همه چیز درباره معماری

*KhatKhati* · 6/8/20

معماری یونان باستان

مذهب
نام و شهرت خدایان یونانی مذهب یونانی‌ها یک پدیده طبیعی گسترش یافته بود.خدایان یونانی‌ها شخصیت یافته یک عنصر ویژه بودند یا به عنوان قهرمان شناخته شده بودند و هر شهر یا منطقه اولویت ها، مراسم و سنت‌های خود را داشت. هیچ مقام کشیشی در آن دوره رایج نبود و کشیش‌ها عضای یک طبقه انتصاری نبودند ولی زندگی معمولی اجتماع را هدایت می‌کردند. اسامی خدایان اصلی یونان و آنچه بدان مشهورند به شرح زیر است:

زئوس(zeus)- عالی‌ترین خدایان و فرمانروای آسمان ها

هرا(Hera)- همسر زئوس، خدای ازدواج

آپولو(Apollo)- خدای قانون و منطق، هنر و موسیقی و شعر سرایی، یابنده شهرها

آتنا(Athena)- الهه عشق و جنگ

پوسیدون(Poseidon)- خدای دریا

دیونوسوس(Dionysus)- خدای نوشید*نی، جشن و خوشگذرانی

دیمیتر(Demeter)- الهه طبیعت , زمین و کشاورزی

آرتمیس(Artemis)- الهه ماه و شکار

هرمس(Hermes)- پیام‌رسان خدایان

آفرودیت(Aphrodite)- الهه عشق و زیبایی

هفاستوس(Hephaestus)- خدای آتش، شعله و خداوند جعلی صنایع دستی

آرس(Ares)- خدای جنگ

هادس(Hades)- خدای جهان زیرین

زئوس، پوسیدون و هادس به عنوان «بزرگ‌ترین سه خدا» نیز شناخته می‌شدند زیرا از همه قدرتمندتر بودند. همچنین هراکلس یا هرکول Heracles) یا (Hercules خدای قدرت و زور بازو یا خدای جمع محسوب می‌شد.

معماری عمومی یونان

معبد رایجترین و بهترین نوع شناخته شده معماری عمومی یونان است . معبد عملکرد یکسانی مانند کلیسای مدرن نداشت. زیرا منبر زیر آسمان باز در اراضی شهری یا در معبدی مقدس و قبل از معبد قرار می‌گرفت. معابد به عنوان ذخیره گنجینه‌های مربوط به آیین چند خدایی قرار می‌گرفت. معابد به عنوان ذخیره گنجینه‌های مربوط به آیین چند خدایی قرار می‌گرفت یا به عنوان مکان باستان بت‌ها بود ولی از زمان فیدیاس (Pheidias) به یک کار هنری بزرگ تبدیل شد. معبد جایی برای زاهدان خدا بود و در آنجا مجسمه‌ها، کلاه خودها و اسلحه‌ها را به عنوان صدقه رها می‌کردند. فضای داخل معبد یا سلا (cella) به عنوان جا خزینه قرار می‌گرفت و معمولاً یک ردیف دیگر از ستون داشت.

از دیگر فرم‌های به کار رفته توسط یونانی‌ها تولوس (Tholos) یا معبد دوار است که بهترین نمونه آن تولوس تئودوریوس(Teodorios) در شهر دلفی است که برای پرستش آتنا (خدای فرزانگی و آموزش) اختصاص داده شده‌است؛ پروپولیا (propylon) که به منزله ورودی جایگاه‌های مقدس است.( که بهترین نمونه آن پروپولیا آکروپولیس آتن است.)؛ خانه‌های فواره‌ای که در آن زنان کوزه‌های خود را از یک فواره عمومی پر می‌کردند؛ و استوا (stoa) که یک فضای بلند و کشیده و یک ردیف ستون در یک سمت استکه این ردیف به عنوان مغازه در مراکز تجاری شهرهای یونانی بکار گرفته می‌شد. نمونه کامل یک استوا، استوای آتولوس در آتن وجود دارد. شهرهای یونانی با اندازه‌های قابل توجه یک ژیمناسیوم (gymnasium) یا پالاسترا ( palaestra)داشتند که یک مرکز اجتماعی برای شهروندان مرد بود. این فضاهای محصور شده به آسمان باز می‌شدند و فضایی برای مسابقات قهرمانی و ورزش بودند. شهرهای یونانی همچنین نیاز به یک بولتریون ( bouleterion) یا اتاق شورا بود؛ ساختمان بلند که به‌عنوان دادگاه و مکانی برای اجتماع شورای شورای شهر استفاده می‌شد، زیرا یونانی‌ها از طاق و گنبد استفاده نمی‌کردند زیرا نمی‌توانستند با این روش ساختمان‌هایی با فضاها و دهانه‌های باز بسازندو بولترین‌ها ردیف‌هایی از ستون‌های داخلی بود که سقف را نگاه می‌داشتند. هیچ نمونه‌ای از این ساختمان‌ها بر جا نمانده‌است.بالاخره، هر شهر یونانی یک (theatre) داشت که هم برای اجتماع‌های عمومی و هم اجراهای دراماتیک استفاده می‌شد. این نمایش‌ها از مراسم مذهبی ریشه می‌گرفتند و آن‌ها تا قرن 6 ق .م مجسمه‌های کلاسیک خود را بهترین نوع فرهنگ یونانی می پنداشتند. تئاترها عموماً در مکان‌های تپه‌ای ساخته می‌شدند و ردیف‌های نشستن نیمه دایره به دور صحنه نمایش (orchestra) داشتند. پشت صحنه نمایش یک ساختمان کوتاه (skene) وجود داشت که به عنوان فضای ذخیره و فضای لباس پوشیدن و فضایی برای پشت صحنه‌سازی صحنه نمایش بود. تعدادی از تئاترهای یونانی تقریباً سالم مانده‌اند و مشهورترین آن تئاتر اپیداروس (epidaurus) نام دارد.
انجمن رمان‌نویسی
رمان۹۸

*KhatKhati* · 6/8/20

تاریخ معماری روم باستان

رم اشاره به سرزمین‌هایی در اروپا و آسیای صغیر دارد که مدتی در دست امپراتوری روم و امپراتوری رم شرقی بود. معمولاً در منابع عربی و اسلامی قدیم منظور از رم سرزمین‌های آسیای صغیر است. یکی از نام‌های عربی دریای مدیترانه نیز که در جنوب آسیای صغیر قرار دارد، «بحرالروم» به معنی «دریای رم» است. اتروسک: خاستگاه این سرزمین توسکان بین فلورانس و رم در ایتالیای امروزی بود. از ساختمان معابد اتروسک تنها شالوده‌های سنگی بر جای مانده، زیرا خود بنا از چوب ساخته می‌شده. اتروسک‌ها به دلایل مذهبی کاربرد سنگ را در معماری معابد خود جایز نمی‌شمردند. طراحی شهری بر اساس شبکهٔ شطرنجی استوار بود. (بر اساس عقاید دینی ایشان که آسمان را بر مبنای چهار جهت اصلی به چهار ناحیه تقسیم می‌نمودند) اردوگاه‌های نظامی محصور به نام کسترا با پلان چهارگوش نیز از شبکهٔ شطرنجی برخوردار بوده اغلب تبدیل به شهرها می‌شدند. اثرشاخص بر جای مانده اتروسک‌ها دروازهٔ آگوست در پروجا می‌باشد که الگوی معماری رومی قرار گرفت.

ویتروویوس معمارو شهرساز رومی (سده یکم پ. م) و نویسنده رساله "ده کتاب در باب معماری گاست" که در ارتش روم به فرماندهی ژولیوس سزار خدمت می‌کرد.

از دیدگاه او نخستین خانه‌ها نمونه برداری از شکلهای طبیعی (پناهگاه، لانهٔ پرندگان و غارها) بوده‌اند. به نظر او معماری نخستین "هنر و علمی" است که ایجاد شده در نتیجه هنر برتر است. به اعتقاد او معمار باید نظریه‌پرداز، نویسنده و دارای دانش گسترده باشد. آشنایی از هندسه، پرسپکتیو، قوانین نور، ریاضیات، نجوم، فلسفه، شناخت موسیقی، دانش پزشکی (برای اقلیم و سلامت در ساختمان) و ... برای معمار لازم است. از دیدگاه او معماری باید به سه اصل وفادار بماند: ایستایی (ساختمان و مصالح)، کارایی، زیبایی تاریخ روم با تاریخ شهر رم پیوند دارد و به روایت افسانه گونه شهر رم در سال ۷۵۳ پ. م به دستور رمولوس ساخته شد.

امپراتوری روم با ایجاد راه‌ها، قوانین و ارتش توانمند خود، سیستم حمل و نقل سازمان یافته‌ای را به وجود آورد که سبب پیدایش شهرها شد.

تمدن شهرگرای رومی (لاتین) با ساخت سدها، پلها، جاده‌ها، آبراه‌ها، تئاترها، میدانها، حمام‌های همگانی، تاقهای پیروزی و سنگ‌فرش راه‌ها آثار ماندگاری در جهان از اسکاتلند تا خلیج فارس بر جای نهاد. با وجود شکوه شکوه بناها و تندیس‌ها که هر امپراتور از خود به جا می‌گذاشت رم را نمی‌توان شهری یکپارچه در نظر گرفت. موانع طبیعی (شهر هفت تپه) و بی‌توجهی هر امپراتور به آثار ساخته شده دیگران را می‌توان علت اصلی آن بشمار آورد.

رومی‌ها علاقه به ساختمان‌های بزرگ داشتند، بنابراین نیاز به مصالخ سنگین، پایدار، بادوام، خشن و محکم. آنها به علت داشتن سیمان پوزولان که بهترین سیمان در جهان بود موفق به ساخت بناهای مطلوب شدند. رومی‌ها ابتدا تاقهای نیم دایره‌ای (تاق آهنگ) که از نظر سازه‌ای ایستایی زیادی ندارند را پدیدآورند، سپس با روش مبتکرانه‌ای به تاق مرکب یا متقاطع که عبارت از دو تاق آهنگ عمود بر یکدیگر است دست یازیدند.[۱]

محاسن طاق مرکب (متقاطع)

نیروها را در چهار گوشهٔ گنبد متمرکز می‌سازد
امکان حذف دیوارهایی که مستقیماً باربر نیستند
امکان ایجاد پنجره‌های بزرگ در زیر تاقهای گنبد (گریو گنبد)
امکان ارتباط فضایی زیر گنبدها به یکدیگر
امکان ساخت بلندتر بنا به علت سبکی سازه

آبراهه‌های رومی
آبراهه‌های رومی (Aquedues) برای انتقال آب به شهرها و عبور سواره نظام نیز مورد استفاده بود، در دو یا سه طبقه ساخته می‌شد. حمام‌های (thermes) بزرگ و همگانی به نام کاراکالا مجهز به آب سرد و گرم، سونا، کتابخانه، تئاتر، سالن کنفرانس و مطالعات، ورزشگاه، فضای سبز طبیعی و ... بودند.

کاربریهای اصلی آنها عبارتند از:

مراسم مذهبی
امور بهداشتی
گذران اوقات فراغت و فعالیتهای هنری
ورزش، مطالعه و پاتوق اجتماعی[نیازمند منبع]

انجمن رمان‌نویسی
رمان۹۸

*KhatKhati* · 6/8/20

پانتئون
یکی از شاخص‌ترین بناهای رومی است که به دستور آدریانوس (۱۱۸–۱۲۸ م) ساخته شد. شکل هندسی آن به صورت کروی است که بر روی بنای سنگی استوانه‌ای قرار دارد. قطر و ارتفاع آن ۴۳ متر و ضخامت دیوارهای جانبی بیش از ۶ متر است.

رواق ستون بندی شده در ورودی آن یک فضای افزوده شده با سقف شیبدار به نظر می‌رسد. سطح زیرین گنبد به صورت مربع‌های منظم شکل بندی شده تا از سنگینی سازه آن بکاهد و بر زیبایی سقف بیفزاید. در مرکز این گنبد بزرگ، روزنه‌ای به شعاع بیش از ۹ متر نور طبیعی را به درون هدایت می‌کند. دیوارها و کف پانتئون از سنگ مرمر سفید نازک پوشش یافته تا آب باران نیز به راحتی کانالیزه شود.[۲]

کلوسئوم
واژه کولوسئوم به معنی «جایگاه غول‌پیکر» است. بزرگترین آمفی تئاتر در روم «کلوسئوم» نام دارد که ساخت آن به دستور وسپاسیان (۷۲ پ. م) آغاز شد و به دست دومیتیان دوازده سال بعد به پایان رسید. بخش بزرگی از آن تخریب شده ولی آثار به جا مانده برای تجسم کل ساختمان کافی است.

این آمفی تئاتر یک بیضی بزرگ به ابعاد ۱۶۵×۱۹۰ متر است و صندلی‌های سنگی بر روی تاق‌های آهنگ ساخته شده‌اند. گنجایش آمفی تئاتر۵۰۰۰۰ نفر بود ولی در مدت چند دقیقه آمفی تئاتر از حضور آنها تهی می‌شد. ردیف صندلی‌ها به وسیلهٔ راهروها ی افقی به چهار بخش وابسته به چهار طبقهٔ اجتماعی تقسیم می‌شد. دو ردیف پایین به درباریان و نجیب زادگان. جایگاه امپراتوری در یکی از گوشه‌های سن و ورودی گلادیاتورها در گوشهٔ دیگر آن قرار داشت. ابعاد سن نمایش ۵۴×۸۸ متر بود و در زیر آن شمار فراوانی اتاق، انبار، فضای نگهداری جانوران و اتاقهای تعویض لباس قرار داشت. سازه‌ای سبک از جنس پارچه که به آن ولاریوم می‌گفتند، هنگام ظهر برای پیشگیری از تابش آفتاب بر فراز کلوسئوم برافراشته می‌شد. کلوسئوم ۴۸ متر ارتفاع دارد و متشکل از چهار طبقه است: طبقه همکف شیوهٔ دوریک، طبقه یکم ایونیک، طبقهٔ دوم کرنتی و طبقهٔ سوم سبک رومی است.[۳]

تاق پیروزی کنستانتین
تاق پیروزی از دیگر بناهای شهری روم می‌باشد که ترکیبی از قوس و ستون است. نوع ابتدائی آن تاق تیتوس (سدهٔ ۱ میلادی) دارای یک دروازه و گونه زیبای آن تاق کنستانتین (سدهٔ ۴ م) دارای سه دروازه (اصلی و ۲ فرعی) می‌باشد که با شماری آرایه (تندیس و نقش برجسته) تزیین شده است.[۴]

باسیلیکاها
از مهم‌ترین ساختمان‌های ویژه معماری رومی، باسیلیکاها بودند که از عناصر اصلی مرکز شهر رومی به شمهر می‌آمدند. باسیلیکاها ساختمانی است در بر گیرنده یک سالن ستون دار مسقف با پلان مستطیلی شکل که با بیرون زدگی دایره وار در یک یا دو طرف آن همراه است. ردیفهایی از ستون نیز فضای درونی را به مرکز (صحن اصلی) و راهروهای جانبی پیرامونی کوچکتر تقسیم می‌کنند. سقف آنها از نوع متقاطع بوده است.

فورم
فورم فضای مرکزی شهر رومی است که در برگیرنده بناهای مهم شهری و جریان زندگی سیاس، اجتماعی، مذهبی، فرهنگی و اقتصادی شهروندان می‌باشد. نمادهای شهری مانند ستون تراژان به بلندی ۳۸ متر در همین محدوده قرار دارد. فورم‌ها سه مرحله متمایز را تجربه نمودند: نخست فورم‌های ارگانیک، سپس فورم‌های از پیش اندیشیده شده و از پیش طراحی شده و سر انجام فورم‌های سلطنتی که در زمین‌های جدید و با استفاده از طراحی یونانی‌ها (هیپوداموس) بهره جستند.

کاخ بزرگ امپراتور دیوکلسین
دو پدیده نوین: در یکی از حیاط‌های این کاخ شاهد یک سنتوری هستیم که توسط قوسی از میان شکسته شده و بر دوپایه استوار گشته، نوآوری دیگر ردیف کاخ بزرگ امپراتور دیوکلسین بیانگر آغاز ناتوانی امپراتوری روم می‌باشد.

قوس‌هایی است که بار سقف را نه بر دیوار که بر ستون‌های پیرامون حیاط وارد می‌کند. در پایان سدهٔ سوم میلادی امپراتوری روم دچار تزلزل گردید. از یکسو یورش ایرانیان و از سوی دیگر آشوبهای بربرها ناامنی امپراتوری را سبب شد. دیوکلسین سرزمین پهناور روم را به دو امپراتوری غربی و شرقی تقسیم نمود. شهر رم مرکز روم غربی و شهر نوبنیاد کونستانتینوپل (بیزانس، قسطنطنیه، استانبول) پایتخت روم شرقی شد. بخش غربی امپراتوری در کوتاه زمان فروپاشید و از پاره‌پاره شدن آن دولت‌های امروزی اروپا شکل گرفتند (سال ۴۱۰ م). بخش شرقی امپراتوری تا دوران رنسانس دوام آورد و در سال ۱۴۵۳م به دست سلطان محمد فاتح تسخیر شد.
انجمن رمان‌نویسی
رمان۹۸

*KhatKhati* · 6/8/20

معماری بیزانسی

امپراتوری روم شرقی

معماری روم شرقی یا بیزانس به معماری‌ای گفته می‌شود که از سال ۳۳۰ تا ۴۵۳ میلادی در محدوده امپراتوری روم شرقی ساخته شده‌اند گفته می‌شود.

بناهای دوره بیزانس به علت وجود ملت‌های مختلف که تابع امپراتوری روم شرقی بودند و طولانی بودن دوران حاکمیت بیزانس، از تنوع و تعدد فراوانی برخوردارند و بناها به نسبت امکانات محلی دارای مصالحی متفاوت می‌باشند. به عنوان مثال در شمال غربی ایتالیا از آجر در شهرهای ساحلی روی زمین‌های صخره‌ای، در سوریه و فلسطین و ترکیه از سنگ بیشتر استفاده شد.[۱]

بیزانس شامل دو بخش عمده می‌باشد:

بیزانس پیشین
بیزانس پسین

تاریخچه
پس از آنکه امپراتوری وسیع روم به روم شرقی و غربی تقسیم شد «کنستانتین» شهر باستانی بیزانس (مقر روم شرقی) را بازسازی کرد و آن را «کنستانتینوپل» (قسطنطنیه) نام گذارد؛ که استانبول امروزی می‌باشد. این شهر بندری اهمیت تجاری خاصی داشت و از تمدن چشم‌گیری برخوردار بود و با تمدن‌های روم، یونان، بابل، ایران و ... در شرق و غرب در ارتباط بود و ماحصل آن تأثیر بیزانسی از هنر و معماری مشرق زمین است.[۲]

هنر معماری در بیزانس تا قرن ۶ میلادی تحت تأثیر مسیحیت آغازین بود ولی با آغاز حکومت «ژوستی نیانوس» در قرن ۶ میلادی عظمتی شاهانه یافت او در هنر پروری همتای کنستانتین بود و آثاری را که وی مورد حمایت و تشویق قرار داد، همه شکوه و عظمتی شاهانه داشتند تا جایی که دوران فرمانروایی او را به حق نخستین عصر طلایی هنر امپراتوری روم شرقی نام‌گذاری کرده‌اند. باید به این نکته اشاره نمود که بهترین گنجینه یادگاری «نخستین عصر طلایی» اکنون در خاک ایتالیا که در شهر راونا کشف شده.[۳]

شهر «راونا» که در اصل پایگاه نیروی دریایی در ساحل دریای آدریاتیک بود از سال ۴۰۲ میلادی پایتخت روم غربی، و پس از آن در پایان همان قرن مقر فرمانروایی ئتئدئریک پادشاه استرو گوتها شد، که همه چیز را به سبک و سیاق هنری کنستانتیوپل می‌پسندید، و به همین علت در زمان ژوستی نیانوس شهر رونا به صورت پایگاه عمده‌ای برای گسترش و نفوذ سلطه بیزانس بر ایتالیا تبدیل گردید.

در اوایل قرن ۶ میلادی کلیسای «سان ویتا له» با پلان ۸ ضلعی، گنبدی روی آن و پنجره‌های وسیع روی بنا ساخته شد و خصوصیات معماری بیزانسی را در روم غربی دارا بود. از زمان «ژوستی نین» کلیساهای گنبد دار با نقشهٔ مرکزی رواج یا فت.[۳][۴]

کلیسا

هاگیا صوفیا نام اثری است از گاسپاره فوساتی که در سال ۱۸۵۲ میلادی از مشاهده‌اش از وضعیت هاگیا صوفیا.
این مکان با معماری بیزانس به مدت تقریباً هزار سال کلیسای متعلق به کلیسای ارتدوکس شرقی بود، اما پس از فتح استانبول توسط محمد دوم عثمانی، کلیسا به مسجد تغییر کاربری داده‌شد.
مهمترین دستاورد و جلوه روح هنر مسیحی عمدتاً خود را در معماری به عرصه ظهور رساند. بنای کلیسا محصول تفکرات دین مسیحی بود. امپراتوران رومی مبالغ کلانی را صرف برنامه ساخت بنای کلیساها نمودند و در سرتاسر امپراطوری کلیساهای جدید با تزئینات با شکوه بر آوردند. کلیسا به گنجینه شکوهمندی تبدیل شده بود که احساس احترام توأم با هیبت را بر می‌انگیخت و الهام بخش پرستش و نیایش بود.[۵]

کلیساهای بیزانس تا پیش از دوره بیزانس پسین به ۳ گروه عمده تقسیم شده است:[۶] الف) کلیساهایی با پلان باسیلیکایی (پلان محوری). ب) کلیساهایی بر اساس پلان مرکزی. ج) کلیساهایی بر اساس ترکیب دو پلان محوری و مرکزی.

پلان باسیلیکایی

باسیلیکای سن آپولینر در ایتالیا
پلان باسیلیکایی که شباهتی زیاد به باسیلیکای رومی دارد. باسیلیکا نوعاً تالاری طویل با سقف چوبی بودکه ورودی بنای آن در یکی از اضلاع بلند آن قرار می‌گرفت و در انتهای آن دو شاه‌نشین به صورت قرینه ساخته می‌شدند.[۷]

محور طولی که مدخل ورودی را به محراب کلیسا متصل می‌کند با یک یا دو ردیف دالان سر پوشیدهٔ فرعی فرا گرفته شده‌است و معمولاً قسمت فوقانی همین محور به اتاق‌ها و دهلیزهایی منتهی می‌گردد. تفاوت اصلی این پلان با «باسیلیکا» وجود محور عرضی ثانوی است که عمود بر محور طولی می‌باشد.

پلان مرکزی
پلان مرکزی از پلان‌های بارز و مشخص بیزانس می‌باشد که تأکید بر نقطه مرکزی دارد، اگرچه منشاء آن را می‌توان در روم دید، لیک این سبک در این دوره به مرحله تکامل رسیده‌است. محراب به عنوان قطب نما با تمام شکوه و زیبایی، روی به فضایی مرکزی دارد و مومنان را در مقابل خود می ایستاند از نمونه بارز این کلیساها: کلیسای «سان ویتاله» در راونا، «سن گویگوری» و «سانتا سر جیوس» و «باکوس» در استانبول.
انجمن رمان‌نویسی
رمان۹۸

*KhatKhati* · 6/8/20

بناهایی با پلان ترکیبی محوری و مرکزی

کلیسای ایاصوفیه
بناهای مذهبی که می‌توان آن‌ها را جزو این گروه قرار داد عموماً ویژگی‌های نخستین خود را از دست داده‌اند. این طرح نشان بر وجود کارآیی دو محور اصلی عمود بر یکدیگر (یکی طولی و تعیین‌کننده و دیگری عرضی و فرعی) نیست، این گروه ترکیبی از دو پلان محوری و مرکزی است. از جمله کلیسای معروف با این سبک «ایا صوفیه» در شهر «استانبول» می‌باشد که در حقیقت یکی از شاهکارهای معماری بیزانس است.

کلیسای ایاصوفیه با سبک ترکیبی پلان محوری و مرکزی در زمان فرمانروایی ژوستی نین در استانبول بین سال‌های ۵۳۷-۵۳۲ میلادی یعنی نیمه اول قرن ششم بنا گردید. کلیسای اولیه در شورش سال ۵۳۲ که نیمی از ساختمان‌های شهر قسطنطنیه نیز نابود گردید، ویران شد. بلافاصله یوستینیانوس به معماران دستور داد که آن را با طرحی با شکوه‌تر دوباره بر پا سازند. این کلیسا با سرعتی فوق‌العاده در عرض پنج سال ساخته شد. نام دیگر آن «هاگیا صوفیا» یا «حکمت مقدس» می‌باشد. معماران برجسته آن «آنتیموس ترالسی» و «اسیدروس میلو توسی» می‌باشند.

ابعاد آن ۹۱ × ۷۲ مترمربع و قطر گنبدش ۳۱ متر و ارتفاع آن از سطح زمین ۵۶ متر می‌باشد. پس از پیروزی‌های عثمانی در نیمه قرن ۵ میلادی چهار مناره رفیع و پشت بند عظیم به آن اضافه شد و آن را تبدیل به مساجد گرداند که در قرن ۲۰میلادی تبدیل به موزه گردید. دو طرف گنبد دارای دو نیم گنبداست که فضای مربعی زیر صحن را به حالت بیضی در آورده است.

گنبد روی چهارتاق قوس متصل به چهار جرز در ۴ گوشه مربع مرکزی متصل شده و بار سقف را به زمین منتقل می‌کند و دیوارهای زیر تاقها حمال بار و وزن بنا نمی‌باشند. چهل پنجره زیر گنبد، نوری فراوان و زیبا به داخل فضا بخشیده است. از آنجا که مردم در دوران بیزانس توجهی چندان به کاخ‌ها نداشتند بیشتر آثار معماری این دوره را کلیساها و بناهای مذهبی تشکیل داده‌اند.[۸][۹]

معماری دوران بیزانس پسین
از اواخر قرن دهم تا سده دوازدهم با حمایت شاهان مقدونی پدیده «دومین عصر طلایی» بیزانس رخ داد و فرهنگ بیزانسی بار دیگر با هنر هلنی مواجه گردید و با هنر «عصر طلایی اول» توأمان گردید.

ساختمان‌های این دوره به شکل مکعب گنبد دار، کوچک، عمودی و چهار دهانه‌اند و سطوح دیوارهای بیرونی با نقش برجسته تزیین شده‌است مانند «کلیسای تئوتوکس» که در قرن ۱۱ میلادی در یونان بنا شد و «کلیسای کاتولیکون» که به آن چسبیده است دارای سقفی گنبدی بر پلان ۸ ضلعی می‌باشد.[۱۰]

از دیگر کلیساهای این سبک، «کلیسای سن مارکو» در ونیز می‌باشد. بنای اصلی آن در قرن ۱۱ میلادی ساخته شد که دارای نقشه‌ای با گنبدهایی در امتداد صلیبی با بازوهای برابر (صلیب یونانی) می‌باشد. پوسته داخلی گنبدها با شکل‌های بر آمده، چوبی و کلاه خودی مانند، پوشیده شده و سطوح بیرونی شان با ورق‌های مس طلاکاری شده‌است. مجموعه موزاییک‌های روایتی آن بیزانسی است.[۱۱] در دورهٔ بیزانس پسین دو نوع پلان ۱- صلیب باز و ۲- صلیب بسته بیشتر دیده می‌شود.

هنرهای مرتبط با معماری
نوشتار اصلی: هنر روم شرقی
سه عنصر عمده در شکل‌گیری هنر بیزانسی عبارت بود از:

ضرورت کاربری اداری.
تأثیرات هنر هلنیستی یونان.
تأثیرات پادشاهی ساسانی بر امپراتوری بیزانس.

موزاییک‌کاری
از هنرهای ویژهٔ بیزانس است که ریشه در تمدن سومری دارد. موزائیک‌های زیبای تزئینی با خرده شیشه‌های براق به طرزی ناگهانی وسیله بیان پذیرفته شده‌ای گردید. موزائیک مخصوصاً برای سطوح تـ*ـخت و نازک باسیلیکاهای جدید مناسب بود و به جزء محسوس و با دوام دیواریا گونه‌ای پرده منقوش معماری تبدیل شد. گاردنر ۳۲۸[۱۲]

بهترین نمونه موزاییک کاری‌ها در دیوارهای داخلی کلیساها با مضامین پادشاهی و مذهبی صورت پذیرفته‌است. از جمله کلیسای ایا صوفیه، سان ویتاله و سان مارکو که در این کلیسا صحنه‌های آفرینش تصویر شده‌اند.[۱۳]

نقاشی
نقاشی این دوره در مقایسه با معماری از پیشرفت چندانی برخوردار نبود، و به عبارتی تا حدودی فراموش شده بود (در قرن هشتم و نهم میلادی)، در این زمان عقاید شمایل‌شکنی فوق‌العاده مورد توجه قرار گرفت. چون در کتاب مقدس نقاشی و ساختن تندیس‌ها در خانهٔ خدا مغایر با آیین مسیحیت بود. به همین علت بسیاری از هنرمندان بیزانس را به سوی غرب ترک گفته و برخی نیز به اجبار حرفهٔ خویش را تغییر دادند. آثار نقاشی در زمینه غیرمذهبی بسیار اندک و توسط افراد گمنام انجام می‌شد
انجمن رمان‌نویسی
رمان۹۸

*KhatKhati* · 6/8/20

معماری رومی‌وار یا رومانِسک، سبک معماری اروپائی است که در نیمهٔ سده ۱۱ به وجود آمد و در سدهٔ دوازدهم رفته رفته کنار گذاشته شد.[۱]

معماری رومانسک اصطلاحی است که جهت تشریح موضوعی از اروپا که معماری را در اواخر قرن ۱۰ تحت تأثیر قرار داد و در روش گوتیک دخالت خود در طول قرن ۱۲. روش رومانسیک در انگلستان به صورت سنتی‌تری به نام معماری نورمان خوانده شد. معماری رومانسیک با کیفیت توده‌ای آن، دیوارهای ضخیمش، طاقهای گردش، پایه‌ها محکم، تاقهای فنری برجهای بزرگ و دالانهای تزئین شده‌اش شناخته شده‌است. هر ساختمانی شکل واضحی را نشان می‌دهد و به ندرت دارای نقشه‌های معمولی متقارن هستند بنابراین نمای کلّی آن‌ها نسبت به ساختمان‌های گوتیک که دنبالروش است ساده‌تر به نظر می‌رسد. این روش درست در طول اروپا قابل تشخیص است علی‌رغم خصوصیات علی و مواد مصرفی متفاوت. اگر چه قلعه‌های زیادی در این دوره وجود داشت اما آن‌ها قابل قیاس با کلیساهای غیرقابل شمارش که بهترین آن‌ها کلیساهای صومعه بود نیستند بیشتر آن‌ها هنوز موجودند که بیش کامل و به‌ندرت قابل استفاده. کاندرال زیر، چپ و کلیسای گوتیک بانوی ما رومانسیک ابتدا به وسیله چارلز و می‌گرویل باستان‌شناس به‌کار رفت او در اوایل قرن ۱۹ جهت تشریح معماری اروپای غربی از قرن ۳الی ۵ زمانی که تاریخ بیشتر ساختمان‌ها مشخص نبود به کاربرد بنابراین شرح آن قابل اثبات نیست. این اصطلاح در حال حاضر برای دوران محدودتری از اواخر قرن ۱۰ قرن ۱۲ به کار می‌رود. لغت جهت توضیح روشی به کار می‌رود که قرون وسطایی شناخته شده و دلالت بر گوتیک دارد هنوز طاق‌های رومی را در خود دارد و بنابراین به نظر می‌رسد ادامه پشت روم باشد البته خیلی ساده‌تر و نوعی با تکنیک‌های حاذقانه کمتر است. اصطلاح پیش-رومانسیک بعضی مواقع به معماری آلمان در دوران کارولینگیان و اوتانیان اطلاق می‌شود در حالی که رومانسیک اولیه به ساختمان‌های ایتالیائی، اسپانیائی و قسمتی از فرانسه که خصوصیات رومانسیک دارند اما از لحاظ زمانی به دوران ماقبل صومعه کلانی می‌رسند گفته می‌شود.

تاریخ
بامبورگ کاتدرال مطلبی مجزا از تعداد زیادی از کلیساهای بزرگ رومانسیک از سنت آلمان ارائه داده‌ است.

پایه، اساس
معماری رومانسیک یک روش متمایز بود که در سطح اروپا از زمان امپراتوری رومان انتشار یافت علی‌رغم نقش هنر تاریخی قرن نوزدهم که معماری رومانسیک ادامه‌ای از رومان بود در حقیقت تکنیک‌های ساختمان‌سازی رومان با آجر و سنگ به شدت در بیشتر قسمت‌های اروپا از بین رفته بود و در بیشتر کشورهای شمالی اصلاً پذیرفته نشده بود مگر در ساختمان‌های اداری، در حالی‌که در اسکاندیناوی اصلاً شناخته نشود.

مدت زمان کمی پس از آخن کاتدرال دستنویس‌های قابل ملاحظه‌ای از قرن ۹ وجود دارد که نشان‌دهنده نقشه ساختمان صومعه اس تی گان در سوئیس است نقشه‌ای با تمام جزئیات است با دیرنشین‌های مختلف و سطوح عملکرد آنها. بزرگترین ساختمان کلیسا است که نقشه آن بطور متمایزی آلمانی است. دارای دو برآمدگی در دو انتهایش است همچنین سازماندهی که دارد عموماً درجای دیگری دیده نمی‌شود. خصوصیت دیگر کلیسا تقسیم‌بندی منظم، نقشهٔ گرد برج صلیب است که مقیاسی است برای تمام نقشه. این خصوصیات هر دو در رومانسیک پیشین کلیسای مایکلز در هیلدسهایم آلمان دیده می‌شود ۱۰۳۰–۱۰۰۱. معماری روش رومانسیک به‌طور هم‌زمان در شمال ایتالیا، قسمت‌هایی از فرانسه و پنسیلوانیای ایبریایی در قرن دهم و قبل ازتأثیرگذاری صومعه‌های کلونی گسترش یافت. این روش را بعضی مواقع رومانسیک اولیه یا لامبارت رومانسیک می‌نامیوند که خصوصیات آن: دیوارهای ضخیم، فقدان مجسمه و وجود طاقهای تزئینی ریتمیک به عنوان کمربند لامبارت شناخته شده‌ است.

سـ*ـیاست
کاتدرال ساینت فرانت، پری جوکس، فرانسه دارای پنج گنبد شبیه کلیسای بیزانتین است اما با ساختمان رومانسیک. چارل ماگنی به وسیلهٔ پاپ در روز کریسمس در سال ۸۰۰ بعد از میلاد در پیترز با سیلیکا به وسیله پاپ تاج‌گذاری شد به این منظور که امپراتوری روم غربی قدیم را بازسازی نماید. روند سیـاس*ـی چارل ماگنی ادامه یافت تا زمانی که بیشتر اروپا را تحت سیطره خود قرار داد. همراه با ورود تدریجی ایالت سیـاس*ـی مجزا که در حقیقت به ملت‌ها جوش خورده بودند. چه به وسیله وفاداران یا شکست خوردگان، پادشاهی آلمان به امپراتوری مقدس روم خاتمه داد. تصرف انگلیس به وسیلهٔ ویلیام، دوک نرماندی در هر بر ۱۰۶۶ باعث اتحاد آن کشور شد همچنین اتحاد ساختمان قلعه‌ها و کلیساها که باعث استحکام حضور نورمن گردید. در آن زمان هنگامی که ساختمان‌های به جا مانده از امپراتور روم قبلی روبه انحطاط نهاد و آموزش‌ها و صنعت آن ناپدید گردید ساختمان‌های گنبدهای آجری و حکاکی‌های معماری تزئینی بدون تنزل با تمام جزئیات ادامه یافت. اگر چه به شکل عظیمی تا سقوط روم در امپراتوری مستحکم بیزانتین بدون تنزل ادامه یافت. کلیساهای گنبددار استانبول و اروپای شرقی معماری شهرهای معینی را تحت تأثیر قرار دادند. بخصوص از طریق تجارت و جنگ‌های صلیبی. قابل ملاحظه‌ترین ساختمان، مارکز باسیلیکا، ونیز است اما تعداد زیادی نمونه‌ها با معروفیت کمتر وجود دارد. به‌خصوص در فرانسه مانند کلیسای سانیت، فرانت، پری گوکس و آنگولیم کاتدرال. بیشتر اروپا به وسیله فئودالیسم تحت تأثیر قرار گرفتند. در فئودالیسم رعیت‌ها درازای خدمات ارتشی، تصدی زمین‌هایی را که در آن کار می‌کردند از رؤسای محلی گرفتند. نتیجه آن این بود که می‌توان آن‌ها را برتر نامید نه تنها در مشاجرت محلی بلکه جهت پیروی پادشاهان برای مسافرت در سطح اروپا به جهت جنگ‌های صلیبی اگر از آن‌ها خواسته می‌شد. جنگ‌های صلیبی ۱۲۷۰–۱۰۹۵ باعث مهاجرت افراد زیادی شد و همراه با آن‌ها عقاید و مهارت‌های تجاری انتقال یافت به‌خصوص آن‌هایی که در ساخت استحکامات و کارهای فلزی جهت آماده‌سازی ارتش دخالت داشتند که این موارد جهت، ساخت و تزئین ساختمان‌ها نیز به کار می‌رفت. مهاجرت مداوم مردم، رهبران، اشراف، اسقف‌ها، صنعتگران و رعایا عامل مهمی درایجاد تجانس روش‌های ساختمان‌سازی و روش شناخته شده رومانسیک علی‌رغم تفاوت‌های محلی بود. در کلیسای آندروز، کراکو، برج‌های جفت در نقشه هشت‌ضلعی هستند و گنبدهایی با روش دوران باروک دارند.
انجمن رمان‌نویسی
رمان۹۸

*KhatKhati* · 6/8/20

آغاز پیدایش هیچ‌یک از شیوه‌های معماری را به دقت شیوهٔ گوتیک، نمی‌توان تعیین کرد. هنر معماری گوتیک در میان سال‌های ۱۱۳۷ و ۱۱۴۴ (میلادی) در جریان بازسازی کلیسای سن-دنی فرانسه پا به عرصه وجود گذاشت و تا اواسط قرن شانزدهم میلادی در اروپا معمول بود. هنر گوتیک در میان دو دورهٔ رمانسک و رنسانس واقع شده‌است و تا قبل از دورهٔ مدرن گوتیک به عنوان یک صفت منفی به کار می‌رفت و فیلاریته از آن به عنوان هنر فلاکت زده یاد می‌کند. سبک معماری جورجیا الهام گرفته از این سبک، در سال‌های ۱۷۲۰ تا ۱۸۴۰ در کشورهای انگلیسی زبان شهرت یافت.[۱]

دورهٔ گوتیک در فرهنگ جهان دوران استیلای مذهب و بالاخص کلیسا، بر جوامع بوده‌است. نوع ارتباطات در آن دوران به صورت عمودی تعریف می‌شد. بدین معنا که تمام ابعاد و جنبه‌های زندگی در جهت خداوند و برای خداوند تعریف می‌شد. این الگو در معماری آن دوران خود را به صورت فلش‌های رو به بالا (به سمت خداوند) نشان داده‌است. دورهٔ گوتیک با ظهور اومانیسم پایان یافت. البته عده‌ای دورهٔ رنسانس را دشمن گوتیک می‌دانند.[۲]

یکی از ویژگی‌های معماری گوتیک، قوس نوک تیز است. این نوع طاق قبل از این‌که در معماری قرون وسطی به کار گرفته شوند، در خاور میانه، در معماری اسلامی استفاده می‌شد. در نتیجه به نظر می‌رسد که معماری شرق نزدیک و خاورمیانه برای بناهای فرانسه مانند کلیسای جامع Autun الهام‌بخش بوده‌است. در غیر این صورت طاق به سبک رومی هست.[۳]

قوس‌های نوک تیز به‌طور گسترده در تزئین گذرگاه طاقدار کور رومی نیز رخ می‌دهد که در آن قوس‌های نیم‌دایره با یک الگوی تزئینی ساده همدیگر را می‌پوشانند و نوک‌های تیز به صورت تصادفی در طراحی پیش می‌آیند.

دوره های معماری گوتیک
معماری در اروپا طی سده های سیزده و چهارده شکل گرفته و شکل گیری آن درطی سه مرحله بوده است.

گوتیک آغازین
معماری گوتیک با دوباره ساختن کلیسای سن دنی پاریس ، در فرانسه اغاز گردید.در کلیساهای گوتیک آغازین تاق جناغی بسیار به چشم می خورد. تاق جناغی با توجه به قوسهای متقاطع یا اریب در زیر طاق گهواره ای خیلی اسان شناخته می شود . این قوسها نقش ارماتور یا مسلح کننده ای را دارند که به عنوان چهارچوبی برای استخوان عصر گوتیک مورد استفاده قرار گرفته اند. معماری گوتیک آغازین دوره متمایز شدن از هنر رومانسک و خودسازی و تکامل شیوه گوتیک است ، که نیمه قرن دوازدهم میلادی را فرا گرفت و به انگلستان نیز نفوذ داشت.[۴]

معماری گوتیک پیشرفته
معماری گوتیک پسین
آثار برجسته

کلیسای دیرسن دنی
کلیسای لائون
کلیسای نوتردام
کلیسای شارتر
کلیسای آمین
کلیسای سنت شاپل
کلیسای بووهکلیسای سن مالکوکلیسای سالزبری
کلیسای سنت الیزابت
کلیسای میلان
کلیسای فلورانس
کاخ سینا

انجمن رمان‌نویسی
رمان۹۸

*KhatKhati* · 6/8/20

رنسانس (به انگلیسی: Renaissance) یا نوزایی، جنبش فرهنگی مهمی بود که آغازگر دورانی از انقلاب علمی و اصلاحات مذهبی و پیشرفت هنری در اروپا شد. عصر نوزایش، دوران‌گذار بین سده‌های میانه و دوران جدید است. در میان موافقان با آن در دوره رنسانس، به معنای بازگشت به سوی سنت‌های کلاسیک هنر روم و یونان بود. در واقع، مخالفان سبک گوتیک معتقد بودند که می‌خواهند بار دیگر به سوی مؤلفه‌های هنری روم و یونان بازگردند و آن عناصر را احیا کنند. اولین بار، واژه لفظى رنسانس را فرانسویها در قرن ۱۶ میلادی، به کاربردند. معمولاً شروع دوره نوزایش را در سده چهاردهم در شمال ایتالیا می‌دانند. خاستگاه رنسانس شهر فلورانس است. این جنبش در سده پانزدهم میلادی، شمال اروپا را نیز فراگرفت. رنسانس، یک تحول ۳۰۰ ساله‌است که در سال‌های ۱۳۰۰ از فلورانس ایتالیا شروع شد و در عرض سه قرن در سراسر اروپا انتشار و در انگلستان پایان یافت. دوره رنسانس دوره خِرَدگرایی -ریاضیات -منطق -انسان مداری است در این دوره کلیسا و تفکرات مذهبی کنار می‌رود و یک جنبش دموکراتیک به وجود می‌آید و مثل روم و یونان باستان پیشرفت علمی مطرح می‌شود و تأثیر آن از قرون وسطی است چون مسلمانان مسیحیان را شکست داده علم آن‌ها وارد اروپا شده و دانشمندانی از شرق به غرب می آیند و باعث شکوفایی علمی شده و رنسانس به وجود می‌آید. دوران رنسانس برای اروپاییان عصر جدیدی بود سرشار از کامیابی‌های عظیم. بسیاری از افراد با ژان فرنل موافق هستند. او در سال‌های اول سدهٔ ۱۵۰۰ چنین نوشت: « جهان چرخید. یکی از بزرگ‌ترین قاره‌های زمین کشف شد ... صنعت چاپ بذر دانش را کاشت. باروت در روش جنگ انقلابی پدید آورد. دست نوشته‌های باستانی احیا شد... این‌ها همگی گواه پیروزی عصر جدید (رنسانس) هستند. با رونق دریانوردی افرادی مثل ماژل آند راهی به فیلیپین و هندوستان پیدا می‌کنند و در اواخر دوره رنسانس کریستف کُلُمب(كلمبوس) آمریکا را کشف می‌کند . در این دوره استعمار شروع می‌شود زیرا باروت را درست می‌کنند . گوتنبرگ دستگاه چاپ را اختراع می‌کند و اروپاییان چاپ را از چینی‌ها یاد می‌گیرند.

در دوره رنسانس در مورد هنر -نقاشی و معماری یک اتفاق دیگر هم می افتد و آن اختراع پرسپکتیو است .یعنی اول در نقاشی و بعد در معماری یاد می‌گیرند که روی صفحه ۲ بعدی تصویر ۳ بعدی بکشند که عمق در آن دیده شود .اولین بار نقاشی به نام ماساچو (Masaccio) در کلیسا سانتا ماریا نوللا فلورانس ایتالیا صحنه‌ای از محراب یک کلیسا را می کشد که در تصویر این محراب کاملاً عمق محراب مشخص است و بعد وجود دارد. در نتیجه معمارها هم از این نقاشی الهام می‌گیرند و اولین بار یک معمار رنسانسی به نام لئون باتیستا آلبرتی نمای یک کلیسا را که طراحی می‌کند به صورت ۳ بعدی نشان می‌دهد . اسم این کلیسا سن آندرئا بود و این خود باعث تحول بزرگی در معماری می‌شود.

با وجود این‌که در تاریخ هنر، آغاز رنسانس به اموری همچون سال فتح قسطنطنیه در سال ۱۴۵۳ به وسیله سلطان محمد فاتح و تشکیل حکومت عثمانی به جای دولت بیزانس، یاپایان یافتن بیماری طاعون و اموری از این قبیل نسبت داده شده‌است؛ اما در نزدمورخان هنر این امر یقینی است که رنسانس هنری از ایتالیا آغاز شده، بدین ترتیب که هنرمندان ایتالیایی بر خلاف دیگر کشورهای اروپایی حاضر نشده بودند به سبک گوتیک درمعماری تن دهند و حتی این مفهوم را به صورت طعن و استهزا برای این سبک به کارمی‌بردند و علیه سبک گوتیک عصیان نموده و به سوی سبک جدید حرکت کردند.

ویژگی‌های دوره‌های زمانی رنسانس
از ویژگی‌های سبک معماری در عصر رنسانس آغازین، می‌توان به مولفه‌های ذیل اشاره نمود
احیای معماری روم و یونان و احیای معماری پانتئون و پارتنون. معماران از ساخت بنای کلیسا به سوی ساخت ساختمان‌ها شهری و غیر مذهبی یا کاخ‌ها و استفاده از نماسازی و رده‌گیری تزیینی در دیوارهای ساختمان‌ها و ساختن خانه‌های ییلاقی به پیروی از روم باستان تغییر موضع دادند. همچنین از دیگر حوزه‌های هنری که در عصر رنسانس آغازین، تحت تأثیر مدل‌های روم و یونان قرار گرفته‌است، مجسمه‌سازی است، به گونه‌ای که پیکرتراشی از جنبه تبلیغ دینی و ترویج مفاهیم دینی و کلیسایی خارج شد و از شخصیت‌های دینی، اسطوره‌زدایی نمود و در این دوره به جهت این‌که هنر بیش از آن‌که در خدمت کلیسا و چهره‌نمایی قدیسان باشد؛ برای اسطوره‌زدایی و تقدس‌زدایی از چهره‌های قدیسان است؛ از این رو، مجمسه‌های این دوران از هاله قدسی و چهره الهی برخوردار نیستند و برعکس مجسمه‌سازان می‌کوشند تا چهره‌های قدیسان را واقع‌نمایانه، زمینی و دنیوی نمایش دهند. به همین جهت دوناتلو وقتی مجسمه حبقوق نبی را می‌سازد، آن قدر آن را بد منظر، بشری و دنیوی ساخته که این مجسمه به مجسمه پیغمبر کله کدو شهرت یافته‌است.

انجمن رمان‌نویسی
رمان۹۸

*KhatKhati* · 6/8/20

معماری باروک از ایتالیا شروع شد و قسمت اعظم اروپا را هم به زیر پوشش خود درآورد. تقریباً از اوایل قرن ۱۷ تا اواسط قرن ۱۸ در بیشتر کشورهای لاتین گسترش یافت. از نظر منتقدین قرن نوزدهم معماری باروک عبارت است از معماری کلاسیک منحط بی‌ساختار و دارای تزئینات نمایشی زیاد و عجیب و غریب است.

سبک باروک
نوشتار اصلی: باروک
باروک در معنی اصلی خود عبارتست از نامنظم، مروارید ناصاف و پرپیچ و تاب یا غیرعادی باروک نوعی هنر است که در آن قواعد تناسب رعایت نمی‌شود و همه چیز بنا به حواس هنرمند نمایانده می‌شود. این سبک هنری دارای روحی از حرکت و جنبش است که نقطه مقابل سکون کلاسیک است. هنرمندان در باروک بر خلاف دوران کلاسیک با احساس خود حرکت می‌کنند و احساس را مقدم بر عقل می‌دانستند.

ماهیت معماری باروک
در معماری باروک ماهیت اصلی آفریده‌ها عبارتند از:

ایجاد هماهنگی و هنجار درمیان عناصر و مضامینی گوناگون و درهم آمیخته نشان متمایز باروک نحوه فکری و احساسی آن است. آنچه که سیمای باروک را مشخص می‌کند، بسط نوعی جهان بینی مخصوص است که در معماری خود را در قدرتی نو نشان می‌هد. قدرتی که فضاهای مختلف را با هم می‌آمی‌زد و وحدتی شگفت‌انگیز از ترکیب اجزایی متفاوت بوجود می‌آورد. لازم است ذکر شود این نوع نگرش در تمامی رشته‌ها تا از هم گسیختگی ناشی از عصر صنعت باقی ماند.
طراحی فراخ و در مقیاس بزرگ در فضایی شکوهمند و ابهت انگیز
تعبیه فضای کلی در مرکز و منظم کردن سایر فضاها به سمت آن
به خدمت گرفتن عناصر اصلی پیکرتراشی و نقاشی و سایر هنرهای تزئینی برای ایجاد اثری کامل

ویژگی‌های معماری باروک
سیالیت فضا، پیوند حرکت به معماری، نامتوازنی، نور و رنگ، ژرف نمایی و پویایی در مقابل ایستایی معماری رنسانس.

معماری باروک با مایه گرفتن از انسان‌گرایی، بساط شیوه‌گری منیریسم را برچید و در رویارویی با ضوابط کلاسیک حق اولویت را از عقل گرفت و به احساس سپرد. در این شیوهٔ معماری، با ایجاد هماهنگی و هنجار در میان عناصر و مفاهیمی گوناگون و در هم آمیخته‌گری شکوهمند در فضای کلان ارائه می‌دارد. هدف اصلی باروک پیش‌بینی فضایی کلی در مرکز، منظم کردن فضایی فرعی و نمای ورودی و سرانجام به خدمت گرفتن عناصر پیکرشناسی و نقاشی و سایر هنرهای تزیینی برای ایجاد اثری کامل می‌باشد. معماری باروک دارای صلابت و سهندوارگی ساختمان بود، که بعدها سبک روکوکو (به انگلیسی: rococo) از آن‌ها کاست و بر سبکی، ریز نقشی و شادی انگیزی و آرایه‌های رنگارنگ در بنا افزود.[۲]

مفهوم بینهایت
در اواخر قرن هفدهم مشاهده می‌شود که جهان بینی دوران باروک در رشته ریاضی متوجه بینهایت به عنوان پایه‌ای برای محاسبات علمی می‌شود. در نقاشی و معماری بینهایت به معنی ترسیمی و هندسی آن در پرسپکتیو مورد استفاده قرار می‌گیرد تا تأثیری هنرمندانه بیافریند. کاربرد هنرمندانه بینهایت در طبیعت که با معماران منظره ساز فرانسوی اواخر قرن هفدهم آشکار گشت برای نخستین بار در باغ‌ها جاده‌های عریضی دیده می‌شود که به عنوان عوامل اصلی معماری بکار رفته‌اند و این باغ‌ها را آشکار ا به فضاهای بی پایان، هدایت می‌کنند. ورسای با جاده خیره‌کننده اش که راه به پاریس می‌برد مثالی باعظمت، از آفرینش این معماران فرانسوی است. این باغ با اثری که بر بیننده ایجاد می‌کند نمونه‌ای از دنیای باروک است و تصور هنری بینهایت را در این دوره باقی نگاه می‌دارد.[۳]

پیکره‌سازی
یکی از دلایل پیدایش پیکره‌سازی باروک نقش مقابل بین باروک و کلاسیک‌گرایی بود. پیکره‌سازی هم در نشان دادن معجزات دین مسیح کمال می‌یابد و بازتابی از نوعی اشتیاق برای اعجاب‌انگیزی است. استفاده از عناصر تزیینی و نمایان کردن هر چه بیشتر فواره‌ها و آب نماها در معماری باروک بسیار متداول بوده‌است. بعدها این‌گونه برخورد با آب و استفاده نمادین از مجسمه‌سازی در شهرسازی و میادین باروک نیز مرسوم شده‌است. پیکره‌سازان عصر باروک، بیشترین تلاش خود را به کار می‌بستند تا حرکت را در آثار خود بیافرینند.

نمونه‌ها
از نمونه‌های موفق بارک می‌توان زیر نام برد

کاخ ورسای
اقامتگاه شونبرون
قصر کارلسروهه

باغ‌سازی باروک
کاخ‌های باروک همگی از باغ تشکیل شده‌اند.

ویژگی‌های باغ‌سازی باروک
شاخص‌های باغ‌سازی و معماری باروک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

باغ‌سازی در این کاخ‌ها دارای تسلط خطوط هندسی می‌باشد که قاطعیت خطوط هندسی نمایانگر قاطعیت حکومت و هندسه بوده‌است.
ایجاد هماهنگی و هنجار درمیان عناصر و مضامینی گوناگون و درهم آمیخته
طراحی فراخ و در مقیاس بزرگ در فضایی شکوهمند و ابهت انگیز
تعبیه فضای کلی در مرکز و منظم کردن سایر فضاها به سمت آن
به خدمت گرفتن عناصر اصلی پیکرتراشی و نقاشی و سایر هنرهای تزئینی برای ایجاد اثری کامل.

انجمن رمان‌نویسی
رمان۹۸

*KhatKhati* · 6/8/20

شیوه پارسی نام یکی از شیوه‌های معماری ایرانی است.[۱] شیوهٔ پارسی در دورهٔ تاریخی هخامنشیان سبک غالب معماری ایران بوده‌است. پاسارگاد، سیَلک، چُغازنبیل، و تـ*ـخت جمشید، نمونه‌هایی از این سبک هستند. شیوهٔ پارسی نخستین شیوهٔ معماری ایران است که روزگار هخامنشی تا حمله اسکندر به ایران یعنی از سده ششم پیش از میلاد تا سده چهام را در بر می‌گیرد. نام این شیوه از تیرهٔ پارس برگرفته شده‌است که در این روزگاران بر کشور پهناور ایران فرمانروایی می‌کردند.

معماری پیش از پارسی
تا پیش از کوچ آریاییان به ایران، تیره‌ها و ملت‌هایی نه چندان شناخته شده در ایران زندگی می‌کردند که معماری پیشرفته‌ای داشتند.

تپه زاغه
تپه زاغه یکی از مراکز اولیه استقرار کشاورزی در ایران است. این مکان در دشت قزوین قرار دارد و آثار مهمی از اواخر هزاره پنجم پیش از میلاد در ان بدست آمده‌است. پنچه که در زاغه به وسیله باستان شناسان بزرگ ایرانی یافت و به جهان تاریخ هنر معرفی شده در نوع خود یکی از قدیمی‌ترین مراکز استقرار با ویژگی‌های مهم معماری و هنر است. در بیشتر نوشته‌های تاریخی بخصوص تاریخ معماری و هنر به دو مرکز در خاورمیانه به عنوان نخستین مکان‌های استقرار مردم متمدن اشاره می‌شود. چتل هویک در ترکیه کنونی و اریحا در اردن. از ویژگی‌های معماری این دو مکان بافت متراکم مجموعه ترکیب انواع خانه‌ها و ساخت معابد می‌باشد.

سیَلک
۴۰۰۰تا۳۰۰۰پ. م

ایلامیان
ایلامیان مردمی بودند که نژادشان ناشناخته ماند. آن‌ها تا حدودی از فرهنگ سومریان اثر پذیرفتند و همچنین به چند خدا باور داشتند. ایلامیان از هزاران سال پیش در دشت خوزستان خانه گزیده بودند و فرمانروایی داشتند. آن‌ها همیشه در برابر حملات ساکنین بین‌النهرین بخصوص آشوریان بودند و سرانجام در میانه سده هفتم پیش از میلاد بدست آن‌ها برافتادند. مرکز تمدن ایلامیان شهر شوش بود که تاریخی چند هزار ساله داشت و دارای همه عناصر حکومتی مانند ارگ و به ویژه یک نیایشگاه بنام زیگورات که شباهت نزدیکی به معماری پیشرفته سومریان دارد، داشته‌اند. در هفت تپه خوزستان بازمانده معماری ایلامی هنوز برجاست و نمودار پیشرفت در فن ساختمان است. ساختمان‌های آن‌ها طرحی راست گوشه داشت و آسمانه‌ها بیشتر دارای تاق ضربی بود و همچنین از تیر و آسمان تـ*ـخت هم بهره‌گیری می‌کردند.

چغازنبیل
یکی از باقی مانده‌های ارزشمند معماری ایلامی نیایشگاه یا زیگورات چغازنبیل در نزدیکی شوش است که از ۱۲۵۰ پیش از میلاد برجای مانده‌است. این ساختمان دارای چند اشکوب است که همگی از خشت ساخته شده‌است. هر اشکوب از زیریِ کوچکتر شده و ساختمان را پله پله نشان می‌دهد. گفته شده که این ساختمان از نخست دارای یک اشکوب بوده و سپس سکوهای بعدی، درون میانسرا هرکدام بطور جداگانه بالا آورنده شده‌اند. از آجر لعابدار آبی و سفید در نما بهره‌گیری شده و روی برخی آجرها خط میخی کنده شده‌است. در نزدیکی این نیایشگاه ساختمان پالایش آب شهر ساخته شده بود که نمودار پیشرفت تمدن ایلامی است. از دید نیارشی یکی از کهن‌ترین تاق‌های تیزه دار هنوز در چغازنبیل و آرامگاه‌های پیرامون ان برجای مانده‌است. روش ویژه آجر چینی تاق به گونهٔ هره است که به آن رومی می‌گویند. شاید نخستین بار در ارامگاه‌های بیرون شهر دورانتاش با آجرهای بزرگ و ملات قیر طبیعی ساخته شده و این زمانی بوده که رومیان زندگی ابتدایی داشته‌اند. ساختمایه (مصالح) آن‌ها بیشتر خشت، آجر، ساروج دیگر ملات‌ها بوده‌است.

ارارتوها
در سده نهم و هشتم یش از میلاد در شمال باختری ایران و خاور آناتول اقوام ارارتو با فرهنگی پیشرفته زندگی می‌کردند. آن‌ها بومیانی بودند که از پیش از کوچ آریایی‌ها در ایران زندگی می‌کردند. تمدن آن‌ها از تمدن‌های آشوری و بابلی گرفته شده بود. آن‌ها تا اواخر سده هفتم یش از میلاد که ارمنی‌ها حکومت وان را برانداختند حکومت کردند. روش نیارشی ساختمان‌های ارارتوها تیر وستون با آسمانه تـ*ـخت بوده‌است. ساختمان‌های آن‌ها چهار گوش بوده و نیایشگاههایی با تالاری ستون دار داشتند که بیشتر بر روی سکو ساخته می‌شده‌است. آن‌ها ستون‌ها را با سرستون‌های پیچک دار می‌آراستند و ساختمایه (مصالح) اصلی شان سنگ و چوب بوده‌است. آن‌ها گونه‌ای ساختمان داشتند به نام کلاوه که ساختمان‌هایی ۲ طبقه بوده‌اند و به دلیل امنیت فقط در طبقه بالا زندگی می‌کردند و با نردبان به ان دسترسی داشتند و طبقه پایین انبار بوده‌است. از نمونه ساختمان‌های ارارتویی می‌توان اتار تپه حسنلو از سده نهم پیش از میلاد دژهای پیرامون دریاچه وان را نام برد.

ورود آریایی‌ها
۱۹۰۰پ. م

مادها
استودانها:نمونه از معماری مادها هگمتانه نوشیجان قرن ۸تا۷ پ. م

معماری پاسی
یکی از ویژگی‌های ایرانیان کهن و هنرمندان آن باور به تقلید درست بوده که آن را بهتر از نو آوری بد می‌دانسته است. تقلید یا برداشتی که منطق داشته باشد و با شرایط زندگی سازگار باشد. آریایی‌ها چون مردمی کشاورز بودند و در سرزمینی آباد و خرم زیسته بودند خویی آشتی جو و سازگار داشتند. به گمان فراوان آریایی یا هنگام گذر از کنار دریاچه ارومیه در برخورد با معماری ارارتویی از ان الگو گرفته و آن را برساو کرده‌اند مردم ایران از هزاران سال پیش از چنین شیوه معماری پیروی می‌کرده‌اند چنان‌که مردم ابیانه و افواشته (در نطنز) هم که نامی از ارارتو نشنیده چنین کرده‌اند نمونه‌ای از این الگو برداری هم در معماری و هم نیارش شیوه پارسی یافت می‌شود که دو نمونه از آنها، تالار ستون‌دار و کلاوه بوده‌است نیایشگاه ارارتویان دارای تالاری با آسمانه تـ*ـخت چوبی در میان تالار هم زده می‌شد. همین روش را آریایی‌ها در شوش پی گرفتند. البته آن‌ها ستون‌ها را از سنگ و دیوارهای گرداگرد تالار را از خشت می‌ساختند که ستبرای برخی دیوارها تا پنج گز می‌رسید. با بکاربردن خشت و پوشش دو پوسته تلاش می‌کردند جلوی ورود گرما به درون را بگیرند. بدین گونه از معماری ارارتویی الگو برداری می‌شد در حالی که ساختمایه سازگار با آب و هوای سرد قفقاز بود، در شوش دگرگون شده بود. ساخت تالار ستون‌دار با پوشش دو پوسته تیر پوش پس از اسلام نیز دنبال شد. نمونه از ان در مسجد جامع ابیانه مسجد گزاوشت و مسجد میدان در بناب یافت می‌شود. کلاوه‌های ارارتویی به گونه‌ای دیگر در معماری پارسی ساخته شد. نمونه ان الگو برداری ساختمان کعبه زرتشت در نقش رستم است که ساختمانی چهارگوشه سنگی که درگاه ان بلندتر از کف زمین است

انجمن رمان‌نویسی
رمان۹۸

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

مدیر بازنشسته رمان ۹۸

مدیر بازنشسته رمان ۹۸

مدیر بازنشسته رمان ۹۸

مدیر بازنشسته رمان ۹۸

مدیر بازنشسته رمان ۹۸

مدیر بازنشسته رمان ۹۸

مدیر بازنشسته رمان ۹۸

مدیر بازنشسته رمان ۹۸

مدیر بازنشسته رمان ۹۸

مدیر بازنشسته رمان ۹۸

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین