بیوگرافی گابریل گورکیان | معمار ایرانی

آمین · 13/11/20

گابریل گورکیان – معمار ایرانی
30 آبان ماه در سال 1279 خورشیدی در استانبول به دنیا آمد.
در همان سال های با خانواده خود به ایران مهاجرت کردند و بعد از تحصیلات ابتدایی راهی وین شد.
در مدرسه معماری آکادمی هنر های کابردی وین مشغول به تحصیل شد.
پس از اتمام تحصیلات راهی پاریس و در آنجا مشغول به کار معماری شد.
او در زمره شاگردان اسکار اشترناد و یوزف هوفمان و از دوستان صمیمی آدولف لوس بود.
همچنین در پاریس با لوکوربوزیه و زیگفرید گیدیون در تاسیس کنگره سیام همکاری نزدیک داشت،
به طوری که در نخستین کنگره ، سمت دبیری جلسات بر عهده او بود.

آثار معماری گابریل گورکانیان در ایران:
گورکیان سال 1312 به ایران بازگشت و تا سال 1316 در ایران بود.
در طی این چهار سال علاوه بر ریاست دفتر معماری شهرداری تهران ،
آثار قابل توجهی از خود به یادگار گذاشت که از میان آنها می توان به :

کاخ وزارت دادگستری ،
طرح وزارت امور خارجه ،
طرح ساختمان وزارت صنایع ،
آمفی تئاتر مدرسه نظام ،
طرح باشگاه افسران ،
ویلاهای برای اشخاص دیگر.
او بعد از ترک ایران در سال 1316 خورشیدی ، مدتی در انگستان و پس از آن در فرانسه اقامت و فعالیت داشت.
در سال 1327 خورشیدی به امریکا رفت و علاوه بر طراحی معماری در انستیتو پلی تکنیک آلاباما در دانشگاه ایلینوی به تدریس پرداخت و در نهایت به سال 1349 در فرانسه دیده از جهان فروبست.

اندیشه های معماری گابریل گورکانیان
گابریل گورکیان معمار مدرنیستی در سطح بین المللی بود.
معماری او ریشه در کارهای یوزف هوفمان ، لوکوربوزیه و آدولف لوس داشت
و به جرات می توان نوشت که معماری مدرن او تفاوت بنیادین با معماری همکاران مدرنیست خود در ایران داشته است.
طرح های ارائه شده برای باشگاه افسران در سال 1310 خورشیدی و ساختمان وزارت صنایع در سال 1315 خورشیدی ،
در مقایسه با طرح های بعدی او عمارت وزارت امور خارجه و کاخ دادگستری از روح مدرنیست خاصی برخوردارند. در این بین ساختمان وزارت صنایع اهمیت بیشتری دارد.
این ساختمان از یک مجموعه سه قسمتی تشکیل شده است.
گورکیان ارتباط بین این سه بلوک را با دو راهروی ارتباطی پیش بینی کرده است.

یکی از این راهرو ها چهار طبقه و دیگری یک طبقه است.
این بنا شدیدا تحت تاثیر لوکوربوزیه و با الگو برداری از طرح کلاه فرنگی وی
برای سیته اونیورستر در پاریس طراحی شده است.
در این ساختمان پنج اصل لوکوربوزیه را می توان مشاهده کرد :

کاربرد ستون های بتنی گرد پیلوت را به خوبی نشان می دهد ،
سقف هر دو ساختمان و راهرو های ارتباطی مسطح و نشانگر اصل دوم برنامه در پنج اصل لوکوربوزیه می باشد.
استفاده از روش بتن مسلح در سازه بنا ، به معمار اجازه طراحی آزاد اشکوب هر طبقه براساس اصل سوم لوکوربوزیه را داده است.
گورکیان با شیوه طراحی پنجره ها در اضلاع جانبی ، اصل چهارم را نشان می دهد
و برای طراحی نمای اصلی ساختمان ها از اصل پنجم استفاده می کند.

ویژگی های معماری گابریل گورکانیان :

روح مدرنیستی گورکیان را می توان در طرح های خانه های مسکونی او دید.
این خانه ها کاملا با اهداف مدرن و سبک بین المللی طراحی شده اند،
و نباید این نکته را از نظر دور داشت که طرح خانه های او شدیدا برداشت شده از
اندیشه ها و کارهای اسکار اشترناد و آدولف لوس ، به خصوص در ساماندهی
فضاهای خصوصی و عمومی ، سیر کولاسیون فضا های داخلی و از همه مهمتر هندسه ، مصالح و فضا های پر و خالی احجام است.

از طرفی می توان مشخصات عمومی خانه های او را چنین بیان نمود :
تمام این خانه ها به منظور استفاده از نور خورشید در زمستان مطابق محور شمالی و جنوبی قرار گرفته اند.
این خانه ها عموما بین یک حیاط ورودی در شمال و یک حیاط بزرگ در جنوب واقعند و به دلیل باد های گرم و خشک ، نما از سمت شرق و غرب مسدود شده اند.
انتخاب شمالی و جنوبی گاهی به دلیل دسترسی ، قرار دادن دو ورودی در دو طرف بنا را الزامی می کند.
واضح است او در طرح های مسکونی خود بسیار آزادانه عمل می کرده ، هر چند گرایش به تقارن و یادمان سازی در ویلای پناهی و ویلای اصلانی به طور کامل کنار نذاشته است.
بسیاری از طرح های او به عنوان نخستین اجرا در ایران بود که بعد ها به عنوان الگویی برای معماران ایرانی قرار گرفت.