M O B I N A
سرپرست بخش فرهنگ و ادب
عضو کادر مدیریت
کاربر V.I.P انجمن
سرپرست بخش
ناظر کتاب
منتقد انجمن
- عضویت
- 3/4/21
- ارسال ها
- 24,683
- امتیاز واکنش
- 63,774
- امتیاز
- 508
- سن
- 19
- محل سکونت
- BUSHEHR
- زمان حضور
- 272 روز 23 ساعت 40 دقیقه
در قرون اولیه‌ی اسلام نوعی هنر تزیینی سطح یا خاتم ساده در ایران وجود داشته است که امروزه به آن خاتم مربع می‌گویند. اجزای تشکیل دهنده در این نوع خاتم به جای مثلث، قطعاتی به شکل مثلث، قطعاتی به شکل مربع، مستطیل و متوازی‌الاضلاع و لوزی بوده است
این شیوه ساخت تا قرن‌ها پس از ظهور خاتم از نوع امروزی نیز ادامه داشته و از قدیم‌ترین نمونه‌های این نوع خاتم بخشی از سقف مسجد جامع عقيق شیراز است که در تزیین آن از شیوه خاتم مربع استفاده شده است.
نمونه دیگر از این نوع خاتم یک جفت در، در مقبره‌ی امیر سمرقند است که هم‌اکنون در موزه‌ی ارمیتاژ نگهداری می‌شود. تاریخ ساخت این درها به قرن نهم هجری قمری باز می‌گردد و در تزیین آن از هنر معرق، کنده‌کاری خاتم با نقوش هندسی و خط و ثلث استفاده شده است.
رواج هنر لایه‌کوبی در قبل از حمله مغول‌ها به ایران، بسـ*ـتر مناسبی شده است برای ظهور نوع جدیدی از خاتم در دوره‌های بعد؛ به ویژه در دوره‌ی سیطره‌ی مغول بر ایران. در این هنر از موادی مانند: چوب، استخوان و فلز استفاده شده و نقش‌های اجرایی آن عمدتا هندسی، ستاره و گاهی نیز نقوش نخلی پردار است. شیوه کار، مواد و نقش‌های استفاده شده در آن را می‌توان مقدمه نوعی معرق و خاتم در دوره‌ی ایلخانی و تیموری دانست.
به طور کلی بر اساس شواهد تاریخی، هنر خاتم به شیوه‌ی امروزی با شبیه آن در عصر استیلای ایلخانان به ایران پدید آمده است.
هنرمندان ایران پس از آشنایی با هنر خاتم به سبک چینی که اساسا با قرار دادن قطعات کوچک مثلثی در کنار یکدیگر، در دو رنگ سیاه و سفید سطح شیء را تزیین می‌کردند؛ ذوق و قریحه‌ی هنری خود را به کار بستند به نوآوری و خلاقیت در عرصه این هنر پرداختند. آنها با استفاده از قطعاتی به رنگ‌های قرمز، سبز، زرد و سفید تحولی شگرف در رنگ و نقش و نگار خاتم ایجاد کردند. بر خلاف هنرمندان چینی که در بخش‌هایی از کار خود از فلز روی و برنج استفاده می‌کردند، هنرمندان ایران از فلز برنز استفاده کردند و در تزیین آثار خود از طرح‌های هندسی گوناگون سود جستند. طرح‌های هندسی ایرانی شامل انواع مثلث‌ها و چند ضلعی‌هایی نظیر پنج ضلعی، ده ضلعی و هشت ضلعی بود؛ در حالی که هنرمندان چینی کار خود را روی اشکال مربع، مستطیل یا حداکثر شش ضلعی متمرکز کرده بودند.
خاتم‌کاری دوره‌ی تیموری: به هنر خاتم در عصر حکومت تیموری بسیار توجه می‌شده است؛ به همین علت ساخت خاتم در این دوره رونقی خاص گرفت و هنرمندان دست به خلق آثار گرانبهایی زدند. جایگاه این هنر به چنان مرتبه‌ای از تعالی و توجه رسید که تیمور لنگ پادشاه گورکانی، دستور داد درهای قصر معروف خود به نام دلگشا را که در سمرقند است با خاتم تزیین کنند. این هنر آنچنان مورد عنایت سلاطين مغول بود که پس از مرگ تیمور، قبر وی نیز با صندوقچه‌ی خاتم تزیین شد.
خاتم‌کاری دوره‌ی صفویه: عصر صفوی یکی از دوره‌های طلایی هنر خاتم در ایران است. این هنر به ویژه در دوران حکومت شاه عباس کبیر به اوج رشد و شکوفایی خود رسید.
بر اساس شواهد موجود شاید بتوان قرن نهم هجری قمری را نقطه اوج شکوه و شکوفایی هنر خاتم در ایران دانست. در این دوره تزیین اشیاء چوبی مختلف، انواع جعبه‌ها و اسباب و آلات موسیقی بسیار دیده می‌شود.
یکی از نمونه‌های اعلای هنر خاتم که حکمت، فلسفه، دین و زیبایی را در هم آمیخته است، در خاتم‌کاری شده در تصویر یوسف و زلیخا، اثر استاد کمال‌الدین بهزاد پیشوای مکتب هرات (قرن نهم هجری قمری) است. این اثر بی‌نظیر نمایشی از خاتم مینیاتور يوسف و زلیخاست.
از نظر جغرافیایی، هنر و صنعت خاتم‌سازی در زمان صفویه بیشتر در شهرهای جنوبی ایران، به ویژه در شیراز، اصفهان و کرمان متمرکز بوده است.
بررسی دقیق آثار بر جای مانده از دوره‌ی صفویه نشان می‌دهد که در این دوره ساخت خاتم به دو صورت بوده است: نخست به شيوه‌ی دوره قبل از سلسله صفوی و به تقلید از هنرمندان دوره‌ی ایلخانی، به گونه‌ای که خاتم از قطعاتی به شکل مربع، مستطیل و متوازی‌الاضلاع و به روی هم چسباندن لایه‌‌های چوبی ساخته می‌شده. دوم به شیوه‌ی ابداعی صفوی که همان شیوه گل‌بندی بود و در آن منشورهای مثلث‌القاعده را از پهلو کنار هم می‌چسباندند تا گل و سرانجام قامه پدید آید.
این شیوه ساخت تا قرن‌ها پس از ظهور خاتم از نوع امروزی نیز ادامه داشته و از قدیم‌ترین نمونه‌های این نوع خاتم بخشی از سقف مسجد جامع عقيق شیراز است که در تزیین آن از شیوه خاتم مربع استفاده شده است.
نمونه دیگر از این نوع خاتم یک جفت در، در مقبره‌ی امیر سمرقند است که هم‌اکنون در موزه‌ی ارمیتاژ نگهداری می‌شود. تاریخ ساخت این درها به قرن نهم هجری قمری باز می‌گردد و در تزیین آن از هنر معرق، کنده‌کاری خاتم با نقوش هندسی و خط و ثلث استفاده شده است.
رواج هنر لایه‌کوبی در قبل از حمله مغول‌ها به ایران، بسـ*ـتر مناسبی شده است برای ظهور نوع جدیدی از خاتم در دوره‌های بعد؛ به ویژه در دوره‌ی سیطره‌ی مغول بر ایران. در این هنر از موادی مانند: چوب، استخوان و فلز استفاده شده و نقش‌های اجرایی آن عمدتا هندسی، ستاره و گاهی نیز نقوش نخلی پردار است. شیوه کار، مواد و نقش‌های استفاده شده در آن را می‌توان مقدمه نوعی معرق و خاتم در دوره‌ی ایلخانی و تیموری دانست.
به طور کلی بر اساس شواهد تاریخی، هنر خاتم به شیوه‌ی امروزی با شبیه آن در عصر استیلای ایلخانان به ایران پدید آمده است.
هنرمندان ایران پس از آشنایی با هنر خاتم به سبک چینی که اساسا با قرار دادن قطعات کوچک مثلثی در کنار یکدیگر، در دو رنگ سیاه و سفید سطح شیء را تزیین می‌کردند؛ ذوق و قریحه‌ی هنری خود را به کار بستند به نوآوری و خلاقیت در عرصه این هنر پرداختند. آنها با استفاده از قطعاتی به رنگ‌های قرمز، سبز، زرد و سفید تحولی شگرف در رنگ و نقش و نگار خاتم ایجاد کردند. بر خلاف هنرمندان چینی که در بخش‌هایی از کار خود از فلز روی و برنج استفاده می‌کردند، هنرمندان ایران از فلز برنز استفاده کردند و در تزیین آثار خود از طرح‌های هندسی گوناگون سود جستند. طرح‌های هندسی ایرانی شامل انواع مثلث‌ها و چند ضلعی‌هایی نظیر پنج ضلعی، ده ضلعی و هشت ضلعی بود؛ در حالی که هنرمندان چینی کار خود را روی اشکال مربع، مستطیل یا حداکثر شش ضلعی متمرکز کرده بودند.
خاتم‌کاری دوره‌ی تیموری: به هنر خاتم در عصر حکومت تیموری بسیار توجه می‌شده است؛ به همین علت ساخت خاتم در این دوره رونقی خاص گرفت و هنرمندان دست به خلق آثار گرانبهایی زدند. جایگاه این هنر به چنان مرتبه‌ای از تعالی و توجه رسید که تیمور لنگ پادشاه گورکانی، دستور داد درهای قصر معروف خود به نام دلگشا را که در سمرقند است با خاتم تزیین کنند. این هنر آنچنان مورد عنایت سلاطين مغول بود که پس از مرگ تیمور، قبر وی نیز با صندوقچه‌ی خاتم تزیین شد.
خاتم‌کاری دوره‌ی صفویه: عصر صفوی یکی از دوره‌های طلایی هنر خاتم در ایران است. این هنر به ویژه در دوران حکومت شاه عباس کبیر به اوج رشد و شکوفایی خود رسید.
بر اساس شواهد موجود شاید بتوان قرن نهم هجری قمری را نقطه اوج شکوه و شکوفایی هنر خاتم در ایران دانست. در این دوره تزیین اشیاء چوبی مختلف، انواع جعبه‌ها و اسباب و آلات موسیقی بسیار دیده می‌شود.
یکی از نمونه‌های اعلای هنر خاتم که حکمت، فلسفه، دین و زیبایی را در هم آمیخته است، در خاتم‌کاری شده در تصویر یوسف و زلیخا، اثر استاد کمال‌الدین بهزاد پیشوای مکتب هرات (قرن نهم هجری قمری) است. این اثر بی‌نظیر نمایشی از خاتم مینیاتور يوسف و زلیخاست.
از نظر جغرافیایی، هنر و صنعت خاتم‌سازی در زمان صفویه بیشتر در شهرهای جنوبی ایران، به ویژه در شیراز، اصفهان و کرمان متمرکز بوده است.
بررسی دقیق آثار بر جای مانده از دوره‌ی صفویه نشان می‌دهد که در این دوره ساخت خاتم به دو صورت بوده است: نخست به شيوه‌ی دوره قبل از سلسله صفوی و به تقلید از هنرمندان دوره‌ی ایلخانی، به گونه‌ای که خاتم از قطعاتی به شکل مربع، مستطیل و متوازی‌الاضلاع و به روی هم چسباندن لایه‌‌های چوبی ساخته می‌شده. دوم به شیوه‌ی ابداعی صفوی که همان شیوه گل‌بندی بود و در آن منشورهای مثلث‌القاعده را از پهلو کنار هم می‌چسباندند تا گل و سرانجام قامه پدید آید.
تاریخچۀ خاتم‌کاری در ایران
رمان ۹۸ | دانلود رمان
نودهشتیا,بزرگترین مرجع تایپ رمان, دانلود رمان جدید,دانلود رمان عاشقانه, رمان خارجی, رمان ایرانی, دانلود رمان بدون سانسور,دانلود رمان اربابی,
roman98.com
