تلسکوپ هابل نشانه‌هایی از وجود آب در سیاره‌ های سامانه تراپیست-1 پیدا کرد

MacTavish · 10/10/19

دانشمندان به کمک تلسکوپ هابل توانستند نشانه‌هایی از وجود آب در سیاره‌ های سامانه تراپیست-1 پیدا کنند. این موضوع احتمال وجود حیات در تراپیست-1 را افزایش می‌دهد.

کشف سامانه تراپیست-1، که در بهمن ماه سال گذشته اتفاق افتاد، همانند بمب صدا کرد؛ سامانه‌ای متشکل از هفت سیاره که اگرچه ستاره‌شان نسبت به خورشید کم‌نورتر است، اما به خاطر نزدیک بودن به ستاره، شانس وجود حیات در آن‌ها زیاد است.

دانشمندان معتقدند پنج مورد از سیاره‌های اطراف تراپیست-1، که یک ستاره کوتوله سرد به شمار آمده و در فاصله 39 سال نوری از منظومه ما قرار دارد، دارای مقدار قابل توجهی آب هستند. یک تیم بین‌المللی از ستاره‌شناسان تلاش کردند با استفاده از تلسکوپ هابل، میزان اشعه فرابنفش که به تمامی هفت سیاره این سامانه برخورد می‌کند را اندازه‌گیری کنند.

این موضوع از آنجایی اهمیت دارد که اشعه ماورای بنفش کم انرژی، قادر است مولکول‌های آب را به هیدروژن و اکسیژن تجزیه کند. سطوح بالاتر، اتمسفر بالایی را تا جایی که این دو عنصر قادر به فرار باشند گرم می‌کنند. تحلیل نحوه تابش این اشعه، همواره روشی مناسب برای مدل‌سازی میزان از دست دادن آب و میزان ثبات جو در سیاره‌های دور بوده است. دانشمندان برای ارزیابی وجود یا عدم وجود آب در سیاره‌ های سامانه تراپیست-1 نیز به همین روش متوسل شدند.

به کمک اسپکتوگراف تصویربرداری این تلسکوپ فضایی، اندازه‌گیری‌های مورد نیاز در ماه‌های سپتامبر، نوامبر و دسامبر (ماه‌های پایانی) سال 2016 گرفته شدند. دانشمندان با استفاده از این داده‌ها و سایر یافته‌های علمی دریافتند شش سیاره نزدیک به ستاره در این سامانه، احتمالا در طول تاریخ به اندازه بیست برابر اقیانوس‌های کره زمین آب از دست داده‌اند. اگرچه این موضوع بد به نظر می‌رسد، اما سبب به وجود آمدن چند احتمال دیگر درباره وجود حیات در این سیاره‌ها می‌شود.

چهار سیاره دورتر از ستاره یعنی G ،f ،E و H احتمالا از زمان پیدایش، آب کمتری در مقایسه با سه سیاره نخست از دست داده‌اند. اما سیاره B و C که از بقیه به ستاره نزدیکتر هستند، متاسفانه شانس کمتری برای نگه داشتن آب در خود دارند.

سیاره‌های F ،E و G در منطقه‌ای قابل سکونت قرار دارند. بر اساس فرضیه‌ها، فاصله آن‌ها به نحوی است که بر اساس میزان نوردهی ستاره‌شان قادر به نگه داشتن آب بر روی سطح خود هستند. احتمال وجود آب در سیاره‌ های سامانه تراپیست-1 ، باز هم نظریه امکان وجود حیات بر روی برخی از آن‌ها را زنده می‌کند.

بسته به تجزیه شیمیایی بر اثر نیروی تابشی (جداسازی مولکول‌های توسط نور)، امکان نگه داشتن آب در بالای سطح سیاره‌‌های سامانه تراپیست-1 وجود دارد. البته سیاره B و C را باید فاکتور گرفت! البته این موضوع با عمر کلی سامانه و میزان آبی که سیاره‌ها با آن تشکیل شده‌اند نیز ارتباط دارد. اگر تجزیه شیمیایی بر اثر نیروی تابشی کمتر از 20 درصد باشد، دانشمندان آن را مفید خطاب می‌کنند. بر اساس یافته‌های جدید به دست آمده توسط تلسکوپ هابل، احتمالا در پنج سیاره سامانه تراپیست-1 این میزان تجزیه رعایت می‌شود.

در حال حاضر هیچ‌کدام یک از این فرضیه‌ها به طور قطعی به اثبات نرسیده‌اند. به گفته آژانس فضایی اروپا، با استفاده از تلسکوپ‌ها و داده‌های کنونی، امکان نتیجه‌گیری نهایی و قطعی درباره مقدار آب در سیاره‌ های سامانه تراپیست-1 وجود ندارد.

وجود آب در سیاره‌ های سامانه تراپیست-1 برای پیدایش حیات کافی نیست

نکته دیگر اینجاست که اگرچه وجود آب برای پیدایش حیات ضروری است، اما فاکتورهای دیگری نیز وجود دارند. نحوه رفتار ستاره همچون سرعت چرخش و میزان تولید اشعه‌های ماورای بنفش، عوامل دیگری هستند که در پیدایش حیات در سیاره‌های تراپیست-1 دخیل هستند. ممکن است میزان آب در سیاره‌ های سامانه تراپیست-1 کافی باشد، اما نزدیک بودن آن‌ها به ستاره خود و در ادامه شدید بودن اشعه‌های تابیده شده به سطح سیاره، در جهت عکس عمل کنند. دانشمندان همچنان امید خود برای یافتن حیات در اطراف ستاره تراپیست-1 را از دست نداده‌اند.