منشأ زبان

~Hasti~ · 21/8/23

زبان شهري است كه تک تک انسان‌ها آجری برای بنای آن آورده اند.
رالف امرسون

نمي توان ادعا كرد كه زبـان به قدمت بشر است ولی قطعاً اين مسئله واقعيت دارد كه زبان و جامعه انساني از هم جدايي ناپذيرند. هر جا كه گروهی از انسان‌ها وجود دارد، ‌زبان هم هست. تكنولوژی ممكن است پيشرفته يا ساده باشد ولي زبان هميشه پيچيده بوده است، چه در زمان‌های گذشته و چه در زبان‌های امروزی. در حقيقت گاهی به نظر مي رسد كه جوامعی كه قبل از جوامع صنعتی بوده اند، از نظر گرامری خيلی پيچيده تر از زبان‌هايی مثل انگليسی هستند (براي مثال انگليسي حدوداً 7 زمان دارد ولي «كيوانجو»، زباني كه در دامنه های كوه كيليمانجارو صحبت می‌شود، دارای 14 زمان است.)

در طول تاريخ، زبـان، مثل هر چيز ناشناخته ديگری، ذهن بشرِ جستجوگر را به خود مشغول داشته است. از زمان‌های بسيار دور، انسان در جستجوي يافتن پاسخي براي اين سؤال بود كه ريشه اين ويژگی منحصر بفرد كه او تنها در هم‌نوعان خودش می‌ديد و هيچ موجود زنده ديگری در جهانِ به اين بزرگي دارای آن نبود، از كجا منشا گرفته است. تاريخ پر است از حكايات متنوعی در باب تلاش انسان براي يافتن سرمنشأ زبان. از جمله اين تلاش‌ها آزمايشاتی بود كه توسط «سامتيكوس»، فرعون مصر، «جيمز» پادشاه اسكاتلند و «اكبر» امپراطور هند صورت گرفت. در هر سه اين آزمايشها، براي كشف سرمنشأ زبان، كودكاني را از بدو تولد دور از انسان‌ها نگه داشتند تا ببيند به چه زبانی صحبت ميكند. نتيجه تمام اين آزمايش‌ها يک چيز بود: اين كودكان قادر به حرف زدن به هيچ زبانی نبودند.

تئوري هاي مختلف در باب منشأ زبان

تئوری های مختلفی در باب منشأ زبان وجود دارد كه در اينجا به طور مختصر به آنها اشاره مي شود. اين تئوری ها عبارتند از:

1ـ تئوری منشأ الهی

2ـ تئوری تكامل طبيعی

3ـ تئوری ابداع

4ـ تئوری سازگاری جسمانی

5ـ تئوری منشأ ژنتيكی

~Hasti~ · 21/8/23

1ـ تئـوری منشـأ الهـی

ساليان سال قبل از اينكه تئوری های علمی در مورد خاستگاه زبان ارائه شوند،‌ نظريه هاي بسياری در مورد منشأ زبان در مذاهب و اسطوره های مختلف ارائه شده بود. نكته قابل توجه در مورد اين نظريه ها اين است كه اكثر آنها دارای مضمون‌های مشابه و تكراری هستند كه در هر فرهنگی خود را با اندكی تغيير نشان داده است. از جمله اين مضامين، وقوع يک حادثه يا بلای طبيعی و پراكنده شدن انسانها در روی زمين و به طبع آن چند شاخه شدن زبان اوليه است.

در اسلام عقيده بر اين است كه خداوند زبان را به «حضرت آدم» آموخت.

در داستان «برج بابل» كه در تورات و انجيل به آن اشاره شده چنين آمده است كه خداوند با بر هم زدن زبان اوليه و ايجاد زبان‌های مختلف بشر را به خاطر موفقيت‌هايی كه در تكنولوژی به دست آورده بود مورد مجازات قرار داد.

در يكي از افسانه های هندو چنين آمده است كه نه تنها چندگانگی زبان‌ها، بلكه چندگانگی فرهنگ‌ها هم حاصل مجازات شدن درختی مغرور توسط براهما است. بر طبق اين افسانه، «درخت دانش» كه در مركز زمين قرار داشت چنان بلند شده بود كه سر به آسمان كشيده بود. درخت در دل با خود گفت: «من سر به آسمان مي سايم و شاخه هايم را بر سر زمين مي گسترانم و همگان را در زير سايه خود می‌گيرم تا آنها در امنيت و آسايش در كنار هم زندگي كنند و هرگز از هم جدا نشوند.» ولي براهما براي مجازات درخت مغرور شاخه هاي آن را بريد و آنها را در نقاط مختلف انداخت. از روئيدن آن شاخه ها باورهاو و سنن و زبان‌های مختلفی روئيد.

در بعضي از اسطوره هاي سرخپوستان آمريكا سخن از طوفانی در ميان است كه پس از فروكش كردن آن، با پراكنده شدن انسانها زبان‌ها هم متفاوت شد. به عنوان مثال در داستان قبيله آزتك چنين آمده كه بعد از فرو نشستن طوفان كبوتري از راه رسيد و زبان‌های مختلف را به فرزندان زن و شوهری كه از طوفان جان سالم به در برده بودند آموخت.

در افسانه قبيله ساليشان آمده كه بين دو نفر دعوايي بر سر اين قضيه در گرفت كه آيا صداي صفير مانندی كه در هنگام پرواز مرغابی ها به گوش مي رسد به خاطر عبور هوا از روي نوك آنها است يا ناشی از بر هم خوردن آنها. بحث بالا گرفت و با به ميان آمدن پای بزرگان قبيله و عدم رسيدن به يك جواب قانع كننده دعواي شديدي به پا شد كه منجر به از هم پاشيدن قبيله و رفتن عده ای از قبيله شد. اين افراد به مرور شروع به حرف زدن به زبانهاي متفاوتی كردند و به اين ترتيب زبان‌های مختلفی شكل گرفت. در اسطوره قبيله تيكونا كه متعلق به قسمت هاي بالای آمازون هستند داستان مشابه داستان ساليشان‌ها آمده است، با اين تفاوت كه در اينجا دعوا بر سر اين است كه چه كسی دو تا تخم مرغ مگس را خورده است.

در اسطوره های آفريقايی آمده است كه بعد از يک قحطی شديدی آدم‌ها ديوانه شدند و هر كدام به سويی رفتند و شروع به گفتن كلمات عجيب و غريبی كردند كه سرمنشأ زبان شد.

در اسطوره های استراليايی چنين آمده است كه در زمان‌های گذشته عجوزه پيری زندگی مي كرد كه با عصای بلندش بر خوابيده ها آتش می ريخت. بعد از مرگش مردمان به شادی دور جسدش جمع شدند و شروع به خوردن اجزاي بدنش كردند. به محض خوردن او زبانشان باز شد و هر كدام به زبان خاصی شروع به حرف زدن كرد.يک اسطوره ديگر استراليايی مي گويد كه الهه‌ای به هر كدام از فرزندانش زبانی داد تا با آن بازی كنند.

~Hasti~ · 21/8/23

2ـ تئـوری تكامل طبيعی

در مقطعی از سير تكاملی انسان مغـز او پيچيدگی خاصي پيدا كرد كه ابداع زبان و يادگيری آن را برای بشر امكان‌پذير ساخت. به عبارت ديگر در مقطعب از زمان، انسان صاحب دستگاه فراگيري زبان (Language Acquisition Device LAD) شد.

3ـ تئـوری ابـداع

خلاصه كلام اين تئوری اين است كه زبان اختراع آدمی است. فرضيه هايی كه بر اساس اين تئوری هستند عموماً به دو دست تقسيم می شوند: «فرضيه های تقليد» و «فرضيه هاي‌ نياز».

الف) فرضيه های تقليد

1ـ فرضيـه ding-dong

بر اساس اين فرضيه، زبان از زمانی آغاز شد كه انسان بر اساس صداهای مربوط به اشياء در دنيای واقعی، شروع به نامگذاری بر روی اشيا يا پديده ها كرد. مثال: كلمه boom براي واژه explosion كه در انگليسی به معنای انفجار است.

2ـ فرضيـه pooh-pooh

در اين نظريه عقيده بر اين است كه كلمات اوليه از فريادهای ناخواسته انسان‌ها در هنگام شادی، خشم، درد و ناراحتی سرچشمه گرفته اند و به مرور زمان تبديل به كلمه های پيچيده تری براي بيان احساسات و عقايد شده است (مثال «آخ» در فارسی).

3ـ فرضيـه bow-wow

اين نظريه می‌گويد كه كلمات حاصل تقليد از صدای حيوانات هستند. مثال: hiss, meow. ايرادی كه بر اين فرضيه و فرضيه های قبلي وارد است اين است كه اين كلمات نـام آوا (onomatopoeic) دامنه بسيار محدودي از دايره واژگانی زبان‌ها را تشكيل مي دهد. بعلاوه، در مورد فرضيه هايی مثل pooh-pooh ، بايد به اين نكته توجه داشت كه اين نوع واژه ها بسيار وابسته به زبان هستند؛ به عنوان مثال همين واژه آخ كه برای بيان درد در فارسي به كار مي رود، در انگليسي با واژه ouch اظهار مي شود. برخلاف خنده، عطسه، اشك ، سكسكه و ... كه پاسخ‌هاي ذاتی انسان به محرک هستند، نحوه بيان آنها بسته به زبان دارد نه، اينكه بر زبان مقدم است.

4ـ فرضيـه ta-ta

چالز داروين بر اين عقيده بود كه گفتار نوعی پانتوميم دهانی است (گر چه خودش چندان اين فرضيه را قبول نداشت!). انـ*ـدام گفتار برای تقليد از حركات دست‌ها به كار می‌رفت. به عبارت ديگر، زبان از حركات و ايماها و اشاره هايی شكل گرفت كه توسط انـ*ـدام گفتار تقليد می‌شد.

ب) فرضيه های نياز

دسته ديگری از نظريه ها در مورد منشأ زبان بر اين موضوع اشاره دارند كه زبان پاسخ به بعضی از نيازهای بشر است. افلاطون معتقد بود كه زبان از نياز انسان سرچشمه گرفته است. به قول انگليسی های امروزی نياز مادر اختراع است. برخی از نظريه های نياز عبارتند از:

1ـ فرضيـه هشـدار

ممكن است زبان نشأت گرفته از صداهایی باشد كه حيوانات برای هشدار دادن به هم استفاده می‌كردند و انسان آنها را شنيده است. شايد هم زبان با هشدار دادن انسان به هم‌نوعش شروع شده باشد (مثل «مواظب باش»، «كمک»).

2ـ فرضيـه yo-he-ho

بر اساس اين فرضيه، پايه گسترش زبان فعاليت‌های دسته جمعی بشر بوده است. مثلاً صداهايی كه افراد هنگام بلند كردن سنگهای سنگين براي بستن در غارهايشان استفاده مي كردند يا فريادهايی كه فرماندهان جنگی براي روحيه دادن به سربازانشان به زبان مي آوردند. درست است كه اين فرضيه در مورد منشأ زبان فرضيه محكمی نيست ولي حداقل مي توان گفت كه اين فرضيه می‌تواند نشان دهنده سر منشأ اولين شعرها و ترانه های بشر باشد.

3ـ فرضيه دروغگويی

«اي. ايچ. استرتوانت» مي گويد از آنجايی كه تمام احساسات و نيات واقعی و حقيقی انسان از طريق حركات، ايماها و اشارات و نگاه هايش ناخواسته بيان ميشود،‌ يک سيستم برقراری ارتباط بايد ابداع می‌شد تا انسان برای پنهان كردن افكار و احساساتش بتواند دروغ بگويد يا ديگران را فريب بدهد. و به اين ترتيب زبان برای نيل به اين هدف توسط بشر ابداع شد!

~Hasti~ · 21/8/23

4ـ تئـوری سازگاری جسمانی

خصوصيات فيزيكی انسان از قبيل دندان‌های راست و مستقيم، لـ*ـب‌هایی با ماهيچه های ظريف در هم پيچيده با انعطاف‌پذيری بالا، دهانی نسبتا كوچک كه به سرعت باز و بسته می‌شود، زبانی كوچكتر، ضخيم تر و عضلانی تر كه ميتواند در توليد انواع اصوات در داخل حفره دهانی نقش داشته باشد، موقعيت حنجره و تارآواها . . همه و همه عواملی هستند كه به انسان كمک ميكنند، بر خلاف ساير حيوانات، قادر به توليد اصواتی بشوند كه موجودات ديگر به خاطر شرايط جسمانی شان قادر به توليد آنها نيستند (نقل از كتاب «بررسی زبان» ، نوشته جرج يول)

5ـ تئـوری منشأ ژنتيكی

جرج يول در كتاب بررسی زبان به اين مساله اشاره دارد كه فرضيه «ذاتی بودن زبان» به عنوان جوابی براي معمای منشأ زبان به چيزی در «ژنتيک» انسان اشاره دارد. يعنی اين‌كه انسان با استعداد خاص برای يادگيری زبان به دنيا مي‌آيد. اين استعداد ذاتی است و هيچ جاندار ديگری آن را ندارد. محققان بر اين عقيده اند كه اين تغيير تدريجی نبوده و چيزي بوده كه نسبتاً سريع اتفاق افتاده است.

~Hasti~ · 21/8/23

نظرياتی در باب تنوع زبانی

بدون توجه به اينكه زبان هديه مخصوصی از جانب خدايان بوده يا حاصل تكامل يا اختراع آگاهانه بشر، در هر حال اين واقعيت بر سر جاي خود باقی است كه زبان وجود دارد. و از آنجايی كه امروزه زبان‌های مختلف زيادی وجود دارد اين سؤال مطرح مي شود كه: آيا يک زبان اوليه وجود داشته است يا بيش از يک زبان اوليه؟ امروزه بيش از 5000 هزار زبان زنده در دنيا وجود دارد و ما می‌دانيم كه تعداد زبان‌ها در گذشته به مراتب از اين بيشتر بوده است. دو نظريه مختلف درباره تنوع زبان‌هاي فعلی دنيا وجود دارد كه عبارتند از : «نظريه تک تباری يا تک مبدايی زبان» و «نظريه چند تباری يا چند زايش زبان»

الف) نظريـه تک تبـاری

قديمی ترين نظريه در مورد تنوع زبانی به اين مسأله اشاره دارد كه تنها يک زبانه اوليه وجود داشته است كه زبان‌های ديگر از آن مشتق شده‌اند. البته فرضيه های منشأ زبانی كه بر پايه «نظريه تك تباری» هستند، لزوماً از عقايد مذهبی سرچشمه نمی‌گيرند. بسياری از دانشمندان امروزی پيروی نظريه تك تباری فرضيه‌ای به نام «فرضيه زبان مادر» را ارائه می‌كنند. بر اساس اين فرضيه، حدود 150 هزار سال پيش يك گروه از انسان‌های هوشمند اوليه به يك زبان اوليه صحبت می كرده اند كه تمام زبان‌های امروزی دنيا از آن سرچشمه گرفته‌اند. از آنجايي كه بيشتر دانشمندان بر اين عقيده اند كه اولين انسان‌های كاملاً مدرن در آفريقا بوده اند، نظريه زبان مادر با نظريه گسترده تري در مورد منشأ انسان به نام «از دل آفريقا» گره خورده است.

ب) نظريـه چنـد تبـاری

يک فرضيه ديگر در مورد منشأ انسان، و به تبع آن منشأ زبان او وجود دارد كه «نظريه تكامل موازی» نام دارد. اين فرضيه می‌گويد از آنجايی كه انسان در بيش از يک نقطه از دنيا داشت همزمان تكامل می‌يافت،‌ هر گروه از آنها زبان منحصر به فرد خود را ساخت. تئوری چند منشأيی زبان كه اغلب با نظريه «تكامل موازی» آورده مي شود، به «نظريه چند تباری» معروف است. خود هر كدام از اين زبان‌های اوليه به مرور به شاخه های ديگری تقسيم شدهاند. اين امكان وجود دارد كه خانواده های بزرگ زبانی كه امروزه در دنيا وجود دارند، از تبار اين زبان‌های مادر جداگانه باشند.

منبع:سایت زبان شناسی همگانی

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

منشأ زبان

~Hasti~

مدیر آزمایشی تالار زبان

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

~Hasti~

مدیر آزمایشی تالار زبان

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

~Hasti~

مدیر آزمایشی تالار زبان

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

~Hasti~

مدیر آزمایشی تالار زبان

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

~Hasti~

مدیر آزمایشی تالار زبان

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

مدیر آزمایشی تالار زبان

مدیر آزمایشی تالار زبان

مدیر آزمایشی تالار زبان

مدیر آزمایشی تالار زبان

مدیر آزمایشی تالار زبان

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین