنگ) به طور خودکار، پیام الکتریکی را به یاخته های ماهیچه ای دهلیزها می فرستد مدت زمان بسیار کوتاهی بعد از این پیام. انقباض دهلیزها صورت می گیرد و با انجام آن، بطن ها به طور کامل با خون پر می‌شوند. مدت زمان انقباض دهلیز‌ها بسیار زودگذر است و تنها به مدت حدود 1/ 0 ثانیه طول می‌‌کشد.
انقباض بطنی:
پیام منتشر شده در گره پیش آهنگ پس ز مدت زمان کوتاهی به گره دهلیزی-بطنی می‌رسد. پس از رسیدن به گره دهلیزی بطنی به طور هم زمان به تعداد زیادی از یاخته های دیوارۀ بطن میرسد و انقباض بطن ها صورت می گیرد با انقباض بطن‌ها دریچه‌های سینی در ابتدای سرخرگ‌های قلب باز شده تا خون از طریق سرخرگ آئورت به همۀ قسمت های بدن و از طریق سرخرگ ششی به شش‌ها ارسال شود.در این هنگام فشار خون باعث می‌شود که دریچه‌های دهلیزی بطنی(۲ لـ*ـختی و ۳ لـ*ـختی) هر دو بسته شوند و صدای اول قلب تولید شود. مدت زمان انقباض بطن‌ها حدود 3/ 0 ثانیه زمان می‌برد. بعد از پایان یافتن این انقباض دریچه‌های سینی ابتدای سرخرگ‌ها بسته می‌شود که خون به بطن‌ها باز نگردد.بسته شدن این دریچه‌ها صدای دوم قلب که کوتاه تر و ضعیف تر است را ایجاد می‌کند.
برونده قلبی
حجمِ خونی که در هرانقباض بطنی از یک بطن خارج، و وارد سرخرگ می شود، حجم ضربه ای نامیده می شود. اگر این مقدار را در تعداد ضربان قلب در دقیقه ضرب کنیم، برون ده قلبی به دست میآید.
برون ده قلبی متناسب با سطح فعّالیت بدن تغییر میکند و عواملی مانند سوخت و ساز پایۀ بدن، مقدار فعّالیت بدنی، سن و اندازۀ بدن در آن مؤثر است. میانگین برون ده قلبی در بزرگسالان در حالت استراحت حدود پنج لیتر در دقیقه است.
فعالیت صفحه ۶۲ کتاب درسی - گفتیم که برون ده قلبی در بزرگسالان، در حالت استراحت حدود پنج لیتر در دقیقه است. با توجه به تعداد
ضربان قلب در دقیقه، حجم ضربه ای را برحسب میلی لیتر محاسبه کنید.
حجم ضربه‌ای*تعداد ضربان قلب = برون ده قلبی
نکته: حجم ضربه‌ای میزان خونی است که در هر انقباض بطنی از یک بطن خارج می‌شود.

نوار قلب
یاخته های ماهیچۀ قلبی در هنگام چرخۀ ضربان قلب، فعالیت الکتریکی را نشان می‌دهند. به دلیل اینکه تعداد زیادی از یاخته‌ها در این فرایند شرکت می‌کنند فعالیت الکتریکی به اندازۀ کافی قوی است و می‌توان اثر آنها را در سطح پوست نیز دریافت کرد.
این نشانه ها را میتوان به صورت منحنی به نام نوار قلب ثبت کرد. الکترود های دستگاه ثبت کننده را در قسمت های مختلف بدن روی پوست قرار می دهند. «ECG» همان نوار قلب است که روی کاغذ یا صفحۀ حساس نمایشگر، نشان داده می شود و شامل 3 موج «P» و «QRS» و «T» است.
بررسی الکتروقلب نگاره
بررسی الکتروقلب نگاره از نظر شکل، ارتفاع و فاصلۀ منحنی ها می تواند به متخصصان کمک کند تا وضعیت سلامت قلب را مشخص کنند.

| آماده شده در انجمن رمان 98|
| تهیه شده توسط bi nhayat.83 کاربر انجمن رمان 98|

Matiᴎɐ✼ · 4/7/21

~به نام خدا~

☆ تدریس گفتار دو از فصل چهار☆

* رگ‌ها *

ساختار رگ‌های بدن

در دستگاه گردش خون، سه نوع رگ در شبکه ای مرتبط به هم وجود دارد. این شبکه، که از قلب شروع می‌شود و پس از عبور از بافت ها به قلب باز می گردد، از سرخرگ‌ها، مویرگ ها و سیاهرگ‌ها تشکیل شده است. ساختار هر یک از این رگ ها متناسب با کاری است که انجام می دهد. دیوارۀ همۀ سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌ها از سه لایۀ اصلی تشکیل شده است. لایۀ داخلی آنها بافت پوششی سنگ فرشی است که در زیر آن، غشای پایه قرار گرفته است. لایۀ میانی آن، ماهیچه‌ای صاف است که همراه این لایه رشته‌های کشسانی زیادی وجود دارد. آخرین لایه نیز، بافت پیوندی دیگری است که لایۀ خارجی آنها را می سازد.

ضخامت لایه‌ی ماهیچه‌ای پیوندی:
ضخامت لایۀ ماهیچه‌ای و پیوندی در سرخرگ‌ها به طور معنی داری بیشتر است تا بتوانند فشار زیاد واردشده از سوی قلب را تحمل و هدایت کنند. به همین دلیل سرخرگ‌ها در برش عرضی، بیشتر گِرد دیده می‌شوند،
در حالی که سیاهرگ‌های هم اندازۀ آنها، دیوار های نازک تر دارند و حفرۀ داخل آنها گسترده تر و بیشتر است.

از انجا که لایه‌ی ماهیچه‌ای در دیواره‌ی سرخرگ‌ها ضخیم است در صورت نبودن خون در سرخرگ‌باز حفره‌ی داخلی آن باز است ولی سیاهرگ‌ها در صورتی که در آن‌ها خون جریان نداشته باشد حفره‌شان بسته می‌شود.
وجود دریچه در سیاهرگ‌ها :
بسیاری از سیاهرگ‌ها دریچه‌هایی دارند که جهت حرکت خون را یک طرفه می‌کنند. در حالیکه سرخرگ‌ها فاقد این دریچه‌ها هستند.

ساختار مویرگ‌ها

مویرگ ها فقط یک لایۀ بافت پوششی همراه با غشای پایه دارند. این غشای پایه نقشی در اتصال بافت پوششی به لایه‌ی زیرین ندارد چون لایه‌ی زیرینی وجود ندارد.

در دیوارۀ مویرگ ها لایۀ ماهیچه‌ای نیست. مویرگ‌ها محل تبادل مواد با مایع بین سلولی هستند مواد غذایی و اکسیژن مورد نیاز سلول از طریق مویرگ‌ها به سلول‌ها می رسد و مواد دفعی و دی اکسید کربن هم از طریق مویرگ‌ها از مایع بین سلولی گرفته می شود.

خون رسانی به بافت‌های بدن به طور پیوسته انجام می شود.در این میان مویرگ‌های مغز، قلب، کلیه و کبد به طور معمول پر از خون هستند چون این مناطق از بخش‌های حساس و مهم بدن هستندولی در باقی بافت‌های بدن بسته به شرایط در زمان‌های مختلف جریان خون مختلفی از مویرگ‌های آن بخش می گذرد.

حلقه‌های ماهیچه‌ای ابتدای مویرگ‌ها :

در ابتدای بعضی از مویرگ‌ها حلقه ای ماهیچه‌ای هست که میزان جریان خون در آنها را تنظیم می‌کند و به آن بنداره مویرگی گویند.

نکته: اگر بگوییم مویرگ ها درساختارشان ماهیچه دارند نادرست است. اسفنکترهای مویرگی جزو ساختار مویرگ به حساب نمی آیند.
تنگ و گشاد شدن سرخرگ‌های کوچک:
تنظیم اصلی جریان خون در مویرگ ها بر اساس نیاز بافت به اکسیژن و مواد مغذی با تنگ و گشاد شدن سرخرگ‌های کوچک انجام می‌شود که قبل از مویرگ ها قرار دارند.

سرخرگ‌های کوچک
در سرخرگ‌های کوچکتر، میزان لایۀ کشسان، کمتر و ضخامت لایۀ ماهیچه‌ای صاف، بیشتر است. این ساختار باعث می‌شود با ورود خون، قطر این رگ‌ها تغییر زیادی نکند و در برابر جریان خون مقاومت کنند.
فشار خون:
ابتدا تعریفی بر فشار داشته باشیم. فشار میزان نیرویی است که بر واحد سطح وارد می شود. پس فشار خون میزان نیرویی است که ماهیچه های قلب ایجاد کرده و این نیرو هم توسط خون قلب بر دیواره‌های بطن‌ها و همینطور بر سطح دیواره‌ی سرخرگ‌ها وارد می‌شود.

خون مثل تمامی مایعات دیگر از مناطق با فشار بیشتر به مناطق با فشار کمتر جریان می یابد. ۲ عامل اصلی باعث ایجاد فشار خون در رگ‌ها می شود :

۱) عامل پر رنگ تر و اصلی در ایجاد فشار خون انقباض بطن‌های قلب است. با انقباض بطن‌ها، خون نیرویی را در تمام جهات به دیواره‌ی بطن‌های قلب وارد می‌کند به این ترتیب تنها راه خروج خون سرخرگ‌های قلب است خون با فشار وارد سرخرگ‌های قلب می‌شود.

۲) عامل دیگری که در فشار خون تاثیر گذار است خاصیت کشسانی رگ‌هاست.(البته نسبت به مورد اول نقش کمتری داره)بخشی از نیروی انقباض بطن‌ها که خون را با فشار به داخل رگ‌ها می‌فرستد باعث تنبلی رگ‌ها می‌شود.

عوامل موثر در فشار خون :
چاقی، تغذیۀ نامناسب به ویژه مصرف چربی و نمک زیاد، دخانیات، استرس(فشار روانی) و سابقۀ خانوادگی.

مویرگ ها
سرخرگ‌های کوچک به مویرگ‌هایی منتهی می‌شوند که کوچک ترین رگ های بدن هستند. تبادل مواد بین خون و یاخته‌های بدن، در این رگ ها انجام می‌شود. دیوارۀ نازک وجریان خون کُند، امکان تبادل مناسب مواد را در مویرگ ها فراهم می‌کند.

| آماده شده در انجمن رمان 98 |
| آماده شده توسط bi nhayat.83 کاربر انجمن رمان 98 |

Matiᴎɐ✼ · 4/7/21

~ به نام خدا ~
☆ ادامه تدریس گفتار دو از فصل چهار ☆
نکته: مویرگ‌ها معمولا بین سرخرگ‌های کوچک و سیاهرگ‌های کوچک قرار دارند ولی در بعضی موارد استثنا هم داریم :
۱) در کبد شبکه‌ی مویرگی بین سیاهرگ باب وسیاهرگ فوق کبدی قرار دارد.
۲) در کلیه‌ها شبکه اول مویرگی(کلافک) بین سرخرگ آوران و وابران قرار دارد.
سطح بیرونی مویرگ ها را غشای پایه، احاطه می‌کند و نوعی صافی مولکولی برای محدود کردن عبور مولکول های بسیار درشت به وجود می آورد.

بر این اساس مویرگ ها در سه گروه قرار می گیرند:
مویرگ‌های پیوسته :
در مویرگ‌های پیوسته یاخته‌های بافت پوششی با همدیگر ارتباط تنگاتنگی دارند. در ماهیچه ها، شش ها، بافت چربی و دستگاه عصبی مرکزی یافت می‌شوند که ورود و خروج مواد در آنها به شدت تنظیم می‌شود.

مویرگ‌های منفذدار :
مویرگ‌های منفذدار در کلیه ها، غدد درو ن‌ریز و روده وجود دارند. این مویرگ‌ها با داشتن منافذ زیاد در غشای سلول های پوششی همراه با غشای پایه ضخیم مشخص می‌شوند که در آن لایۀ پروتئینی، عبور مولکول های درشت مثل پروتئین‌ها را محدود می‌کند.

مویرگ‌های ناپیوسته :
در مغز استخوان، جگر و طحال یافت می‌شوند. فاصلۀ یاخته‌های بافت پوششی در این مویرگ ها آنقدر زیاد است که به صورت حفره هایی در دیوارۀ مویرگ دیده می‌شود.

تبادل مواد در مویرگ‌ها
بسیاری از مولکول های محلول در خون یا مایع میان بافتی از راه انتشار مبادله می‌شوند؛ مانند اکسیژن گلوکز و کربن دی اکسید. در همۀ موارد، جهت انتشار را شیب غلظت تعیین می‌کند. مولکول های محلول می توانند از ۲ راه وارد مایع میان بافتی شوند :
۱) از راه منافذ پر از آب دیوارۀ مویرگ منتشر شوند
۲) به طور مستقیم از غشای یاخته‌های بافت پوششی عبور کنند.
مولکول‌هایی که از منافذ مویرگ می‌گذرند :

مولکول هایی که انحلال آنها در لیپیدهای غشا، کم است مثل گلوکز و یون های سدیم و پتاسیم به همراه آب از طریق منافذ منتشر می‌شوند.

*سیاهرگ‌ها*

سیاهرگ‌ها با داشتن فضای داخلی وسیع و دیوارهای با مقاومت کمتر، می توانند بیشتر حجم خون را در خود جای دهند. باقیمانده فشار سرخرگی باعث ادامۀ جریان خون در سیاهرگ‌ها می‌شود امّا به علت کاهش شدید فشار خون و جهت حرکت خون در سیاهرگ‌ها که در بیشتر آنها به سمت بالا است لازم است عواملی به جریان خون در سیاهرگ‌ها کمک کند.

تلمبه ماهیچۀ اسکلتی:
حرکت خون در سیاهرگ‌ها به ویژه در انـ*ـدام های پایین تر از قلب، به مقدار زیادی به انقباض ماهیچه های اسکلتی وابسته است. انقباض ماهیچه های دست و پا، شکم و دیافراگم، به سیاهرگ‌های مجاور خود فشاری وارد می کنند که باعث حرکت خون در سیاهرگ به سمت قلب می‌شود.
فشار مکشی قفسۀ سـ*ـینه:
در هنگام دم، که قفسۀ سـ*ـینه باز می‌شود، فشار از روی سیاهرگ‌های نزدیک قلب برداشته می‌شود و درون آنها فشار مکشی ایجاد می‌شود که خون را به سمت بالا می‌کشد.
دستگاه لنفی
در یک انسان بالغ در طول روز حدود ۴ تا ۸ لیتر آب و مواد محلول در آن از مویرگ‌های بدن خارج و در کنار بافت‌های بدن قرار می‌گیرد.خب این مایعات باید به نوعی به خون باز گردد وگرنه با خطر خیز یا اِدِم رو به رو خواهیم شد. بدن انسان برای حل این مشکل دستگاه دیگری به نام دستگاه لنفی دارد.

دستگاه لنفی شامل رگ های لنفی، مجاری لنفی، گره های لنفی و انـ*ـدام های لنفی است.

دستگاه گردش مواد وظایف زیر را بر عهده دارد :

۱) وظیفۀ اصلی دستگاه لنفی، تصفیه و بازگرداندن آب و مواد دیگری است که از مویرگ ها به فضای میان بافتی نشت پیدا می‌کنند و به مویرگ ها برنمی گردند.
۲) وظیفۀ دیگر دستگاه لنفی، انتقال چربی های جذب شده از دیوارۀ رودۀ باریک به خون است.
۳) تولید و تجمع لنفوسیت ها در گره ها و انـ*ـدام های لنفی، به از بین بردن عوامل بیماری زا کمک می‌کند.
لوزه ها، تیموس، طحال، آپاندیس و مغز استخوان که مجموعاً به آنها انـ*ـدام های لنفی می گویند مانند گره های لنفی مراکز تولید لنفوسیت ها هستند. لنفوسیت ها، یاخته‌های اصلی دستگاه ایمنی هستند.
نکته: گره‌های لنفی بیشتر در کشاله ران، زیر بـ*ـغل، و گردن متمرکز شده اند البته در بخش‌های مختلف بدن گرده لنفی داریم ولی در مناطق ذکر شده این تعداد بیشتر است.
متورم شدن اون نشانه‌ی تجمع فراوان گلبول های سفید به منظور دفاع در برابر عوامل بیماری زاست.
نکته: هر گره لنفی می‌تواند به چندین رگ لنفی متصل باشد.
دستگاه عصبی از دو بخش کلی مرکزی و محیطی تشکیل شده
بخشی از دستگاه عصبی که مغز و نخاع را به بخش های دیگر مرتبط می‌کند، دستگاه عصبی محیطی نام دارد. دستگاه عصبی محیطی شامل دو بخش حسی و حرکتی است. بخش حرکتی این دستگاه پیام عصبی را به انـ*ـدام های اجرا کننده مانند ماهیچه ها می رساند. بخش حرکتی دستگاه عصبی محیطی، خود شامل دو بخش پیکری و خودمختار است.
بخش پیکری:
این بخش پیام های عصبی را به ماهیچه های اسکلتی می رساند. فعالیت این ماهیچه ها بسته به نوع عصب حرکتی که قرار است به آن پیام دهد، به شکل ارادی و غیر ارادی تنظیم می‌شود.
بخش خود مختار:
بخش خود مختار دستگاه عصبی محیطی، کار ماهیچه های صاف، ماهیچۀ قلب و غده ها را به صورت ناآگاهانه تنظیم می‌کند و همیشه فعال است.
بصل النخاع :
پایین ترین بخش مغز است که در بالای نخاع قرار دارد. بصل النخاع تنفس، فشار خون و زنش قلب را تنظیم می‌کند و مرکز انعکاس هایی مانند عطسه، بلع و سرفه است.
کربن دی اکسید :
کربن دی اکسید، از جمله مواد گشادکنندۀ رگی است که با تأثیر بر ماهیچه های صاف دیوارۀ رگ ها، سرخرگ‌های کوچک را گشاد و بَنداره های مویرگی را باز می‌کند تا میزان جریان خون در آنها افزایش یابد.
نکته : کاهش دی اکسید کربن مویرگ‌ها را گشاد می‌کند پس جریان خون را افزایش می دهد تا به این ترتیب خون و اکسیژن به بافت ها برسد و کمبود اکسیژن در دسترس بافت جبران گردد.

ورود کلسیم به درون مایعات بدن:

ورود بعضی از مواد مانند یون کلسیم به درون مایعات بدن نیز باعث تنگی رگ ها می‌شود. تغییر مقدار این مواد در بافت ها باعث تنظیم موضعی جریان خون در بافت ها می‌شود.

| آماده شده در انجمن رمان 98 |
| تهیه شده توسط bi nhayat.83 کاربر انجمن رمان 98 |

Matiᴎɐ✼ · 4/7/21

~ به نام خدا ~
* تدریس گفتار سه از فصل چهار *
** خون **

بدن برای زنده ماندن به غذا و اکسیژن نیاز دارد ولی فقط بودن غذا در معده و اکسیژن در شش‌ها کافی نیست. بلکه این دو مورد باید به تمامی سلول‌ها در تمامی نقاط بدن برسد و خون این وظیفه‌ی خطیر را بر عهده دارد.

خون هم یک بافت مایع است. از این نظر بافت محسوب می‌شود که شامل یاخته‌های ویژه‌ای است که وظایف و اعمال خاصی را انجام می‌دهند. این بافت در ماده‌ای زمینه‌ای به نام پلاسما(خوناب) شناور است که به خون حالت مایع می‌دهد.
قسمت مایع خون قرمز نیست رنگ قرمز خون به خاطر وجود گویچه‌های قرمز رنگ فراوان آن است.
سانتریفیوژ:
واژه ی سانتریوفیوژ(گریزانه) از دو کلمه تشکیل شده است centre به معنای مرکز و fugus به معنای گریز. علت این نامگذاری به نحوه عملکرد این دستگاه بر می گردد. در گریزانه مواد با استفاده از نیروی گریز از مرکز از یکدیگر جدا می‌شوند. شیوه ای کار به این شکل است که خون را درون لوله‌هایی می‌ریزند و این لوله‌ها طوری در دستگاه قرار داده شده است که با چرخش دستگاه مواد به سمت خارج از مرکز حرکت می‌کند و به حالت افقی قرار می‌گیرد.

معمولاً در فرد سالم و بالغ 55 درصد حجم خون را خوناب و 45 درصد را یاخته‌های خونی تشکیل می دهند.

وظایف خون در بدن :
۱) اکسیژن رسانی به سلول‌ها، که توسط هموگلوبین انجام می‌شود.
۲) انتقال مواد مغذی همچون اسیدهای آمینه، گلوکز و اسیدهای چرب.
۳) برداشت مواد زاید همچون دی اکسید کربن، اوره و اسید لاکتیک از بدن.
۴) عملکردهای ایمنی با حمل گلبول‌های سفید و کشف مواد خارجی با استفاده از آنتی‌بادیهای محلول در آن.
۵) انعقاد خون که یکی از عملکردهای خود بهبودی بدن است.
۶) نقش پیام رسانی که با انتقال هورمون‌ها و پیام دهی در آسیب بافتی انجام می‌شود. از همین طریق ارتباط شیمیایی بین یاخته‌های بدن را امکان پذیر می سازد.
۷) تنظیم pH بدن.
۸) تنظیم دمای بدن : خون به تنظیم دمای بدن و یکسان کردن دما در نواحی مختلف بدن کمک می‌کند.
در گفتار های قبل چگونگی حرکت منظم و یک طرفه خون در رگ های خونی پرداختیم و دیدیم که این بافت پیوندی دارای دو بخش است: خوناب که حالت مایع دارد و بخش یاخته‌ای که گویچه‌های قرمز، گویچه‌های سفید و گِرده ها(پلاکت) را شامل می‌شود.

مواد دفعی خوناب
اوره، کربن دی اکسید و لاکتیک اسید نیز از جمله مواد دفعی آن هستند. انباشته شدن این مواد در بدن باعث کاهشPH محیط داخلی می‌شود با کاهش pH بسیاری از آنزیم‌های سلول‌ها که فعالیت سلول به آن‌ها وابسته است از کار می افتند. به این ترتیب سلول ها و بدن از بین می‌روند.

در یک فرد بالغ، تولید یاخته‌های خونی و گِرده ها در مغز قرمز استخوان انجام می‌شود. در مغز استخوان یاخته‌های بنیادی وجود دارند که با تقسیمات خود، این بخش خون را تولید می‌کنند.
| آماده شده در انجمن رمان98 |
| تهیه شده توسط bi nhayat.83 کاربر انجمن رمان98 |

Matiᴎɐ✼ · 6/7/21

به نام خدا
~ادامه تدریس گفتار سه از فصل چهار~
یاخته های بنیادی مغز استخوان، یاخته‌هایی هستند که توانایی تقسیم و تولید چندین نوع یاخته را دارند. ابتدا این یاخته ها تقسیم می شوند و دو نوع یاخته را ایجاد می کنند: یاخته‌های بنیادی لنفوئیدی که در جهت تولید لنفوسیت ها عمل می کنند و یاخته‌های بنیادی میلوئیدی که منشأ بقیۀ یاخته‌های خونی هستند. یاخته‌های خونی قرمز در انسان بیش از 99 درصدِ یاخته های خونی را گویچه‌های قرمز تشکیل می دهند که به خون، ظاهری قرمزرنگ می‌دهند.
گویچه‌های قرمز :
نقش گویچه قرمز :
نقش اصلی گویچه‌های قرمز، انتقال گازهای تنفسی است.

۱) گلبول ها وقتی به مویرگ ها می رسند، اکسیژن را آزاد می‌کنند تا مورد استفاده سلول قرار بگیرد. 97 درصد کل اکسیژنی که توسط خون از شش ها دریافت می‌شود توسط هموگلوبین حمل می‌شود و 3 درصد باقی مانده در پلاسما حل می‌شود.

۲) درون شش ها هموگلوبین و اکسیژن ارتباطی مستحکم با یکدیگر برقرار می‌کنند و زمانی که به مویرگ ها می رساند (جایی که سطح اکسیژن بسیار پایین است)، به راحتی آن را آزاد می سازند.
شکل ظاهری گویچه قرمز :
شکل مقعر آن ها را قطعا در تصاویر علمی و میکروسکوپی دیده اید. گلبول های قرمز همانند دیسک هایی هستند که مرکز آن ها از هر دو طرف به درون فرو رفته است.

گلبول های قرمز هسته و DNA ندارند نداشتن هسته باعث میشه فضای کافی برای ذخیره هموگلوبین داشته باشند.
نکته: گلبول قرمز در مغز قرمز استخوان، به ویژه در استخوان‌های دنده، جناغ، لگن، مهره ها ستون فقرات و دو سر استخوان‌های دراز تولید می‌شوند.

ویتامین 12B :

کارکرد صحیح فولیک اسید به وجود ویتامین «B12» وابسته است. این ویتامین فقط درغذاهای جانوری وجود دارد.

در رودۀ بزرگ مقداری ویتامین «B12» تولید می‌شود.

بیشتر بدانید : رنگ قرمز گلبول های قرمز به دلیل وجود همین مولکول های آهن است.
تنظیم تولید گویچه‌های قرمز:

اگرچه تولید گویچه‌های قرمز به وجود آهن، فولیک اسید و ویتامین «B12» وابسته است؛ در واقع این مواد برای ساختن گلبول قرمز لازم اند. ولی دستور اینکه چقدر گلبول قرمز ساخته بشود را هورمون اریتروپویتین تنظیم می‌کند.

یاخته‌های خونی سفید :

یاخته‌های خونی سفید، که ضمن گردش در خون، در بافت‌های مختلف بدن نیز پراکنده می‌شوند، گویچه‌های سفید هستند. نقش اصلی آنها، دفاع از بدن در برابر عوامل خارجی است.
نکته: تمامی یاخته های خونی سفید تک هسته ای هستند.

نکته: تنها لنفوسیت ها از تقسیم سلولی ‌های لنفوئیدی تشکیل شده اند سایر گلبول‌های سفید از تقسیم سلول‌های بنیادی میلوئیدی ایجاد شده اند.
نکته: در میان یاخته های خونی سفید مونوسیت‌ها از بقیت درشت تر هستند و لنفوسیت‌ها از بقیه کوچکتر هستند.
پروتئین‌های موجود در خون :

گروهی از پروتئین‌ها به طور طبیعی در پلاسما وجود دارند مثل فیبرینوژن ولی گروهی از پروتئین‌ها هستند که در شرایط خاصی تولید می شوند مثل فیبرین.
| آماده شده در انجمن رمان 98 |
| تهیه شده توسط bi nhayat.83 کاربر انجمن رمان98 |

Matiᴎɐ✼ · 6/7/21

☆ به نام خدا ☆
~تدریس گفتار چهار از فصل چهار~
تنوع گردش مواد در جانداران

در تک یاخته‌ای ها تبادل گاز، تغذیه و دفع بین محیط و یاخته از سطح آن انجام می‌شود.اکثر این جانداران در محیط آبی یا محیط خیلی مرطوب زندگی میکنن در جانداران پر یاخته‌ای به دلیل زیاد بودن تعداد یاخته ها، همۀ یاخته ها به طور مستقیم با محیط بیرون ارتباط ندارند و لازم است در آنها دستگاه گردش موادی به وجود آید تا یاخته ها نیاز های غذایی و دفع مواد زائد خود را با کمک آن برطرف کنند. دستگاه های گردش مواد در جانوران مختلف به صورت های زیر است:

مشابه جانداران تک سلولی که به طور مستقیم مواد غذایی و گاز و مواد دفعی را تبادل می کنند.بسیاری از جانداران پر سلولی کوچک آبزی داریم که فاقد دستگاه گردش مواد هستند.
بیشتر بی مهره ها اسکلت خارجی دارند و همان طور که از نامشان پیداست، ستون مهر ه ندارند. مهره‌داران ستون مهره و اسکلت داخلی دارند.اکثر جانوران، بی مهره اند و ازگروه های متنوعی تشکیل شده اند.

سامانۀ گردش آب:
برخی از بی مهرگان سامانۀ انتقال ویژه ای دارند؛ به عنوان مثال در اسفنج ها به جای گردش درونی مایعات، آب از محیط بیرون از طریق سوراخ های دیواره به حفره یا حفره هایی وارد، و پس از آن از سوراخ یا سوراخ های بزرگ تری خارج می‌شود.
اسفنج‌ها
جانورانی بی مهره‌ و با بدنی سوراخ دار هستند. این جانوران دریازی در جای خود ثابت اند. در پیکر اسفنج سوراخ‌های کوچکی وجود دارد که آب از آنها وارد می شود.

در مرجانیان مثل هیدر آب شیرین، کیسۀ گوارشی پر از مایعات علاوه بر گوارش، وظیفۀ گردش مواد را نیز بر عهده دارد. در عروس دریایی، این سامانه انشعاب های متعددی دارد که به گردش مواد در چتر و بازو های جانور کمک می‌کند.

در جانداران کمی پیشرفته‌تر مثل کرم‌های لوله‌ای با شکل گیری لولۀ گوارش که از دهان، شروع و به مخرج منتهی می‌شود در فاصلۀ بین بخش خارجی این دستگاه (یعنی لوله گوارش) و دیوارۀ داخلی بدن، فضایی شکل می‌گیرد که سلوم یا حفرۀ عمومی بدن نامیده می‌شود.

شاخه کرم های پهن
ساکن آب شیرین و دریا هستند. بعضی خاکزی هستند. دستگاه گوارشی آنها دارای یک منفذ است. فاقد دستگاه گردش خون هستند .

حدود ۱۰ هزار گونه دارند. فاقد حفره عمومی بدن و فاقد مخرج اند در روی پوست انها غددی دیده می‌شود که با ترشحات خود سطح بدن را مرطوب می‌کند.
سامانۀ گردش باز:
در سامانۀ باز، قلب مایعی به نام همولنف را به حفره های بدن پمپ می‌کند. همولنف نقش های خون، لنف و آب میان بافتی را بر عهده دارد.
گردش خون در حشرات به ترتیب زیر است :

۱) قلب لوله‌ای همولنف را به درون رگها پمپ می‌کند.

۲) همولنف بعد از ترک رگ‌ها از به درون حفره‌هایی به نام سینوس و در مجاورت سلول‌ها و بافت‌های بدن قرار می‌گیرد.

جاندارانی که سامانه گردش باز دارند : بندپایان و بیشتر نرم تنان سامانۀ گردشی باز دارند.

| آماده شده در انجمن رمان 98 |
| تهیه شده توسط bi nhayat.83 کاربر انجمن رمان 98 |

Matiᴎɐ✼ · 6/7/21

* ادامه تدریس گفتار چهار از فصل چهار *
نکته: دقت داشته باشید برای ملخ خون تیره و روشن معنایی ندارد. چون ملخ سیستم تنفس نایی دارد و تنفس بدون نیاز به دستگاه گردش خون انجام می‌شود. در نتیجه خون ملخ فاقد پروتئین‌های حامل اکسیژن است.

نکته: در ملخ قلب لوله‌ای و لوله‌ گوارشی بالاتز ار لوله‌ی مالپیگی است لوله مالپیگی لوله‌هایی هستند که با روده ملخ ارتباط دارند این لوله‌ها وظیفه‌ی دفع مواد زائد را دارد که در فصل با این لوله‌ها آشنا می‌شوید.

نکته: جانوران دارای گردش خون یا فاقد دستگاه گردش خون فاقد همولنف هستند. همولنف را فقط در جانداران با گردش خون باز می‌توانید ببینید.

سامانۀ گردش بسته:

ساده ترین سامانۀ گردش بسته در کرم های حلقوی، نظیر کرم خاکی وجود دارد.
گردش خون ماهی :
قلب ماهی اساسا یک لوله با ۴ ساختار پشت سر هم است که از میان این ۴ ساختار ۲ تای آن در پمپ کردن خون درون رگ‌های ماهی موثرند.این حفره‌ها به ترتیب سینوس سیاهرگی ، دهلیز، بطن، مخروط سرخرگی هستند.خون تمام بدن از طریق سیاهرگ شکمی وارد دهلیز و سپس به بطن وارد می شود.

نکته: قلب ماهی دارای ۳ دریچه است یک دریچه بین دهلیز وسینوس سیاهرگی. یک دریچه بین دهلیز و بطن. و دریچه بین بطن و مخروط سرخرگی.
دستگاه گردش خون دوزیستان :
در گردش مضاعف، که در سایر مهره‌داران دیده می‌شود، خون ضمن یک بار گردش در بدن، دو بار از قلب عبور می‌کند. در این سامانه، قلب به صورت دو تلمبه عمل می‌کند: یک تلمبه با فشار کمتر برای تبادلات گازی و تلمبه دیگر با فشار بیشتر برای گردش عمومی، فعّالیت می‌کند. سامانۀ گردشی مضاعف، از دوزیستان به بعد، شکل گرفته است. دوزیستان، قلب سه حفره ای با دو دهلیز و یک بطن دارن.

قلب و سامانه های گردشی در پرندگان و پستانداران
جدایی کامل بطن‌ها در پرندگان و پستانداران و برخی خزندگان مثل کروکودیل ها رخ می دهد. این حالت، حفظ فشار در سامانۀ گردشی مضاعف را آسان می‌کند.

نکته: از قلب پرندگان، پستانداران ، خزندگان و دوزیستان خون تیره و روشن عبور می‌کند ولی از قلب ماهی ها فقط خون تیره می‌گذرد.
پایان فصل چهار
( این فصل خیلی من رو خسته کرد. امیدوارم براتون حسابی مفید باشه)
| آماده شده در انجمن رمان 98 |
| تهیه شده توسط bi nhayat. 83 کاربر انجمن رمان 98 |

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

مدیر آزمایشی تالار پزشکی و سلامت

مدیر آزمایشی تالار پزشکی و سلامت

مدیر آزمایشی تالار پزشکی و سلامت

مدیر آزمایشی تالار پزشکی و سلامت

مدیر آزمایشی تالار پزشکی و سلامت

مدیر آزمایشی تالار پزشکی و سلامت

مدیر آزمایشی تالار پزشکی و سلامت

مدیر آزمایشی تالار پزشکی و سلامت

مدیر آزمایشی تالار پزشکی و سلامت

مدیر آزمایشی تالار پزشکی و سلامت

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین