نابرابری و قشربندی اجتماعی در جامعه

-FãTéMęH- · 26/1/24

نابرابری از مفاهیم پیچیده ای است که با ساختارهای فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سـ*ـیاسی در هم تنیده شده و برای تحلیلگران اجتماعی و سایر حوزه ها به پدیده ای دشوار و دور از دسترس بدل شده است. در بیانی ساده می توان گفت نابرابری به فقدان دسترسی افراد جامعه به موقعیت ها و فرصت های برابر اجتماعی، اقتصادی و رفاهی اطلاق می شود.
نابرابری اجتماعی یکی از معضلات پیچیده و چند بُعدی است که در نتیجه فقر، نابرابری اقتصادی و شکاف طبقاتی ناشی از آن در جوامع پدید می آید. برخورداری از درآمد اندک، شرایط فردی نظیر کهولت سنی، ناتوانی جسمی، بیماری، سطح پایین سواد، کیفیت زندگی فردی و اجتماعی افراد جامعه را تحت الشعاع قرار می دهد.
تفاوت های اجتماعی از جمله تفاوت سبک زندگی، حقوق، پاداش و امتیاز افراد در صورتی که در جامعه نهادینه شود سبب بروز نابرابری می شود. نابرابری در زمینه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، علمی، مانع دسترسی عادلانه و برابر افراد جامعه به منابع و فرصت های موجود می شود. دسترسی نابرابر به امکانات ضروری چون استخدام، امکانات بهداشتی درمانی و امکانات آموزشی از جمله عوارض نامطلوب نابرابری است.
این نابرابری ها در شرایطی است که بر اساس مفاهیم رویکرد طرد اجتماعی، رفاه اجتماعی و اقتصادی حق شهروندی محسوب می شود و اگرچه حقوق اساسی بقا کم و بیش برای همه شهروندان تامین می شود اما در شرایط نابرابری های اجتماعی، شهروندان در وضعیت محرومیت و رانده شدن به حاشیه قرار می گیرند و به گونه ای طرد می شوند.

-FãTéMęH- · 26/1/24

این طرد شدگی از لحاظ روحی و روانی آسیب های فراوانی بر اقشار درگیر وارد می آورد و عوارض ناخوشایندی چون خشم و نارضایتی را در پی دارد.
نابرابری، جامعه را لایه لایه کرده و شکاف های عمیقی را بین این لایه ها ایجاد می کند.
نابرابری حتی منجر می شود مردم احساس تهی دستی کرده و مانند فقرا رفتار کنند. افرادی که احساس فقیر بودن دارند، همان کارهایی را انجام می‌دهند که افراد فقیر انجام می‌دهند و در تصمیم گیری های سـ*ـیاسی، اقتصادی و اجتماعی خود، انتخاب هایی مانند فقرا دارند. این امر از جمله تاثیرات روانی نابرابری اجتماعی است.اطلاعاتی جالب در مورد روز جهانی مبارزه با فقر.

علل ایجاد نابرابری چیست؟
برخی از محققان، تفاوت های فردی را از جمله توانایی های ذاتی، و انگیزه سخت کوشی را از دلایل اصلی نابرابری می دانند. اما برخی دیگر، تفاوت هایی را که جامعه بین افراد قایل می شود، دلیل اصلی نابرابری معرفی می کنند.
امیل دورکیم، جامعه‌شناس فرانسوی، در پژوهش‌های جامعه شناختی خویش، منشأ پیدایش نابرابری اجتماعی را در تفاوت‌های بهره هوشی، کارایی و شایستگی‌های افراد جامعه دانسته و معتقد است این مؤلفه‌ها تعیین‌کننده جایگاه‌ اجتماعی افراد هستند.

