- عضویت
- 16/7/18
- ارسال ها
- 1,274
- امتیاز واکنش
- 34,299
- امتیاز
- 443
- زمان حضور
- 9 روز 5 ساعت 59 دقیقه
در سری مقالات صنایع دستی کهن منطقه کرمانشاه، به معرفی برخی از آثار هنری و دستی کهن این خطه می‌پردازیم. در این مقالات تلاش می‌شود گوشه و چکیده‌ای از این هنرها که تا حدودی نیز در حال منسوخ شدن است، با پایبندی به لفظ به‌کار گرفته شده محلی معرفی شود. هدف این مقالات معرفی هنرهای کمتر شناخته شده و کهن است. در ادامه با انواع دیگری از صنایع دستی بافتنی کرمانشاه آشنا خواهید شد.
ورک (نوعی طناب کوتاه)
ورک طناب کوتاهی است که با موی بز که مقاومت و استحکام بیشتری دارد بافته می‌شود. معمولا ورک را به صورت گرد می‌بافند. از این طناب برای بستن گردن گاو، اسب، الاغ و قاطر به عنوان دستگیره‌ای برای گرفتن حیوان استفاده می‌شود. معمولا به قسمت زیرین آن یک، سه یا پنج عدد خرمهره یا سنگ زینتی وصل می‌کنند. برای بستن حیوانات کوچک‌تر نیز به چوب، میخ یا درخت از ورک استفاده می‌شود.
ورک سه پَل است. هر پَل سه تار است که با دست به روش گرزن (گرد) بافته می‌شود. این هنر دستی از طناب‌های باریک و اصیل سنتی عشایر و روستاییان است. ورک در استان کرمانشاه بیش از ۴ هزار سال سابقه دارد. این بافتنی کهن با توجه به وجود بافتنی‌های ماشینی در حال منسوخ شدن است.
جل و گولنگ
جل روپوش حیوانات در سرما و برای حمل بار است که از دست‌بافته‌های قدیمی و اصیل منطقه به حساب می‌آید. این هنر دستی دارای نقش و نگارها و ریشه‌های زیبایی است که در چهار گوشه‌ی آن گولنگ‌هایی از نخ‌های رنگی آویزان می‌کنند. معمولا زنان در اوقات فراقت از کار دامپروری و کشاورزی، این بافتنی سنتی را به صورت افقی و با نقش و نگارهای هندسی می‌بافند.
این بافتنی سنتی برای روپوش اسب و مادیان مردان استفاده می‌شود. جل و گولنگ علاوه بر زیبایی، هیبت خاصی نیز به سوار می‌دهد.
نخ‌های رنگی که به آن گولنگ می‌گویند، معمولا برای گردن گوسفندان نیز استفاده می‌شود. نمونه بارز جل و گولنگ، روپوش اسب خسروپرویز (شبدیز) در نقش برجسته طاق بستان است. از روی آثار سنگی به جای مانده از هزاران سال پیش، می‌توان به قدمت بیش از ۴ هزار ساله‌ی این بافتنی کهن پی برد.
جل در بین مردم عشایر استان کرمانشاه هنوز هم بافته می‌شود و تمام مواد اولیه آن بومی و سنتی است. معمولا جل گاو و الاغ به مراتب ساده‌تر و جل اسب رنگی و بلندتر است و زیبایی بیشتری دارد. این دست‌بافته‌ی سنتی میزان علاقه زن به همسرش را نشان می‌داده است و زنان تلاش می‌کردند دست‌بافته‌های زیباتری بسازند.
تلیس
تلیس از بافتنی‌هایی است که با دار عمودی اصیل و قدیمی بافته می‌شود. زنان با مهارت تمام، تلیس را به صورت راه راه می‌بافند که ترکیبی از فرش و گلیم است. یعنی قسمت جلوی آن برای اینکه نما و جلوه‌ی بیشتری در خانه عشایر داشته باشد و نیز قسمتی که تماس بیشتری با زمین دارد، به خاطر دوام بیشتر، پرزدار و از نوع فرش است و مابقی به صورت گلیم است.
از تلیس برای جای لباس، خوراکی‌های خشک شده، جای قند و چای استفاده می‌شود. درب آن دارای قفل و بند است. برای بافت نقش‌های روی تلیس بیشتر از رنگ‌های قرمز و مشکی استفاده می‌شود. برای تزیین از چهار منگوله در چهار گوشه‌ی آن استفاده می‌کنند. مواد اولیه بافت تلیس موی بز و پشم گوسفند است.
با بررسی این بافتنی کهن، تاریخچه گلیم نقش برجسته که در برخی منابع به آن اشاره شده نقض می‌شود. زیرا نوع بافت آن با تلیس ارتباط نزدیک دارد و بافت تلیس بسیار مهم‌تر و ارزشمندتر از گلیم‌فرش بوده است. می‌توان ادعا کرد که تلیس مرحله‌ی تکامل‌یافته ای از گلیم نقش برجسته است.
دوار (سیاه چادر)
دوار از بافتنی‌های بسیار قدیمی منطقه کرمانشاه است و یکی از ملزومات خانه عشایر (سیاه‌چادر) به شمار می‌رود. هر لته دوار به عرض ۶۰ تا ۷۰ سانتی‌متر و طول ۷ تا ۱۰ تا ۱۲ متر است. برای هر خانه سیاه‌چادر از ۱۰ تا ۱۲ لته استفاده می‌شود. این صنعت دستی کهن از بافتنی‌های داری افقی است و زنان آن را به طور کامل با موی بز می‌بافند. دوار در مقابل سرما و گرما بسیار مقاوم است.
با اولین بارش باران بر روی این خانه مویی، قطرات آب ابتدا به صورت پودر ریز و سپس نفوذناپذیر می‌شود. این هنر دستی را زنان می‌بافند و معمولاً ۱ یا ۲ یا ۳ نفری در ساعات اوقات فراغت به بافتن آن می‌پردازند. این بافتنی از هنرهای دستی کاملا کاربردی به حساب می‌آید و معمولاً یک‌دست و یک‌رنگ مشکی، بدون طرح و نقش است. جلو و عقب دوار سیاه‌چادر کمی فرق دارند، قسمت جلو آن در حدود یک لته دوار بیشتر از قسمت پشتی دارد و دوارهای قسمت جلو بلندتر از دوارهای قسمت پشت هستند. علاوه بر این، قطعه دوار باریکی به نام «ورمال» نیز که از سایر دوارها باریک‌تر است، برای پوشش جلو سیاه چادر استفاده می‌شود که در شب یا در سرما آن را در جلو سیاه چادر آویزان می‌کنند تا روی چیت‌ها را بپوشاند. هنگام گرما نیز آن را به طرف بالای سیاه چادر میندازند.
این دست بافته سنتی چون از جنس موی بز است، باعث جلوگیری از ورود حشرات موذی نظیر مار و عقرب به داخل سیاه‌چادر می‌شود. به این جهت افراد داخل آن کمتر مورد تهاجم نیش عقرب و مار قرار می‌گیرند. این خانه عشایری که بیشتر ملزومات داخل آن از موی بز است سابقه چند هزار ساله دارد و خوشبختانه استفاده از آن و بافت آن با وجود چادرهای ماشینی و وارداتی، هنوز در بین عشایر استان کرمانشاه ادامه دارد و می‌توان از این هنر - صنعت دستی به عنوان نماد و سمبل صنایع دستی منطقه کرمانشاه نام برد.
رفه (نوعی پالان)
رفه از صنایع دستی بافتنی قدیمی است که از بافته‌های داری افقی به حساب می‌آید. رفه با موی بز و نقش‌های روی آن با پشم بافته می‌شود. این بافتنی شبیه جل و دوار است که پس از بافت آن را بهم می‌دوزند، به صورت لوله استوانه‌ای در می‌آورند و پر از کاه می‌کنند. عرض آن ۲۰ سانتی‌متر و طول آن حدود ۳ متر است. زنان در اوقات فراغت از کار دامپروری و کشاورزی رفه می‌بافند. بعد از بافت کار و دوخت دو لته آن که به صورت حرف یو انگلیسی است، کاه یا لیف خرمایی داخل لته‌ها می‌گذارند تا باری که روی الاغ می‌گذارند، الاغ را اذیت نکند. همچنین فردی که سوار می‌شود راحت باشد. درحقیقت رفه کار زین الاغ و قاطر را انجام می‌دهد. رفه قاطر کمی تزیینی‌تر از رفه الاغ است. در منطقه عشایری و روستایی استان کرمانشاه، از قدیم الایام تاکنون رفه بافته می‌شود.
بافت رفه ساده و شبیه دوار و جل است. اما بعضی از زنان خوش‌ذوق طرح‌های زیبایی به صورت فی‌البداهه یا با الهام از سایر دست‌بافته‌ها بر روی آن اجرا می‌کنند. معمولاً روی آن را با نقوش هندسی و با استفاده از رنگ‌های گرم تزیین می‌کنند.
ورک (نوعی طناب کوتاه)
ورک طناب کوتاهی است که با موی بز که مقاومت و استحکام بیشتری دارد بافته می‌شود. معمولا ورک را به صورت گرد می‌بافند. از این طناب برای بستن گردن گاو، اسب، الاغ و قاطر به عنوان دستگیره‌ای برای گرفتن حیوان استفاده می‌شود. معمولا به قسمت زیرین آن یک، سه یا پنج عدد خرمهره یا سنگ زینتی وصل می‌کنند. برای بستن حیوانات کوچک‌تر نیز به چوب، میخ یا درخت از ورک استفاده می‌شود.
ورک سه پَل است. هر پَل سه تار است که با دست به روش گرزن (گرد) بافته می‌شود. این هنر دستی از طناب‌های باریک و اصیل سنتی عشایر و روستاییان است. ورک در استان کرمانشاه بیش از ۴ هزار سال سابقه دارد. این بافتنی کهن با توجه به وجود بافتنی‌های ماشینی در حال منسوخ شدن است.
جل و گولنگ
جل روپوش حیوانات در سرما و برای حمل بار است که از دست‌بافته‌های قدیمی و اصیل منطقه به حساب می‌آید. این هنر دستی دارای نقش و نگارها و ریشه‌های زیبایی است که در چهار گوشه‌ی آن گولنگ‌هایی از نخ‌های رنگی آویزان می‌کنند. معمولا زنان در اوقات فراقت از کار دامپروری و کشاورزی، این بافتنی سنتی را به صورت افقی و با نقش و نگارهای هندسی می‌بافند.
این بافتنی سنتی برای روپوش اسب و مادیان مردان استفاده می‌شود. جل و گولنگ علاوه بر زیبایی، هیبت خاصی نیز به سوار می‌دهد.
نخ‌های رنگی که به آن گولنگ می‌گویند، معمولا برای گردن گوسفندان نیز استفاده می‌شود. نمونه بارز جل و گولنگ، روپوش اسب خسروپرویز (شبدیز) در نقش برجسته طاق بستان است. از روی آثار سنگی به جای مانده از هزاران سال پیش، می‌توان به قدمت بیش از ۴ هزار ساله‌ی این بافتنی کهن پی برد.
جل در بین مردم عشایر استان کرمانشاه هنوز هم بافته می‌شود و تمام مواد اولیه آن بومی و سنتی است. معمولا جل گاو و الاغ به مراتب ساده‌تر و جل اسب رنگی و بلندتر است و زیبایی بیشتری دارد. این دست‌بافته‌ی سنتی میزان علاقه زن به همسرش را نشان می‌داده است و زنان تلاش می‌کردند دست‌بافته‌های زیباتری بسازند.
تلیس
تلیس از بافتنی‌هایی است که با دار عمودی اصیل و قدیمی بافته می‌شود. زنان با مهارت تمام، تلیس را به صورت راه راه می‌بافند که ترکیبی از فرش و گلیم است. یعنی قسمت جلوی آن برای اینکه نما و جلوه‌ی بیشتری در خانه عشایر داشته باشد و نیز قسمتی که تماس بیشتری با زمین دارد، به خاطر دوام بیشتر، پرزدار و از نوع فرش است و مابقی به صورت گلیم است.
از تلیس برای جای لباس، خوراکی‌های خشک شده، جای قند و چای استفاده می‌شود. درب آن دارای قفل و بند است. برای بافت نقش‌های روی تلیس بیشتر از رنگ‌های قرمز و مشکی استفاده می‌شود. برای تزیین از چهار منگوله در چهار گوشه‌ی آن استفاده می‌کنند. مواد اولیه بافت تلیس موی بز و پشم گوسفند است.
با بررسی این بافتنی کهن، تاریخچه گلیم نقش برجسته که در برخی منابع به آن اشاره شده نقض می‌شود. زیرا نوع بافت آن با تلیس ارتباط نزدیک دارد و بافت تلیس بسیار مهم‌تر و ارزشمندتر از گلیم‌فرش بوده است. می‌توان ادعا کرد که تلیس مرحله‌ی تکامل‌یافته ای از گلیم نقش برجسته است.
دوار (سیاه چادر)
دوار از بافتنی‌های بسیار قدیمی منطقه کرمانشاه است و یکی از ملزومات خانه عشایر (سیاه‌چادر) به شمار می‌رود. هر لته دوار به عرض ۶۰ تا ۷۰ سانتی‌متر و طول ۷ تا ۱۰ تا ۱۲ متر است. برای هر خانه سیاه‌چادر از ۱۰ تا ۱۲ لته استفاده می‌شود. این صنعت دستی کهن از بافتنی‌های داری افقی است و زنان آن را به طور کامل با موی بز می‌بافند. دوار در مقابل سرما و گرما بسیار مقاوم است.
با اولین بارش باران بر روی این خانه مویی، قطرات آب ابتدا به صورت پودر ریز و سپس نفوذناپذیر می‌شود. این هنر دستی را زنان می‌بافند و معمولاً ۱ یا ۲ یا ۳ نفری در ساعات اوقات فراغت به بافتن آن می‌پردازند. این بافتنی از هنرهای دستی کاملا کاربردی به حساب می‌آید و معمولاً یک‌دست و یک‌رنگ مشکی، بدون طرح و نقش است. جلو و عقب دوار سیاه‌چادر کمی فرق دارند، قسمت جلو آن در حدود یک لته دوار بیشتر از قسمت پشتی دارد و دوارهای قسمت جلو بلندتر از دوارهای قسمت پشت هستند. علاوه بر این، قطعه دوار باریکی به نام «ورمال» نیز که از سایر دوارها باریک‌تر است، برای پوشش جلو سیاه چادر استفاده می‌شود که در شب یا در سرما آن را در جلو سیاه چادر آویزان می‌کنند تا روی چیت‌ها را بپوشاند. هنگام گرما نیز آن را به طرف بالای سیاه چادر میندازند.
این دست بافته سنتی چون از جنس موی بز است، باعث جلوگیری از ورود حشرات موذی نظیر مار و عقرب به داخل سیاه‌چادر می‌شود. به این جهت افراد داخل آن کمتر مورد تهاجم نیش عقرب و مار قرار می‌گیرند. این خانه عشایری که بیشتر ملزومات داخل آن از موی بز است سابقه چند هزار ساله دارد و خوشبختانه استفاده از آن و بافت آن با وجود چادرهای ماشینی و وارداتی، هنوز در بین عشایر استان کرمانشاه ادامه دارد و می‌توان از این هنر - صنعت دستی به عنوان نماد و سمبل صنایع دستی منطقه کرمانشاه نام برد.
رفه (نوعی پالان)
رفه از صنایع دستی بافتنی قدیمی است که از بافته‌های داری افقی به حساب می‌آید. رفه با موی بز و نقش‌های روی آن با پشم بافته می‌شود. این بافتنی شبیه جل و دوار است که پس از بافت آن را بهم می‌دوزند، به صورت لوله استوانه‌ای در می‌آورند و پر از کاه می‌کنند. عرض آن ۲۰ سانتی‌متر و طول آن حدود ۳ متر است. زنان در اوقات فراغت از کار دامپروری و کشاورزی رفه می‌بافند. بعد از بافت کار و دوخت دو لته آن که به صورت حرف یو انگلیسی است، کاه یا لیف خرمایی داخل لته‌ها می‌گذارند تا باری که روی الاغ می‌گذارند، الاغ را اذیت نکند. همچنین فردی که سوار می‌شود راحت باشد. درحقیقت رفه کار زین الاغ و قاطر را انجام می‌دهد. رفه قاطر کمی تزیینی‌تر از رفه الاغ است. در منطقه عشایری و روستایی استان کرمانشاه، از قدیم الایام تاکنون رفه بافته می‌شود.
بافت رفه ساده و شبیه دوار و جل است. اما بعضی از زنان خوش‌ذوق طرح‌های زیبایی به صورت فی‌البداهه یا با الهام از سایر دست‌بافته‌ها بر روی آن اجرا می‌کنند. معمولاً روی آن را با نقوش هندسی و با استفاده از رنگ‌های گرم تزیین می‌کنند.
صنایع دستی بافتنی کهن؛ ناگفته هایی از صنایع دستی کهن منطقه کرمانشاه
رمان ۹۸ | دانلود رمان
نودهشتیا,بزرگترین مرجع تایپ رمان, دانلود رمان جدید,دانلود رمان عاشقانه, رمان خارجی, رمان ایرانی, دانلود رمان بدون سانسور,دانلود رمان اربابی,
roman98.com
