نورولاسیون، لایه‌های زایا، هفته‌ی چهارم

daryam1 · 5/4/24

نورولاسیون(neurolation)

فرایند تشکیل صفحه عصبی ٬ چین های عصبی(neural folds) و بسته شدن آنها برای تشکیل لوله عصبی ٬ نورولاسیون نامیده می شود. این روند تا پایان هفته چهارم به حد کمال خود می رسد.

سیستم عصبی از یک صفحه به نام صفحه عصبی از سلول ها در امتداد کمر جنین شکل می گیرد. در اوایل شکل گیری ٬ لبه های این صفحه به سمت یکدیگر تا می خورد و لوله عصبی(neural tube) که غلاف و پوشش باریکی است برای شکل گیری مغز و طناب نخاعی جنین را تشکیل می دهد. این فرایند معمولا در 28 امین روز بارداری کامل می شود. اما در صورتی که در طول این فرایند اتفاقی بیافتد اختلالات مغزی به نام نقائص لوله عصبی از جمله اسپینابیفیدا می توانند حاصل شوند.

هفته ی سوم جنینی بسیار حائز اهمیت است زیرا طی آن سه ساختار مهم شیار اولیه ٬ نوتوکورد ٬ و لوله عصبی تشکیل می شوند.

گاسترولاسیون(gastrulation)

فرایند تبدیل توده ی سلولی داخلی به یک صفحه رویانی سه لایه(trilaminar embryonic disc) ٬ گاسترولاسیون نامیده می شود. این روند با تشکیل هیپوبلاست در پایان هفته اول آغاز می شود ٬ با ایجاد اپی بلاست(epiblast) در حین هفته ی دوم ادامه می یابد و به وجود آمدن سه لایه ی زایای اولیه یعنی اکتودرم (ectoderm) ٬ مزودرم (mesoderm)٬ و اندودرم (endoderm) طی سومین هفته آن را تکمیل می نمایند. این سه لایه با ادامه ی نمو بافت ها و انـ*ـدام های رویان را به وجود می آورند.

گاسترولاسیون با تشکیل شیار اولیه(primitive streak) آغاز می گردد.

درونی ترین لایه ٬ یا اندودرم ٬ سبب پیدایش ارگان های گوارشی ٬ ریه و مثانه می شود.

لایه میانی ٬ یا مزودرم ٬ سبب شکل گیری عضلات ٬ سیستم اسکلتی و خونی می شود.

بیرونی ترین لایه ٬ اکتودرم ٬ سبب ایجاد سیستم عصبی مرکزی و پوست می شود.

daryam1 · 5/4/24

شیار اولیه(primitive streak)

با شروع هفته ی سوم ٬ نوار ضخیمی(thickened band) از اپی بلاست(epibalst) به نام شیار اولیه (primitive streak) در خط وسط بخش دمی – پشتی صفحه‌ی رویانی ظاهر می‌گردد که آغازگر گاسترولاسیون(gastrulation) است. تشکیل شیار اولیه نتیجه‌ی روی هم انباشتن سلول های اپی بلاستی می‌باشد که تکثیر یافته و به مرکز صفحه‌ی رویانی مهاجرت می‌کنند. همراه با اضافه شدن سلول‌ها به انتهای دمی(caudal end) که باعث افزایش طول شیار اولیه می‌گردد ٬ انتهای سری(cranial end) نیز متسع گردیده و گره ی اولیه(primitive knot) را تشکیل می‌دهد که ناحیه‌ی برآمده ای در اطراف گوده ی کوچکی به نام فرورفتگی اولیه می‌باشد. شیار اولیه منجر به تشکیل سلول‌های مزانشیمی(mesenchyme) می گردد که بافت پیوندی سست رویان به نام مزوبلاست(mesoblast) را به وجود می آورند. مزوبلاست از شیار اولیه به سمت جلو و طرفین گسترش یافته و با تجمع بین اپی بلاست و هیپوبلاست(hypoblast) لایه ای را به وجود می آورد که تحت عنوان مزودرم داخل رویانی شناخته می شود. برخی از سلول های مزوبلاستی به هیپوبلاست نفوذ کرده و با تغییر مکان غالب سلول های هیپوبلاستی به طرفین جای آنها را می گیرند. این لایه ی زایای تازه تشکیل را آندودرم رویانی می نامند. سلول های باقی مانده در اپی بلاست ٬ لایه ی موسوم به اکتودرم رویانی را تشکیل می دهند.

برخی از سلول های مهاجر که بین اپی بلاست و هیپوبلاست به سمت جلو گسترش می یابند با عبور از طرفین پرده ی پروکوردی به یکدیگر رسیده و ناحیه ی کاردیوژنیک یا قلب ساز را در جلوی آن به وجود می آورند. تشکیل مزودرم داخل رویانی ٬ دیسک امبریونیک(embryonic disc) دو لایه را به یک صفحه رویانی سه لایه مبدل می سازد. این لایه در اواسط هفته سوم از داخل به خارج به سه بخش مزودرم پاراآگزیال، مزودرم بینایی و مزودرم طرفی تقسیم می‌گردد. ظهور و ادغام فضاهایی در مزودرم طرفی آن را به دو لایه‌ی سوماتوپلوریک(somatopleuric) و اسپلانکنوپلوریک(splanchnopleuric) تقسیم می‌نمایند که مقدمه‌ی تشکیل سلول داخل رویانی و پرده‌های سروزی را فراهم می‌آورد.

daryam1 · 5/4/24

مشتقات لایه های زایا

سه لایه ی زایای رویان یعنی اکتودرم ٬ مزودرم و آندودرم که طی هفته ی سوم از توده ی سلولی داخلی تشکیل می شوند ٬ تمامی بافت ها و انـ*ـدام های رویان را به وجود می آورند. سلول های هرلایه ی تقسیم شده ٬ مهاجرت می کنند ٬ تجمع می یابند و با تمایز خود در الگوهای نسبتا دقیق ٬ سیستم های اندامی مختلف را تشکیل می دهند. در هنگام ارگانوژنز یا انـ*ـدام زایی ٬ بافت های حاصل از لایه های زایای مختلف عموما به یکدیگر پیوسته و پیدایش یک انـ*ـدام را باعث می گردند.

اکتودرم

این لایه باعث تشکیل دستگاه عصبی مرکزی (مغز و نخاع) ٬ سیستم عصبی محیطی(peripheral nervous system) ٬ اپیتلیوم حسی چشم ٬ گوش ٬ بینی ٬ اپیدرم(epidermis) ٬ و زوائد آن (مو و ناخن ها) ٬ غدد پستانی ٬ غده ی هپیوفیز ٬ غدد زیر جلدی ٬ و مینای دندان(enamel) می گردد. سلول های ستیغ عصبی که از نورواکتودرم (neuroectoderm) مشتق می گردند گانگلیون های اعصاب مغزی ٬ نخاعی و سیستم خودکار ٬ سلول های پشتیبان سیستم عصبی محیطی ٬ سلول های رنگدانه ی درم ٬ آن دسته از سلول ها و عروق خونی و لنفی ٬ کلیه ها ٬ گنادها و مجاری تناسلی ٬ پرده‌های پریتونیوم و پلورا و پریکاردیوم ٬ طحال و قشر غده ی فوق کلیوی می گردد.

در مهره داران ٬ اکتودرم دارای سه بخش می باشد:

اکتودرم خارجی موسوم به اکتودرم سطحی(surface ectoderm) ٬

ستیغ عصبی(neural crest) و

لوله عصبی(neural tube).

ستیغ عصبی و لوله عصبی موسوم به نورواکتودرم می باشند.

اندودرم (endoderm)
این لایه ی پوشش اپی تلیال تنفسی و معدوی ٬ روده ای ٬ پارانشیم لوزه ها ٬ غدد تیروئید و پاراتیروئید ٬ تیموس ٬ کبد ٬ پانکراس ٬ پوشش اپی تلیال مثانه و پیشابراه ٬ و لوله شنوایی را ایجاد می کند.

daryam1 · 5/4/24

زائده ی نوتوکوردی(notochordal process)

مهاجرت سلول های مزانشیمی(mesenchymal cells) از گره ی اولیه(primitive knot)) به طرف جلو یک طناب سلولی به نام زائده ی نوتوکوردی را در خط وسط(midline) به وجود می آورد. این طناب مابین اکتودرم و آندودرم به طرف قسمت سری(cranial) رویان رشد می کند تا به صفحه ی پروکوردی(prechordal plate) برسد. صفحه ی پروکوردی که حاصل ضخامت پیداکردن آندودرم در ناحیه ی سفالیک(cephalic) است جایگاه آینده ی دهان(mouth) را مشخص می سازد. زائده ی نوتوکوردی نمی تواند از این فراتر رود زیرا صحفه ی پروکوردی اتصال محکمی به اکتودرم بالای خود داشته و صفحه ی دهانی – حلقی را به وجود می آورد. در قسمت دمی شیار اولیه ناحیه ی دایره ای شکلی موسوم به پرده یا غشای کلوآکی(cloacal membrane) وجود دارد که در اینجا نیز صفحه ی رویانی دو لایه باقی می ماند زیرا اکتودرم و آندودرم با یکدیگر جوش(fused) خورده اند. پرده ی کلوآکی جایگاه آتی مقعد(anus) را معین می سازد.

سرانجام شیار اولیه

شیار اولیه تقریبا تا پایان هفته ی چهارم به تشکیل مزانشیم ادامه داده و پس از آن تولید سلول های مزانشیمی از این منشا کاهش پیدا می کند ٬ اندازه ی نسبی این شیار نیز کاهش یافته و به صورت ساختار کم اهمیتی در ناحیه ی ساکروکوسیژیال در می آید. شیار اولیه به طور طبیعی دچار تغییرات دژنراتیو گردیده و ناپدید می شود اما ممکن است بقایای آن به تشکیل توموری به نام تراتوم ساکروکوکسیژیال منجر گردد. از آنجایی که سلول های این شیار پتانسیل های متعددی دارند ٬ تراتوم ها غالبا دارای انواع متفاوتی از بافت ها هستند.

daryam1 · 5/4/24

نوتوکورد(notochord)

نوتوکورد یک استوانه سلولی(cellular chord) است که از زائده ی نوتوکوردی به وجود آمده و مشخص کننده ی محور اولیه ی رویان می باشد و تاحدی باعث سفتی و ثبات آن می گردد. این استوانه ی سلولی اسکلت محوری مزانشیمی رویان را ایجاد نموده و زیربنای تشکیل اسکلت محوری استخوانی (ستون مهره ٬ دنده ها ٬ جناغ و جمجمه) در فرد بالغ است. نوتوکورد ساختمانی است که ستون مهره ای در اطراف آن تشکیل می گردد یعنی در نقاطی که توسط جسم مهره ها احاطه می شود تحلیل رفته و ناپدید می گردد اما به صورت نوکلئوس پولیوزوس(nucleus pulposis) یا هسته ی مغزی در هریک از دیسک های بین مهره ای(intervertebral disc) باقی می ماند.

نحوه ی تشکیل نوتوکورد بدین ترتیب است که در حدود روز 18 ام کف زائده ی نوتوکوردی یا آندودرم زیرین درآمیخته و در این نواحی هر دو لایه تحلیل می روند. به تدریج مجرای زائده ی نوتوکوردی از میان رفته و بخش باقی مانده از این زائده صفحه ی باریکی را تشکیل می دهد که در میان لایه ی زایای آندودرمی جای گرفته است. در انتهای هفته ی سوم نوتوکورد به طور تقریبا کامل تشکیل گردیده و از پرده ی دهانی – حلقی تا گره ی اولیه در بخش دمی رویان امتداد می یابد. اکتودرمی که روی نوتوکورد در حال تکوین را می پوشاند تحت اثر القای آن صفحه عصبی را به وجود می آورد، این صفحه منشا سیستم عصبی مرکزی می باشد.

صفحه عصبی(neural plate)

اکتودرم روی نوتوکورد همزمان با نمو آن ضخامت یافته و صفحه عصبی را تشکیل می دهد. این صفحه منجر به تشکیل سیستم عصبی مرکزی خواهد گردید. صفحه عصبی نخست در گره اولیه ظاهر می گردد اما با طویل شدن زائده ی نوتوکوردی به طرف بخش سری گسترش پیدا کرده سرانجام تا پرده ی دهانی- حلقی ادامه می یابد. صفحه عصبی تقریبا در روز 18 ام به داخل فرورفته و در طول محور مرکزی خود ناودان عصبی(neural groove) و در هر طرف، چین های عصبی را به وجود می آورد.

daryam1 · 5/4/24

لوله عصبی(neural tube)

در پایان هفته سوم ٬ چین های عصبی مجاور بخش میانی رویان به طرف یکدیگر حرکت کرده و ادغام می شوند و صفحه عصبی را به لوله عصبی مبدل می سازند. تشکیل این لوله در قسمت میانی آغاز شده و به طرفین پیش می رود. دو انتهای سری و دمی لوله عصبی موقتا باز بوده و به ترتیب توسط دو سوراخ به نام نوروپورهای(neuropore) قدامی و خلفی با حفره ی آمنیوتیک ارتباط دارد. نوروپور قدامی(anterior neuropore) در روز 25 ام و نوروپور خلفی(posterior neuropore) در روز 27 ام بسته خواهد شد. صفحه عصبی به لوله عصبی (که مغز و طناب نخاعی را می سازد) و سلول های ستیغ عصبی (که سیستم اعصاب محیطی ، مننژها و نلانوسیتها و مدولاهای آدرنال را می سازد) تبدیل می گردد. لوله عصبی از روز 22 ام بارداری شروع به شکل گرفتن می نماید و انتهای سری آن مغز و انتهای دمی آن طناب نخاعی را می سازد. مجرای داخلی لوله عصبی به بطن های مغزی و کانال مرکزی نخاع تبدیل می شود.

ستیغ عصبی(neural crest)

همچنان که چین های عصبی با یکدیگر جوش خورده و لوله عصبی را تشکیل می دهند ٬ برخی از سلول های نورواکتودرمی که در طول کناره ی هریک از چین ها واقع می گردند پیوستگی اپی تلیال و همچنین اتصالات خود به سلول های مجاور را از دست می دهند. با جدا شدن لوله عصبی از اکتودرم سطحی(surface ectoderm) این سلول های نورواکتودرمی نیز که سلول های ستیغ عصبی نامیده می شوند به طرف لوله عصبی مهاجرت می کنند. سلول های مذکور در ابتدا توده ی تـ*ـخت و نامنظمی به نام ستیغ عصبی را بین لوله عصبی و اکتودرم روی آن ایجاد می نمایند. ستیغ عصبی به زودی به قسمت راست و چپ تقسیم می شود که به بخش های پشتی-خارجی لوله عصبی مهاجرت نموده و در این محل ها گانگلیون های اعصاب نخاعی (گانگلیون های ریشه ی پشتی) و مغزی(قسمت هایی از گانگلیون های اعصاب 5 ٬ 7 ٬ 9 ٬ 10) و همچنین گانگلیون های سیستم عصبی خودکار را به وجود می آورند. ستیغ عصبی علاوه بر سلول های گانگلیونی ٬ غلاف های اعصاب (سلول های شوان) و پوشش مننژیال مغز و نخاع (حداقل نرم شامه و عنکبوتیه) را تشکیل می دهند. بسیاری از سلول های ستیغ عصبی در جهات شکمی و طرفی شروع به مهاجرت نموده و با توزیع گسترده ی خود در بخش های مختلف بدن دارای مشتقات مهمی می باشند. از جمله این مشتقات می توان سلول های رنگدانه ای مغز ٬ غده فوق کلیه و چندین جزء عضلانی و اسکلتی سر را نام برد.

تشکیل دستگاه عصبی در جنین زودتر از سایر انـ*ـدام‌ ها و دستگاه‌ ها آغاز می‌ شود و اولین دوره ی انـ*ـدام‌ زایی جنین را تشکیل می‌ دهد. در انسان و سایر مهره ‌داران ، دستگاه عصبی از تمایز پوسته خارجی جنین (اکتودرم) به وجود می‌ آید. ابتدا اکتودرم در طول پشت جنین به صورت یک نوار مسطح و قطور مشخص می‌ شود که به آن نوار یا صفحه عصبی (neural plate) می‌ گویند. سلول‌ های صفحه عصبی ضمن تکثیر، داخل رفته و یک فرورفتگی طولی را به نام ناودان یا شیار عصبی (neural groove) ایجاد می‌ کنند. همزمان با تکثیر سلول‌ ها به ‌تدریج دو سر شیار عصبی به یکدیگر نزدیک و سپس متصل می ‌شود. اتصال دو لبه لوله عصبی ، ابتدا در ناحیه وسط جنین روی می‌ دهد و سپس به دو سر لوله امتداد می‌ یابد و سرانجام دو منفذ قدامی و خلفی آن کاملا بسته می ‌شود. همزمان با تغییراتی که گفته شد تعدادی از سلول‌های دو طرف لوله عصبی به صورت گروهی ، از این لوله جدا می ‌شوند. این توده سلول‌ ها را تیغه عصبی می ‌نامند. تیغه‌ های عصبی با رشد و نمو و تمایز خود سرانجام عقده‌ های نخاعی ، ریشه‌های خلفی اعصاب نخاعی ، عقده‌های حسی اعصاب مغزی و گره‌های عصبی پراکنده در بدن و نواحی مرکزی غدد فوق کلیوی را می‌سازند. لوله عصبی مغز و نخاع را به وجود می ‌آورد.

نورولاسیون(neurolation)

فرایند تشکیل صفحه عصبی، چین های عصبی(neural folds) و بسته شدن آنها برای تشکیل لوله عصبی، نورولاسیون نامیده می شود. این روند تا پایان هفته چهارم به حد کمال خود می رسد.

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

نورولاسیون، لایه‌های زایا، هفته‌ی چهارم

daryam1

ناظر آزمایشی کتاب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

daryam1

ناظر آزمایشی کتاب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

daryam1

ناظر آزمایشی کتاب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

daryam1

ناظر آزمایشی کتاب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

daryam1

ناظر آزمایشی کتاب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

daryam1

ناظر آزمایشی کتاب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

ناظر آزمایشی کتاب

ناظر آزمایشی کتاب

ناظر آزمایشی کتاب

ناظر آزمایشی کتاب

ناظر آزمایشی کتاب

ناظر آزمایشی کتاب

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین