آشنایی با رسم و رسوم شب یلدا در شهر های ایران و جهان

~MOHADESE~ · 14/4/23

شب یلدا به آخرین شب فصل پاییز گفته می شود. این شب طولانی ترین شب سال نیز به حساب می آید و نشانگر پایان یافتن شب های طولانی و آغاز روزهای طولانی تر است. شب یلدا در بین ایرانیان از زمان های بسیار قدیم جایگاه ویژه ای داشته است. شب یلدا از زمان هخامنشیان و پادشاهی داریوش اول به تاریخ ایران اضافه شده است. جالب است که از آن زمان تا به حال آداب و رسوم شب یلدا در ایران از بین نرفته است و نسل به نسل این مراسم باستانی در بین مردم ایران برگذار می شود. آداب و رسوم شب یلدا در ایران و در اکثر شهرها بسیار شبیه به همدیگر است ولی اندک تفاوت هایی نیز دارد.

شب یلدا و معنای آن
قل از این که به بررسی آداب و رسوم شب یلدا در ایران بپردازیم بهتر است که با شب یلدا و معنای آن بیشتر آشنا شویم. یلدا به معنای زایش است و به شب یلدا در زمان های گذشته شب چله نیز گفته می شده است. در کتاب ابوریجان بیرونی به روز اول دی ماه خور گفته می شود. در تاریخ مسعودی نیز به روز اول دی ماه خره گفته می شود. خور و خره به معنای خرم است و نشان از اهمیت و جایگاه بالای شب یلدا در تاریخ ایران دارد.

از منظر نجومی شب یلدا از غروب روز آخر فصل پاییز تا سپیده دم روز اول فصل زمستان ادامه پیدا می کند. آداب و رسوم شب یلدا در ایران به این صورت است که افراد به خانه بزرگتر فامیل که معمولا پدر بزرگ یا مادر بزرگ است می روند و با تهیه کردن شام های مفصل و خوراکی ها و میوه های خوشمزه و رنگارنگ این شب را در کنار یکدیگر جشن می گیرند. خوردن این تنقلات به همراه خاطره تعریف کردن بزرگ ترها برای افراد جوان تر و همچنین فال گیری،‌ حافظ خوانی و شاهنامه خوانی از جمله آداب و رسوم شب یلدا در ایران به شمار می آیند.

~MOHADESE~ · 14/4/23

شب یلدا در خانه پدربزرگ و مادربزرگ
بدون شک یکی از مهم ترین آداب و رسوم شب یلدا در ایران سپری کردن و جشن گرفتن در خانه پدربزرگ و مادر بزرگ است. اگر پدر بزرگ و مادر بزرگ تان در قید حیات هستند بهترین مکان برای جمع شدن اعضای خانواده خانه آنها می باشد. جمع شدن همه فامیل در خانه یکی از بزرگان یکی از آداب و رسوم ایرانی ها در شب یلدا می باشد که حتی برای خارجی ها نیز جذابیت دارد. با توجه به اینکه در کجای ایران باشید معمولا مادر بزرگ یا مادرتان برای شام شب یلدا برنامه ویژه ای دارد و غذای محلی مورد علاقه تان را می پزند.

افراد کم سن و سال به بزرگترها در چیدن سفره و پهن کردن خوراکی های خوشمزه کمک می نمایند. تعریف کردن خاطرات توسط افراد بزرگتر جمع، فال گیری، شاهنامه خوانی، حافظ خوانی و غیره از مهم ترین آداب و رسوم ایرانی های در شب یلدا می باشد.

شب یلدا در اصفهان
مردم اصفهان به شب یلدا اهمیت زیادی می دهند و این شب را در کنار عزیزان و اعضای خانواده شان جشن می گیرند. آداب و رسوم شب یلدا در ایران به ویژه در شهر اصفهان رنگ و بوی خاصی دارد. در رسم های قدیمی شهر اصفهان آمده است که فصل زمستان به دو بخش چله کوچک و چله بزرگ تقسیم می شود. چله بزرگ از اول دی ماه تا ۱۰ م بهمن ماه گفته می شود و چله کوچک از ۱۰ م بهمن تا ۳۰ م این ماه ادامه دارد.

