- عضویت
- 28/5/23
- ارسال ها
- 4,347
- امتیاز واکنش
- 15,932
- امتیاز
- 373
- زمان حضور
- 73 روز 18 ساعت 46 دقیقه
قاجارها كه نه درشرایط عادی، بلكه دركوران هرج ومرج سـ*ـیاسی ودرشرایطی ناامن، به مددنظام سـ*ـیاسی ایلی وبه كمك نیروهای خود و ایلات دیگربه قدرت رسیدند، تشكیلات وسازمان نیروهای نظامی خودرا نیزدر زمامداری خود بر اساس ساخت قبایل قرار دادند و بدین ترتیب نیروهای نظامی تا انقلاب مشروطه همیشه وام دار نیروهای مسلح ایلات باقی ماندند.
نیروهای نظامی تحت امر آغامحمدخان كه خمیرمایه ارتش ایران را فراهم می كرد، افزون برجنگ های داخلی درمقابل دشمنان خارجی كارنامه قابل قبولی برجای گذاشت. این نیروها درمجموع با ارتش های قبلی ایران تفاوت چندانی نداشت. آغامحمد خان بیشتر اوقات به سبب حكومت عشیرهای ایلیاتی خود تمام امورحكومتی راشخصاً انجام می داد وتنها درحكومت خود یك نفر مستوفی و لشكرنویس داشت وافراد ارتش برای اومهمترین افراد جامعه محسوب می شدند.
تمامی نیروهای نظامی درزمان آغامحمدخان تحت اختیار ونظارت او قرارداشت ودیگرنیروهای سـ*ـیاسی یاوجود نداشتند ویا اینكه جرات استفاده ازنیروهای نظامی درجهت مطامع خودرا نداشتند. بنابراین دراین مقطع، نیروهای نظامی فقط تحت اختیارشاه بودند. اماپس ازمرگ آغامحمدخان ودرعهد پادشاهی فتحعلی شاه مولفه های تازه ای پدیدارشدند كه نحوده استفاده ازنیروهای نظامی راتغییردادند؛ مولفه هایی همچون گسترش دربار و تغییر نحوه حكومت داری، افزایش هزینه ها وافزایش فرزندان ذكورشاه، رواج مولفه قاجاری كردن ایران، فروش مناصب، وقوع جنگ های ایران و روس وسرانجام پیدایش بازیگران وعوامل قدرت سـ*ـیاسی درمنظومه قدرت سـ*ـیاسی می باشد.
شاه قاجاربرای فرار از هزینه های سرسام آورنظامیان، همچنان ایلات وخوانین واشراف راهمچون تامین كنندگان افراد ارتش خودرا درنظرداشت وبنابه نوشته پیترآوری، دراوایل قاجاریه، درهنگام جنگ، افراد قشون را با سرعت ازمیان قبایل وافراد ابواب جمعی اشراف واعیان برای خدمت به دولت فراهم می كردند هردو گروه ازنفرات یادشده تجهیزات خودرابه همراه داشتند. این شیوه تامین افراد نیروهای ارتش تا انقلاب مشروطه باقی ماند.
تلاش های عباس میرزا و امیركبیر برای ایجاد واستمرار ارتش مستقل ازایلات تحقق نیافت. چنانكه ازجمله آرزوهای عباس میرزا برپاداشتن ارتشی دانسته اند كه مدیون دولت بوده ازلحاظ سازوبرگ ومواجب به دولت متكی باشد. آرزویی كه درزمان اومحقق نشد. حتی بعدها ودرعهده ناصرالدین شاه قاجار، روس ها به كسب امتیاز ارائه نیروهایی برای محافظت ازجان شاه موفق شدند. ودرمقابل نیروهای انگلیسی نیزبه طورمستقیم بابعضی ایلات مستقردرجنوب كشورقرارداد همكاری برای حفاظت ازمنافع انگلیس را امضاكردند.
درواقع ، باید گفت كه درعهد قاجارگذشته ازاین كه جذب نیروهای نظامی از ایلات نفوذآنان درنیروها ی نظامی راموجب شد.
بدین ترتیب دركنارعدم به وجودآمدن ارتشی مستقل ازایلات وبیگانگان، شاه قاجاردرراستای سـ*ـیاست قاجاری كردن ایران وفروش مناصب، فرماندهی وسرپرستی نیروهای نظامی را یابرعهده عناصرسیاسی می نهادند ویا به كسی می دادند كه بیشترین مبلغ را پرداخت می كرد. این نكته را محققان نیزمورد تاكید قرارداده ونوشته اند كه درعهد قاجاربرای تامین هزینه های دربار، فروش مقامات هم به كسانی كه بیشترین مبلغ راپرداخت نمایند، رواج داشته است. بدین صورت سـ*ـیاست جذب نیرو از ایلات وایالات تحت امر روسا وحكام و واگذاری فرماندهی ارتش به عناصرسیاسی درایران عهد قاجار ودخالت بیگانگان، ارتش را به عنوان ابزاری درجهت تحقق امیال عناصربالا سـ*ـیاست منظومه قدرت نشان می دهد.
منابع ومتون تاریخی نشان می دهد كه درعهد قاجار ایلات به سبب فراهم آوردن نیروهای نظامی ارتش درموضع قدرت قرارمی گرفتند وهمین امرنفوذ زیاد آنان را موجب می شد. گرانت واتسن نیز دركتابش درچند مورد با اشاره به قدرت نظامی حاكمان وایلات، نشان داده كه آنها ضمن تهدید امنیت سرزمین های تحت سلطه شاه، درمواردی از دادن مالیات وحتی تهیه سرباز برای ارتش شاه خودداری می كردند.
به طوركلی می توان اشاره كرد كه دردوره قاجاری جنگاوری ونظامی گری درایلات وعشایرباقی ماند، مهارت ایلاتی ها دراسب سواری وتیراندازی، سازمان نسبتاً مناسب قبیله ای و روح همبستگی ایلی، عواملی بودند كه ایل بزرگ به رهبری یك ایلخان پرتحرك وفعال رابه صورت یك واحد نظامی قوی وپرهیبت درمی آوردند. دراوایل سده نوزده (1179 تا 1279 ) افراد قبایل مختلف درارتش های قاجارشركت داشتند وازدهه 1260 به بعد فوج قزاق ازشاهسون ها، كردها وسایر ایلات تشكیل شد. اما حرفه نظامی گری درمجموع به نوعی به ركود دچارشد وافراد قبایل سعی كردند هرچه بیشتراز آن دور بمانند واین خود نشانه روابط خصمانه شان بادولت بود. درعوض از قدرت نظامی خود برای حمله به كاروان ها، آبادی ها ومقاومت دربرابرمقام های محلی استفاده كردند.
بدین سان ایلات همه ازطریق دادن وندادن نیرو در هرصورت دارای نفوذ اساسی درنیروهای نظامی بودند ومی توانستند ازاین طریق دربازی قدرت حاضرباشند. شاه ودیگرعناصرنیزمی توانستند ازقدرت نظامی برعلیه ایلات نیزاستفاده كنند. چنانچه طغیان سران طوایف خراسان، حاكم بخارا، محمد زمان از سران ایلات قاجار به سركردگی شاهزادگان، به فرمان شاه سركوب می شدند. یااینكه شاه بین سران ایلات اختلاف می انداخت ویااینكه ازآنان زن می ستاندو یا فرزندانشان را به گروگان می گرفت ویا به آنان رشوه می داد. تا ازاین طریق آنان را منكوب وحامی خویش گرداند.
امرخود رادرخدمت نایب السلطنه قرارداد. تا از این طریق ایشان (نایب السلطنه ) را در دستیابی به مقاصد سـ*ـیاسی اش یاری كند.
منبع: تبیان
نیروهای نظامی تحت امر آغامحمدخان كه خمیرمایه ارتش ایران را فراهم می كرد، افزون برجنگ های داخلی درمقابل دشمنان خارجی كارنامه قابل قبولی برجای گذاشت. این نیروها درمجموع با ارتش های قبلی ایران تفاوت چندانی نداشت. آغامحمد خان بیشتر اوقات به سبب حكومت عشیرهای ایلیاتی خود تمام امورحكومتی راشخصاً انجام می داد وتنها درحكومت خود یك نفر مستوفی و لشكرنویس داشت وافراد ارتش برای اومهمترین افراد جامعه محسوب می شدند.
تمامی نیروهای نظامی درزمان آغامحمدخان تحت اختیار ونظارت او قرارداشت ودیگرنیروهای سـ*ـیاسی یاوجود نداشتند ویا اینكه جرات استفاده ازنیروهای نظامی درجهت مطامع خودرا نداشتند. بنابراین دراین مقطع، نیروهای نظامی فقط تحت اختیارشاه بودند. اماپس ازمرگ آغامحمدخان ودرعهد پادشاهی فتحعلی شاه مولفه های تازه ای پدیدارشدند كه نحوده استفاده ازنیروهای نظامی راتغییردادند؛ مولفه هایی همچون گسترش دربار و تغییر نحوه حكومت داری، افزایش هزینه ها وافزایش فرزندان ذكورشاه، رواج مولفه قاجاری كردن ایران، فروش مناصب، وقوع جنگ های ایران و روس وسرانجام پیدایش بازیگران وعوامل قدرت سـ*ـیاسی درمنظومه قدرت سـ*ـیاسی می باشد.
شاه قاجاربرای فرار از هزینه های سرسام آورنظامیان، همچنان ایلات وخوانین واشراف راهمچون تامین كنندگان افراد ارتش خودرا درنظرداشت وبنابه نوشته پیترآوری، دراوایل قاجاریه، درهنگام جنگ، افراد قشون را با سرعت ازمیان قبایل وافراد ابواب جمعی اشراف واعیان برای خدمت به دولت فراهم می كردند هردو گروه ازنفرات یادشده تجهیزات خودرابه همراه داشتند. این شیوه تامین افراد نیروهای ارتش تا انقلاب مشروطه باقی ماند.
تلاش های عباس میرزا و امیركبیر برای ایجاد واستمرار ارتش مستقل ازایلات تحقق نیافت. چنانكه ازجمله آرزوهای عباس میرزا برپاداشتن ارتشی دانسته اند كه مدیون دولت بوده ازلحاظ سازوبرگ ومواجب به دولت متكی باشد. آرزویی كه درزمان اومحقق نشد. حتی بعدها ودرعهده ناصرالدین شاه قاجار، روس ها به كسب امتیاز ارائه نیروهایی برای محافظت ازجان شاه موفق شدند. ودرمقابل نیروهای انگلیسی نیزبه طورمستقیم بابعضی ایلات مستقردرجنوب كشورقرارداد همكاری برای حفاظت ازمنافع انگلیس را امضاكردند.
درواقع ، باید گفت كه درعهد قاجارگذشته ازاین كه جذب نیروهای نظامی از ایلات نفوذآنان درنیروها ی نظامی راموجب شد.
بدین ترتیب دركنارعدم به وجودآمدن ارتشی مستقل ازایلات وبیگانگان، شاه قاجاردرراستای سـ*ـیاست قاجاری كردن ایران وفروش مناصب، فرماندهی وسرپرستی نیروهای نظامی را یابرعهده عناصرسیاسی می نهادند ویا به كسی می دادند كه بیشترین مبلغ را پرداخت می كرد. این نكته را محققان نیزمورد تاكید قرارداده ونوشته اند كه درعهد قاجاربرای تامین هزینه های دربار، فروش مقامات هم به كسانی كه بیشترین مبلغ راپرداخت نمایند، رواج داشته است. بدین صورت سـ*ـیاست جذب نیرو از ایلات وایالات تحت امر روسا وحكام و واگذاری فرماندهی ارتش به عناصرسیاسی درایران عهد قاجار ودخالت بیگانگان، ارتش را به عنوان ابزاری درجهت تحقق امیال عناصربالا سـ*ـیاست منظومه قدرت نشان می دهد.
منابع ومتون تاریخی نشان می دهد كه درعهد قاجار ایلات به سبب فراهم آوردن نیروهای نظامی ارتش درموضع قدرت قرارمی گرفتند وهمین امرنفوذ زیاد آنان را موجب می شد. گرانت واتسن نیز دركتابش درچند مورد با اشاره به قدرت نظامی حاكمان وایلات، نشان داده كه آنها ضمن تهدید امنیت سرزمین های تحت سلطه شاه، درمواردی از دادن مالیات وحتی تهیه سرباز برای ارتش شاه خودداری می كردند.
به طوركلی می توان اشاره كرد كه دردوره قاجاری جنگاوری ونظامی گری درایلات وعشایرباقی ماند، مهارت ایلاتی ها دراسب سواری وتیراندازی، سازمان نسبتاً مناسب قبیله ای و روح همبستگی ایلی، عواملی بودند كه ایل بزرگ به رهبری یك ایلخان پرتحرك وفعال رابه صورت یك واحد نظامی قوی وپرهیبت درمی آوردند. دراوایل سده نوزده (1179 تا 1279 ) افراد قبایل مختلف درارتش های قاجارشركت داشتند وازدهه 1260 به بعد فوج قزاق ازشاهسون ها، كردها وسایر ایلات تشكیل شد. اما حرفه نظامی گری درمجموع به نوعی به ركود دچارشد وافراد قبایل سعی كردند هرچه بیشتراز آن دور بمانند واین خود نشانه روابط خصمانه شان بادولت بود. درعوض از قدرت نظامی خود برای حمله به كاروان ها، آبادی ها ومقاومت دربرابرمقام های محلی استفاده كردند.
بدین سان ایلات همه ازطریق دادن وندادن نیرو در هرصورت دارای نفوذ اساسی درنیروهای نظامی بودند ومی توانستند ازاین طریق دربازی قدرت حاضرباشند. شاه ودیگرعناصرنیزمی توانستند ازقدرت نظامی برعلیه ایلات نیزاستفاده كنند. چنانچه طغیان سران طوایف خراسان، حاكم بخارا، محمد زمان از سران ایلات قاجار به سركردگی شاهزادگان، به فرمان شاه سركوب می شدند. یااینكه شاه بین سران ایلات اختلاف می انداخت ویااینكه ازآنان زن می ستاندو یا فرزندانشان را به گروگان می گرفت ویا به آنان رشوه می داد. تا ازاین طریق آنان را منكوب وحامی خویش گرداند.
امرخود رادرخدمت نایب السلطنه قرارداد. تا از این طریق ایشان (نایب السلطنه ) را در دستیابی به مقاصد سـ*ـیاسی اش یاری كند.
منبع: تبیان
نیروهای نظامی دردوران قاجاریه
رمان ۹۸ | دانلود رمان
نودهشتیا,بزرگترین مرجع تایپ رمان, دانلود رمان جدید,دانلود رمان عاشقانه, رمان خارجی, رمان ایرانی, دانلود رمان بدون سانسور,دانلود رمان اربابی,
roman98.com
