چاروق دوزی

Tabassoum · 28/3/23

چاروق دوزی چیست؟
چاروق دوزی یکی از صنایع دستی اصیل و بسیار قدیمی ایران است که خاستگاه آن شهر زنجان بوده و از نظر شکل ظاهری شبیه به گیوه می باشد. چاروق، همان پاپوش است. گاهی به این کلمه، نام‌ “چاروق” یا “چارغ” هم گفته می شود. وقتی به این صنایع دستی اصیل نگاه می کنید شما را به یاد پاپوش چوپانان در روستاهای مختلف در دوران گذشته می‌اندازد. زمانی که هنوز صنعت کفش در شهرهای ایران گسترش پیدا نکرده بود، بسیاری از مردمان محلی به صورت دست ساز برای خود گیوه و پاپوش درست می‌کردند. چاروق هم یکی از این پاپوش ها است که به شهر زنجان نسبت داده شده است.

اپلیکیشن صنایع دستی
چاروق دوزی در شهر زنجان، قدمتی دیرینه دارد. اگر به زنجان سفر کنید و از بازارهای قدیمی در خصوص بازار کفاشان شهر دیدن نمایید، ردپایی از چاروق و انواع پاپوش که جزو صنایع دستی این شهر هستند را حتماً پیدا می کنید. از زمانی که صنعت کفش متحول شد، صنایع دستی چاروق زنجان هم به تدریج کمرنگ و کمرنگ تر شد. در جامعه امروزی در شهر زنجان به سختی می‌توانید کارگاهی را پیدا کنید که هنوز به هنر چاروق دوزی مشغول است.

چاروق دوزی زنجان
هنر چاروق دوزی در زنجان به خودی خود بسیار زیبا و تماشایی است. انواع پاپوش هایی که به عنوان چاروق تهیه می شوند در قسمت جلو به سمت بالا خمیده هستند و شبیه به یک قلاب دیده می شوند. این پاپوش ها پاشنه ندارند اما برخی از مدل های آن به صورت پاشنه دار ساخته می شود. برای رویه بالایی چاروق از چرم و نخ های ابریشمی استفاده می‌شود تا جلوه ‌ای زیباتری به پاپوش ها ببخشند.

چاروق دوزی به یک صنعت ماندگار تبدیل شده است اما امروزه صرفاً به عنوان صنایع دستی تاریخی در زنجان از آن یاد می شود. اگر می خواهید سوغاتی مخصوص زنجان را در سفر به این شهر تهیه کنید، بهترین گزینه در کنار خوراکی های خوشمزه زنجان، خرید انواع چاروق است. چاروق دوزی در شهر زنجان از دوران بسیار قدیم رواج داشته است. در آن زمان، تقریباً تمام قشرهای جامعه از این پاپوش ها استفاده می کردند. بیشترین افرادی که از چاروق به عنوان پاپوش برای کسب و کار خود استفاده می کردند که گروه کشاورزان و چوپانان بودند. این صنعت آن چنان رواج داشت که به عنوان یک حرفه شناخته می ‌شد و در بسیاری موارد، تعداد زیادی استاد کار هم در کارگاه ها مشغول به دوخت چاق و پاپوش بودند

Tabassoum · 28/3/23

چاروق دوزی، هم یک صنعت هنری است و هم می‌توان از آن کسب درآمد کرد. تمام شهرهای ایران به خاطر صنایع دستی بومی خود، به نوعی شهرت دارند. زنجان هم می ‌تواند از این هنر به نوعی بهره ببرد. دوخت انواع پاپوش و ارائه آن برای توریست ها و گردشگران می تواند به یک منبع درآمد زا تبدیل گردد. وقتی از رشته‌های سیم گلابتون با درخشش منحصر به فرد برای دوخت چاروق استفاده می شود، جنبه زیبایی شناسی این صنایع دستی بیشتر جلوه می کند.

هنر چاروق دوزی
برای صنعت چاروق دوزی به لوازم و وسایل خاصی نیاز است. یکی از این لوازم، تیغه فلزی است که برای برش چرم و شکل دادن به آن استفاده می شود. به این تیغه، گزن گفته می شود. طول این تیغه، 17 تا 20 سانتی متر است و ضخامت های متفاوتی دارد. از دیگر لوازم مورد نیاز برای تهیه صنایع دستی چاروق، وسیله ای به نام چرمکی است. با این ابزار، ضربه هایی را روی چرم وارد می کنند یا به اصطلاح، آن را می کوبند. برای چاروق دوزی به چکش و گاز انبر هم نیاز است.

یکی از ابزارهای مهم در این صنعت، قلاب است که برای دوخت رویه پاپوش ها به کار می رود. یکی دیگر از ابزارهای پرکاربرد در این صنعت، میله ای فلزی است که برای سوراخ کردن چرم به کار می رود و به آن، درفش گفته می شود. علاوه بر لوازم و وسایلی که در بالا برای صنعت چاروق دوزی اشاره شدند، سایر ابزارها نظیر شانه چوبی، قیچی معمولی، سنگ مخصوص تیز کردن چاقو و چرم کش، برای تهیه این نوع صنایع دستی به کار می روند.

علاوه بر لوازم و وسایلی که به عنوان ابزار کار برای چاروق دوزی استفاده می ‌شود باید مواد اولیه ای برای این صنعت آماده شود. مواد اولیه شامل چرم، مقوا، چوب، پارچه و فلز است. چرم برای تهیه پاپوش چاروق، ماده اولیه مهم و اصلی به شمار می رود. توسط کارخانه های دباغی که در شهر زنجان وجود دارد، چرم مرغوب آماده می ‌شود. این چرم، معمولاً رنگ تیره مایل به قرمز دارد. قسمت رویه و پاشنه چاروق از چرم ساخته می شود اما به تدریج، تغییراتی در مصرف چرم برای این صنعت ایجاد شده است و فقط پاشنه و کفی چاروق از چرم تهیه می شود.

Tabassoum · 28/3/23

اگر به مدل های اجرا شده از صنعت چاروق دوزی در زنجان نگاه کنید، آنچنان جذاب و خیره کننده هستند که گاهی فراموش می کنید این صنایع دستی متعلق به یکی از شهرهای ایران می باشد. صنایع دستی چاروق را می توانید در فروشگاه های آنلاین صنایع دستی یا مغازه های صنایع دستی شهر زنجان پیدا کنید. زیبایی‌های این پاپوش ها توصیف ناپذیر هستند. مدل های متنوعی از انواع چاروق در بازار وجود دارد. فقط کافیست که به سلیقه خود، یکی از آنها را انتخاب کنید. به عنوان یک هنر دستی درآمدزا، چاروق دوزی اگر با خلاقیت همراه باشد به سرعت می تواند جای خود را در میان مشتریان بازار هدف باز کند. خلاقیت در طراحی انواع چاروق، استفاده از لوازم تزئینی یا طرح های جدید محبوبیت این صنایع‌ دستی را دو چندان می کنند. اگر چه صنعت چاروق در زنجان بسیار کم رنگ تر شده است، اما با یک حساب و برنامه‌ریزی دقیق می‌توان رونق را به این صنایع دستی بازگرداند.

صنایع دستی چاروق دوزی در رنگ ها و طرح های متنوع همیشه مشتریان خاص خود را داشته است. از این پاپوش ها برای داخل منزل یا هدیه دادن به راحتی می توانید استفاده کنید. لازم نیست چاروق را بپوشید و در خیابان رفت و آمد کنید؛ همین که از این پاپوش ها به عنوان کفش رو فرشی استفاده کنید، جذابیت خاصی دارد و احساس خوشایندی را به شما منتقل خواهد کرد. زیباترین طرح و نقش ها برای چاروق دوزی استفاده می شود. اشکال هندسی، دوخت طرح بته جقه و دوخت های زیگزاگ و پیوسته موجب زیباتر شدن رویه انواع چاروق می شوند.

چاروق دوزی در ایران
چاروق دوزی در ایران یک صنعت شناخته شده است که متأسفانه مورد کم لطفی های قرار گرفته است. چاروق به نوعی پاپوش رنگارنگ گفته می شود. خاستگاه این صنایع دستی زیبا، شهر زنجان است اما می توان نمونه هایی از آن را در استان خراسان شمالی هم مشاهده کرد. صنایع دستی چاروق و دوخت انواع پاپوش های رنگی جزو سوغات این شهرها محسوب می‌شوند. مطالعات تاریخی و تحقیقات نشان داده که این هنر به دوران ساسانیان باز می گردد. همانند سایر صنایع دستی، هنر و صنعت چاروق هم در دوره صفویان رونق زیادی پیدا کرد. لوازم و وسایل مورد نیاز برای چاروق دوزی بسیار به لوازم صنعت کفش شباهت دارد. برای تهیه چاروق از نخ گلابتون، نخ ابریشم و چرم استفاده می شود. سبک تهیه و دوخت انواع چاروق در شهرستان زنجان یا سایر شهرهایی که این هنر را دنبال می‌کنند متفاوت است. اهمیت این صنایع دستی به اندازه ‌ای است که در فهرست میراث فرهنگی به ثبت رسیده است.

اگر به شهر زنجان سفر کنید می توانید چاروق دوزی را به عنوان سوغات مخصوص این شهر خریداری کنید. در جامعه امروزی که صنایع دستی جایگاه ویژه‌ای دارند، انواع پاپوش چاروق هم جایگاه خوبی دارد. خانم ها بخصوص به این صنایع دستی رنگارنگ بسیار علاقه مند هستند. رنگ های جذاب و هیجان آور که برای چاروق به کار می روند نظر هر مخاطب را به خود جلب می کنند. اگر بتوان این هنر را زنده نگه داشت، کارگاه های تهیه چاروق می توانند به عنوان یک منبع درآمد زا در گروه کسب و کارهای صنایع دستی گسترش پیدا کنند.

Tabassoum · 28/3/23

دراصطلاح محلی ترکی زنجان چاروق را «چارخ» تلفظ می‌کنند. چاروق اکنون درزنجان به صورت یک صنعت دستی ظریف ساخته و عرضه می‌شود. چاروقی که در ادبیات ما از آن نام برده‌اند (چارقت دوزم کنم شانه سرت «مولوی») یا در قدیم مورد استفاده بود، بیشتر شبیه به چاروق‌های شمال خراسان بوده که هنوز اصالت خود را حفظ کرده‌است.

توصیف چاروق
ویرایش
چارق از صنایع هنری، دستی و تزئینی به‌شمار می‌رود. چاروق ظریف فرم وشکل خاصی دارد و با مواد اولیه ویژه‌ای که صرفاً برای راه رفتن روی قالی و اطاقهای مفروش ساخته می‌شود که سابقاً پشت بسته و بدون پاشنه بود؛ ولی چند سالی است که به صورت نعلین و پانه دار ساخته می‌شود و فقط کف آن از چرم و رویه آن برنگهای مختلف از نخهای ابریشمی و سیم گلابتون بافته و تزئین می‌شود.

تاریخچه
استاد آزاد علی محمدی در زنجان در مورد سابقه چاروق دوزی می‌گوید: چاروق دوزی از خیلی قدیم متداول بود و کشاورزان خودشان آن را از چرم خام درست می‌کردند ولی بعدها چرم پخته بکار گرفته شد، ولی به صورت امروزی شاید کمتر از صد سال است که تولید می‌شود. قبل از همه در زنجان استاد کاری بود بنام جعفر که در این زمینه کار می‌کرد. بعد از او شخصی بنام رضا این کار را دنبال کرد. سپس استاد اصغر خطیبی این صنعت دستی را متحول و چاروق‌های امروزی را در هفت مدل ابداع و معرفی کرد. (در حال حاضر حداکثر دو یا سه مدل از مدل‌های معرفی شده وی به بازار عرضه می‌شود) او خود می‌گفت برای نخستین بار قالب‌های این پای‌افزارها را از گل (مخلوط خاک و آب) درست کرده و برای تهیهٔ قالب‌های چوبی در اختیار قالب سازان گذاشته‌است. همچنین در تهیه نخ‌های تابیدهٔ ابریشمی که در تهیهٔ رویهٔ چاروق‌ها از آن استفاده می‌شود، رشته‌های سیم گلابتون را برای اولین بار به کار برده بود. کارگاه چاروق دوزی استاد خطیبی برای مدتی طولانی تنها کارگاه عرضه‌کننده چاروق‌های روفرشی در زنجان بود و ۷–۶ نفر شاگردان استاد با وی همکاری می‌کردند. اگر چه کارگاه چاروق دوزی که استاد خطیبی بنا گذاشته بود در حوالی سال‌های ۵۴–۱۳۵۳ خورشیدی به دلیل بیماری استاد تعطیل شد، لیکن شاگردان باذوق استاد عرضهٔ این هنر را ادامه دادند. قدیمی‌ترین شاگرد استاد خطیبی، آقای آزاد علی محمدی بود که این حرفه و رموز آن را بسیار خوب فرا گرفت و خود به‌طور مستقل کارگاهی دایر کرد. در حال حاضر وی استادی شایسته در این صنعت است. سایر شاگردان نیز بعد از تعطیلی کارگاه مذکور، بعضاً با حمایت سازمان میراث فرهنگی، اقدام به عرضهٔ این هنر کرده و می‌نایند؛ و نیز در خراسان رضوی که مهد چاروق می‌باشد تنها چندین نفر استاد این حرفه زینتی می‌باشند؛ و در شهرستان قوچان هم‌اکنون کمتر از ۵ استاد چنین صنعت را دوباره زنده نموده‌اند.[۲]در حال حاضر کارگاهی در شهر قوچان به صورت سفارشی چاروق دوزی می‌کند.[۳][۴]

Tabassoum · 28/3/23

چاروق عبارت از پاپوش و پای افزار است که از قدیم الایام مورد استفاده بوده و به اشکال مختلف و تهیه و ساخته می شده و قسمت اعظم ساختمان آن درقدیم از چرم بوده است. در فرهنگ معین تحت عنوان چاروق چنین نوشته شده است« چارق { ترکی = چارغ = چاروق} کفش چرمی که بندها بساق پا پیچیده می شود. پا تا به، پالیک.» در زیر این شرح چاپ شده است.

در اصطلاح محلی به لهجه ترکی چاروق را ( چارخ) تلفظ می کنند. چاروقی که مورد نظر ماست و هم اکنون در زنجان بصورت یک صنعت دستی ظریف ساخته و عرضه می شود با چاروقی که در ادبیات ما از آن نام برده اند (چارقت دوزم کنم شانه سرت «مولوی») یا در قدیم مورد استفاده بود، بکلی مغایر و کاربرد آن نیز متفاوت است. چارق در گذشته نوعی کفش و پاپاوش بوده که از چرم ساخته می شده و در روستاها بیشتر چوپانان از آن استفاده می کرده اند و اغلب بدون پاشنه بود، با تسمه هائی که به ساق پا می پیچیده اند. درسالهای اخیر نیز در زنجان نوعی از چاروق ساخته می شد که رویه آن از چرم قرمز رنگی بود که دباغ های زنجان با دست عمل می اوردند و کارخانه ای نبود. این نوع چاروق بدوت تسمه و بند بوده است با نوک عقابی برگشته و در آن هنگام که بازار کفاشان زنجان رونقی داشت و کفش ماشینی در کار کفش دوزی و کفاشی وقفه ایجاد نکرد. یعنی تا ۲۰ سال پیش، ازاین نوع چاروق ساخه می شد ولی امروز بطور کلی مترک شده و دیگر کسی از آن نو چاروق درست نمی کند.

چاروق ظریف که مورد نظر و موضوع بحث ماست فرم و شکل خاصی دارد با مواد اولیه ویژه ای که صرفا برای راه رفتن روی قالی و اطاقهای مفروش ساخته می شود که سابقاً پشت بسته و بدون پاشنه بود ولی چند سالی است که بصورت نعلین و پاشنه دار ساخته می شود و فقط کف آن از چرم و رویه آن به رنگهای مختلف از نخهای ابریشمی و سیم گلابتون بافته و تزئین می شود.

Tabassoum · 28/3/23

بمنظور بررسی این صنعت ظریف نوپا در تنها کارگاه کوچکی که تولید چاروق می پردازد پای صحبت استاد آزاد علی محمدی می نشینیم. در مورد سابقه چاروق دوزی می گوید:

چاروق دوزی از خیلی قدیم متداول بود و کشاورزان خودشان آن را از چرم خام درست می کردند ولی بعدها چرم پخته بکار گرفته شد، ولی بصورت امروزی شاید کمتر از صد سال است که تولید می شود قبل از همه استاد کاری بود بنام جعفر که در این زمینه کار می کرد.

بعد از او شخصی بنام رضا این کار را دنبال کرد و سپس آقای اصغر خطیبی که استاد من بود در این زمینه فعالیت داشت که تا ۶ سال پیش تنها کارگاه چاروق دوزی زنجان را اداره می کرد و من تنها شاگرد این کارگاه بودم که از ۱۸ سالگی با ایشان همکاری می کردم و بعدها شاگرد دیگری نیز وارد کارگاه شد پس از ۷ سال شاگردی و کار با استاد رموز کار را آموختم و خود کارگاهی مستقل دایر کردم و پنج سالی هست که خودم در این کارگاه فعلا تنهاکارگاه چاروق زنی زنجان است کار می کنم زیر استاد اخیراً کارگاهش را تعطیل کرده و بکار دیگری روی آورده است.

ما قبلاً چاروق ها را بصورت پت بسته و بدون پاشنه درست می کردیم و امروزه بصورت دمپائی و پاشنه بلند تهیه می کنیم مگر اینکه کسی سفارش داده، بخواهد بصورت سابق برایش بدوزیم.

الف) ابزار کار:

ابزار کار و وسایل مورد استفاده برای تهیه چاروق بشرح زیر است:

۱) گزن ( اصطلاح محلی گعزن) قطعه فلزیست مثل تیغه کارد بطول ۱۷ تا ۲۰ سانتیمتر و به ضخامت ۱/۵ میلیمتر و پهنای ۳ سانتیمتر که یک سر آن با پیچیدن پارچه بصورت درآمده و سر دیگر آن با زاویه ای در حدود ۶۰ درجه بصورت تیغه تیزی درآمده که برای بریدن چرم بکار میرود.

۲) چرمکی وسیله ای فلزی و برای کوبیدن چرم است و حدود ۱۶ سانتیمتر طول داشته ، قطرش در زول آن متفاوت است.

۳) چکش برای میخکوبی و جا کردن قالب در چاروق با شکل مخصوصی نظیر چکش کفاشان(شکل ۳).

۴) قلاب - میله ای است فلزی دارای دسته چوبی است و نوک میله بصور قلاب درآمده که برای یافتن رویه چاروق بکار میرود.

۵) درفش - میله ای فلزی است دارای دسته چوبی که نوک میله به پهنای ۲ میلیمتر بصورت تیغه درآمده و برای سوراخ کردن چرم بمنظور دوختن و تعیین مسیر سوزن و نخ دوخت بکار میرود.

۶) گازانبر (میخ کش) نظیر گازانبر نجاری با اندازه کوچکتر از آن.

۷) گاز چرم کش که دارای ساختمان ویژه ای است که گوشه ها و لبه های چرم را با آن محکم کشیده و روی قالب چوبی سوار و با میخ محکم می کنند.

۸) شانه چوبی برای شانه کردن گل های روی چاروق.

۹) قیچی معمولی برای بریدن آستری و نخ و مقوا و غیره.

۱۰) سنگ چاقو تیز کنی باصطلاح محلی بلر برای تیز کردن گزن یا نوک درفش.

۱۱) قالب چوبی به اندازه های مختلف.

Tabassoum · 28/3/23

مواد اولیه لازم برای تهیه و ساختن چاروق دو دسته است اول موادیکه درساختمان کف و تـ*ـخت و پاشنه چاروق بکار میرود دوم موادیکه درساختمان رویه مورد مصرف دارد.

اول : مواد مصرف در کف و پاشنه

۱) چرم - چرمی که برای ساختن چاروق بکار می رود، توسط دباغی های خود زنجان تهیه می شود- چرم کارخانه ای بدرد این کار نمی خورد- این چرم صرفاً از پوست گاو تهیه می شود و اغلب برنگ قرمز آماده و عرضه می گردد. در ساختمان چاروق های سابق تمام کف و و رویه از چرم بود ولی امروزه فقط کف و پاشنه را چرم تشکیل می دهد و رویه از نخهای الوان ابرایشمی است بشرحی که ذکر خواهند شد.

۲) مقوا: مقوای مورد مصرف همان مقوای معمولی است که برای ساختن جعبه های کفش وشیرینی و غیره بکار میرود و آنرا بکار می برند و آنرا برای صاف بودن داخل چاروق و کف آن بکار می برند که روی آن با پارچه مخملی پوشیده میشود.

۳) فنر آهنی ( فلزی) بین پاشنه و پنجه چاروق بکار می رود برای جلوگیری از خم شدن و تا خوردن کفو تـ*ـخت چاروق (بین مقواو چرم).

۴) چوب: برای تهیه پاشنه از چوب استفاده می شود بدین ترتریب که چوب را بصورت پاشنه بارتفاع ۳ تا ۴ سانتیمتر و بابعاد مختلف بسته به اندازه و شماره چاروق، که قبلاً توسط نجارها ساخته شده است، خریداری و درساختمان چاروق بکار میبرند.

۵) پارچه مخمل: باری آستر چاروق و پوشش رویه پاشنه چوبی.

۶) میخ: باری اتصال کف چاروق به پاشنه و محکم کردن آستری بر روی پاشنه و اتصال چرم زیر پاشنه چوبی از میخ های چهار گوش زیر (میخ سایه) استفاده می شود.

دوم : مواد مورد مصرف در رویه چاروق:

۱) زیگزال زری دار: نوار باریکی است بصورت زیگزال که در تبریز بافتهو تهیه می شود و به دو رنگ زرد ( طلائی) وسفید ( نقره ای) درچاروق دوزی بکار میرود. در اطزراف رویه چاروق دو یا سه ردیف از این نوار با نخ به قسمت چرمی دوخته می شود و داخل پاشنه نیز به وسیله زیگزال زینت داده می شود.

۲) سیم گلابتون: جنس همان سیم گلابتونی که در کارهای زری دوزی مشهد یا گلدوزی بمنظور تهیه سجاده و جانمازی و رومیزی و غیره بکار میرود در رویه چاروق استفاهد می شود. سیم گلابتون از پاکستان وارد می شود و چاروق دوزها از تهران خریداری میکنند با خامت های متفاوت و رنگهای سفید (نقره ای) و زرد (طلائی) سیم گلابتون اکثراً بصورت مخلوط و تابیده شده با نخ ابریشم باری بافتن رویه چاروق بکار میرود.

Tabassoum · 28/3/23

۳) نخ ابریشم: نخ ابریشم برنگهای مختلف سفید، زرد، قرمز، مشکی، آبی، و سبز بکار گرفته می شود که برای یافتن رویه چاروق که به تنهائی و یا مخلوط و تایید شده با سیم گلابتون مصرف می شود.

۴) نخ دوخت: نخ قرقره معمولی که د ویا سه لایه بهم تابیده شده و برای دوختن زیگزال به قسمت چرمی رویه بکار میرود.

۵) نخ تابیده (اطلاح محلی ارش Arech) به قطر یک میلیمتر برای دوختن و جمع کردن ازاطراف چرم کف چاروق بشرحی که خواهد آمد.

ج) طرز تهیه و دوخت چاروق:

برای ساختن چاروق مراحل مختلفی وجود دارد به ترتیب زیر:

۱) قبلاً یک ورق چرم بزرگ را به اندازه ای مختلف که مورد نظر است مطابق شکل ۹ که نظیر شکل کف یا اطوری معمولی است و بریده و آنها را در ظرفی پر از آب خیس می کنند تا برای دوختن و قالب کشیدن نرمتر و آسانتر باشد.

۲) سپس هر یک از چرمهای خیس شده را از طول تا کرده و تقریبا از وسط کناره بـ*ـو*سیله درفش سوراخ می کنند تا هنگما دوختن اطراف چاروق قرینه و یک اندازه باشد.

۳) پس از این مرحله از یک سوراخ کناره با نخهای تابیده (ارش) شروع بکوک زدن می کنند تا بسوراخ قرینه برسند بطوریکه اولاً نخ از وسط ضخامت چرم عبور کند. بعبارت دیگر پس از دوخته شدن از کف چاروق، نمایان نبوده و دیده نمی شود. ثانیاً نخ را کمی می کشند تا اطراف چرم مثل سر یک کیسه یا لیفه قدری جمع شود و سپس برای صرفه جویی در مصرف چرم تکه کوچکی از چرم بشکل مربع به قسمت پاشنه دوخته می شود.

Tabassoum · 28/3/23

پس از اینکه چرم با ین صورت درآمد آنرا به قالب چوبی می کشند و بعداً اطراف چرم یعنی قسمتهای کوک شده را با گاز چرم کش گرفته و محکم میکشند و با میخ بر روی اقلب چوبی محکم میکنند، چرم در این مرحله هنوز خیس است ولی وقتی بقالب کشیده شد و می ماند تا خشک شود و شکل اصلی را بخود بگیرد.

۵) پس از خشک شدن چرم فنر- گذاری پاشنه شروع شده و از قالب خارج می شود.

۶) پس از خارج شدن از قالب مقوای کف چاروق چسبانده می شود و زیگزال اطراف چاروق (یک یا دو ردیف) دوخته شده و سپس مخمل داخل چاروق به صورت آستر چسبانیده می شود.

۷) پس از این مرحله پاشنه نیز بـ*ـو*سیله میخ به قسمت چرمی محکم شده ولی قبلاً بدنه پاشنه چوبی با پارچه مخملی پوشیده می شود (بـ*ـو*سیله چسب می چسبانند)

۸) پس از کشیده شدن آستر مجددا چاروق نیمه تمام به قالب چوبی کشیده می شود و برای یافتن رویه آماده می گردد.

۹) برای یافتن رویه قبلاً رشته نخی از نوک چاروق به قسمت کب قالبی چوبی بنام نخ شیرازه کشیده می شود که دو لایه است و درقسمت B سرنخهای شیرازه با میخ بر کعب قالب چوبی نشسته و محکم می شود.

۱۰) رویه چاروق را رشته نخهای بافته شده بصورت خطوط موازی و عمود بر شیرازه بفواصل ۵/۱ تا ۲ میلیمتر تشکیل میدهد ولی در بافتن رویه از یک رنگ نخ استفاده نمی شود بلکه این رشته نخهای موازی که در چاروق های نمره بزرگ به ۲۸ تا ۳۰ ردیف موازی می رسد حداقل از چهار رنگ تشکیل می شود که بصورت چهار یا پنج ردیف متوالی ازیک رنگ را شامل می شود و هر یک از این رشته ها با قلاب یا بصورت زنجیره ای بافته می شود و یا از نخ تابیده شده با سیم گلابتون نخ کشی می شود بدین ترتریب که یک سر نخ یا زنجیره به یک لبه چرم محکم شده و در وسط به نخ شیرازه محکم می گردد و با همان طول به لبه قرینه چرم متصل می ود.

۱۱) پس از تمام شدن رویه، اطراف نخ شیرازه بصورت قرینه سه ردیف قلاب دوزی می شود و به ترتیبی که جمعاً عرض قسمت بافته شده به حدود یک سانتیمتر می رسد و نخ شیرازه پوشیده شده و دیده نمی شود. ردیف اول و دوم بـ*ـو*سیله نخ ابریشم و ردیف سوم یا کنارهای شیرازه بـ*ـو*سیله سیم گلابتون بافته شده و سر این سه ردیف نخ از دو طرف بخود چرم محکم می شود.

Tabassoum · 28/3/23

پس از پایان کار رویه و شیرازه، دهنه چاروق بنام پرده بند بافته می شود که آنهم عبارت از چهار ردیف نخ موازی است از جنس نخ تابیده (ارش) که در وسط به شیرازه محکم می شود و سپس روی این چهار ردیف توسط نخهای ابریشمی به رنگهای مختلف بافته می شود بنحوی که عرض پرده بند نیز به یک سانتیمتر می رسد.

۱۳) ردیف آخری زیگزال به محل اتصال مخمل توئی و کناره چرم دوخته می شود.

۱۴) آخرین مرحله ساختن گل های رویه چاروق است. هر لنگه چاروق داری دو گل منگوله شکل اسیت که باصطلاح محلی (قوتاژلاGottaz) نامیده میشود یک گل در نوک پنجه و گل دبگر در محل تلاقی شیرازه و پرده بند تعبیه می شود و طرز ساخت آنها متفاوت است بدین معنی که گل نوک پنجه بطور جداگانه از طریق جمع کردن چند رشته نخ ابریشم که مثل جاروی کوچکی بسته می شود ساخته می شود و با قیچی یکدست شده و سپس با شانه چوبی شانه می شود تا پرزها از هم باز شده و بصورت منگوله درآید ولی گل روی پرده بند از جمع شدن سرنخهای پرده بند و شیرازه فراهم میاید و سپس از طریق شانه زدن بصورت گل در می آید بدیت ترتیب گل نوک پنجه بعد ازبافته شدن رویه نوک پنجه دوخته می شود و یک رنگ است ولی گل رویه پرده بند که دو رنگ است در جای خود محکم بوده و بعداً تعبیه می شود.

منبع: بیتوته و افتاب

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

دستیار تالار هنر

دستیار تالار هنر

دستیار تالار هنر

دستیار تالار هنر

دستیار تالار هنر

دستیار تالار هنر

دستیار تالار هنر

دستیار تالار هنر

دستیار تالار هنر

دستیار تالار هنر

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین