M O B I N A
سرپرست بخش فرهنگ و ادب
عضو کادر مدیریت
کاربر V.I.P انجمن
سرپرست بخش
ناظر کتاب
منتقد انجمن
- عضویت
- 3/4/21
- ارسال ها
- 25,239
- امتیاز واکنش
- 64,113
- امتیاز
- 508
- سن
- 19
- محل سکونت
- BUSHEHR
- زمان حضور
- 272 روز 9 ساعت 46 دقیقه
اهمیت و گستردگى بحث، ناگزیر مىسازد که به رئوس مهمترین نکات مربوط به نقش انگلیسىها در تحولات انتقال قدرت از اسفند 1299 تا 1304، اشاره بکنیم. امروزه به یمن بررسىهاى متعدد، تقریباً غالب پژوهشگران در اصل مداخله انگلیسىها در کودتاى سوم اسنفد 1299 اتفاق نظر دارند. آنچه مورد اختلاف است میزان و حدود دخالت انگلیسىها در مرحله قدرت یابى رضاخان تا پادشاهى و پس از آن است.
بیش از آن که ظهور رضاخان را مرهون سـ*ـیاست خاص انگلستان در ایران بدانیم، دستیابى او به قدرت مرهون اقتضاى تحول در سـ*ـیاست جهانى و منطقهاى انگلستان بوده است. رضاخان به دلیل جسارت نظامى به ویژه در جنگهاى عشایرى غرب، نداشتن وابستگىهاى طبقاتى، خوشنامى سیاسى، دوستى با لورن، تأیید آیرونساید، عدم آمادگى رجال نظامى چون امیر موثق نخجوان، مورد توجه سـ*ـیاستمداران انگلیسى واقع شد.
انگلیسىها را نمىتوان تنها دلیل به قدرت رسیدن پهلوى اول دانست، بلکه آنها عامل شتابزا به شمار مىرفتند. احتمال مىرود پس از رسیدن شایعه - یا واقعیت - وعدهاى که انگلیسىها در ناصریه از طریق وزیر مختار خود به سردار سپه داده بودند که مانع رسیدن او به مقام سلطنت نباشند، احمد شاه همه امید خود را براى بازگشت به قدرت از دست داده باشد. اگر غیبت طولانى احمدشاه که به محض احساس خطر «تاج و تـ*ـخت» را رها مىکرد را نیز به حساب تلقینهاى شیطانى انگلیسىها بگذاریم، در از دست رفتن اطمینان ملت به احمد شاه نیز پاى انگلیسىها به میان مىآید.
مهمترین نشانههاى انگلیسى بودن کودتا از این قرار است:
1 - اعتراف رادیو لندن پس از شهریور 1320 به مداخله در کودتا و این که تقویت رضاخان به دلیل بدبینى مردم به قرار داد 1919 بود؛
2 - زندانى کردن چهرههاى ضد انگلیسى پس از کودتاى 1299؛71
3 - موافقت انگلیسىها بالغو قرار داد 1919؛
4 - سپاسگزارى کودتاچیان از انگلیسىها؛
5 - اعترافات مکرر سید ضیاء همانند «حکومتم با کمک انگلیسىها روى کار آمد، ولى بعد مرا به رضاخان فروختند».
شایان ذکر است که رضاخان از تقارن شرایط خارجى براى به قدرت رسیدن بهره برد؛ به این معنا که روسها پس از انقلاب 1917 در ابتدا حمایت خود را از ملل ستمدیده اعلام کرده و حتى با انعقاد قرار داد 1921 با ایران، «ضربه سختى بر سـ*ـیاست و اعتبار انگلستان در ایران»72 وارد کردند و به هر حال مقارن به قدرت رسیدن رضاخان مانعى بر سر راه او ایجاد نکرده و او را مرد خود ساختهاى مىدانستند که مناسب حکومت در ایران است. علاوه بر آن، اساساً با وقوع انقلاب 1917، انگلیسىها را ناگزیر به تغییر سـ*ـیاست خود کردند.
پىنوشتها
1. عضو هیأت علمى گروه علوم سیاسى و روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامى، واحد شهرضا.
2. محمد على طهرانى کاتوزیان، تاریخ انقلاب مشروطیت ایران (تهران: انتشار، 1379) ص 200.
3. حسین مکى، زندگانى سیاسى سلطان احمد شاه (تهران: امیرکبیر، 1377) ص97.
4. رحیم زاده صفوى، اسرار سقوط احمد شاه، به کوشش بهمن دهگان (تهران: فردوس، 1368) ص 312.
5. سیروس غنى، ایران: برآمدن رضاخان و برافتادن قاجار و نقش انگلیسىها، ترجمه حسن کامشاد (تهران: نیلوفر، 1377) ص 351.
6. ارفع: خاطرات پرنس ارفع، به کوشش على دهباشى (تهران: شهاب ثاقب، 1378) ص 499.
7. همان، ص 351.
8. کتاب آبى: گزارشهاى محرمانه وزارت امور خارجه انگلیس درباره انقلاب مشروطه از 30 نوامبر 1908 تا 10 مه 1909، به کوشش بشیرى، ج2، ص 520.
9. همان، ص 521.
بیش از آن که ظهور رضاخان را مرهون سـ*ـیاست خاص انگلستان در ایران بدانیم، دستیابى او به قدرت مرهون اقتضاى تحول در سـ*ـیاست جهانى و منطقهاى انگلستان بوده است. رضاخان به دلیل جسارت نظامى به ویژه در جنگهاى عشایرى غرب، نداشتن وابستگىهاى طبقاتى، خوشنامى سیاسى، دوستى با لورن، تأیید آیرونساید، عدم آمادگى رجال نظامى چون امیر موثق نخجوان، مورد توجه سـ*ـیاستمداران انگلیسى واقع شد.
انگلیسىها را نمىتوان تنها دلیل به قدرت رسیدن پهلوى اول دانست، بلکه آنها عامل شتابزا به شمار مىرفتند. احتمال مىرود پس از رسیدن شایعه - یا واقعیت - وعدهاى که انگلیسىها در ناصریه از طریق وزیر مختار خود به سردار سپه داده بودند که مانع رسیدن او به مقام سلطنت نباشند، احمد شاه همه امید خود را براى بازگشت به قدرت از دست داده باشد. اگر غیبت طولانى احمدشاه که به محض احساس خطر «تاج و تـ*ـخت» را رها مىکرد را نیز به حساب تلقینهاى شیطانى انگلیسىها بگذاریم، در از دست رفتن اطمینان ملت به احمد شاه نیز پاى انگلیسىها به میان مىآید.
مهمترین نشانههاى انگلیسى بودن کودتا از این قرار است:
1 - اعتراف رادیو لندن پس از شهریور 1320 به مداخله در کودتا و این که تقویت رضاخان به دلیل بدبینى مردم به قرار داد 1919 بود؛
2 - زندانى کردن چهرههاى ضد انگلیسى پس از کودتاى 1299؛71
3 - موافقت انگلیسىها بالغو قرار داد 1919؛
4 - سپاسگزارى کودتاچیان از انگلیسىها؛
5 - اعترافات مکرر سید ضیاء همانند «حکومتم با کمک انگلیسىها روى کار آمد، ولى بعد مرا به رضاخان فروختند».
شایان ذکر است که رضاخان از تقارن شرایط خارجى براى به قدرت رسیدن بهره برد؛ به این معنا که روسها پس از انقلاب 1917 در ابتدا حمایت خود را از ملل ستمدیده اعلام کرده و حتى با انعقاد قرار داد 1921 با ایران، «ضربه سختى بر سـ*ـیاست و اعتبار انگلستان در ایران»72 وارد کردند و به هر حال مقارن به قدرت رسیدن رضاخان مانعى بر سر راه او ایجاد نکرده و او را مرد خود ساختهاى مىدانستند که مناسب حکومت در ایران است. علاوه بر آن، اساساً با وقوع انقلاب 1917، انگلیسىها را ناگزیر به تغییر سـ*ـیاست خود کردند.
پىنوشتها
1. عضو هیأت علمى گروه علوم سیاسى و روابط بین الملل دانشگاه آزاد اسلامى، واحد شهرضا.
2. محمد على طهرانى کاتوزیان، تاریخ انقلاب مشروطیت ایران (تهران: انتشار، 1379) ص 200.
3. حسین مکى، زندگانى سیاسى سلطان احمد شاه (تهران: امیرکبیر، 1377) ص97.
4. رحیم زاده صفوى، اسرار سقوط احمد شاه، به کوشش بهمن دهگان (تهران: فردوس، 1368) ص 312.
5. سیروس غنى، ایران: برآمدن رضاخان و برافتادن قاجار و نقش انگلیسىها، ترجمه حسن کامشاد (تهران: نیلوفر، 1377) ص 351.
6. ارفع: خاطرات پرنس ارفع، به کوشش على دهباشى (تهران: شهاب ثاقب، 1378) ص 499.
7. همان، ص 351.
8. کتاب آبى: گزارشهاى محرمانه وزارت امور خارجه انگلیس درباره انقلاب مشروطه از 30 نوامبر 1908 تا 10 مه 1909، به کوشش بشیرى، ج2، ص 520.
9. همان، ص 521.
انتقال قدرت از قاجاریه به پهلوى
رمان ۹۸ | دانلود رمان
نودهشتیا,بزرگترین مرجع تایپ رمان, دانلود رمان جدید,دانلود رمان عاشقانه, رمان خارجی, رمان ایرانی, دانلود رمان بدون سانسور,دانلود رمان اربابی,
roman98.com
