"خانواده زبانی"

~Hasti~ · 24/8/23

خانواده زبانی به دسته‌ای از زبان‌های مشتق‌شده از نیایی مشترک گفته می‌شود. زبان‌های قرار گرفته در خانواده مشترک می‌بایست در شمار قابل توجهی از ویژگی‌های واج‌شناسی، ریخت‌شناسی و دستور مشترک باشند.

در زبان‌شناسی، مفهوم و موضوع خانواده‌های زبانی از آنجا سرچشمه می‌گیرد، که همچون همهٔ اشیاء، پدیده‌ها و فرآیندهای پیچیده زبان‌های طبیعی انسانی هم صفات، تظاهرات، و آثار فراوانی از گونه حیات‌داشتن و زنده بودن از خود بروز می‌دهند. از جمله، زبان‌ها هم مانند جانوران دارای خانواده و خویشاوند هستند.

زبان‌های طبیعی (به انگلیسی: Natural language)، به هر کدام از زبان‌هایی که توسط بشر در دنیا صحبت می‌شود و خودبه‌خود (ناخودآگاه)، پدید آمده و تکامل یافته‌است، گفته می شود. این نوع زبان با تفکر و آگاهی به وجود نیامده است. به عنوان مثال می‌توان زبان‌های انگلیسی و فارسی را ذکر کرد. بطور معمول این عنوان را در مقابل زبان‌های ساختگی مثلِ منطقِ صوری به کار می‌برند.هدف منطق از دیدگاه بسیاری از متفکرها، بازسازی ساختار زبان طبیعی است.هدف منطق از دیدگاه بسیاری از متفکرها، بازسازی ساختار زبان طبیعی است.

بر اساس آمار اتنولوگ، ۷٬۱۱۷ زبان زنده بشری به ۱۴۲ خانواده زبانی تقسیم می‌شوند.

خانواده‌های زبانی را می‌توان به واحدهای تباری کوچک‌تر تقسیم کرد که معمولاً شاخه‌های خانواده نامیده می‌شوند زیرا تاریخچه یک خانواده زبانی اغلب به صورت نمودار درختی نشان داده می‌شود. یک خانواده واحدی فراگیر است؛ همه اعضای آن از یک نیای مشترک ریشه می‌گیرند و همه نوادگان تأییدشده آن نیا در خانواده جای می‌گیرند.

~Hasti~ · 24/8/23

زنجیره گویشی
برخی از خانواده‌های زبانی گره‌خورده، و بسیاری از شاخه‌های درون خانواده‌های بزرگ‌تر، به شکل زنجیره گویشی در می‌آیند که در آن هیچ مرز مشخصی برای شناسایی، تعریف یا شمارش زبان‌های جداگانه در درون خانواده وجود ندارد. با این حال، هنگامی که اختلافات بین گفتار مناطق مختلف در انتهای پیوستار به حدی باشد که فهم متقابل بین آن‌ها وجود نداشته باشد، همان چیزی که در زبان عربی رخ می‌دهد، زنجیره گویشی یک زبان واحد به‌طور معناداری دیده نمی‌شود.

زنجیره‌یِ گویشی، پیوستار گویشی (به انگلیسی: Dialect continuum or Dialect chain) یا ناحیهٔ گویشی به مجموعه‌ای از گویشها با ویژگی‌ای معین گفته می‌شود که نخستین بار لئونارد بلومفیلد، زبان‌شناس معروف آن را تعریف نمود. اگر مجموعه‌ای از گویش‌ها که در یک ناحیهٔ جغرافیایی خاص وجود دارند را از سمتِ شرقِ آن ناحیه به سمتِ غرب به ترتیب «آ»، «ب»، «پ» و… «ه» و «ی» بدانیم، آن‌گاه برایِ اینکه این مجموعه از گویش‌ها، یک زنجیرهٔ گویشی را شکل دهند، باید این ویژگی را داشته باشند: تفاوتِ بینِ هر دو گویشی که در شهرها یا منطقه‌های مجاور و همسایه وجود دارد باید بسیار اندک باشد، اما زمانی که دو سرِ این طیف را در نظر می‌گیریم یعنی وقتی گویشِ «آ» در شرقِ این ناحیه را با گویشِ «ی» در غربِ ناحیه مقایسه می‌کنیم، تفاوتِ بینِ این دو گویش آن‌چنان زیاد شده‌است که دیگر گویش‌ورانِ این دو منطقه، قادر به تشخیصِ گویشِ طرفِ مقابل نیستند.

~Hasti~ · 24/8/23

زبان تک‌خانواده

بیشتر زبان‌های جهان به زبان‌های دیگر مربوط می‌شوند. به زبان‌هایی که هیچ خویشاوند شناخته شده‌ای ندارند (یا روابط خانوادگی فقط به‌طور پیشنهادی برای آن‌ها وجود دارد)، زبان تک‌خانواده گفته می‌شود. آن‌ها در اصل خانواده‌های زبانی متشکل از یک زبان واحد هستند. امروزه تخمین زده می‌شود ۱۲۹ زبان تک‌خانواده وجود داشته باشد. زبان باسکی نمونه‌ای از این زبان‌هاست. به‌طور کلی، فرض بر این است که زبان‌های تک‌خانواده دارای خویشاوندی هستند یا در دوره‌ای از تاریخ خود دارای خویشاوند بوده‌اند اما عمق زمانی برای مقایسه زبانی برای بازیابی آن‌ها بسیار زیاد است.

یک زبان تک‌خانواده در شاخه‌های یک خانواده زبانی مدون نیز وجود دارد، مانند آلبانیایی و ارمنی در داخل هندواروپایی. معنی واژه «تک‌خانواده» در چنین مواردی معمولاً با یک پیراینده روشن می‌شود. به عنوان مثال، از آلبانیایی و ارمنی ممکن است به عنوان «تک‌خانواده هندواروپایی» یاد شود. در مقابل، زبان باسکی تا آنجایی که شناخته شده‌است، کاملاً منزوی است و این زبان با هیچ زبان نوین دیگری مرتبط نیست.

زبان مجزا یا زبان منزوی (به انگلیسی: Language isolate) زبانی طبیعی است که با دیگر زبان‌ها خویشاوندی نداشته باشد و نتوان نیای مشخصی برای آن تعیین کرد. به دیگر سخن زبان مجزا‌ خانواده‌ای زبانی است با تنها یک عضو.

زبانهای نسبتاًً مجزا هم وجود دارند مثل آلبانیایی، ارمنی و یونانی که به آنها «هندواروپایی تکی» هم می‌گویند. اینها جزئی از خانواده زبان‌های هندواروپایی به شمارند ولی پیوندی به هیچ شاخه‌ای از این خانواده (مانند هندوایرانی، رومی، ژرمنی و اسلاوی) ندارند و خود شاخه‌های مستقلی را تشکیل می‌دهند. البته اصطلاح مجزا بیشتر برای گروه نخست به کار می‌رود.

اگر این فرض را بپذیریم که همه زبانهای بشری اصل مشترک دارند و از نیای واحدی به وجود آمده‌اند، باید بتوان میان یک زبان با گروهی دیگر از زبانها رابـ*ـطه‌ای یافت. از این رو زبانشناسان با بررسی دقیق زبانهای مجزا می‌کوشند خویشاوندی آنها را با دیگر زبانها اثبات کنند و در خانواده‌ای جایشان دهند. نمونهٔ معروف آن زبان باسکی است که تا با حال به تمام زبانهای زنده و مردهٔ اروپا و آسیا از سومری تا کارتولی مقایسه شده بی آن که نتیجه قطعی به دست آید.

~Hasti~ · 24/8/23

نیازبان

نیازبان زبانی است که ریشهٔ که همه زبان‌های خانواده از آن است. نیای مشترک یک خانواده زبانی به ندرت مستقیماً شناخته می‌شود زیرا بیشتر زبان‌ها سابقه نوشتار نسبتاً کوتاهی دارند. با این حال، بازیابی بسیاری از ویژگی‌های یک نیازبان با استفاده از روش مقایسه‌ای امکان‌پذیر است که در قرن نوزدهم توسط اوگوست اشلایشر ابداع شد.

نیا-زبان در مدل درختی زبان‌شناسی تاریخی نیای مشترک زبان‌هایی است که یک خانوادهٔ زبانی را تشکیل می‌دهند.

در اغلب موارد، نیا-زبان به طور مستقیم آشکار نیست. در این دست موارد، می‌توان با مقایسه اعضای گوناگون خانواده زبانی به روش مقایسه‌ای آن را بازسازی کرد. سطح تکاملی که در فرایند بازسازی به دست می‌آید متغیر است، و به میزان کامل بودن شواهد از زبان‌های آن نسل و نیز به کیفیت تلاش زبان‌شناسانی که بر روی آن کار می‌کنند بستگی دارد. از جملهٔ برخی از پوروا-زبان‌های بی‌گواه که برایشان بازسازی به کار رفته، می‌توان به زبان نیاهندواروپایی، زبان نیااورالی، و زبان نیادراویدی اشاره کرد.

در موارد دیگر، نیا-زبان در متون به‌جامانده گواهی و تصدیق شده‌است. برای نمونه، لاتین، نیا-زبانِ خانوادهٔ زبان رومی است که زبان‌های نوینی همچون فرانسوی، ایتالیایی، اسپانیایی، پرتغالی، و رومانیایی را شامل می‌شود. به همین ترتیب، زبان نیا-نورسی، نیای زبان‌های اسکاندیناویایی نوین، در کتیبه‌های رونی، هرچند به صورت ناقص اما گواهی و تصدیق شده‌است. اگرچه امروزه کتیبه‌های هندوآریایی خیلی قدیمی وجود ندارند، اما زبان‌های هندوآریایی هند همگی به سانسکریت ودایی (یا گویش‌های بسیار نزدیک به آن) مربوط هستند، که در متون به تواتر رسیده از سنت‌های گفتاری و نوشتاری، در طول سده‌های بسیار حفظ شده است.

نخستین کسی که بازسازی سامان‌مند نیا-زبان بی‌گواه را پیشنهاد کرد، آگوست شلیچر بود که در سال ۱۸۶۱ این کار را برای زبان نیا-هندواروپایی انجام داد.

~Hasti~ · 24/8/23

فهرست خانواده‌های زبانی

1-زبان‌های آفروآسیایی

2-زبان‌های نیلوصحرایی

3-زبان‌های نیجر-کنگو

4-زبان‌های خویسان

5-هندواروپایی

6-زبان‌های قفقازی

7-زبان‌های اورالی

8-زبان‌های دراویدی

9-زبان‌های آلتایی

10-زبان‌های دیرین‌سیبری

11-زبان‌های چینی-تبتی

12-زبان‌های همونگ-مین

13-زبان‌های کرا-دای

14-زبان‌های آستروآسیایی

15-زبان‌های آسترونزیایی

16-زبان‌های پاپوآیی

17-زبان‌های بومی استرالیا

18-زبان‌های نا-دنه

19-زبان‌های اسکیمو-آلیوت

20-زبان‌های بومی آمریکا

منابع:سایت ويکی‌پدیا

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

"خانواده زبانی"

~Hasti~

مدیر آزمایشی تالار زبان

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

~Hasti~

مدیر آزمایشی تالار زبان

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

~Hasti~

مدیر آزمایشی تالار زبان

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

~Hasti~

مدیر آزمایشی تالار زبان

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

~Hasti~

مدیر آزمایشی تالار زبان

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

مدیر آزمایشی تالار زبان

مدیر آزمایشی تالار زبان

مدیر آزمایشی تالار زبان

مدیر آزمایشی تالار زبان

مدیر آزمایشی تالار زبان

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین