آشنایی با رشته ارگونومی

-FãTéMęH- · جمعه در 01:23

ارگونومی، به بیان ساده روشی است که نیازها، توانایی‌ها و محدودیت‌های جسمی و ذهنی انسان را کانون اصلی طراحیِ محصولاتِ مورد استفاده، مشاغل و محیط اطراف او قرار می‌دهد، تا ضمن تامین آسایش، سلامت و ایمنی، موجب افزایش کارایی نیز شود.

به طور کلی، بررسی دقیقِ فعالیت‌های جسمی و ذهنی انسان بر اساس ارتباط او با محیط اطراف، زمینه اصلی همه مطالعات ارگونومیک است. بر این اساس حیطه‌های تخصصی در بسـ*ـتر این علم را می‌توان به شرح زیر تعریف نمود. به بیان کلی، ارگونومی یعنی تناسبِ بین انسان‌ها و کارهایی که انجام می‌دهد، لوازمی که استفاده می‌کند، و محیطی که در آن کار، زندگی و مسافرت می‌کند. اگر چنین تناسبی حاصل شود، اضطراب و آشوب وارد بر افراد کاهش می‌یابد و آرامش بیشتری کسب می‌کنند. در نتیجه، آن‌ها کار خود را سریع‌تر، آسان‌تر، و با اشتباهِ کمتری انجام خواهند داد.

ارگونومیِ فیزیکی، بر ویژگی‌های بیومکانیکی، آناتومیک، فیزیولوژیک و آنتروپومتریکِ انسان متمرکز است. این شاخه از دانش ارگونومی همچنین تاثیر عوامل فیزیکیِ محیطی (مانند گرما، نور، صدا و لرزش) را بر کارایی و عملکردِ افراد، مورد بررسی قرار می‌دهد. مشارکت در طراحی محیط‌های کاری اداری و صنعتی، و همچنین محصولات و لوازم مورد استفاده افراد جامعه، از جمله پروژه‌های مرتبط با این شاخه هستند. از طرف دیگر، ارگونومی شناختی، بر فرایندهای ذهنی و فعالیت‌های مغزی انسان از قبیل حافظه، درک و استدلال به دلیل تاثیرشان بر اثر متقابل میان انسان و محیط تمرکز دارد. متخصصان این شاخه در زمینه طراحی وب‌سایت‌ها و نرم‌افزارها، پیشگیری و کاهش اضطراب، و افزایش بازدهی ذهنی افراد در محیط‌های کاری قادر به ارائه مشاوره و راهکارهای ارگونومیک هستند. در عین حال ارگونومی سازمانی (اجتماعی) بر سازماندهی افراد و مشاغل برای دستیابی به بیشترین کارایی در مجموعه‌ای مشخص تاکید دارد. در این راستا متخصصان از طریق مطالعه الگوها و ساعت‌های کاری، چیدمانِ کارکنان در تیم‌ها و گروه‌های زیر مجموعه یک سیستم و عواملی از این قبیل، نسبت به تغییرات مورد نیاز پیشنهاداتِ خود را ارائه می‌دهند. سرانجام، ارگونومی سیستمی به عنوان موفق‌ترین روشِ تحلیل، طراحی و ارزیابی، سه شاخه فیزیکی، ادراکی و سازمانیِ دانش ارگونومی را به صورت یکپارچه و هماهنگ در اختیار می‌گیرد. البته در سال‌های اخیر زیر شاخه‌های دیگری مانند ارگونومیِ قانونی، ورزشی، تفریحی، توان‌بخشی و غیره در بسـ*ـتر دانش ارگونومی تعریف و زمینه‌ساز انجام تحقیقاتِ گسترده‌تر شده‌اند. به دلیل لزوم ارتباط دانش ارگونومی با شرایط و دنیای واقعی، درک یافته‌هایِ این علم و موارد کاربردِ عملیِ آن‌ها، منوط به شناخت زمینه‌های حضور آن در جامعه است. این مهم همچنین دیدگاه عمومی را به سمتِ پذیرشِ هر چه کامل‌ترِ ارزش و جایگاه این علم، سوق خواهد داد.

فارغ‌التحصیلان این رشته در زمینه های زیر می‌توانند در شرکت‌های دولتی و خصوصی استخدام شوند:

آموزشی: به عنوان اعضاء هیات علمی در آموزش این رشته در دانشگاه‌ها، مراکز آموزش عالی و آموزش عمومی
پژوهشی: به عنوان دستیار پژوهشی در پروژه‌های تحقیقاتی
خدماتی: در مراکز صنعتی،‌ کارخانه‌ها، سازمان‌ها و محیط زندگی به عنوان نیروی متخصص آموزش‌دیده در راستای طراحی کار، طراحی وسائل کار و زندگی، طراحی ایستگاه کار و ارتقای ایمنی و سلامتی منابع انسانی

منبع: آی استخدام