جالب است بدانید که به شب یلدا در اصفهان چله زری نیز گفته می شود در حالی که در سایر نقاط ایران به شب یلدا عمو چله می گویند. با توجه به اینکه در گذشته تمامی موجودات و اشیا را با دسته بندی مذکر و مونث تقسیم بندی می کرده اند شب یلدا را نیز عده ای مونث می دانند و عده ای دیگر مذکر.

اصفهانی ها در شب یلدا سفره های رنگارنگی با حضور میوه هایی همچون هندوانه و انار آ«اده می کنند و با پختن شام های محلی و مفصل این شب را در کنار اعضای خانواده شان جشن می گیرند. هندوانه در آداب و رسوم شب یلدا در اصفهان نمادی از خورشید است و با قرار دادن آن بر سفره های خود نمادی از خورشید را در کنار خود قرار می دهند.

~MOHADESE~ · 14/4/23

شب یلدا در آذربایجان شرقی
آذری ها نیز مانند سایر مناطق ایران به شب یلدا اهمیت خاصی می دهند و هر سال این مراسم را با آداب و رسوم خاصی برگذار می کنند. شب یلدا در آذربایجان شرقی مردم هندوانه ای به نام چیلله قارپیزی نوش جان می کنند. این مردم معتقدند که با خوردن این هندوانه لرز و سوز سرما دیگر تاثیری بر روی بدنشان ندارد و تا آخر زمستان سرما نخواهند خورد. یکی دیگر از آداب و رسوم شب یلدا در ایران و در شهر آذربایجان شرقی این است که اعضای خانواده برای نو عروس خانواده شان طبق های هدیه به عنوان چشم روشنی ارسال می کنند.

محتویات این طبق ها یا خوانچه ها شامل شیرینی، پرتقال، سیب، انار، هندوانه، آیینه، پارچه توری و پولکی و غیره می شود. با ارسال کردن این طبق ها افراد سری به خانه عروس و داماد می زنند و با نواختن موسیقی های محلی به جشن و پایکوبی می پردازند. هنگامی که طبق ها آماده ارسال می شود افرادی مسئولیت بردن آنها را به خانه عروس بر عهده می گیرند. مادر عروس نیز که در خانه عروس حضور دارد هنگام تحویل گرفتن طبق ها به عنوان شادباش به فرد آورنده طبق شیرینی یا هدیه ای می دهد. فردای شب یلدا نیز با دعوت کردن تمام زن های فامیل به خانه عروس با این طبق ها جشن مختصری برگذار می شود.

شام شب یلدا در آذربایجان شرقی شامل برنج، مرغ،‌ آش شیر می شود. به عنوان تنقلات نیز معمولا قاورقا یا همان گندم برشته، آجیل، لبو، هویج، ‌هندوانه، انار، سیب،‌ حلوای گردو، خربزه، انگور، کشمش،‌ بادام، سنجد و غیره نوش جان می شود. یکی از رسم های مردم آذربایجان در شب یلدا این است که فرد بزرگ فامیل هنگام قاچ کردن هندوانه می گوید قادا بلامیزی بو گئجه کوسَدوخ یعنی بلای خودمان را امروز بریدیم و نشان از دور کردن بلاهای مختلف از اعضای خانواده دارد.

~MOHADESE~ · 14/4/23

شب یلدا در تهران
هندوانه و انار به عنوان نمادهای اصلی شب یلدا در تهران به شمار می آیند و تقریبا تمام مردن در سفره های خود این دو میوه را حداقل قرار می دهند. آداب و رسوم شب یلدا در ایران همراه است با خوردن خوراکی ها و تنقلات خوشمزه و سپری کردن این شب عزیز در کنار اعضای خانواده و دوستان. مردم تهران نیز در شب یلدا با جمع شدن در خانه بزرگ تر های فامیل و با خوردن شام های خوشمزه و میوه هایی همچون هندوانه، انار، ‌خرمالو،‌ سیب، نارنگی و غیره به همراه آجیل های رنگارنگ و مخلوط، به همراه مراسمی همچون فال گیری، حافظ خوانی و شاهنامه خوانی اوقات خوشی را تجربه می نمایند.

صحبت از شب یلدا که به میان می آید همه به دنبال بهترین جاذبه ها برای برگزاری آداب و رسوم شب یلدا در ایران هستند تا یک شب فوق العاده و فراموش نشدنی را سپری کنند. اگر شب یلدا در تهران هستید و فرصتی ندارید که در کنار اعضای خانواده در یک خانه جمع شوید و یا حتی به به همراه آنها هستید ولی می خواهید بیرون از خانه شب یلدا را جشن بگیرید.
به غیر از کافه ها و رستوران ها، کتاب فروشی ها و شهرکتاب ها جز بهترین جاذبه های ایران برای شب یلدا به شمار می آیند. بسیاری از این کتاب فروشی ها با هماهنگی قبلی از هنرمندان برجسته دعوت می کنند تا از کتاب یا آخرین اثر هنری خود رونمایی نمایند و همچنین مردم فرصت مناسبی برای دیدار با آنها داشته باشند. خانه هنرمندان در پارک ایرانشهر یکی از همین محل ها است. این سبک مراسم ها در شب یلدا مختص تهران نیست و در اکثر شهرهای ایران و مراکز فرهنگی و هنری برگذار می شود. اجرای موسیقی محلی در هر شهری می تواند جز بهترین برنامه های شب یلدا آن شهر به حساب بیاید که می توانید همراه با اعضای خانواده تان اوقات خوشی را در کنار آنان سپری کنید.

~MOHADESE~ · 14/4/23

یکی از بهترین جاذبه های ایران برای شب یلدا برج میلاد تهران است. شب یلدا در برج میلاد مراسم خاصی برگذار می شود. رستوران برج میلاد در آخرین طبقه این برج علاوه بر نمای دیدنی از شهر تهران هر ساله برنامه ویژه ای برای شب یلدا نیز برگذار می نماید. با مراجعه به سایت هایی همچون تخفیفان یا نت برگ می توانید از مدتی قبل برای وعده غذایی خود در رستوران برج میلاد برنامه ریزی نمایید. از دیگر مناطق جذاب تهران برای گذراندن شب یلدا می توان به عمارت مسعودیه اشاره نمود. عمارت مسعودیه تهران با داشتن فضایی دلنشین و معماری قدیمی خود یادآور خاطرات خوب گذشته است.

اطراف این عمارت کافه های بی شماری وجود دارند که می توانید به همراه دوستان تان شب خاطره انگیزی را در شب یلدا سپری نمایید. اگر به دنبال فضای باز نیز هستید می توانید از پارک های بی شمار تهران لـ*ـذت ببرید. پارک آب و آتش، بـ*ـو*ستان گفت و گو، تئاتر شهر، ملت و غیره جز پارک هایی هستند که معمولا مراسم خاصی را برای شب یلدا برگذار می نمایند.

شب یلدا در کرمانشاه
شب یلدا در کرمانشاه رنگ و بوی دیگر دارد. مردم کرمانشاه تا پاسی از شب بیدار مانده و با خواندن شعر و غزل های حافظ و همچنین تعریف کردن قصه های قدیمی و جذاب شب یلدا را در کنار اعضای خانواده و دوستانشان سپری می کنند. میوه هایی که در شب یلدا در کرمانشاه خورده می شود همه نمادی از خورشید هستند. میوه هایی همچون هندوانه، انار، سیب سرخ، لیمو زرد. در این شب قصه های همچون شیرین و فرهاد، رستم و سهراب، حسین کرد شبستری، در بین مردم کرمانشاه رواج دارد و با خواندن این قصه ها و اشعار سرگرم می شوند. آداب و رسوم شب یلدا در ایران همراه است با خوردن خوراکی ها و تنقلات خوشمزه. در کرمانشاه نیز تنقلاتی همچون نان پنجره ای،‌ نان کاک، نان برنجی، آجیل مشکل گشا، ‌راحت الحلقوم و غیره نوش جان می شود.

~MOHADESE~ · 14/4/23

شب یلدا در خراسان جنوبی
شب یلدا در خراسان جنوبی همراه است با آداب و رسوم خاصی که مخصوص خود مردم خراسان جنوبی است. به عنوان مثال یکی از آداب و رسوم شب یلدا در ایران و در خراسان جنوبی مراسم کف زدن است. برای مراسم کف زدن ریشه گیاهی به اسم چوبک را که به آن بیخ نیز می گویند، ابتدا در آب خیس می کنند و پس از چندبار جوشاندن آن را در ظرفی به نام تغار می ریزند.

مردها و جوان ترهای فامیل با دسته ای از چوب های نازک درخت انار که به آن دسته گز گفته می شود، این مایع را در ظرف تغار به قدری هم می زنند که کف کند. برای اینکه این مایع به خوبی کف کند این مراسم باید در هوای سرد صورت بگیرد. کف این مایع را به همراه شیره انگور یا شکر شیرین می کنند و با ریختن مغز گردو و پسته درونش آن را تبدیل به یک شیرینی بسیار خوشمزه می نمایند.

شب یلدا در قزوین
مردم قزوین نیز آداب و رسوم مخصوص به خودشان برای شب یلدا را دارند. شب یلدا در قزوین در خانه بزرگ تر های فامیل سپری می شود. مردم زمانی که می خواهند به خانه بزرگ تر فامیل بروند همراه خود میوه های خشک و میوه های سرخ رنگ می برند که به آنها شب چره می گویند. شام شب یلدا در قزوین معمولا سبزی پلو با ماهی دودی است. تنقلات و خوراکی های خوشمزه ای همچون کشمش، گردو، تخمه، آجیل مشکل گشا، انجیر خشک و غیره در شب یلدا در قزوین مورد استفاده مردم قرار می گیرد و انها با این خوراکی های خوشمزه شب یلدا خود را صبح می کنند. یانوان سالخورده قزوینی اعتقاد جالبی دارند که اگر در شب یلدا ننه سرما گریه کند باران خواهد بارید، اگر پنبه های لحاف بیرون بریزد برف خواهد بارید و اگر گردنبند مروارید ننه سرما پاره شود تگرگ خواهد بارید.

~MOHADESE~ · 14/4/23

شب یلدا در مرکزی
آداب و رسوم شب یلدا در ایران و شهرهای مختلف آن به صورت کلی بسیار شبیه به یکدیگر است و تنها مراسم های متفاوتی ممکن است که برگذار شود. به عنوان مثال شب یلدا در مرکزی به این صورت سپری می شود که مردم به خانه بزرگتر فامیل رفته و دور کرسی جمع می شوند و با خوراکی های خوشمزه ای که در سینی های مسی آماده شده اند همچون انار، هندوانه، آجیل های مخلوط، انگور، تخمه، کشمش و غیره از خود پذیرایی می کنند. بزرگترهای جمع معمولا در شب یلدا برای سایرین اشعاری از حافظ یا سعدی را می خوانند یا به شاهنامه خوانی می پردازند.

شب یلدا در کویرهای ایران
گذراندن شب یلدا در کویرهای ایران می تواند جز بهترین جاذبه ها برای برگزاری آداب و رسوم شب یلدا در ایران باشد. از مهم ترین کویرهای ایران می توان به کویر مصر، مزینان، کلوت های شهداد، شهرها و روستاهای اطراف کویر اشاره نمود. علاوه بر خریدن تور مسافرتی می توانید خودتان شخصا نیز برای رفتن به کویر در شب یلدا برنامه ریزی نمایید. در صورتی که به همراه تور قصد سفر ندارید و می خواهید خودتان به همراه چند تن از اعضای خانواده تان به تفریح و گشت و گذار در کویر بپردازید حتما از قبل خوراکی ها و میوه های مخصوص شب یلدا را آماده کنید تا بهترین تجربه ممکن را داشته باشید.

اگر قصد دارید شب یلدا در کویرهای ایران و یا روستاهای اطراف آنها بمانید بهتر است که محل اقامت تان را حتما از قبل هماهنگ کرده و رزرو کرده باشید. در نزدیکی کویر مصر و مزینان اقامتگاه های بوم گردی بسیاری وجود دارند که می توانید شب یلدا را در آنها سپری کنید. روستای هد در جندق اصفهان از بهترین جاذبه های ایران برای شب یلدا به شمار می رود. سایر شهرهای کویر ایران مانند میبد یزد و عقدا نیز مراسم های مخصوصی برای شب یلدا همچون آتش روشن کردن و نواختن موسیقی دارند. در اطراف این شهرها مکان های تاریخی فوق العاده ای همچون نارین قلعه، چاپارخانه، یخچال خشتی و غیره وجود دارد که بازدید از آنها و استفاده از اقامتگاه های سنتی آنها در شب یلدا تجربه بسیار جدید و دلنشینی برای شما خواهد بود.

~MOHADESE~ · 14/4/23

آداب و رسوم شب یلدا در ایران با دیگر کشورها چه فرقی دارد؟
شاید باور نکنید اما شب یلدا در کشورهای دیگر نیز جشن گرفته می شود!‌ شب یلدا که یکی از قدیمی ترین و معروف ترین جشن ها و مراسم های ایرانی است در کشورهای دیگر نیز مورد توجه قرار می گیرد. شب یلدا به عنوان طولانی ترین شب سال شناخته می شود و نشانگر پایان یافتن فصل پاییز و آغاز فصل زمستان است. جالب است بدانید که در هنگام شب یلدا خورشید از خط استوای زمین بیشترین فاصله را دارد و همین باعث می شود که در نیم کره جنوبی زمین فصل تابستان و در نیم کره شمالی زمین فصل زمستان آغاز گردد.

جشن شب یلدا در ایران در سایر کشورها به نام انقلاب زمستانی نیز شناخته می شود. این واقعه مهم در کشورهای زیادی تحت عناوین مختلف جشن گرفته می شود و مراسم های خاصی برای آن برگذار می گردد.

شب یلدا در پاکستان
یلدا در کشورهای دیگر همچون پاکستان جز مراسم های مهم و فرهنگی به شمار می آید. مردم پاکستان از زمان های گذشته در شب یلدا به دعا و نیایش می پرداخته اند. یکی از آداب و رسوم عجیب شب یلدا در کشور پاکستان این است که مردها در این شب به یک حمام مخصوص می روند. این حمام که مراسم عجیب و غریبی دارد به این ترتیب است که از صبح آخرین روز فصل پاییز آغاز شده و تا بعد از ظهر ادامه پیدا می کند. مردان در طی این حمام می ایستند و با گرفتن یک تک نان در دستانشان بر روی سرشان آب می ریزند. جشن شب یلدا در کشور پاکستان بعد از این حمام تازه آغاز شده و با آتش بازی ادامه پیدا می کند. در نهایت با خوردن یک شام مفصل جذاب مانند شکمچه بز مراسم شب یلدا در پاکستان رو به اتمام می رود.

~MOHADESE~ · 14/4/23

شب یلدا در افغانستان
شب یلدا در کشورهای دیگر مانند افغانستان نیز جشن گرفته می شود و همانند آداب و رسوم شب یلدا در ایران یکسری مراسمات خاص خود را دارند. این شب جز مراسم های اصلی مردم ایران زمین به شمار می رود اما در کشورهای همسایه که روزی جز خاک ایران نیز بوده اند هم جشن گرفته می شود. شب یلدا در افغانستان همراه است با سفره های رنگین و پر از خوراکی های خوشمزه. هندوانه و انار به عنوان میوه های اصلی در تمام سفره ها پیدا می شود.

همچنین آجیل های مخلوط و خوشمزه نیز یکی دیگر از عضوهای ثابت سفره های مردم برای شب یلدا در افغانستان به حساب می آیند. سرخی میوه های انار و هندوانه در نشانی از سرخی خورشید است. مردم افغانستان شب یلدا را در کنار اعضای خانواده شان سپری می کنند و در کنار آنها تا پاسی از شب به جشن و سرور می پردازند.

شب یلدا در تاجیکستان
شب یلدا در کشورهای دیگر همچون تاجیکستان نیز جشن گرفته می شود و همانند آداب و رسوم شب یلدا در ایران این شب را جشن می‌‌گیرند. با اینکه شب یلدا جز مراسم های قدیمی ایرانی بوده است اما امروزه شاهد آن هستیم که در کشورهای آسیا میانه نیز شب یلدا جشن گرفته می شود. به طور کلی می توان گفت که شب یلدا در اکثر کشورهایی که به زبان فارسی صحبت می کنند از اهمیت بالایی برخوردار است.

هندوانه و انار هم در تاجیکستان به عنوان نمادهای اصلی شب یلدا مورد استفاده قرار می گیرند. مردم تاجیسکتان با پختن شیرینی های خوشمزه و زیبایی در این شب که به شکل موجودات زنده هستند فرا رسیدن شب یلدا در گرامی می دارند. از دیگر آداب شب یلدا در تاجیکستان می توان به پر کردن جدار پنجره ها با پوستین، آویزان کردن چرم از سقف، پاشیدن گندم درون حیاط و فال گیری اشاره نمود.

~MOHADESE~ · 14/4/23

شب یلدا در شرق آسیا
شب یلدا که از نمادهای اصلی کش.رهای فراسی زبان است حتی در شرق آسیا نیز جشن گرفته می شود. یلدا در شرق آسیا یعنی نان برنجی!‌ اهمیت شب یلدا در کشورهای دیگر همچون چین، کره و ژاپن بالا است و مردم این کشورها و به طور کلی مردم شرق آسیا به آن اهمیت والایی می دهند. خانواده از نماد های اصلی شرق آسیا است و به همین خاطر مردم در شب یلدا در کنار اعضای خانواده شان جمع می شوند. در کشور چین مردم در کنار اعضای خانواده شان جمع شده و چای مخصوص به همراه نان برنجی می خورند. در کشور کره جنوبی نیز مردم با خوردن نان برنجی هایی که با لوبیا قرمز پخته می شود شب یلدا را جشن می گیرند.
یکی دیگر از آداب و رسوم کره ای ها در شب یلدا ریختن آب در دور و اطراف خانه است به نشانه دور کردن بدی ها و پلیدی ها می باشد. در شرق آسیا افسانه ای وجود دارد که می گوید در شب یلدا یک روح شکارچی به خانه ها در روستاها سر می زند تا غذایی برای زمستان خود جمع آوری کند. به همین خاطر است که مردن با ریختن آب که نشانه پاکی است سعی بر دور کردن این روح از خانه خود می نمایند.

شب یلدا در ژاپن
شب یلدا در ژاپن با نام توئوجی شناخته می شود. جشن یلدا در کشورهای دیگر همچون ژاپن آداب و رسوم مخصوص به خود را دارد. یلدا نشانگر پایان یافتن فصل پاییز و آغاز فصل زمستان است. در فصل زمستان به مرور طول روزها بلندتر شده و خورشید جلوه بیشتری پیدا می کند. در واقع جشن شب یلدا به سپاس از خورشید نیز برگذار می گردد. مردم ژاپن برای این شب به حمام های خاصی می روند و با نارنج حمام می کنند. به اعتقاد مردم ژاپن این حمام باعث دور شدن انرژی های منفی می گردد و تا آخر فصل زمستان نیز سرما نمی خورند. انواع میوه و سبزی نیز جز عضوهای ثابت خوراکی های شب یلدا در ژاپن به حساب می آیند.

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

مدیر تالار فرهنگ

مدیر تالار فرهنگ

مدیر تالار فرهنگ

مدیر تالار فرهنگ

مدیر تالار فرهنگ

مدیر تالار فرهنگ

مدیر تالار فرهنگ

مدیر تالار فرهنگ

مدیر تالار فرهنگ

مدیر تالار فرهنگ

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین