دودمان آموری (۸۶۷-۸۲۰ میلادی)

The unborn · 25/10/20

با وجود جنگ‌ها و پورشهایی که روی می‌داد قسطنطنیه با بناهای باشکوه و بنادر معتبر و برج و باروهایی که به‌صورت حصارهای شهر در اطراف آن قرار داشت، از بزرگ‌ترین و زیباترین شهرهای جهان محسوب می‌شد. از همه جای دنیا مردم به این شهر می‌آمدند و شکوه و عظمت شهر تأثیر زیادی در مردم امپراتوری و بیگانگان داشت. ثروت این شهر به سبب رونق تجارت روزافزون بود و سنگینی حق گمرک ها در این مورد اثری نداشت. کالاهای اروپا و آفریقا و آسیا در این بندر خرید و فروش می‌شد، ولی در شهرستانها اوضاع مساعد نبود و جنگ‌های دایم به کشاورزی زیان فراوان وارد می‌کرد (دولاندلن، ۱۳۷۰، ص ۳۵۵).
۱.ادامه جدال با جهان اسلام
رومیها از نابسامانی اوضاع سـ*ـیاسی در حکومت عباسی، دوران دوم عباسی، برای حمله به سرزمین‌های اسلامی بهره بردند. جنگ میان مسلمانان و رومیها، در دوران متوکل، با درگیری داخلی میان حاکمیتهای رومی و بیالصه بر سر پرستش تصاویر مقدس، ارتباط داشت. (مذهب بیالصه در همه جای آسیای صغیر از فریجیا تا ارمنستان منتشر شد. پیروان این مذهب با اسقفهای مخالف شمایل پرستی از دوران قسطنطنین پنجم در قرن هشتم میلادی همکاری کردند. اما با پیروزی گرایش طرفدارن پرستش شمایل، در دوران امپراتور تئوفیل اول و پسرش میخاییل سوم، شکنجه آنان به سرعت آغاز شد).
اوضاع در مرزها ناآرام بود و طرفین به حملاتی دست زدند. با وجود پیروزی رومیها، مناطق مرزی چندان تغییر نکرد. مسلمانان دژهای متعدد را به متصرفات خود افزودند و به داخل کیبادوکیا (کاپادوکیا) در شرق رودخانه هالیس نفوذ کردند (طقوش، ۱۳۸۰، صص ۴-۲۱۳).

The unborn · 25/10/20

با ازهم‌گسیختگی حکومت عباسی، به علت تسلط ترکان بر سرنوشت آن و ایجاد حکومتهای جدایی طلب، نفوذ اسلامی فروکش کرد. در پی آن، این حکومت تأثیر خود را در به هم پیوستن سـ*ـیاسی مسلمانان در زیر سلطه حکومت مرکزی واحد از دست داد. حکومت روم نیز عصری جدید از نیرومندی و گسترش را در دوران خاندان مقدونی، که در میان سال‌های ۲۵۳-۴۴۸ ق /۸۶۷-۱۰۵۹ میلادی، حکومت کردند، آغاز کرد.
امپراتور بازیل اول از اوضاع نابسامان حکومت عباسی بهره برد و فعالیت نظامی خود را آغاز کرد. او قلعه لؤلؤ واقع در غرب کوههای طوروس و سپس گذرگاههای و کوهستانی را اشغال کرد و بر بیالصه پیروز شد. ولی در ۲۵۸ ق/۸۷۲ میلادی در محلی
میان سیواس و ملطیه با آنان درگیر شد، پیروزی چشمگیری به دست آورد و دژ آنان را در تفریق نابود کرد و رهبر ایشان فریسوخیروس را کشت.
در پی این پیروزی، رومیها به سوی شرق پیش آمدند و در سال بعد بازیل به سوی منطقه فرات حرکت و سمیاط و زبطره را اشغال کرد، اما در منطقه ملطیه دچار شکستی سهمگین شد (طقوش، ۱۳۸۰، صص۲۱۵).
با شعله ور شدن اختلافات در داخل دربار روم، بر سر اشکال تقویم نجومی، امپراتور لئو ششم، درگیری با مسلمانان مشکل شد. در چهارده سال نخست حکومت لئو ششم، رومیها در دروازه های قیلیقیا و در غرب آن به شکستهایی متعدد دچار شدند. این به مسلمانان فرصت داد تا در امتداد ساحل حمله کنند و در عمق آسیای صغیر پیش روند. فرمانده نقفور فوکاس – که از امپراتور تفاضای کمک فوری کرد . با وجود پیروزی در ادنه در ۲۸۷ ق/۹۰۰ میلادی، نتوانست جلوی حملات مسلمانان را بگیرد.

The unborn · 25/10/20

هر کدام از طرفین از فرصتهای به دست آمده برای حمله به متصرفات طرف دیگر استفاده کردند. مشغول شدن خلافت به جنگ با زنگیان و قرامطه به رومیها فرصت داد تا در ۲۹۱ق/۹۰۴ میلادی، به مناطق مرزی حمله و شهرهای مرزی شام را ویران کنند، لذا مسلمانان به مقابله با آنان برخاستند و انطاکیه را فتح کردند و در ۲۹۴ قمری / ۹۰۷ میلادی به قونیه رسیدند و آن را ویران کردند. امپراتور به ناچار خواستار صلح با مسلمانان و مبادله اسرا شد (طقوش، ۱۳۸۰، ص ۲۱۶).
در دوران مقتدر، که وی از رساندن افراد و تجهیزات به ثغور عاجز ماند، رومیها برضعف خلافت واقف شدند و امپراتور کنستانتین هفتم جرئت یافت که از اهالی ثغور بخواهد به او خراج بپردازد و در صورت خودداری آنان را تهدید کند ۳۱۴هجری / ۹۲۶ میلادی. بعد از اینکه اهالی ثغور برای کمک خواستن از خلیفه به بغداد فرار کردند، رومیها وارد ملطیه شدند.
در ۳۲۷ق/۹۳۹ میلادی، سیف الدوله حمدانی پیروزی چشمگیری بر فرمانده رومی در منطقه بالای جزیره میان دژهای زیاد و سلام به دست آورد. وی سپس به ارمنستان حمله کرد و عده‌ای از ارامنه را واداشت که حاکمیت او را به رسمیت بشناسند. سپس به ارمنستان روم رسید و مناطق اطراف کرلونیا را در ۳۲۹ق/۹۴۱ میلادی ویران کرد. هدف سیف الدوله این بود که رومیها را از تحمیل قدرت خود بر ارمنستان باز دارد و نیز سرزمنیهای اسلامی، را که در منطقه جزیره بر آن چیره شده شده بودند، باز پس گیرد.
اما درگیریهای داخلی در دارالخلافه، که به برخورد میان حمدانیها و اخشیدیها منجر شد، سیف الدوله را از پیگیری جنگ‌هایش باز داشت. کورکواس رومی از این وضعیت بهره برد و جنگ را از سر گرفت. وی در ۳۳۰ق/۹۴۲ میلادی به حلب حمله کرد و در سال بعد به میافارقین، آمد، بر دارا و نصیبین چیره شد. وارد ارزن گردید، رها را محاصره کرد و در سال ۳۳۲ق/۹۴۴ میلادی، رأس العین را سوزاند.

The unborn · 25/10/20

به علت تلاشهای او، وسعت سرزمین‌های رومی به سمت شرق گسترش یافت، روم جایگاه و احترامی در آسیای صغیر به دست آورد و زمینه برای هجوم گسترده امپراتور نقفور فوکاس و یوحنا زمسکیس در آینده فراهم شد. هنگامی که دشمنی میان حمدانیها و اخشیدیها از بین رفت، دست سیف الدوله در مقابله با رومیها باز شد و، با تمام قوا، به جنگ با آنان پرداخت (طقوش، ۱۳۸۰، ص ۲۱۸).
نامه‌ای که مامون به امپراتور بیزانس می‌فرستد
در دوره بعدی شاهد نزدیکی میان صلاح الدین ایوبی (ایوبیان) و امپراتور بیزانس، اندرونیکوس کومنن، هستیم که با هدف حفاظت از منافع مشترک در برابر لاتینیها، به‌ویژه سلجوقیان روم در آسیای صغیر، پیش از حمله سوم صلیبیها به شرق رخ داد.
اندرونیکوس، که توانایی مقابله با شورشهای داخلی، برضد خود را نداشت، به صلاح الدین پناه آورد و از وی برای رفع مشکلات همه جانبه خود یاری خواست. او نماینده ای به سوی صلاح الدین ارسال داشت و در اواسط ۵۸۱ ق/ تابستان ۱۱۸۵ میلادی، از وی خواست تا براساس موارد زیر با او پیمان ببندد (طقوش، ۱۳۸۰، صص۹۹-۹۷):
1. صلاح الدین سرپرستی را به اندرونیکوس کومنن واگذارد، زیرا او امپراتور است.
٢. دو طرف در جنگ بر ضد مملکت بیت المقدس همداستان شدند و هر چه ازسرزمینها را فتح کردند تقسیم کنند، به‌طوری‌که بیت المقدس و شهرهای ساحلی، به جز عسقلان، نصیب بیزانس شود.
٣. دو طرف بر ضد سلجوقیان پیکار کنند و اگر در آسیای صغیر مستولی شدند، آن منطقه تا انطاکیه و ارمنستان به حوزه امپراتور اضافه شود.
۴. اندرونیکوس کومنن به صلاح الدین در مبارزاتش با صلیبیهای شام کمک کند.

The unborn · 25/10/20

صلاح الدین، با وجود آنکه به همکاری با بیزانس تمایل داشت، خواسته های امپراتور بیزانس را ادعایی مسخره آمیز می دانست. زیرا امکان پذیرش آن وجود نداشت و ضعف امپراتوری در آن شرایط آشکار شده بود. در مقابل، سلطنت صلاح الدین استحکام داشت و وی توانسته بود مصر و شام را یکپارچه سازد و پیروزی بر صلیبیها وی را در خارج از قلمروش مشهور کرده بود. در چنین اوضاعی، ممکن نبود جهان اسلامی در خاور نزدیک، زیر فرمانبری امپراتور بیزانس قرار گیرد. همچنین صلاح الدین با بخشیدن بیت المقدس و ساحل فلسطین موافق نبود.

۲-تبادلات تمدنی با جهان اسلام
زمانی که اعراب سرزمینی حاصلخیز (شامات) را گشودند با فرهنگ یونانی آشنا شدند. چون شهرهای این منطقه از مدت‌ها تحت تأثیر و تحت سلطه امپراتوری یونان و روم بودند. شهر رها که مرکز مسیحیان شام بود و حران که بت پرستان شام (بعد از قرن نهم عنوان صائبه یا صائبان به خود گرفتند) در آنجا اقامت داشتند؛ انطاکیه که یکی از مستعمرات بی شمار قدیم یونان بود؛ و اسکندریه که برخوردگاه فلسفه شرق و غرب بود، و جز این در شام و عراق درهای فراوان بود که در آنجا، به جز مسائل دینی، علوم و فلسفه نیز تعلیم می‌دادند.
هجوم به قلمرو روم، به خصوص هجومهایی که در دوران هارون می‌شد، برای اعراب سودمند بود. زیرا علاوه بر غنایم در هر جا، خاصه در عموریه و انقره، دستنویسهای یونانی فراوان به دست آوردند. مأمون به قسطنطنیه، نزد امپراتور، لئوی ارمنی، سفیرانی فرستاد و از او کتاب‌های یونانی خواست و او کتابهایی فرستاد که اقلیدس از آن جمله بود (حتی، ۱۳۴۴، ج اول، ص ۳۹۲).

The unborn · 25/10/20

در دوره امپراتور تئوفیل، در قسطنطنیه، عالمی به نام لئو می زیست. لئو در رشته هایی بسیار، مانند ریاضیات، هیئت، اخترشناسی، طب و حکمت تألیف و تدریس می‌کرد. مأمون مسائل چندی در هندسه و اخترشناسی پیش وی فرستاد و به قدری از پاسخهای دریافتی مسرور شد که به امپراتور تئوفیل وعده صلح جاودانی و دو هزار سکه طلا داد، به شرط آنکه وی لئو را به مدت کوتاهی نزد خلیفه فرستد. اما امپراتور روم امتناع ورزید (مؤیدی، ۱۳۴۵، ص ۲۱۳).
به دوران مأمون، نفوذ فرهنگ یونانی به اوج رسید. مأمون در ۲۱۵ هجری / ۸۳۰ میلادی، دار الحکمه معروف را در بغداد ایجاد کرد که کتابخانه و انجمن علمی و گروه ترجمه در آنجا فراهم بود. حوادث نشان داد که از تأسیس مدرسه اسکندریه در نیمه اول قرن سوم پیش از میلاد به بعد، این خانه مهم‌ترین انجمن علمی و فرهنگی بود که تأسیس شد (حتی، ۱۳۴۴، ج اول، ص ۳۹۳).
بیت الحکمه بغداد یک مرکز تعلیماتی و آموزشی نبوده و طلبه علم در آنجا راه نداشته اند، بلکه گروهی از محققان و مترجمان زبردست در آن به کار ترجمه و استنساخ آثار یونانی و سریانی و پهلوی و هندی سرگرم بوده اند و وظایف محول شده را زیر نظر رئیس این مؤسسه انجام می‌داده و محتملا از بابت این کار اجرتی دریافت می داشته اند. این مرکز نیز عنوان مدرسه نداشته و نظام معمول در آن برخلاف نظامیه بغداد نبوده، بلکه صاحبان ادیان و ملیتهای گوناگون در آن به خدمت اشتغال داشته اند. این مرکز یکی از عوامل مؤثر در شکوفایی فرهنگی اسلام به شمار می رفته است (کسایی، ۱۳۷۴، ص ۷۹).
تا آن زمان کار ترجمه آزاد بود و نظمی نداشت و کسانی از یهودی، و مسیحی و نومسلمان بدان مشغول بودند، ولی از ایام مأمون و جانشینان نزدیک وی ترجمه کار انجمن شد که به تازگی بنیاد گرفته بود. کار ترجمه کتاب‌های بیگانه در زمان مأمون گسترش بیشتری یافت.

The unborn · 25/10/20

علاقه مأمون به ترجمه این کتابها به حدی بود که به بعضی از مترجمها در برابر هر کتابی که ترجمه می‌کردند، هم وزن آن طلا می‌داد و هر ترجمه ای را که پایان می‌یافت با مهر مخصوص خود موشح می‌کرد (جعفری، ۱۳۷۱، ص ۹۶). ازجمله قدیمی ترین مترجمان یوحنا یا یحیی بن ماسویه متوفی به سال ۳۴۳ هجری /۸۵۷ میلادیبود چنانکه گفته اند وی بعضی از دستنویسها را که هارون الرشید از آنقوره و عموریه همراه آورده بود و بیشتر درباره مسائل طبی بود برای او ترجمه کرد.
همچنین حنین بن اسحق (۱۹۴-۲۶۰ هجری/ ۸۷۳-۸۰۹ میلادی)، که یکی از بزرگ‌ترین دانشوران و شایسته ترین کسان دوران خود به شمار می رفت، از طرف خلیفه مامون به نظارت «دار الحکمه» انتخاب شد که بر همه ترجمه های علمی نظارت داشت.
پسرش، اسحق، و نیز برادرزاده اش، جیش بن حسن، را که شاگردان وی بودند دستیار خود کرد. کتاب هرمانیتکهای ارسطو، را اول حنین از یونانی به سریانی برگرداند و پس از آن اسحاق آن را از سریانی به عربی ترجمه کرد که در عربی از پدر ماهرتر بود و بزرگ‌ترین مترجم کتابهای ارسطو شد. ترجمه کتاب‌های جالینوس و بقراط و دیسقوریدوس و هم جمهور افلاطون و کتاب مقولات و طبیعیات و اخلاق ارسطو را نیز به حنین نسبت داده اند. معروفترین کار وی این بود که همه کتاب‌های علمی جالینوس را به سریانی و نیز به عربی ترجمه کرد. از دیگر مترجمان ثابت ابن قره (۲۸۹-۲۲۲ هجری/
۹۰۱-۸۳۶ میلادی) نسطوری بود. هم بسیاری از کتاب‌های ریاضیات و هیئت یونان از آن جمله مؤلفات ارشمیدس (متوفی ۲۱۲ ق.م) و آپولونیوس پرکاسی (متولد ۲۶۲ ق.م) را به عربی در آوردند، وهم بعضی از ترجمه های سابق را اصلاح کردند. مثلاً ثابت در ترجمه اقلیدس که حنین کرده بود تجدیدنظر کرد. وی از حمایت معتضد عباسی ( ۲۹۰ – ۲۷۰ هجری / ۹۰۲-۸۹۲ میلادی) بهره مند و دوست شخصی و ندیم و همسفره وی بود (حتی، ۱۳۴۴، ج اول، صص ۸-۳۹۵).
پیشرو مکتب حرانیان، که مترجمان ریاضیات و نجوم بودند، حجاج بن یوسف بن مطر بود که میان سال‌های ۱۷۳ و ۲۱۸ هجری/ ۸۳۳-۷۸۶ میلادی بلند آوازه شد. نخستین ترجمه کتاب اقلیدس و هم یکی از اولین ترجمه های کتاب مجسطی، تألیف بطلمیوس، به او منسوب است. او از کتاب عناصر دو ترجمه، یکی برای رشید و دیگری برای مأمون، کرده بود (حتی، ۱۳۴۴، ج اول، ۳۹۹). |

The unborn · 25/10/20

٣. مناسبات بیزانس با اروپای غربی

در دوره ۱۰۵۷-۷۱۷ شرق و غرب با یکدیگر روابط نزدیک، ولی غیردوستانه ای داشتند(براینت، ۱۳۴۵، ص ۱۵). بیزانسی‌ها و لاتینیها معمولاً از یکدیگر خوششان نمی‌آمد و روابطشان اغلب تیره بود. لاتینیها شهروندان امپراتوری را احساساتی، دارای رفتار زنانه و ریاکار می دانستند. بیزانسی‌ها نیز غربیان را بربریهای وحشی و بی نزاکت تلقی می‌کردند و از این خارجیانی که از فرهنگ و زبان یونانی بی خبر بودند، به شدت شاکی بودند افزون بر این، هم بیزانسی‌ها و هم لاتینیها یکدیگر را بدعتگزار به‌حساب می‌آورد (کوریک، ۱۳۸۰، ص ۱۱۰).
جنگهای بیزانس-عربی شرایطی را فراهم کردند که فئودالیسم را در اروپای قرون وسطی توسعه داد.
وابستگی فزاینده امپراتوری بیزانس به تجارت با ونیز به این شکاف بین بیزانسی‌ها دامن می‌زد. اتحاد تجاریی که آلکسیوس اول با ونیز برقرار کرده بود به ونیزیها حق واردات و صادرات کالاها را بدون پرداخت عوارض گمرکی میداد. بازرگانان ونیزی از پرداخت مالیات نیز معاف بودند و یک بخش کامل قسطنطنیه به آن‌ها واگذاشته شده بود، که خانه ها، انبارها و حتی کلیساهای آن‌ها در آن قرار داشت.
«ونیز» بسیاری از راههای تجاری شرقی و غربی امپراتوری را در اختیار گرفت و درنتیجه بیزانسی‌ها اداره تجارت خود را در نیمه نخست قرن دوازدهم از دست دادند. بیشتر سودی که زمانی به جیب بازرگانان امپراتوری بیزانس و، از طریق مالیاتهای آن‌ها، به خزانه امپراتوری می رفت، اینک به غرب به ونیز می رفت. چنانکه می نویسند: امکان نداشت که مردم قسطنطنیه … از این غربیهایی که در خیابانهایشان با افاده راه می رفتند و به زیان بازرگانان محلی ثروت می اندوختند، متنفر نباشند و، هنگامی که آن‌ها روحانیون خود را همراه آوردند و اجازه یافتند کلیساهای لاتینی را برپا دارند، این خشم و نفرت افزایش یافت (کوریک، ۱۳۸۳ب، صص ۶-۱۱۵).

The unborn · 25/10/20

بسیاری از اروپاییان غربی در دوره قرون‌وسطی پسین به قسطنطنیه راه یافتند. اسقف لیود پلاند، اهل کرمونای ایتالیا، از جانب دو پادشاه غربی، یکی برنگار، شاه ایتالیا و دیگری اوتوی اول، پادشاه آلمان، دوبار به مأموریت سـ*ـیاسی به قسطنطنیه گسیل شد. او در ۹۴۹ میلادی در مقام نماینده سـ*ـیاسی برنگار به دربار قسطنطنین هفتم، امپراتور بیزانس، روانه گردید. برنگار از ۹۵۰ میلادی تا زمان سرنگونی به دست اوتوی اول، شاه آلمان، در سال ۹۶۴ میلادی پادشاه ایتالیا بود. اسقف لیود پلاند احساسات درهمی درباره بیزانس ابراز کرده است. تحسین و ستایش و در همان حال غبطه و دشمنی برای ثروت فراوان بیزانس از سخن او می تراود (فوگل، ۱۳۸۰، ص ۳۴۰).
در اواخر قرن هشتم، پاپها در مقابل حملات لمباردها بی دفاع بودند و به عبث از امپراتوران روم شرقی استمداد می‌کردند و در عوض از طرف پادشاهان مقتدر فرانک، که بزرگ‌ترین آن‌ها شارلمانی بود، حمایت می‌شدند. به سبب سپاسگزاری از خدمات شارلمانی بود که پاپ لئون سوم تاج امپراتوری را بر سر نهاد. ظهور ناگهانی امپراتوری در غرب باعث نگرانی بیزانس نشد. آنچه این دولت را ناراحت کرد، کوششهای بیهوده امپراتورانی مانند اوتون اول و دوم به منظور تصرف پایگاههای بیزانس در جنوب ایتالیا بود (براینت، ۱۳۴۵، ص ۱۵).
پیشرفت نورمانها در جنوب اروپا مزاحمتی واقعی برای بیزانس به وجود آورد. به‌طوری‌که در جنوب ایتالیا نفوذ بیزانس را بر انداخت. در چنین ایامی نورمنها به یونان حمله ور شدند و کنترل بیزانس را بر بالکان تهدید نمودند (فوگل، ۱۳۸۰، ص۴۴۰ ). مهم‌ترین خطر برای امپراتوری بیزانس در قرن نهم روی کارآمدن شارلمانی است. پیشرفت وی در ایتالیا و تسخیر لمباردی، باویر، ساکس و ترویج دین مسیحیت در آن نواحی به طور کلی نفوذ و قدرت مذهبی و سـ*ـیاسی امپراتوری بیزانس را متلاشی و ضعیف کرده بود، زیرا قلمرو شارلمانی بدل به امپراتوری مقدس روم شد که می خواست از حیثیت، حرمت و ثبات امپراتوریهای بزرگ و، در عین حال، حکومتهای پاپی برخوردار باشد. سالیان دراز بود که پاپها از تابعیت امپراتوری بیزانس که نه به آن‌ها تأمینی می‌داد و نه آن‌ها را حمایتی می‌کرد، آزرده خاطر بودند و می دیدند که چگونه روزبه روز «بطریق» بیشتر به انقیاد امپراتور در قسطنطنیه در می آید. به همین سبب از آزادی خویش هراسان بودند.

The unborn · 25/10/20

بنابراین، مسلم است که قدرت یافتن شارلمانی در مغرب و تاجگذاری او در بیست و پنجم دسامبر ۸۰۰ میلادی در کلیسای سن پیر روم، خواه از نظر سـ*ـیاسی و خواه از نظر مذهبی، مشکلات فراوانی برای امپراتوری بیزانس به وجود آورده بود و هر آن انتظار می رفت که شارلمانی بعد از تسلط کامل در ایتالیا، با استفاده از وضع بحران آمیز داخلی بیزانس به آن خطه لشکرکشی و بعد از آن تصرف قسطنطنیه به تشکیل وحدت امپراتوری زمان ژوستینین اقدام کند. چنانکه الکوئین (۸۰۴-۷۵۳ میلادی)، اسقف شهر تور، در نامه معروف خود به تاریخ ژوئن ۷۹۹ میلادی، بعد از اشاره به وضع آشفته و مغشوش امپراتوری بیزانس، خطاب به شارلمانی چنین می نویسد:
تنها تویی که باید رستگاری کلیساهای متزلزل مسیحیت را به عهده بگیری و از جنایتکاران انتقام بگیری، تو راهنمای گمراهان و تسلی دهنده بینوایان و تشویق کننده نیکوکارانی (مؤیدی، ۱۳۴۵، ص ۱۹۱).
اما، با وجود چنین احتمالاتی، شارلمانی که سیاستمدار ماهری بود نه تنها از جنگ با دولت بیزانس امتناع ورزید، بلکه از پذیرفتن عنوان رسمی امپراتور نیز خودداری کرد، زیرا به این نکته توجه کامل داشت که تاجگذاری او در ایتالیا به هیچ وجه مسئله استیلا و فرمانروایی شرق را حل نمی‌کند و دست زدن به هر عمل بی فایده ای آتش جنگ عیسویان مغرب و مشرق اروپا را شعله ور خواهد ساخت.
به این ترتیب، برای رفع کدورت و تحقق بخشیدن به آرزوی سـ*ـیاسی خویش از طریق دوستانه با بیزانس وارد مذاکره گردید و مساعی بعدی شارلمانی برای رفع این اشکال، که یکی از این کوششها عبارت بود از خواستگاری از امپراتریس «ایرن» که به‌جایی نرسید (برینتون ودیگران، ۱۳۳۸، ص ۱۵۳).

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

مدیر ارشد بازنشسته رمان ۹۸

مدیر ارشد بازنشسته رمان ۹۸

مدیر ارشد بازنشسته رمان ۹۸

مدیر ارشد بازنشسته رمان ۹۸

مدیر ارشد بازنشسته رمان ۹۸

مدیر ارشد بازنشسته رمان ۹۸

مدیر ارشد بازنشسته رمان ۹۸

مدیر ارشد بازنشسته رمان ۹۸

مدیر ارشد بازنشسته رمان ۹۸

مدیر ارشد بازنشسته رمان ۹۸

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین