کشف بزرگترین سیاه چاله مشاهده شده توسط بشر توسط ستاره‌شناس‌ ایرانی

MacTavish · 20/8/19

ستاره‌شانس ایرانی، کیانوش مهرگان، به تازگی سیاه‌چاله‌ای را رویت کرده که با اختلاف، بزرگترین سیاه چاله مشاهده شده توسط بشر است. حجم این سیاه‌چاله، 40میلیارد برابر حجم خورشید ما است!

کیانوش مهرگان و همکارانش در موسسه تحقیقاتی عظیم مَکس پِلَنک (Max Planck) سیاه‌چاله‌ای را رصد کردند که بزرگترین سیاه چاله مشاهده شده توسط بشر لقب گرفته است. این سیاه‌چاله در مرکز کهکشان هولمبرگ 15A یا Holmberg 15A قرار دارد. کهکشان هولمبرگ 15A که به هولم 15A معروف است، چیزی حدود 700میلیون سال نوری از سیاره ما فاصله دارد. یعنی حتی اگر قوانین فیزیک را می‌شکستیم و با سرعت نور هم حرکت می‌کردیم، باز هم 700میلیون سال دیگر به این سیاه‌چاله می‌رسیدیم!

اما وقتی می‌گوییم این سیاه‌چاله با اختلاف، بزرگترین سیاه‌چاله‌ای است که بشر تاکنون توانسته آن را مشاهده کند، به هیچ عنوان شوخی نداریم! کافی است نگاهی به حجم غیرقابل تصور این سیاه‌چاله بیاندازید. این سیاه‌چاله، 10هزار برابر، بزرگتر از بزرگترین سیاه‌چاله مشاهده شده در کهکشان راه شیری است؛ کهکشانی که سیاره ما در آن قرار گرفته است. اگر باز هم عظمت این سیاه‌چاله برایتان جا نیافتاده است، می‌توانیم بگوییم که حجم این سیاه‌چاله، حدودا 40میلیارد برابر حجم خورشید در منظومه شمسی ما است! علاوه‌بر همه این‌ها، سیاه‌چاله‌ای که کیانوش مهرگان و همکارانش رویت کردند، حدودا دوبرابر بزرگتر از بزرگترین سیاه چاله ای است که تا پیش از این توسط بشر مشاهده شده بود.

اما افق رویداد یا درواقع میزان فاصله‌ای که این سیاه‌چاله می‌تواند در آن اثرگذار باشد هم به معنای واقعی کلمه غیرقابل باور و فراتر از حتی تصورات انسان است! برای اینکه بهتر به افق رویداد باورنکردنی این سیاه‌چاله پی ببرید، یک مثال می‌زنیم؛ فاصله پلوتو با خورشید در منظومه شمسی ما، 39.5 واحد نجومی است. این یعنی فاصله پلوتو از خورشید، حدودا 50برابر فاصله زمین از خورشید است. اما افق رویداد سیاه‌چاله کهکشان هولم 15A چیزی حدود 790 واحد نجومی است! یعنی نه تنها این سیاه‌چاله می‌توانست به سادگی، کل منظومه شمسی ما را به اصطلاح، قورت دهد، بلکه ما حتی برایش پیش‌غذا هم نبودیم!

اما به این نکته بسیار مهم هم توجه کنید که این سیاه‌چاله، درست است که بزرگترین سیاه چاله مشاهده شده توسط بشر است، اما بزرگترین سیاه‌چاله کشف شده توسط بشر نیست. بزرگترین سیاه‌چاله‌ای که بشر تاکنون کشف کرده (ولی آن را مشاهده نکرده)، سیاه‌چاله‌ای است که در یک اَختَروَش یا کواِِیزَر (به انگلیسی: Quasar) به نام TON 618 قرار دارد. این سیاه‌چاله، حدود 66میلیارد برابر خورشید ما است!

کشف و مشاهده این سیاه‌چاله‌های غول‌پیکر، بیش از هرچیزی، به ما در درک بهتر ابعاد کیهان و همینطور ابعاد و دیگر ویژگی‌های کهکشان‌های دوردست کمک می‌کند. مطمئنا از این پس اخبار بیشتری در رابـ*ـطه با سیاه‌چاله کهکشان هولم 15A خواهیم شنید. به هر حال بزرگترین سیاه چاله مشاهده شده توسط بشر، مطمئنا هر منجم و فیزیک‌دانی را برای تحقیقات بیشتر، وسوسه می‌کند!