-FãTéMęH- · 26/1/24

منتسکیو، حقوقدان و متفکر سـ*ـیاسی فرانسوی، ریشه های نابرابری را در ذات جامعه جست و جو کرده و بر این باور است که شکل‌گیری جوامع به صورت نابرابر است و تا حد امکان باید نابرابری جوامع را کاهش داد. ولتر، فیلسوف فرانسوی نیز با منتسکیو هم عقیده است و چنین بیان می کند که طبیعت جامعه به گونه ای است که باعث ایجاد نابرابری می شود و این حکومت ها هستند که باید برای کاهش این نابرابری ها تدابیری بیندیشند.
اما دسته سومی نیز هستند که در این زمینه از دیدگاه متفاوتی برخوردارند. برخی از اندیشمندان و جامعه‌شناسان، نابرابری اجتماعی را به عنوان یک پدیده طبیعی تلقی نمی کنند و عامل اصلی ایجاد نابرابری های اجتماعی را، دستکاری مناسبات اجتماعی توسط طبقه حاکم بر جامعه می دانند که با هدف حفظ منافع صاحبان قدرت صورت می گیرد.
برابری، کلید ثبات و امنیت اجتماعی
دسترسی برابر به موقعیت های شغلی، درآمدی، رفاهی و تحصیلی سبب می شود افراد جامعه احساس رضایت کرده و در مقام مقایسه خود با دیگران برنیایند. نابرابری اجتماعی در دو بعد فردی و اجتماعی آثار سوئی از خود برجای می گذارد.
کاهش مشارکت اجتماعی، رواج خشونت و عدم امنیت اجتماعی، از بین رفتن همدلی و روابط اجتماعی از جمله اثرات نامطلوبی است که جوامع بشری مبتلا به نابرابری را تهدید می کند و سبب نارضایتی ها و اعتراضات عمومی می شود.
افزایش نابرابری با افزایش مشکلات اجتماعی و سلامتی ارتباط مستقیم دارد. نابرابری بر نحوه افکار در مورد عدالت اجتماعی، نحوه مشارکت افراد، حتی نوع بیماری‌هایی که ممکن است یک فرد در طول زندگی به آن مبتلا شود، تاثیر دارد. نابرابری می‌تواند طول عمر افراد را نیز تحت تاثیر قرار دهد و در افزایش مرگ و میر افراد نیز می تواند موثر باشد.

-FãTéMęH- · 26/1/24

نقش دولت در گسترش تأمین اجتماعی
دسترسی برابر به موقعیت های شغلی، درآمدی، رفاهی و تحصیلی سبب می شود افراد جامعه احساس رضایت کرده و در مقام مقایسه خود با دیگران برنیایند. نابرابری اجتماعی در دو بعد فردی و اجتماعی آثار سوئی از خود برجای می گذارد.
کاهش مشارکت اجتماعی، رواج خشونت و عدم امنیت اجتماعی، از بین رفتن همدلی و روابط اجتماعی از جمله اثرات نامطلوبی است که جوامع بشری مبتلا به نابرابری را تهدید می کند و سبب نارضایتی ها و اعتراضات عمومی می شود.
افزایش نابرابری با افزایش مشکلات اجتماعی و سلامتی ارتباط مستقیم دارد. نابرابری بر نحوه افکار در مورد عدالت اجتماعی، نحوه مشارکت افراد، حتی نوع بیماری‌هایی که ممکن است یک فرد در طول زندگی به آن مبتلا شود، تاثیر دارد. نابرابری می‌تواند طول عمر افراد را نیز تحت تاثیر قرار دهد و در افزایش مرگ و میر افراد نیز می تواند موثر باشد.
نقش دولت در گسترش تأمین اجتماعی
در ایران طبق قانون اساسی کشوری، تامین نیازهای اساسی زندگی مانند مسکن، پوشاک، خوراک، خدمات بهداشتی و درمانی، آموزش و پرورش برای اجرای عدالت آموزشی برای کودکان، برخورداری از تامین اجتماعی بازنشستگی، بیکاری، کهنسالی، از کار افتادگی، بی سرپرستی و دیگر موارد حق همگانی محسوب می شود.
لذا بر اساس برنامه چهارم توسعه، دولت موظف شده است عدالت و ثبات اجتماعی را برقرار ساخته و نابرابری اجتماعی و اقتصادی و شکاف طبقاتی را کاهش بدهد و به توزیع عادلانه درآمد بپردازد. هم چنین برنامه های جامع فقرزدایی از جمله کاهش فقر و محرومیت، تخصیص بهینه و هدفمند منابع و تامین اجتماعی با هدف توانمندسازی فقرا از جمله مواردی است که در برنامه چهارم توسعه کشوری گنجانده شده است.

-FãTéMęH- · 26/1/24

اما با توجه به گستردگی و عمق پدیده نابرابری اجتماعی در جامعه کنونی، ساز و کارهای حمایتی دولتی از قبیل بهزیستی، کمیته امداد، جمعیت هلال احمر و غیره به تنهایی نمی تواند در کاهش این معضل موثر واقع شود. لذا نهادهای مردمی که شهروندان کم برخوردار و آسیب پذیر را تحت پوشش خویش قرار می دهند در این زمینه می توانند نقش عمده ای را ایفا نموده و به کاهش نابرابری های اجتماعی که ریشه در معضلات اقتصادی دارد، کمک نمایند.

برای کمک به رفع نابرابری در جامعه از کجا باید شروع کرد؟
موسسه خیریه دارالاکرام با برخورداری از حمایت ها و کمک های مردمی جمع کثیری از نیکوکاران و فعالان اجتماعی تاکنون توانسته است با تهیه امکانات تحصیلی، آموزشی، درمانی و اشتغال که از جمله شاخص های برابری اجتماعی محسوب می شوند، برای آن دسته از دانش آموزانی که از داشتن سرپرست بی بهره اند، سهم بسزایی در رفع معضلات اقتصادی اقشار آسیب پذیر ایفا نماید.
دارالاکرام در نظر دارد بر اساس ماموریت خویش این روند را توسعه داده و خدمات خود را به طور فراگیر به جمع گسترده تری از اقشار آسیب پذیر اراِئه دهد اما این ماموریت مهم محقق نخواهد شد مگر با همیاری، همکاری و مشارکت بیش از پیش شهروندان نیک اندیش و خیر کشور که با پایبندی به تعهدات و مسئولیت های اجتماعی خویش همواره به هموطنان کم برخوردار خود کمک های چشمگیری کرده اند.
لذا در این برهه از زمان تنها راه برون رفت از معضلات اقتصادی و تبعات فردی و اجتماعی آن، مشارکت فعالانه شهروندان در امور خیریه و کمک به رفع مشکلات اقتصادی خانوارهای آسیب دیده و آسیب پذیری است که از نابرابری های اجتماعی رنج می برند و به حاشیه رانده شده اند.

-FãTéMęH- · 26/1/24

نابرابری اجتماعی (به انگلیسی: Social inequality) هنگامی اتفاق می‌افتد که منابع در یک جامعه معین به‌طور نابرابر توزیع می‌شوند، معمولاً از طریق هنجارهای تخصیص، الگوهای خاصی را در امتداد دسته‌های تعریف‌شده اجتماعی از افراد ایجاد می‌کند که این محدودیت جنسیتی بین افراد، دسترسی زنان به منابع را در جامعه محدود می‌کند. ترجیح تمایز دسترسی به کالاهای اجتماعی در جامعه ناشی از قدرت، مذهب، خویشاوندی، اعتبار، نژاد، قومیت، جنسیت، سن، گرایش **** و طبقه است. نابرابری اجتماعی معمولاً بر فقدان برابری نتیجه دلالت دارد ولی ممکن است به‌طور متناوب بر حسب فقدان برابری دسترسی به فرصت‌ها مفهوم‌سازی شود این با نحوه ارائه نابرابری در سراسر اقتصادهای اجتماعی و حقوقی همراه است که در این مبنا مهارت دارند. حقوق اجتماعی شامل بازار کار، منبع درآمد، مراقبت‌های بهداشتی و آزادی بیان، آموزش، نمایندگی سـ*ـیاسی و مشارکت است.
نابرابری اجتماعی با نابرابری اقتصادی مرتبط است که معمولاً بر اساس توزیع نابرابر درآمد یا ثروت توصیف می‌شود، یک نوع نابرابری اجتماعی است که اغلب مورد مطالعه قرار می‌گیرد. اگرچه رشته‌های اقتصاد و جامعه‌شناسی عموماً از رویکردهای نظری متفاوتی برای بررسی و توضیح نابرابری اقتصادی استفاده می‌کنند، هر دو حوزه به‌طور فعال در تحقیق این نابرابری درگیر هستند. با این حال، منابع اجتماعی و طبیعی غیر از منابع صرفاً اقتصادی نیز در اکثر جوامع به‌طور نابرابر توزیع شده‌اند و ممکن است به پایگاه اجتماعی کمک کنند. هنجارهای تخصیص نیز می‌تواند روی توزیع حقوق و امتیازات، قدرت اجتماعی، دسترسی به کالای عمومی مانند آموزش و پرورش یا نظام قضایی، کافی مسکن، حمل و نقل، اعتبار مالی و خدمات مالی مانند بانکداری و سایر کالاهای اجتماعی و خدمات اقتصادی اثر بگذارند.

-FãTéMęH- · 26/1/24

بسیاری از جوامع در سرتاسر جهان ادعا می‌کنند که دارای نظام شایسته‌سالاری هستند - یعنی جوامع آنها منابع را منحصراً بر اساس شایستگی توزیع می‌کنند. اصطلاح «شایستگی» توسط مایکل یانگ در مقاله دیستوپیکی در سال ۱۹۵۸ «ظهور شایسته‌سالاری» برای بیان نارسایی‌های اجتماعی ابداع شد. او پیش‌بینی می‌کرد شایسته‌سالاری در جوامعی به وجود آید که نخبگان بر این باورند که آنها کاملاً بر اساس شایستگی موفق هستند، بنابراین استفاده از این اصطلاح به انگلیسی بدون معانی منفی طعنه‌آمیز است. یانگ نگران بود که نظام سه‌جانبه آموزش در بریتانیا در زمان نوشتن مقاله، شایستگی تلقی می‌شد. هوش و تلاش، صاحبان آن… در سنین پایین شناسایی و برای آموزش فشرده مناسب انتخاب شدند و اینکه وسواس کمی‌سازی، نمره‌گذاری آزمون و صلاحیت‌ها که از آن حمایت می‌کرد، نخبگان تحصیلکرده طبقه متوسط را به بهای تحصیل طبقه کارگر ایجاد می‌کرد که به ناچار منجر به بی‌عدالتی و در نهایت انقلاب می‌شد.
اگرچه شایستگی در بسیاری از جوامع تا حدی اهمیت دارد، پژوهش‌ها نشان می‌دهد که توزیع منابع در جوامع اغلب از دسته‌بندی‌های اجتماعی سلسله مراتبی افراد پیروی می‌کند تا حدی که نمی‌توان آنها را شایسته‌سالارانه نامید زیرا حتی هوش استثنایی، استعداد یا سایر اشکال شایستگی ممکن است جبران کننده آسیب‌های اجتماعی افراد نباشد. در بسیاری از موارد، نابرابری اجتماعی با نابرابری نژادی و قومی، نابرابری جنسیتی و سایر اشکال موقعیت اجتماعی مرتبط است و این اشکال می‌تواند با فساد مرتبط باشد. رایج‌ترین معیار برای مقایسه نابرابری اجتماعی در کشورهای مختلف، ضریب جینی است که غلظت ثروت و درآمد یک ملت را از ۰ (ثروت و درآمد به‌طور مساوی توزیع شده) تا ۱ (یک نفر دارای تمام ثروت و درآمد است) اندازه‌گیری می‌کند. دو کشور ممکن است ضرایب جینی یکسان داشته باشند اما به‌طور چشمگیری از نظر اقتصادی (بازده) یا کیفیت زندگی متفاوت باشند، بنابراین ضریب جینی باید زمینه‌سازی شود تا مقایسه‌های معناداری انجام شود.

-FãTéMęH- · 26/1/24

نابرابری و ایدئولوژی
پرسش‌های فلسفی دربارهٔ اخلاق اجتماعی و مطلوبیت یا اجتناب‌ناپذیری نابرابری در جوامع بشری، موجی از ایدئولوژی را برای پرداختن به چنین سؤالاتی به وجود آورده‌است. با نگاه به نابرابری موقعیت‌های موجود، ما منبع چگونگی افزایش نابرابری را شناسایی می‌کنیم و افزایش نحوه نگرش ما به زندگی را اثبات می‌کنیم. ما می‌توانیم این جنبه مهم را به گونه‌ای تعریف کنیم که این ایدئولوژی‌ها را بر اساس توجیه یا مشروعیت‌سازی نابرابری، طبقه‌بندی می‌کند و آن را مطلوب یا اجتناب‌ناپذیر می‌داند. یا اینکه برابری را مطلوب و نابرابری را به عنوان یکی از ویژگی‌های جامعه کاهش یا حذف می‌کنند. یک سر این پیوستار ایدئولوژیک را می‌توان فردگرایی دانست و سر دیگر را جمع‌گرایی. در جوامع غربی، سابقه طولانی در ارتباط با ایده مالکیت فردی دارایی و لیبرالیسم اقتصادی وجود دارد، اعتقاد ایدئولوژیک به سازماندهی اقتصاد بر اساس خطوط فردگرایانه به گونه‌ای که بیشترین تعداد ممکن تصمیمات اقتصادی توسط افراد گرفته می‌شود و نه نهادها یا سازمان‌های جمعی. به نظر لسه فر، ایدئولوژی‌های بازار آزاد - از جمله لیبرالیسم کلاسیک، نئولیبرالیسم و لیبرتاریانیسم راست- حول این ایده شکل می‌گیرند که نابرابری اجتماعی یک ویژگی «طبیعی» جوامع است، بنابراین اجتناب‌ناپذیر و در برخی از فلسفه‌ها حتی مطلوب است.
نابرابری، کالاها و خدمات متفاوتی را برای عرضه در فضای باز بازار فراهم می‌کند، جاه‌طلبی را علاقه‌مند می‌نماید و انگیزه‌ای برای سخت‌کوشی و نوآوری فراهم می‌سازد. در انتهای دیگر این زنجیره، جمع‌گرایان به نظام‌های اقتصادی «بازار آزاد» اعتماد اندکی دارند و به عدم دسترسی گسترده گروه‌ها یا طبقات خاص افراد به هزینه‌های ورود به بازار اشاره می‌کنند. نابرابری‌های گسترده اغلب به تضاد و نارضایتی از نظم اجتماعی فعلی منجر می‌شود. چنین ایدئولوژی‌هایی عبارتند از فابیانیسم و سوسیالیسم. نابرابری، در این ایدئولوژی‌ها، باید از طریق مقررات جمعی کاهش یابد، حذف شود و یا تحت کنترل شدید قرار گیرد.

-FãTéMęH- · 26/1/24

اگرچه بحث فوق به ایدئولوژی‌های خاص غربی محدود می‌شود ولی تفکر مشابهی را می‌توان از نظر تاریخی در جوامع مختلف در سراسر جهان یافت. در حالی که به‌طور کلی جوامع شرقی به جمع‌گرایی گرایش دارند لکن عناصر فردگرایی و سازماندهی بازار آزاد را می‌توان در مناطق و دوره‌های تاریخی خاص یافت. به عنوان مثال، جامعه کلاسیک چین در دودمان هان و دودمان تانگ، در حالی که به شدت در سلسله مراتب فشرده نابرابری افقی با نخبگان قدرت متمایز سازماندهی شده بود، عناصر زیادی از تجارت آزاد در میان مناطق و خرده فرهنگ‌های مختلف خود داشت.
تحرک اجتماعی حرکت در امتداد اقشار یا سلسله مراتب اجتماعی توسط افراد، گروه قومی یا ملت‌ها است. تغییری در سواد، توزیع درآمد، وضعیت تحصیلی و بهداشتی وجود دارد. حرکت می‌تواند عمودی یا افقی باشد.
• حرکت عمودی حرکت رو به بالا یا نزولی در طول اقشار اجتماعی است که در اثر تغییر شغل یا ازدواج رخ می‌دهد.
• حرکت افقی در امتداد سطوحی است که به‌طور مساوی رتبه‌بندی می‌شوند.
• تحرک درون نسلی یک تغییر موقعیت اجتماعی در یک نسل (در طول عمر) است. به عنوان مثال، شخصی از یک کارمند رده پایین در یک سازمان به مدیریت ارشد نقل مکان می‌کند. نهضت مدیریت مطلق جایی است که فرد نسبت به والدین خود جایگاه اجتماعی بهتری به دست می‌آورد و این می‌تواند به دلیل بهبود امنیت، توسعه اقتصادی و نظام آموزشی بهتر باشد.
• تحرک نسبی جایی است که از برخی افراد انتظار می‌رود جایگاه اجتماعی بالاتری نسبت به والدین خود داشته باشند.

-FãTéMęH- · 26/1/24

امروزه، برخی باورمندند نابرابری اجتماعی اغلب باعث ایجاد تضاد سـ*ـیاسی و اجماع فزاینده‌ای می‌شود که ساختارهای سـ*ـیاسی راه‌حل این گونه درگیری‌ها را تعیین می‌کنند. تحت این خط فکری، نهادهای اجتماعی و سـ*ـیاسی که به اندازه کافی طراحی شده‌اند، تضمین کننده عملکرد روان بازارهای اقتصادی هستند، به گونه‌ای که ثبات سـ*ـیاسی وجود داشته باشد تا چشم‌انداز بلندمدت را بهبود می‌بخشد، بهره‌وری نیروی کار و سرمایه را افزایش می‌دهد و بنابراین رشد اقتصادی را علاقه‌مند می‌کند. با رشد اقتصادی بالاتر، سود خالص در همه سطوح مثبت می‌شود و اصلاحات سـ*ـیاسی پایدارتر است. این ممکن است توضیح دهد که چرا، در طول زمان، در جوامع برابرتر، عملکرد مالی بهتر است و باعث انباشت بیشتر سرمایه و رشد بیشتر می‌شود.

نابرابری و طبقه اجتماعی
پایگاه اجتماعی - اقتصادی (SES) معیاری ترکیبی از مقایسه پایگاه اقتصادی و اجتماعی یک فرد یا خانواده در رابـ*ـطه با دیگران، بر اساس درآمد، تحصیلات و شغل است.
اهمیت این امر شامل راه‌های مختلفی است که منابع تأثیرات متعددی بر تفسیر طبقات اجتماعی زنان و استفاده از آن در سراسر جامعه داشته است.

الگوهای نابرابری در دنیای اقتصادی
تعدادی از ویژگی‌های اجتماعی تعریف شده افراد وجود دارد که به جایگاه اجتماعی و در نتیجه برابری یا نابرابری در یک جامعه کمک می‌کند. وقتی پژوهشگران از متغیرهای کمی مانند درآمد یا ثروت برای اندازه‌گیری نابرابری استفاده می‌کنند، در بررسی داده‌ها، الگوهایی پیدا می‌شود که نشان می‌دهد این متغیرهای اجتماعی دیگر به عنوان متغیر میانجی در درآمد یا ثروت نقش دارند. نابرابری‌های چشمگیری در درآمد و ثروت زمانی که دسته‌بندی‌های اجتماعی مشخصی از افراد با هم مقایسه می‌شوند، مشاهده می‌شود. از جمله فراگیرترین این متغیرها هستند جنس / جنسیت، نژاد، و قومیت به عنوان عوامل مهمی در جامعه نقش دارند زیرا بسیاری از بخش‌های اقتصاد را تشکیل می‌دهند و محدود می‌کنند. این بدان معنا نیست که در جوامعی که شایستگی به عنوان عامل اصلی تعیین‌کننده جایگاه یا رتبه فرد در نظم اجتماعی در نظر گرفته می‌شود، این شایستگی تأثیری بر تغییرات درآمد یا ثروت ندارد. می‌توان گفت این دیگر ویژگی‌های تعریف‌شده اجتماعی می‌توانند، و اغلب، در ارزش‌گذاری مداخله دارند.

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

مدیر ارشد رمان ۹۸

مدیر ارشد رمان ۹۸

مدیر ارشد رمان ۹۸

مدیر ارشد رمان ۹۸

مدیر ارشد رمان ۹۸

مدیر ارشد رمان ۹۸

مدیر ارشد رمان ۹۸

مدیر ارشد رمان ۹۸

مدیر ارشد رمان ۹۸

مدیر ارشد رمان ۹۸

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین