معماری رومی

Arti · 5/8/23

«معماری رومی»

قدرت روم که پس از اتروسکها بر ایتالیا حاکم و جانشین ایشان شد. اقوام ستیزه ایتالیا را مطیع حکومت واحد روم گردانیده و سرانجام ملتهای اروپای غربی ومدیترانه و خاور نزدیک را در زیر پرچم امپراطور روم گرد آورد . که به گفته مورخ بزرگ روم « انقلابی پدید آورد که تا ابد در یاد ها خواهد ماند.

در واقع اگر در بررسی امروزمان می بینیم که نبوغ یونان با تابش هر چه بیش تر در عرصه هنر ،علم ، فلسفه ، تاریخ، و به طور کلی در قلمرو عقل و تخیل میدرخشید نبوغ رومی در عرصه فعالیتهای دنیوی حقوق و کشورداری پر تو افکنی می کند. به اعتقاد بسیاری دیگر هنر رومی از هنر یونانیان متولد گردید،هنر رومی در واقع انتشار دهنده میراث هنر یونانیان بوده است. و هر چند عده ای اعتقاد بر این دارند که معماری رومی ریشه در معماری اتروریایی داشته است اما در واقع دارای خصوصیاتی یونانی مآبی بوده است.

اما آنچه که معماری رومی را متمایز از معماری اقوام دیگر همچون یونانیان میکنند را شاید بتوان به صورت ذیل توجیح کرد :
که در واقع تمرکز قدرت های نظامی مالی و اداری روم باستان، دیر تر با تمرکز توان علمی و فرهنگی همراه شد و چنان که دانسته شده است، مدتی، توانمندترین شخصیتهای زبده، دانش و هنر زمان،را از دور و نزدیک جذب خود کرده است .

Arti · 5/8/23

این امر تا آنجا که به تولید فضای معماری و به ویژگیهای آن باز می گرداند دارای پیاوردهایی به شرح ذیل است:

«ویژگی های معماری رومی»

از ویژگی‌های سبک رومی در معماری می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
۱- استفاده از آب‌نما
۲- استفاده از کفپوش ها از جنس مرمر، چوب و گرانیت شفاف
۳- استفاده از ستون‌های بلند و بزرگ
۴- وجود درب و پنجره‌های بزرگ
۵- استفاده از پرده‌های حریر و رنگ روشن
۶- استفاده از مجسمه‌های بزرگ
۷- استفاده از مبلمان ساده و کلاسیک
۸- وجود لامپ‌های آویز و لوستر
۹- استفاده از سنگ‌های طبیعی و لوکس همچون مرمر، گرانیت و تراورتن برای نما
۱۰- در برخی موارد استفاده از سیمان‌سفید در نما که مقرون‌به‌صرفه است.
۱۱- وجود قرینگی در سبک رومی
۱۲- استفاده از رنگ‌های روشن همچون سفید، شیری و کرم

اما آنچه در این نوشتار مورد اهمیت است و مورد اصلی بحث نیز می باشد ویژگیهای رومی می باشد که از مجموعه گوناگون و پر شمار معماری رومی بیرون میزنند که به عبارتی میتوان این گونه دسته بندی : پر شماری گونه های معماری ،گستره بودن حجم های معماری و شکفته شدن در صور هندسی و اتکاء به سیستم ساختمانها و استخوانبندی بناها به فنونی یکسره و نو و بر خوردار از کارایی گسترده دانست.

گسترش پر شتاب سلطه رو میان باستان باعث گردید که ترتیبی متداول و همه گیر و شکلی مجلل در معماری به وجود آورنند و هر آنچه را که می خواستند بزرگ میساختند و در ساختن آن هم درنگ نمی کردند.

Arti · 5/8/23

این روحیه رومیان در صورتی برای بومیان سرزمینهای تسخیر شده مقبول می افتاد که با رنگ و بوی محلی آمیـ*ـزش پیدا میکرد .که پیدایش این بناها با مداخله که دروضع عمومی شهر ها به وجود می آورد تحرک و پویایی جدیدی به شهرها می بخشید به طریقی که آبراه ها ،حمامها ، ورزشگاها ،آمفی تئاتر ها و… دارای گوناگونی فراوانی گردید و انواع مختلفی به خود گرفت.

این تنوع تنها در راستای اصلی کاربری، رده بندی بناها ممکن می شد و نه در مجموعه ای از ویژگیهای که تاثیر پذیری شدید از عوامل محلی نیز در بگیرد. اینگونه مسائل باعث گردید که پر شماری گونه های بناها را در دوران رومیان داشته باشیم که یکی از ویژگیهای اصلی معماری آنان به شمار می آید که همراه و همزاد با تحرک اجتماعی و فرهنگی ،اقتصادی است و نمودی از شکوفایی یک تمدن است.

یکی از نوآوری های رو میان در باب ترسیم یا تدوین پلان ولومتریک واحدهای معماری شهری این است که شالوده کالبدی بنا و در نتیجه شکل خارجی یا حجم آزاد را در تبعیت از شالوده کاربردی بنا می خواستند و در واقع معماران را وا می داشتند تا خود را از تصور پلاستیک و محدود هندسی برهانند و برخورداری از آزادی در تدوین نقشه را بر پیروی از پوششی یکپارچه و پیوسته را ترجیح دهند.

Arti · 5/8/23

سبک معماری رومی: مسلما با توجه به مسائل بالا حجم های معماری یک بنای واحد ضمن بر خورداری از ترتیب و تدرجی که دارای اصالت و ارزش کاربردی است با یک دیگر ترکیب شوند و ساختمان به شکلی ارگانیک بر روری زمین استقرار یابد که این کار مستلزم این است که یک بنا توسط معمارانی ساخته و پرداخته نشود که دارای سبک و روش خاصی هستند بلکه از شیوه های فنی و اجرایی متداول و نیز در پیروی مستقیم از دولت عمل کنند و دیگر همچون یونانیان پی جوی اینکه نگاه بیننده را به یک نمای خاص توجه دهند نباشند .

برای شناخت یک بنای رومی به آنچه که درون آن اتفاق می افتد باید توجه کرد و عوامل داخلی آن را باید مورد بررسی قرار داد.تا بتوان به درک صحیحی از آن داشت.

رومیان به منظور برپایی بناهای خود از روشها و فنون خاصی بهره می گرفتند و با توجه به اینکه این فنون تاثیر به سزایی در شکل بناها داشته و در زمینه روانشناختی معماری نیز اثر گذار بوده که اشاره به آن بی فایده نمی باشد مخصوصا که این وجوه مشخصه معماری رومی می باشد که می توان چنین دسته بندی کرد:

-اوپوس کو آدراتوم. که عبارت است از سنگهای چهار گوش تراش که معمولا منظم اند و گاه تراش کامل ،که به صورت افقی کنار یکدیگر قرار داده می شدندکه علاوه بر کارایی های ساده در ساختن قوسها و پوششهای گهواره‌ای به کار می رفته است.

Arti · 5/8/23

-اوپوس سیلیکئوم. عبارت است از دیواری که سنگهای به شکل نا منظم و دارای اندازه های جور وا جور بنا می شده است.

-اوپوس کمنتی کئوم. عبارت است از ترکیبی از لاشه سنگهای نامنظم و گاه خردی که به وسیله ملات به یکدیگر می چسبند و شکلی کم و بیش یکنواخت و یک پارچه می‌یابند که در موارد پیشرفته برای تعبیه پوششها استفاده می گردید.

-ا وپوس لاتریکیوم. که روش به کار بردن خشت خام و آجرهایی که در کوره پخته شده اند در بنای پیکره های ساختمانی مبتنی است.

بیشترین و یا نوترین ابداع ساختمانی رومیان را در بنای قوسها و طاقها ی منحنی شکل می یابیم که تناسب و اندازه هایی هستند همزمان پاسخگو به نیازهای فنی و کاربردی و زیباشناختی .

بیشتر ساختن و تند ساختن دوری جستن از تلاش های نظری خالص در زمینه مدلهای کاربردی و سیتم های اندازه گذاری معطوف به شکل ظاهری بنا‌ها، پاسخگویی به نیازهای محلی با احداث بناها و مجموعه های معماری از راه به کاربردن شیوه های ابداع و تدوین معماری که مدل مولد اصلی یا ماتریس یا پروتوتیپ آنها بناهای شناخته شده رومی است ولی در نهایت دو عامل دیگر نیز در ترسیم و اجرای آنها موثر است : فرهنگ محلی و سلیقه و توان معمار و معمار مجری.

«معماری روم باستان»

اگراستقلال یا اصالت مجسمه سازی و نقاشی رومی مورد تردید قرار گرفته باشد، برعکس معماری رومی آفرینشی چنان با عظمت بوده است که جایی برای چنین شکو شبهه باقی نمی گذارد.

Arti · 6/8/23

رشد و تحول معماری رومی از همان ابتداء منحصراً تابع راه و رسم زندگی عمومی و خصوصی رومیان بوده است.

بطریقی که در طول زمان هر عنصر معماری که از اتروسکها یا یونانیها بعاریت گرفته می شده در اندک مدتی به مهر خاص تمدن رومی ممهور می شده است. وجود این گونه پیوند ها با دوران گذشته در معابدی که طی سالهای آخر دوره جمهوری (۵۱۰-۵۶۰ق م ) یا عصر قهرمانی و کشور گشایی رومیان ساخته شده بیشتربچشم می خورد

معبد ” فورتونا ” قدیمیترین نمونه ای است از آن نوع ساختمان که تاکنون محفوظ مانده است .

این معبد که در سالهای آخر قرن دوم ساخته شده ،با تناسبهای ظریفی که در ستونهای ایونیایی و یا ایونیک خود داردحکایت از موج عظیم نفوذ یونانی می کند که به دنباله استیلای رومیان بر یونانیان بسوی تمدن رومی سرازیر شد. با این حال بابنای مورد بحث تنها تقلیدی از معبدیونانی نیست زیرا در آن بسیاری عناصراتروسکها نیز بکار رفته است مانند پایه کرسی بلند رواق و مقصوره ای عریض که ردیف ستون جانبی معبدرا بخود منضم ساخته است.

از جانب دیگر مقصوره نیز به سه بخش مجزا ،آنچنان که در معماری اتروسکها معمول بود تقسیم نشده است.بلکه شامل فضایی واحد و بی جدار است.

Arti · 6/8/23

اصولاً رومیان نیازمند فضای وسیعی در داخل معابد خویش بودند زیرا آن را نه فقط برای جای دادن پیکره رب النوع بلکه همچنین بمنظور عرضه داشتن غنایم جنگی(مانندتندیسها و سلاحهاو مانند آن)که بدست لشکریان پیروزشان می افتاد بکار می بردند.

پس مشاهده می شود که معبد” فورتونا”نوع تازه ای بود که بفراخور نیازمندهای رومیان بوجود آمده بود نه آن که بطور اتفاقی از تلفیق عناصر اتروسکها و یونانی تشکیل یافته باشد.این شیوه معماری می بایست عمری دراز یابد ،چنان که نمونه های فروانی از آن که معمولاً بزرگتر و آراسته به ستونهای کرنتی بود تا دوقرن پس ازمیلاد در ایتالیا وهم در پایتخت تابع امپراطوری ساخته می شد.

نوع دیگر از معبدسازی دوره جمهوری در نمونه‌ا‌ی که بنام معبد سبیل معروف شده و متعلق است به چند دهه بعد از معبد “فورتونا”،این ساختمان نیز محصول پیوند خوردن دو سنت جدا از هم بود. بنای بزرگ آن معبدی بود در مرکز شهر روم که آتش مقدس در آن نگاهداری می شد.

این بنا در ابتداء شکل کلبه های گرد روستایی را داشت که به سنت دیرین در دهات رومی بنا می شد ولی بعد ها در زیرنفوذ ساختمانهای گنبدی شکل یونانی یاتولوس از نو با مصالح سنگی بر پا گردیدو بدین ترتیب سر مشقی شد برای عموم معابد گرد دوره جمهوری پسین ،در اینجا بار دیگر پایه کرسی بلند تنها پلکان مقابل مدخل که از ظرافت و رعنایی معماری یونانی الهام گرفته است جلب نظر می کند.

Arti · 6/8/23

با وجود این که این شیوه ساختمانی متجاوز از هزارسال بیشتر در خاور نزدیک اختراع شده بود و بطور عمده در ساختن استحکامات بکار می رفت لیکن رومیان بودند که امکانات و موارد استعمال آن را توسعه دادند و کم کم اساس هر نوع ساختمان را بر آن بنا نهادند . دیوارهای این نوع بناها با نوعی ساروج مخلوط با سنگ‌ریزه و خرده های باقیمانده از مصالح ساختمانی برپا شده و در نمونه مورد بحث بویژه سطح آنها با قطعه سنگهای کوچک و صیقلی روکش شده است.

قدیمی ترین بنایی که در آن خواص فوق بطور کامل نمایان است پرستشگاه فورتونا پریمیجنیا در پالسترینا واقع بر تپه های دامنه رشته جبال آپنین در مشرق روم است. شکل و حجم این بناء مدتهای درازدر زیر شهر قرون وسطایی که بر روی آن ساخته شده بود تقریباً بکلی از انظار پنهان مانده بود تا آن که در سال ۱۹۴۴ بمباران بسیاری از خانه های آن شهر را ویران کرد و بقایای معبد عظیم و کهنسال را آشکار ساخت که بعدها در سالهای اخیر مورد کاوش قرار گرفته و کلاًاز زیر خاک بیرون آمد.

آنچه که معبد پالسترنیا را بصورت چشم گیر با بهت جلوه گر می سازد تنها بزرگی حجم آن نیست بلکه انطباق کامل و شایسته آن بناست با وضع طبیعی مجاورش پشته ای بلند با موفقیت شامخی نظیر آکروپولیس آتن تغییر شکل پذیرفته است ، چنانکه بنظر می رسد شکلهای ساختمانی از درون سنگ و خاک بیرون رسته است.

Arti · 6/8/23

این گونه قالب زنی بر فضاهای گسترده هرگز در دنیای یونان کلاسیک امکان پذیر و یا حتی مورد پسند نبود و ساختمانهایی از این قبیل را تنها در معماری مصرباستان می توان یافت و از طرفی روحیه هنری دوران جمهوری روم هیچوقت بدین گونه تجلی نمی یافته است.

پرستشگاه پالسرینادر دوره حکومت فرمانروای “سولّا “حوالی سالهای ۷۹-۸۲ ق م ساخته شده است.

مجتمع ساختمانی دیگری که در شهر روم جلب توجه می کند “فوروم یولیوم “می باشد. در حقیقت فوروم یولیوم میدانی بود که از چهار طرف محصور در معماری‌های معظم و با شکوه و متصل به معبد ونوس گینتریکس یا مادر نیای اساطیر خاندان قیصر.این مجتمع ساختمانی باشکوهترین منظره معماری را در دنیای رومی بوجودآورد. متاسفانه از آن ساختمانها جز ویرانه ای باستونهای شکسته و پایه ستونها که چیزی از شکوه اصلیشان را در نظر آشکار نمی سازد برجای نمانده است.

ساختمان دیگری که از نظر شیوه معماری ویژگیهای بناهای رومی را در خود حمل می کند می توان در بنای “کولوسئوم “که نمایشخانه سرگشاده عظیمی برای انواع ورزشها و مسابقات در مرکز شهر روم بود ،از نزدیک مشاهده نمود.

این ساختمان که در سال ۸۰ بعد از میلاد به پایان رسید از نظر حجم یکی از بزرگترین بناهای منحصربفرد است در سراسر دنیا در عصر فوق بوجود آمده است .

Arti · 6/8/23

بطوریکه در روزگار عمارتش بیش از ۵۰۰۰۰ تماشکر را در خود جای می داده است.

در این بنا هم طاق گهواره ای عادی و هم طاق مختلط بنام متقاطع که از تداخل دو طاق گهواره ای با زاویه قائم تشکیل می یابد بکار رفته است .در این بناء سه شیوه کلاسیک یا سه نوع ستون یونانی بر حسب سنگینی ذاتیشان بر روی یکدیگر سوار شده اند:

-ستون دوریک که قدیمی ترین و با صلابت ترین آنهاست

-ستون ایونیک

-ستون کرنتی اگر به ستونها دقت شود تقلیل تدریجی تناسب ستونها بزحمت قابل تشخیص است زیرا سه نوع ستون یونانی در اقتباسی که رومیان از آنها بعمل آورده‌اند تقریباً شبیه یکدیگر شده اند.

هلالها و طاق های قوسی و نیز استعمال ساروج مخلوط با خرده سنگ به رومیان اجازه دادکه برای نخستین بار در تاریخ معماری فضاهای وسیع در داخل ساختمان بوجود آورند.این عناصر بویژه در احداث حمامهای بزرگ یا چشمه های آب گرم که در دوره امپراطوری روم بصورت مراکز مهم زندگی اجتماعی در آمده بود مورد استفاده کامل قرار گرفت که بعدها نیز این شیوه معماری در ساختمانهای رومی که بیشتر جنبه سنتی داشت بکار رفته است. شاید برجسته ترین نمونه حاصل از این تحول معماری بنای مشهور “پانتئون “در روم باشد.

که معبد گرد بسیار بزرگی متعلق به ابتدای قرن دوم بعد از میلاد می باشد،داخل این معبدکه به طرزی استثنائی سالم مانده از کلیه ساختمانهای رومی دیگر که اثری از خود برجای گذارده اند بزرگتر است .

منبع:کمک معمار

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

مدیر آزمایشی تالار معماری

مدیر آزمایشی تالار معماری

مدیر آزمایشی تالار معماری

مدیر آزمایشی تالار معماری

مدیر آزمایشی تالار معماری

مدیر آزمایشی تالار معماری

مدیر آزمایشی تالار معماری

مدیر آزمایشی تالار معماری

مدیر آزمایشی تالار معماری

مدیر آزمایشی تالار معماری

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین