میرزا رضای کرمانی که بود و چرا ناصرالدین شاه را کشت؟

YeGaNeH · 23/4/24

میرزا رضای کرمانی یکی از معروف ترین افراد تاریخ است که زندگینامه بسیار جالبی دارد و حوادث جالبی را رقم زده است.

با میرزا رضای کرمانی ملقب به رضای شاه‌شکار آشنا شوید
سریال تاریخی طرفداران خاص خود را در دنیا دارد. در ایران نیز سریال های تاریخی فراوانی ساخته شده که هر کدام یک دوره تاریخی خاص را روایت کرده و وقایع پیش آمده را از زبان سینما به مخاطب منتقل می‌کنند. در سینما و تلویزیون کشورمان آثاری چون جیران، قبله عالم، گیلدخت، بانوی عمارت، آهوی من مارال و... با نگاه به زندگی ناصرالدین شاه ساخته شده اند. بسیاری از مخاطبان با دیدن این آثار تاریخی و خواندن کتب های تاریخی زمان قاجار در صدد یافتن اطلاعاتی از قاتل ناصرالدین شاه معروف به سلطان صاحبقران هستند. در این بخش به معرفی میرزا رضای کرمانی، ماجرای قتل ناصرالدین شاه، سرنوشت خانواده میرزارضای کرمانی بعد از قتل ناصرالدین‌شاه و... می پردازیم.

میرزا رضای کرمانی که بود؟
میرزا رضا کرمانی یکی از بزرگترین علمای دینی در تاریخ ایران و معروف به رضای شاه‌شکار قاتل ناصرالدین‌شاه، متولد سال 1264 در روستای شمس آباد رفسنجان بود. او تحت تربیت پدر فاضلش ملا حسین بزرگ مقدمات علوم حوزوی را آموخت. مادرش هم اهل روستای خنامان از توابع رفسنجان بود. ایشان تحصیلات دینی و علوم اسلامی را در مدرسه حضرت علی ابن ابی‌طالب (علیه‌السلام) در قم ادامه داد و از مریدان سید جمال اسدآبادی بود.
میرزا رضای کرمانی چرا ناصرالدین شاه را کشت؟
ناصرالدین‌شاه چهارمین شاه ایران از دودمان قاجار بود که به‌افتخار نیم قرن سلطنت بر ایران، خود را «صاحبقران» نامید. او در سال 1275 خورشیدی و در آستانهٔ مراسم پنجاهمین سال پادشاهی‌اش به‌ضرب گلوله در سن 64سالگی توسط میرزا رضا کرمانی ترور شد.
ماجرای قتل ناصرالدین شاه از آنجا شروع شد که میرزا رضا کرمانی برای شکایت از حاکم کرمان به تهران آمده بود اما مورد آزار نایب‌السلطنه کامران میرزا قرار گرفت و مدتی در زندان محبوس شد. او پس از آزادی به جمع مریدان سید جمال‌الدین اسدآبادی اندیشمند سـ*ـیاسی و مبلغ اندیشه اتحاد اسلام پیوست، میرزا رضا برای کشتن کامران میرزا یک پنج‌لول روسی خریده بود، اما تصمیم گرفت کسی را که فکر می‌کرد، ریشه تمام ستم‌هاست از میان بردارد، به همین دلیل زمانی که ناصرالدین‌شاه به حرم حضرت عبدالعظیم وارد شد و مشغول زیارت بود، با طپانچه به او شلیک کرد و شاه را به قتل رساند. وی در حرم شاه عبدالعظیم در شهر ری در نزدیکی تهران دفن است.

مذهب میرزا رضا کرمانی
در سرچ های اینترنتی در مورد مذهب میرزا رضای کرمانی سوالاتی پرسیده می شود، آیا میرزا رضای کرمانی بهایی بود؟ مذهب میرزا رضای کرمانی اسلام است و پدر ایشان ملا حسین بزرگ، به امور شرعی و رفع مسایل و مشکلات اجتماعی مردم می‌پرداخت و در مناسبتهای مذهبی و ماههای محرم و صفر بر فراز منبر مردم عقدا را از مواعظ نیکوی خویش بهره‌مند می‌ساخت. میرزای کرمانی نیز علوم حوزوی را نخست تحت تربیت پدرش آموخت.

میرزا رضا کرمانی در جیران
جیران، قبله عالم، بانوی عمارت، آهوی من مارال و...از آثاری هستند که با نگاه به زندگی ناصرالدین شاه ساخته شده اند. اطلاعاتی درباره بازیگر نقش میرزا رضای کرمانی در برخی از این آثار نیست. حسن علیرضایی در سریال بانوی عمارت نقش میرزا رضا کرمانی را ایفا کرده است.
میرزا رضا کرمانی در سریال جیران

نوه میرزا رضا کرمانی
پرویز خطیبی روزنامه‌نگار، طنزنویس، ترانه‌ساز، شاعر شعرهای طنزآمیز و از نخستین فیلم‌سازان ایران، نوه دختری میرزا رضای کرمانی بود. او زاده 27 اردیبهشت 1302 در تهران و درگذشته 1 مرداد 1372 می باشد.

جمله معروف میرزا رضا کرمانی
میرزا کرمانی جمله معروفی دارد که با گذشت سالیان سال باز هم نقل می شود. او در بازجویی ها گفته بود:

وقتی در کشورم این همه ظلم و جور و فساد می‌دیدم و حق خوری و حق کشی با تمام این حرف‌ها وقتی می‌دیدم قدرت اول مملکت شاه است پس با خودم گفتم اگر شاه خبر ندارد از وضعیت کشورش که وای به حال مملکتی که شاه آن ایشان باشد و اگر شاه خبر داشت از وضعیت کشور پس حق او بود قتل و کشتنش و من از این اقدامم خرسند هستم.

مرگ میرزا رضای شیرازی
میرزا رضای کرمانی در سحرگاه روز چهارشنبه دوم ربیع‌الاول در میدان مشق تهران به‌دار آویخته شد.

قبر میرزا رضا کرمانی کجاست؟
بعد از دو روز جسد میرزای کرمانی را به گورستان حسن‌آباد (که بعدها ایستگاه آتش‌نشانی در محل آن ساخته شد) بردند و دفن کردند. بعد از مرگش شیخ هادی نجم‌آبادی برای وی مراسم چهلم و سالگرد برگزار کرد که افراد بسیار معدودی در آن شرکت کردند.
گفته می‌شود میرزا محمدرضا کرمانی وصیت کرده تا این شعر را بر روی سنگ قبرش بنویسند:

محب آل محمد غلام هشت و چهار فدایی مردم ایران رضای شاه‌شکار

سرنوشت خانواده میرزارضای کرمانی بعد از قتل ناصرالدین‌شاه
پرویز خطیبی نوه دختری میرزا رضای کرمانی روایت پدربزرگ(میرزا رضای کرمانی) را از زیر زبان مادربزرگ، دایی تقی و حبیبه خانم، خاله مادرش (خواهرزن میرزا رضا که منشی امین اقدس سوگلی ناصرالدین‌شاه بود)، بیرون می‌کشد و در کتابی نوشته و به چاپ می رساند.
خواهرزن میرزا رضا تعریف می‌کند:«کسانی که حدود بازارچه قوام‌الدوله می‌نشستند و می‌دانستند که خواهرم زن میرزاست، به این دلیل که میرزا مرتکب عمل زشتی شده، به خانه ما هجوم آوردند و نه یک مرتبه، بلکه سه مرتبه دار و ندارمان را غارت کردند و بردند. آخرین دفعه، دختر خردسال میرزا که سه، چهار سال بیشتر نداشت، زیر دست و پای اوباش و اراذل از بین رفت و من و خواهرم ناچار شدیم بچه‌های دیگر یعنی مادر [معصومه]و دایی [تقی]تو را برداریم و به خانه اقوام و دوستان برویم.
حدود یک سال شاید هم بیشتر هیچ کدام از ما جرأت نمی‌کردیم از در خانه بیرون برویم. مردم عادی و لجاره‌ها و اراذل هرچه فحش و ناسزا در چنته داشتند، تحویل ما دادند. حتی یک روز که خواهرم بعد از چند ماه می‌خواست به حمام برود، زن‌های توی حمام حسابی کتکش زدند و چادرش را به سرش تیکه و پاره کردند.»

منبع: نمناک