تكیه معاون الملك كرمانشاه

VIDA VAHED · 4/5/20

تکیه معاون الملک از جمله آثار باشکوه و زیبای کرمانشاه است که از دوره قاجار به یادگار باقی مانده است. این تکیه روزگاری میزبان مراسم‌های بسیاری بوده است. تکیه بعد از گذران فراز و نشیب‌های بسیار به تکیه معاون الملک مشهور گردید و همچنان در محله لـ*ـب آبشوران کرمانشاه پا برجاست. اما این تکیه دقیقا چه خصوصیاتی دارد و چه روزهایی را پشت سر گذاشته است؟

تکیه معاون الملک بیش از صد سال پیش توسط حسین خان معین الرعیا ساخته شد. حسین خان معین الرعیا پدربزرگ رحیم معینی کرمانشاهی از شاعران بزرگ معاصر بوده است. بعد از آن، تکیه توسط حسن خان معین الملک تکمیل شد. تکیه معاون الملک در خیابان حداد عادل در شهر کرمانشاه قرار دارد که نام قدیمی این خیابان، آبشوران است.

در کرمانشاه تا زمان حکومت پادشاهان قاجار تکیه‌های زیادی وجود نداشت و اکثر مراسم‌ سوگواری ماه محرم در خیابان و میدان‌های اصلی شهر برگزار می‌شد. با ورود قاجار کم کم تعداد تکیه‌ها در شهر افزایش یافت.

تکیه معاون الملک در سال 1320 هجری قمری (1281 هجری شمسی) توسط حسین خان معین الرعیا در سه بخش اصلی حسینیه، زینبیه و عباسیه شروع به ساخت کرد و یک سال بعد کار ساخت حسینیه به اتمام رسید. در سال 1327 هجری قمری به دنبال جریان مشروطه خواهان، تکیه توسط ظهیرالملک به توپ بسته شد. ظهیرالملک به بهانه‌ی اینکه مشروطه خواهان به این حسینیه پناه آورده‌اند، آنجا را تخریب کرد. در جریان این اتفاق منزل مسکونی معین الرعیا نیز تخریب و خود حسین خان هم ترور شد.

بعد از آرام شدن شرایط، حسینیه سال‌ها متروکه باقی ماند تا نهایتا در سال 1320 هجری شمسی میرزا حسن خان معاون الملک، حسینیه را خریداری کرد و اقدام به بازسازی آن نمود. در سال 1326 هجری شمسی میرزا حسن خان ساختمان مجاور را خریداری کرد و بخش زینبیه و عباسیه را هم بنا کرد و از آن تاریخ حسینیه به تکیه تبدیل شد.

امتیاز برجسته و قابل ملاحظه تکیه در کاشی‌کاری آن است. کاشی کاری‌ها در دو نوع کاشی برجسته و کاشی هفت رنگ اجرا شده‌اند. در ساخت این تکیه باشکوه از هنرمندان مشهور و زبده‌ای مانند استاد محمدبنا، سید ابوالقاسم مانی، حسین خطاط و حسن تهرانی کمک گرفته شده است. در این کاشی کاری‌های تصویرسازی‌های زیبا و تماشایی به کار گرفته شده است.

نقاشی‌های این بنا روایت‌گر واقعه کربلا و حوادث مربوط به آن و همچنین داستان‌های قرآنی است. برای مثال در بخش زینبیه 18 پرده کاشی کاری شده از صحنه‌های واقعه‌ی کربلا (مانند رزم حضرت علی اکبر(ع)، رزم حضرت قاسم (ع)، رزم حضرت ابوالفضل (ع)، خاکسپاری شهدای کربلا، مجلس مختار و بردن اهل بیت و امام سجاد (ع) به خرابه‌های شام) به تصویر کشیده شده است.

بنای عباسیه که در قسمت شرقی تکیه معاون الملک قرار دارد، به صورت صحنی بزرگ ساخته شده که در دو طبقه است. دیوارهای این بنا هم با کاشی کاری‌های زیبا تزیین شده و روایت‌گر ورود حضرت یوسف به کنعان، بارگاه حضرت سلیمان و همچنین حرم امام علی (ع) است.

امروز در بخش عباسیه این تکیه دو موزه فرهنگی به نام موزه مردم شناسی کرمانشاه و موزه پوشاک و زیورآلات استان کرمانشاه وجود دارد. آیا شما هم مبهوت زیبایی‌های این تکیه‌ی تاریخی شدید؟