M O B I N A
سرپرست بخش فرهنگ و ادب
عضو کادر مدیریت
کاربر V.I.P انجمن
سرپرست بخش
ناظر کتاب
منتقد انجمن
- عضویت
- 3/4/21
- ارسال ها
- 24,702
- امتیاز واکنش
- 63,864
- امتیاز
- 508
- سن
- 19
- محل سکونت
- BUSHEHR
- زمان حضور
- 273 روز 8 ساعت 33 دقیقه
نویسنده این موضوع
گچبری چیست؟
هنر گچبری زیرشاخه معماری میباشد که از زمانهای بسیار دور در هر جای دنیا وجود داشته است و تنها شکل و شیوهی آن متفاوت بوده است. هنرمندان ایرانی فنون گچبری را بدان درجه از پیشرفت و کامل رسانیدند و چنان نقوش بدیع و ظریفی آفریدند که توجه همه هنرشناسان را به خود جلب کرده و مورد تمجید سیاحان و دانشمندان خارجی و داخلی و علاقهمندان به تاریخ هنر و آثار و باستانی قرار گرفتهاند.
گچ مادهای است که نسبت به سنگ، آجر و چوب دارای انعطاف بیشتری بوده، کار با آن آسانتر و تقریبا به هر گونه سطح ساختمانی به خوبی میچسبد و نتیجه کار سریعتر به دست میآید و در وقت لزوم میتوان آن را به راحتی تجدید کرد. قابلیت شکلپذیری گچ فرصت آن را برای هنرمندان فراهم میسازد تا به راحتی بتوانند طرحها و نقوش تزئینی دلخواه را به وجود بیاورند همچنین گچ نسبت به سایر مصالح ارزانتر و در وقت صرفهجویی به عمل میآورد.
تاریخچه گچبری
سابقهی استفاده از گچ و این که از چه زمانی به صورت یکی از عناصر کاربردی معماری در آمده کاملا روشن نیست، بر اساس یافتههای باستانشناسی، قدیمیترین آثار به دست آمده از گچ مربوط به دوران ایلامی است که از هفت تپه خوزستان به دست آمده است.
در دوران هخامنشی از گچ برای پوشش ستونهای چوبی (تالار معروف به خزانه داریوش در تـ*ـخت جمشید) استفاده شده است همچنین از کاخ شوش متعلق به دوران هخامنشی قطعهای از گچبری گلهای لاله به دست آمده است.
بر اساس یافتههای باستانشناسان شوروی در کاخهای نسا و کاوشهای پرفسور تسفلد در کوه خواجه، در روزگار اشکانیان از گچ هم برای پوشش دیوارهای خشتی استفاده شده که روی قسمتهای گچکاری شده را معمولا با نقوش و تصاویر انسانی و حیوانی نقاشی و رنگآمیزی کردهاند و هم به صورت کندهکاری کار شده است که نمونهی به دست آمده از کوه خواجه مربوط به سده نخستین میلادی با یک طرح ساده هندسی (صلیب شکسته و خطوط مستقیم و دوایر متداخل که به شکل زیبایی در هم ادغام شده و تکرار گردیده) ساخته شده است.
در روزگار ساسانیان علاوه بر جنبههای کاربردی آن به صورت ملاط و یا پوشش دیوارها و همچنین گچبری کندهکاری، گچبری قالبی (قالبگیری گچ برای به وجود آوردن نقوش، طرحها و شکلهای موردنظر) نیز متداول شده است. هر چند بعضی از محققین وجود تکنیک گچبری قالبی را در دورهی ساسانی انکار میکنند اما قطعات گچبری بسیاری از این دوران به دست آمده که به طور مشخص به روش قالبگیری ساخته شدهاند که میتوان از گچبریهای به دست آمده از چال ترخان (در موزه فیلا دلفی نگهداری میشود) نام برد. در این گچبریها مضامین گچبری جدا جدا قالبگیری شده و سپس در کنار هم قرار داده شدهاند
از دوران ساسانی آثار گچبری بسیاری به دست آمده که زینتبخش قصرهای مختلف مانند مدائن (تیسفون)، ورامین، نیشابور، کیش و دامغان بودهاند و هم اکنون زینتبخش موزههای مختلف دنیا میباشند. مهمترین عامل تزئینی ابنیه در دوران ساسانی را گچ تشکیل میدهد که شاید بتوان تزئینات گچبری این دوران را جایگزینی برای تزئینات حجاری دوران هخامنشی دانست (برای اطلاع از تزئینات حجاری و انواع آن میتوانید به مطلب هنر حجاری و سنگ تراشی مراجعه کنید). در این دوران دژ معروف قلعه دختر را با سنگهای بزرگ و طبیعی کوه و ملاط گچ ساخته شده بودند. تزئین کاخها با طرحهای مختلف گچبری انجام گرفته بود. تالار پذیرایی پیشاپور با 64 طاقچه با تزئینات گچبری تزئین شده بود. سقفهای ایوانهای آن را با گچبریهای نقوش برجسته اژدها و گل و برگ تزئین نموده و سطح جانبی ایوانها را با گچبریهای ستون نما که روی آنها را با رنگهای قرمز و حاشیهی سیاه و نوارهای آبی رنگ نقاشی شده بود، پوشانیده بودند.
ویژگیهایی که در این مقاله به طور مختصر برای هر دوره برشمرده میشود بدان مفهوم نیست که این ویژگیها برای همهی آثار کلیت و عمومیت دارد بلکه امکان نقض آنها نیز ممکن است. ویژگیهای نقوش گچبری این دوران به طور مختصر عبارتند از:
غیر از تکنیک قالبگیری که با استفاده از قالب تهیه میشد و سپس با استفاده از خمیر گچ، گچ قالبی را در قسمت مورد نظری چسبانیدند، گچبری با تکنیکهای مختلفی صورت میگرفته که معمولترین نوع آن مرسوم به کندهکاری یا گچبری عمقی است، در این تکنیک روش کار بدین صورت است که ابتدا گچ آماده (خمیر گچ) را بسته به ضخامت گچبری برای زیرسازی و آماده کردن متن بر روی قسمت موردنظر میکشند پس از آن که گچ خشک شد و اصطلاحا خود را گرفت، نقش را روی آن انداخته و با وسایل گچبری از قبیل دَمبُر، نقاله، پرگار، بمخوار و کاردک طرح مورد نظر را میبُرند. برای نقشاندازی بر روی سطح گچی میتوانند عینا نقش را روی سطح گچی آماده بکشند و گرنه از راه «گرتهزنی» نقش را روی سطح میاندازند در این شیوه برای به وجود آوردن موتیفهایی که برجستهتر از سطح دیوار هستند خمیر گچ را در قسمتهای موردنظر قرار میدهند و سپس شکل موردنظر را به وجود میآورند.
انواع گچبری
گچبری دارای انواع مختلفی میباشد که در شکل زیر انواع آن نشان داده شده است و در ادامه بهطور کامل به معرفی انواع گچبری معرفی شده است.
هنر گچبری زیرشاخه معماری میباشد که از زمانهای بسیار دور در هر جای دنیا وجود داشته است و تنها شکل و شیوهی آن متفاوت بوده است. هنرمندان ایرانی فنون گچبری را بدان درجه از پیشرفت و کامل رسانیدند و چنان نقوش بدیع و ظریفی آفریدند که توجه همه هنرشناسان را به خود جلب کرده و مورد تمجید سیاحان و دانشمندان خارجی و داخلی و علاقهمندان به تاریخ هنر و آثار و باستانی قرار گرفتهاند.
گچ مادهای است که نسبت به سنگ، آجر و چوب دارای انعطاف بیشتری بوده، کار با آن آسانتر و تقریبا به هر گونه سطح ساختمانی به خوبی میچسبد و نتیجه کار سریعتر به دست میآید و در وقت لزوم میتوان آن را به راحتی تجدید کرد. قابلیت شکلپذیری گچ فرصت آن را برای هنرمندان فراهم میسازد تا به راحتی بتوانند طرحها و نقوش تزئینی دلخواه را به وجود بیاورند همچنین گچ نسبت به سایر مصالح ارزانتر و در وقت صرفهجویی به عمل میآورد.
تاریخچه گچبری
سابقهی استفاده از گچ و این که از چه زمانی به صورت یکی از عناصر کاربردی معماری در آمده کاملا روشن نیست، بر اساس یافتههای باستانشناسی، قدیمیترین آثار به دست آمده از گچ مربوط به دوران ایلامی است که از هفت تپه خوزستان به دست آمده است.
در دوران هخامنشی از گچ برای پوشش ستونهای چوبی (تالار معروف به خزانه داریوش در تـ*ـخت جمشید) استفاده شده است همچنین از کاخ شوش متعلق به دوران هخامنشی قطعهای از گچبری گلهای لاله به دست آمده است.
بر اساس یافتههای باستانشناسان شوروی در کاخهای نسا و کاوشهای پرفسور تسفلد در کوه خواجه، در روزگار اشکانیان از گچ هم برای پوشش دیوارهای خشتی استفاده شده که روی قسمتهای گچکاری شده را معمولا با نقوش و تصاویر انسانی و حیوانی نقاشی و رنگآمیزی کردهاند و هم به صورت کندهکاری کار شده است که نمونهی به دست آمده از کوه خواجه مربوط به سده نخستین میلادی با یک طرح ساده هندسی (صلیب شکسته و خطوط مستقیم و دوایر متداخل که به شکل زیبایی در هم ادغام شده و تکرار گردیده) ساخته شده است.
در روزگار ساسانیان علاوه بر جنبههای کاربردی آن به صورت ملاط و یا پوشش دیوارها و همچنین گچبری کندهکاری، گچبری قالبی (قالبگیری گچ برای به وجود آوردن نقوش، طرحها و شکلهای موردنظر) نیز متداول شده است. هر چند بعضی از محققین وجود تکنیک گچبری قالبی را در دورهی ساسانی انکار میکنند اما قطعات گچبری بسیاری از این دوران به دست آمده که به طور مشخص به روش قالبگیری ساخته شدهاند که میتوان از گچبریهای به دست آمده از چال ترخان (در موزه فیلا دلفی نگهداری میشود) نام برد. در این گچبریها مضامین گچبری جدا جدا قالبگیری شده و سپس در کنار هم قرار داده شدهاند
از دوران ساسانی آثار گچبری بسیاری به دست آمده که زینتبخش قصرهای مختلف مانند مدائن (تیسفون)، ورامین، نیشابور، کیش و دامغان بودهاند و هم اکنون زینتبخش موزههای مختلف دنیا میباشند. مهمترین عامل تزئینی ابنیه در دوران ساسانی را گچ تشکیل میدهد که شاید بتوان تزئینات گچبری این دوران را جایگزینی برای تزئینات حجاری دوران هخامنشی دانست (برای اطلاع از تزئینات حجاری و انواع آن میتوانید به مطلب هنر حجاری و سنگ تراشی مراجعه کنید). در این دوران دژ معروف قلعه دختر را با سنگهای بزرگ و طبیعی کوه و ملاط گچ ساخته شده بودند. تزئین کاخها با طرحهای مختلف گچبری انجام گرفته بود. تالار پذیرایی پیشاپور با 64 طاقچه با تزئینات گچبری تزئین شده بود. سقفهای ایوانهای آن را با گچبریهای نقوش برجسته اژدها و گل و برگ تزئین نموده و سطح جانبی ایوانها را با گچبریهای ستون نما که روی آنها را با رنگهای قرمز و حاشیهی سیاه و نوارهای آبی رنگ نقاشی شده بود، پوشانیده بودند.
ویژگیهایی که در این مقاله به طور مختصر برای هر دوره برشمرده میشود بدان مفهوم نیست که این ویژگیها برای همهی آثار کلیت و عمومیت دارد بلکه امکان نقض آنها نیز ممکن است. ویژگیهای نقوش گچبری این دوران به طور مختصر عبارتند از:
- تقارن
- تکرار نقوش
- وجود قطعات مربع شکل که در درون آنها دایرهای به شکل رشتهی مروارید نقش شده که در سطح گستردهای این قطعات رواج داشته است.
- به کار گرفتن طرحهای دو معنایی مانند نشان دادن درخت زندگی.
غیر از تکنیک قالبگیری که با استفاده از قالب تهیه میشد و سپس با استفاده از خمیر گچ، گچ قالبی را در قسمت مورد نظری چسبانیدند، گچبری با تکنیکهای مختلفی صورت میگرفته که معمولترین نوع آن مرسوم به کندهکاری یا گچبری عمقی است، در این تکنیک روش کار بدین صورت است که ابتدا گچ آماده (خمیر گچ) را بسته به ضخامت گچبری برای زیرسازی و آماده کردن متن بر روی قسمت موردنظر میکشند پس از آن که گچ خشک شد و اصطلاحا خود را گرفت، نقش را روی آن انداخته و با وسایل گچبری از قبیل دَمبُر، نقاله، پرگار، بمخوار و کاردک طرح مورد نظر را میبُرند. برای نقشاندازی بر روی سطح گچی میتوانند عینا نقش را روی سطح گچی آماده بکشند و گرنه از راه «گرتهزنی» نقش را روی سطح میاندازند در این شیوه برای به وجود آوردن موتیفهایی که برجستهتر از سطح دیوار هستند خمیر گچ را در قسمتهای موردنظر قرار میدهند و سپس شکل موردنظر را به وجود میآورند.
انواع گچبری
گچبری دارای انواع مختلفی میباشد که در شکل زیر انواع آن نشان داده شده است و در ادامه بهطور کامل به معرفی انواع گچبری معرفی شده است.
هنر گچبری
رمان ۹۸ | دانلود رمان
نودهشتیا,بزرگترین مرجع تایپ رمان, دانلود رمان جدید,دانلود رمان عاشقانه, رمان خارجی, رمان ایرانی, دانلود رمان بدون سانسور,دانلود رمان اربابی,
roman98.com