یک فنجان نقد داغ

mohamad_h · 25/10/19

ب ـ كشمكش (CONFLICT)

منظور از كشمكش، درگیری ذهنی یا اخلاقی شخصیت داستان است كه از امیال یا آرزوهای برآورده نشده یا مغایر ناشی می‌شود. در داستان باید دید آیا كشمكش عاطفی شخصیت اصلی و نیز كشمكش بین شخصیت‌های دیگر وجود دارد؟ و نویسنده تا چه حد توانسته كشمكش بین شخصیت‌ها و كشمكش شخصی قهرمان داستان را نشان دهد.

mohamad_h · 25/10/19

طرح (PLOT)

مبحث طرح یكی از مباحث پیچیده و اساسی در داستان است. اما این‌جا به‌طور گذرا می‌گوییم منظور از طرح، نقشه،‌نظم، الگو و شمائی از حوادث است. به بیان بهتر، حوادث و شخصیت‌ها طوری در داستان شكل می‌یابند كه كنجكاوی و تعلیق خواننده را به دنبال می‌آورند. خواننده حوادث داستان را پی می‌گیرد و می‌خواهد علت وقوع آنها را بداند. شاید لازم باشد بگویم كه طبق تعریف ای.ام.فورستر بین داستان و طرح، فرق است. داستان نقل رشته‌ای از حوادث است كه بر طبق روالی زمانی ترتیب پیدا كرده‌اند. اما طرح، نقل حوادث است با تكیه بر موجبیت و روابط علی و معلولی. در این قسمت از نقد باید نكاتی را كه مرتبط با طرح است در نظر بگیریم: آیا طرح اصلی واضح و قابل باور است؟ آیا شخصیت اصلی مسأله‌ی تعریف شده‌ای برای حل كردن دارد؟ آیا خواننده می‌تواند زمان و مكان داستان را به آسانی تشخیص دهد؟ و...

mohamad_h · 25/10/19

فضاسازی داستان (SETTING)

در این قسمت باید دید آیا توصیف كاملی از پس زمینه‌ی داستان ارائه شده است! آیا نویسنده اسم‌های خوبی برای آدم‌ها، مكان‌ها و اشیا به كار برده است؟ آیا بین زمان و نظم حوادث در داستان هماهنگی است؟

mohamad_h · 25/10/19

شخصیت‌پردازی (CHARACTERIZATION)

شخصیت در تعریفی ساده، انسانی است كه با خواست نویسنده پا به صحنه‌ی داستان می‌گذارد و كنش‌های مورد نظر نویسنده را انجام می‌دهد و سرانجام از صحنه‌ی داستان بیرون می‌رود. البته در نگاهی دیگر، شخصیت موجودی پویا است كه در كنش‌های داستانی ظاهر می‌شود و اگرچه از طرح كلی داستان پیروی می‌كند ولی گاهی خود ابتكار عمل به دست گرفته و همه‌چیز را رهبری می‌كند. در نقد داستان باید دید آیا شخصیت خوب پردازش شده است؟ آیا تصویر استادانه‌ای از فرهنگ، خصوصیات، دوره‌ی تاریخی و موقعیت مكانی شخصیت اصلی ارائه شده است؟ آیا حس تناقض و كشمكش درونی شخصیت به خوبی نشان داده شده است؟

mohamad_h · 25/10/19

دیالوگ (DIALOGUE)

در این قسمت باید دید آیا كلماتی كه از دهان شخصیت‌ها بیرون آمده تناسبی با خلق و خوی آنها دارد؟ آیا خواننده قادر است از خلال دیالوگ بین شخصیت‌ها به فضاسازی‌ها و توصیف‌های نویسنده پی ببرد؟ اگر چنین باشد می‌توان داستان را دارای نقطه‌ی قوت دانست.

mohamad_h · 25/10/19

زاویه دید (POINT OF VIEW)

زاویه دید منظری است كه نویسنده ـ راوی و یا شخصیت‌ها از طریق آن به داستان و حوادث آن می‌نگرند. این منظر، به‌طور عمده دو ساحت دارد: ساحت چشم و ساحت فكر. ساحت چشم نگاه یا نظر (PERSPECTIVE) را به بار می‌آورد و ساحت فكر، ایدئولوژی و وجهه‌ی نظر را. در داستان باید دید زاویه‌ی دید اول شخص است یا سوم شخص و یا دانای كل. در عین حال تغییر زاویه دید در داستان به چه شكلی است؟ آیا این كار به شكلی استادانه انجام می‌شود؟ و اصولاً آیا در داستان ما شاهد تعدّد زاویه دیدها هستیم یا یك زاویه دید واحد بر داستان حاكم است؟

مواردی كه در بالا مطرح شد جزء عناصر اصلی داستان محسوب می‌شوند كه دانستن آنها اگرچه برای داستان‌نویسی و ناقد لازم است، اما كافی نیست. یك اثر داستانی خلاقانه، ظرفیت‌های خاص خود را دارد؛ لذا مطابقت دقیق و موبه‌موی آن با عناصر فوق، نقطه‌ی قوت و برجستگی آن محسوب نمی‌شود. با این حال چنانچه اثری بتواند پابه‌پای این قواعد، تفاوت‌ها و برجستگی‌های خاص خود را هم داشته باشد، آن وقت ما می‌توانیم آن را داستانی قوی و ارزشمند بدانیم و مطمئن باشیم كه ارزش بیشتر از یك بار خواندن را دارد.
منبع:tebyan.net

mohamad_h · 25/10/19

3
چگونگی نوشتن نقد بر کتاب

چند در صد از ما پس از خواندن یک کتاب سعی می‌کنیم چند دقیقه از وقت خود را به نوشتن بازبینی آنچه که خواندیم اختصاص بدهیم؟ به راستی نقد کتاب و توجه به نکات کلیدی چه قدر اهمیت دارد؟

mohamad_h · 25/10/19

بازبینی یا نقد، ارزیابیِ کلی‌ای از یک حادثه، پدیده، اثرتاریخی، رفتاراجتماعی و یا یک کتاب است. وجه مشترک کتاب با همه‌ی مواردی که گفته شد در این است که همه‌ی آنها را می‌توان به مثابه‌ی یک متن منسجم درنظر گرفت. برای نمونه یک اثر تاریخی به همان اندازه که یک کتاب خواندنی است می‌تواند خوانش‌های متفاوتی را برانگیزد. در این مقاله سعی شده که تنها به بازبینی و نقد کتاب اشاره شود. اهمیت نوشتن نقد کتاب به صورت شخصی و چگونگی این کار نیز از موارد دیگری است که به آنها در ادامه خواهیم پرداخت.

پیش از هرچیز لازم به ذکر است که بازبینی و نقد کتاب با ارائه‌ی خلاصه از کتاب فرق دارد. مهم‌ترین نکته در باب نقد کتاب هم در این است که یادداشتی است که در دل خود مایه‌های تفسیر دارد نه اینکه صرفاً بیان دوباره‌ی آنچه باشد که در کتاب آمده است. در نوشتن نقد کتاب، گویی فرد با قلم خود با نویسنده‌ی اثر متقابلاً سخن می‌گوید، در برابر برخی از جنبه‌های اثر مخالفت می‌کند و بعضی دیگر را می‌پذیرد.

mohamad_h · 25/10/19

یادداشت‌هایی که به عنوان نقد کتاب نوشته می‌شوند معمولا مختصر هستند و بیشتر از 1000 کلمه نمی‌شوند. هرچند این دسته از یادداشت ها از برخی جهات با یکدیگر متفاوت هستند اما همه‌ی آنها در بعضی از ویژگی‌ها مشترکند:

نقد کتاب در درجه‌ی اول خلاصه‌ای مجمل از کتاب ارائه می‌دهد. این خلاصه با بیان داستان کلی کتاب متفاوت است. در این قسمت تنها نویسنده سعی دارد نکات کلیدی را بیان کند. از همه مهم‌تر این است که قسمت‌هایی را مطرح می‌کند که سعی دارد نقدشان کند و یا احساس می‌کند که کلیدی‌ترین بخش‌های کتاب هستند.

مهم‌ترین ویژگی این دسته از یادداشت‌ها، دربرداشتن نگاهی انتقادی است. نقدی که نشان‌دهنده‌ی واکنش فرد به قسمت‌های مختلف کتاب است. در این قسمت لازم است که فرد نقدهای خود به کتاب را از طرق گوناگون اثبات کند. این بخش بیشتر از همه بازتاب رویکرد اصلی خواننده است.

mohamad_h · 25/10/19

در نهایت، همه‌ی این دسته از یادداشت‌ها لازم است بیان کنند که آیا مخاطب اثر را پسندیده است یا نه.

نوشتن نقد بر کتاب‌های گوناگون در بسیار از اوقات بسیار دشوار می‌نماید. در برخی موارد فرد ممکن است احساس کند که نوشتن نقد و بیان نظراتش بر آثاری که در دنیای ادبیات به عنوان برترین‌ها شناخته شده‌اند و جوایز ادبی دریافت کرده‌اند، غیر ممکن است. در این موارد لازم است که در نظر داشته باشیم در نوشتن این دسته از یادداشت‌ها تنها سعی داریم به عنوان یک مخاطب از نقطه نظر خود مواردی که به نظرمان آمده است را بیان کنیم. سعی بر این نیست که همچون نویسنده‌، شاهکار ادبی خلق کنیم. آنچه که در نوشتن این دست از یادداشت‌ها به فرد کمک می‌کند تواضع است. نقد لازم است با احتیاط و خاشعانه بیان شود.

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

نویسنده انجمن

نویسنده انجمن

نویسنده انجمن

نویسنده انجمن

نویسنده انجمن

نویسنده انجمن

نویسنده انجمن

نویسنده انجمن

نویسنده انجمن

نویسنده انجمن

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین