خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ با هدف ترویج فرهنگ کتاب خوانی و تقویت قلم عزیزان ایجاد شده است.
هدف ما همواره ایجاد محیطی گرم و صمیمی و دوستانه بوده
برای مطالعه کامل رمان‌ها و استفاده از امکانات انجمن
به ما بپیوندید و یا وارد انجمن شوید.

Tabassoum

دستیار تالار هنر
دستیار مدیر
گوینده انجمن
میکسر انجمن
  
عضویت
31/3/22
ارسال ها
1,149
امتیاز واکنش
5,520
امتیاز
283
محل سکونت
کنج اتاق:)
زمان حضور
25 روز 12 ساعت 1 دقیقه
نویسنده این موضوع
جاجیم بافی به عنوان یکی از صنایع دستی رایج در ایران است و از دیرباز بین خانواده های روستایی و عشایر رواج داشته است. جاجیم به عنوان زیرانداز، پلاس، فرش و رختخواب پیچ استفاده می شود و هم چنین هنگام کوچ عشایر برای بسته بندی و جابه جایی اسباب و لوازم و گاهی به عنوان بالاپوش گرم مورد استفاده قرار می گیرد.در ایران جاجیم را بیشتر بر روی کرسی و رختخواب های کنار اتاق می اندازند یا به عنوان رختخواب پیچ روانداز و حتی رویة لحاف از آن استفاده می کنند. حتی در برخی از خانواده های روستایی جاجیم را به عنوان چشم روشنی و جهیزیه نوعروسان هدیه می دهند.

جاجیم چیست؟

جاجیم یا جاجِم گونه ای زیرانداز دورویه است. جاجیم دست بافی است از پارچهٔ کلفت شبیه به پِلاس که از پلاس نازک تر است و آن را از نخ های رنگین و ظریف پشمی یا پنبه ای یا آمیزه ای از این دو می بافند.

بافت جاجیم به سبب ویژگی و تمایز آن نسبت به سایر بافته ها به جاجیم بافت معروف است . مواد اولیه آن پشم(Wool) است و بافت آن شبیه گلیم است، با این تفاوت که جاجیم در چهار تخته بافته می شود و پس از بافتن به هم متصل و دوخته می شود و همچنین برای بافت جاجیم، دستگاه (دار) را به صورت افقی روی زمین قرار می دهند. جاجیم گاه بافته ای یک رویه و گاه دو رویه است و این به سبب تارهای اضافی است که نقشمایه را به وجود می آورند. این تارها گاه در فاصله میان دو نقشمایه آزادانه در پشت بافته کشیده شده اند.

تاریخچه جاجیم بافی
تاریخچه هنر جاجیم بافی به طور دقیق مشخص نیست. با توجه به اینکه بافته ها و منسوجات پشمی به مرور زمان براثرسرما و گرما از بین خواهند رفت به این دلیل نمی توان گفت تاریخ دقیق آن مربوط به چه زمانی است. اما با توجه به پیشینه هنر نساجی که با توجه به مدارک کشف شده قدمت آن به ۶۵۰۰ سال پیش بر می گردد می توان حدس زد که قدمت هنر جاجیم بافی آنچنان فاصله زیادی با قدمت نساجی نداشته باشد.

جاجیم بافی به عنوان یکی از صنایع دستی رایج در ایران قدمت زیادی دارد و از دیرباز بین خانواده های روستایی و عشایر رواج داشته است. در استان های آذربایجان شرقی، اردبیل،زنجان، کرمانشاه،کردستان، همدان، لرستان و فارس این هنر بسیار رواج داشته. در نگاره ای متعلق به قرن هشتم، جاجیمی با نقش نوارهای مورب به چشم می خورد که از آن به عنوان روانداز استفاده می شده است. ایرانیان در گذشته جاجیم را بیشتر بر روی کرسی و رختخواب های کنار اتاق می انداختند یا به عنوان رختخواب پیچ، روانداز و حتی رویه لحاف از آن استفاده می کردند.


جاجیم بافی

 
  • تشکر
Reactions: Morad

Tabassoum

دستیار تالار هنر
دستیار مدیر
گوینده انجمن
میکسر انجمن
  
عضویت
31/3/22
ارسال ها
1,149
امتیاز واکنش
5,520
امتیاز
283
محل سکونت
کنج اتاق:)
زمان حضور
25 روز 12 ساعت 1 دقیقه
نویسنده این موضوع
جاجیم‌ها پرز ندازند و می‌توان از هر دو روی آن استفاده کرد. کوچ‌گردان از آن بهرهٔ زیادی می‌گیرند و کاربرد آن به عنوان روانداز و محافظ سرما است.جاجیم مناسب‌ترین چیزی بود که در قدیم روی کرسی می‌انداختند، جاجیم چیچکله CHICHAKLAMEH با ترکیبی از رنگ‌ها و نقوش لوزی داخل الوان راه راه آن در ده و شهر از همه مشهورتر، بود با متروک شدن کرسی زغالی بافت و مصرف جاجیم در شهرها و حتی در شهرستان‌های دور و نزدیک نیز به فراموشی رفت ولی روستائیان طبق عادت قدیمی مناسب‌ترین روانداز کرسی زمستانی را رها نساخته‌اند و پیر زن‌های دهاتی همچنان جاجیم خودشان را در زمستان و تابستان در فضای باز اطراف خانه و میدان ده یا هر مکانی که امکان داشته باشد دراز می‌کنند و سه‌پایه مخصوص آن را بر پا می‌دارند و جاجیم می‌بافند.

بافت جاجیم در اکثر قریب به اتفاق دهات و مناطق روستائی ایران مرسوم است تنها تفاوت جاجیم، ترکیب رنگ و ظرافت نخ و نقوشی است که روی آن ایجاد می‌کنند.جاجیم‌بافی به عنوان یکی از صنایع دستی رایج در ایران در بعضی استان‌ها از جمله مازندران، آذربایجان شرقی، اردبیل،[۲] کرمانشاه، کردستان، ایلام همدان، لرستان و فارس است که از دیرباز بین خانواده‌های روستایی و عشایر رواج داشته‌است. جاجیم به عنوان زیرانداز استفاده می‌شود وهم‌چنین هنگام کوچ عشایر برای بسته‌بندی و جابه‌جایی اسباب و لوازم کاربرد دارد.

گاهی نیز به‌عنوان بالاپوش گرم مورد استفاده قرار می‌گیرد. حتی در بین برخی از خانواده‌های روستایی جاجیم را به‌عنوان چشم‌روشنی و جهیزیه نوعروسان هدیه می‌دهند و به‌عنوان یادگاری ارزنده سال‌ها در خانوارها باقی می‌ماند.

مواد اولیه جاجیم پشم است و بافت آن شبیه گلیم است، با این تفاوت که جاجیم در چهار تخته بافته می‌شود و پس از بافتن به هم متصل و دوخته می‌شود. در منطقه اورامان و ثلاث باباجانی زنان جاجیم‌هایی را با نقوش متنوع و جنس مرغوب می‌بافند که در نوع خود کم‌نظیر است.


جاجیم بافی

 
  • تشکر
Reactions: Morad

Tabassoum

دستیار تالار هنر
دستیار مدیر
گوینده انجمن
میکسر انجمن
  
عضویت
31/3/22
ارسال ها
1,149
امتیاز واکنش
5,520
امتیاز
283
محل سکونت
کنج اتاق:)
زمان حضور
25 روز 12 ساعت 1 دقیقه
نویسنده این موضوع
بافت جاجیم پس از تهیه نخ مورد نیاز در رنگ‌های مختلف یا چله‌کشی شروع می‌شود و اغلب تمام مراحل بافت مخصوصاً چله کشی آن در فضای باز و شبیه به چله‌دوانی قالی‌های فارسی بافت صورت می‌گیرد بدین ترتیب در محوطه‌های به طول تقریبی ۱۰ تا بیست متر به وسیلهٔ تعداد چهار میخ چوبی وضعیتی به شکل زیر روی زمین ایجاد می‌شود.

و گلوله‌های رنگی نخ توسط شخص چله کشی بدور این میخهای چوبی گردانده می‌شود. درازای تقریبی این چهار ضلعی بین ده تا پانزده متر است و طول محیط آن ۷ طول چله و در نهایت طول نوار جاجیم را تشکیل خواهد داد.

با گردش مداوم شخص چله کشی بدور این چهار‌ضلعی و تغییر دادن گلوله‌های رنگی نخ پشمی، طراحی(رنگ نقوش) جاجیم نیز شکل می‌گیرد چون در جاجیم بافی طراحی منحصراً بر روی تار یا چله انجام می‌گیرد در هر دور گردش نخ به دور محیط این چهار ضلعی یکنفر در نقطه (ب) نشسته در این نقطه همانند کوجی گذاشتن روی دار قالیبافی کوجی می‌گذارند این عمل را گوشواره چینی نیز می‌گویند شخص کوجی‌گذار گرداننده اصلی کار چله‌کشی بوده و از مهارت بیشتری برخوردار است و معمولاً گردش نخ توسط افرادی با مهارت کمتر و حداکثر اوقات هر نفر یک رنگ گلوله نخ را می‌گرداند و این عمل به دفعاتی تکرار می‌شود تا تعداد مورد نظ‌ر تار نخ که عرض نوار جاجیم را تشکیل خواهد داد بدور این میخهای چوبی گشته باشد.

پس از پایان چله‌کشی چله را روی زمین دراز می‌کنند بدین نحو که با دو عدد میخ چوبی یافلزی بزرگ عرض چله را در یکطرف محکم نموده و انتهای چله را که به صورت یک گلوله بزرگ پیچیده شده در انتها محکم می‌نمایند و ضمناً با گذاشتن یک سه پائه چوبی نسبتاً بزرگ جوکی را که بر روی چله سوار است از بالای سه‌پایه آویزان می‌کنند بدین ترتیب چله بر روی زمین آماده بافت بوده و جاجیم بافی آغاز می‌گردد.

همان طوری‌که اشاره شد چون در داخل منازل روستائی فضائی به طول پانزده متر کمتر پیدا می‌شود اغلب جاجیم را در معابر (کوچه و میدان ده) مستقر می‌کنند و این عمل را اصطلاحاً (دراز کردن جاجیم) می‌گویند و هر وقت که مشغول کار نیستند چله و سه‌پایه را جمع کرده و موقع کار مجدداً و به سادگی آن را دراز می‌کنند.[۳]


جاجیم بافی

 
  • تشکر
Reactions: Morad

Tabassoum

دستیار تالار هنر
دستیار مدیر
گوینده انجمن
میکسر انجمن
  
عضویت
31/3/22
ارسال ها
1,149
امتیاز واکنش
5,520
امتیاز
283
محل سکونت
کنج اتاق:)
زمان حضور
25 روز 12 ساعت 1 دقیقه
نویسنده این موضوع
کاربردهای جاجیم
1. رو فرشی

روفرشی

2.جا رختخواب

جا

3. کیف

کیف

4. کوله پشتی

کوله

5. زیرانداز

زیرانداز

6. رختخواب پیچ

7. عشایر نشینان هنگام کوچ از آن برای بسته بندی وسایل خود استفاده می کنند ستفاده می شود.

8. از مهمترین مصرف جاجیم در گذشته، استفاده از آن بعنوان رو کرسی بوده.

مواد به کار رفته در جاجیم

مواد اولیه در بافت جاجیم ، پشم های تابیده شده الوان است که در تارو پود آن بکار می رود اما به دلیل اینکه پشم بعد از برخورد با رطوبت بو ورنگ میدهد از نخ اکریلیک که همان نخ فرش ماشینی است به دلیل استقامت بالای آن استفاده میشود. از نخ های پنبه ای در بافت پود نازک استفاده می شود.

امروز جاجیم به عنوان کالایی لوکس محسوب می شود و جاجیم بافان برای ورود به بازار مصرف، باید نسبت به نیاز جامعه توجه كنند كه با تولید انبوه و حتی فروش آنها به صورت اینترنتی می توانند به شكلی زیبا به مشتاقان هنر، عرضه کنند و موجب رونق اقتصادی در این رشته هنری با ارزش و کاربردی شوند و این هنر را از فراموشی رهایی بخشند.


جاجیم بافی

 
  • تشکر
Reactions: Morad

Tabassoum

دستیار تالار هنر
دستیار مدیر
گوینده انجمن
میکسر انجمن
  
عضویت
31/3/22
ارسال ها
1,149
امتیاز واکنش
5,520
امتیاز
283
محل سکونت
کنج اتاق:)
زمان حضور
25 روز 12 ساعت 1 دقیقه
نویسنده این موضوع
دار جاجیم بافی

دار جاجیم بافی از اجزای ساده ای به وجود می آید. به طور اجمال با استقرار یك سردار و یك زیردار، پس از چله كشی، ضمن ایجاد فاصله ای معین، چارچوب دستگاه جاجیم بافی تشکیل میشود و با نصب و مهار كردن اجزایی نظیر كوجی، كمان و شانه، امكان بافت جاجیم فراهم میشود.

در برخی از مناطق ایران ازدار پارچه بافی نیز برای بافتن جاجیم استفاده میشود. برای كار با این دارها، بافنده به ترتیب خاصی پدال های دارها را با پا جابه جا میكند و عملیات بافت ادامه مییابد. در همه این دار ها جاجیم به شكل افقی بافته میشود؛ اما در دارهایی كه در كارگاه های آموزشی مورد استفاده قرار میگیرند، امكان بافت جاجیم به صورت عمودی فراهم شده است.

برای بافت جاجیم در گذشته از دارافقی استفاده میشد. ابتدایی ترین نوع دار بافت جاجیم در میان روستائیان و عشایر به كار میرفته است. این دارها با فاصله اندكی از سطح زمین و با اجزای ساده و دم دستی مهار میشد. به مرور دارهایی با بدنه فلزی مورد استفاده قرار گرفتند. دارهای دارای بدنه فلزی در انواع فندك دار و بدون فندك ساخته شدند. دستگاههای بدون فندك خود به دو گروه سردار متحرك و زیردار متحرك تقسیم میشوند.

تفاوت گلیم و جاجیم

1.جاجیم نازک تر و با لطافت بیشتری از گلیم بافته می شود و ضخامت آن به اندازه عبا و بین گلیم و پارچه است.

2.بافتن گلیم و جاجیم تفاوت زیادی دارد. جاجیم در چهار تخته و با طول و عرض کم بافته می شود و پس از بافتن بهم وصل و دوخته می شود اما گلیم را از همان ابتدا در ابعاد مشخص به صورت یکجا می بافند.

3.نوع چله در جاجیم رنگی است و به زیبایی آن کمک زیادی می کند.

4. نحوه بافت جاجیم به این صورت است که با طول بالا و عرض کم بافته شده، سپس قطعات را به هم می دوزند، اما گلیم را از همان ابتدا در ابعاد مشخص به صورت یکجا می بافند.

5. نقش و نگار های روی جاجیم چون به وسیله تار و پود ایجاد می شوند، معمولا به شکل عمودی یا افقی هستند، اما این محدودیت در بافت گلیم و طرح های آن تا حد زیادی از بین رفته است.

6. در گلیم چله طوری قرار گرفته است که از دید بیننده پنهان است، ولی جاجیم به شکلی بافته می شود که زیبایی چله نیز روی زیبایی کل جاجیم تاثیرگذار است.

7. تعداد چله های جاجیم بیشتر از گلیم می باشد ولی چله ها ظریفتر هستند.

8. میخ چله (بستن تارهای سرِ دار و زیرِ دار با فاصله های مساوی و موازی با هم را می گویند) در جاجیم بافی رنگی است و به زیبایی محصول نهایی کمک می کند.

آموزش بافت جاجیم ساده
بافت جاجیم به سبب ویژگی و تمایز آن نسبت به سایر بافته ها به جاجیم بافت معروف است. این بافته از نوارهای منسوج تارنمای به هم دوخته کم و بیش ضخیم تشکیل شده است که در بافت آنها رشته پود به صورت تک رنگ از میان تارهای رنگینی که نقشهای جاجیم را می سازد می گذرد. بافت جاجیم پس از تهیه نخ مورد نیاز در رنگ های مختلف یا چله کشی شروع می شود واغلب تمام مراحل بافت مخصوصاً چله کشی آن در فضای باز و شبیه به چله دوانی قالی های فارسی بافت صورت می گیرد.

1.ابتدا محوطه هایی به طول تقریبی ۱۰ تا بیست متر به وسیلهٔ تعداد چهار میخ چوبی وضعیتی به شکل زیر روی زمین ایجاد میکنیم.

2.گلوله های رنگی نخ توسط شخص چله کشی بدور این میخهای چوبی گردانده می شود و درازای تقریبی چهار ضلعی که بین ده تا پانزده متر است و ۷ متر طول چله و در نهایت طول نوار جاجیم را تشکیل خواهد داد.

3. گردش مداوم شخص چله کشی بدور این چهار ضلعی و تغییر دادن گلوله های رنگی نخ پشمی، طراحی جاجیم نیز شکل می گیرد. چون در جاجیم بافی طراحی منحصراً بر روی تار یا چله انجام می گیرد در هر دور گردش نخ به دور محیط این چهار ضلعی یکنفر همانند کوجی گذاشتن روی دار قالیبافیکوجی می گذارند این عمل را گوشواره چینی نیز می گویند.


جاجیم بافی

 
  • تشکر
Reactions: Morad

Tabassoum

دستیار تالار هنر
دستیار مدیر
گوینده انجمن
میکسر انجمن
  
عضویت
31/3/22
ارسال ها
1,149
امتیاز واکنش
5,520
امتیاز
283
محل سکونت
کنج اتاق:)
زمان حضور
25 روز 12 ساعت 1 دقیقه
نویسنده این موضوع
شخص کوجی گذار گرداننده اصلی کار چله کشی بوده و از مهارت بیشتری برخوردار است و معمولاً گردش نخ توسط افرادی با مهارت کمتر و حداکثر اوقات هر نفر یک رنگ گلوله نخ را می گرداند و این عمل به دفعاتی تکرار می شود تا تعداد مورد نظ ر تار نخ که عرض نوار جاجیم را تشکیل خواهد داد بدور این میخهای چوبی گشته باشد.

5.پس از پایان چله کشی چله را روی زمین دراز می کنند بدین نحو که با دو عدد میخ چوبی یافلزی بزرگ عرض چله را در یکطرف محکم نموده و انتهای چله را که به صورت یک گلوله بزرگ پیچیده شده در انتها محکم می نمایند و ضمناً با گذاشتن یک سه پائه چوبی نسبتاً بزرگ جوکی را که بر روی چله سوار است از بالای سه پایه آویزان می کنند بدین ترتیب چله بر روی زمین آماده بافت بوده و جاجیم بافی آغاز می گردد.

آموزش

مناطق بافت جاجیم
پراکندگی جغرافیایی کوچ نشینان و روستانشینانی که به جاجیم بافی اشتغال دارند نشان می دهد که این بافته مختص نواحی سرد کوهستانها و کوهپایه ها است. از بین کوچندگان ایران کردهای آذربایجان غربی مانند بانه، سقز، مریوان، اورامان، سنندج، کامیاران، جاف، جوانرودی، کرمانشاهان و لهون، جاجیم ب+فی رواج داشته است.

بختیاری ها با استفاده از شیوه بافت جاجیم نوارهای تسمه مانندی نیز تولید می کنند که به آواآرـ تهده شهرت دارد. عرض این نوارها به اندازه عرض یکی از نقش های نواری یکی از تخته های جاجیم است (حدود هفت تا ده سانتیمتر). از این نوارها برای حمل گهواره نوزاد بر پشت مادر به هنگام کوچ استفاده می شود.

عشایر کرد اطراف قوچان و لرهای ایتوند بویر احمد و ممسنی از دیگر کوچ نشینانی هستند که به بافت جاجیم اشتغال داشته اند.

از دیگر نواحی مهم بافت جاجیم در ایران، همدان ، زنجان و طالقان است.

جاجیم بافی در قفقاز و ترکمنستان نیز انجام می شود و در آنجا به آن جاجم می گویند. در ترکیه ممتازترین جاجیم ها را از لحاظ رنگ و بافت، تیره اویماق ترکمانان افشار می بافتند که اکنون در اوزون یایلا واقع در نواحی قیصریه سیواس و ارزنجان زندگی می کنند.

جاجیم و گلیم چه فرقی دارند؟
جاجیم نازک تر و با لطافت بیشتری از گلیم بافته می شود و ضخامت آن به اندازه عبا و بین گلیم و پارچه است. نحوه بافت جاجیم به این صورت است که با طول بالا و عرض کم بافته شده، سپس قطعات را به هم می دوزند، اما گلیم را از همان ابتدا در ابعاد مشخص به صورت یکجا می بافند. نقش و نگار های روی جاجیم چون به وسیله تار و پود ایجاد می شوند، معمولا به شکل عمودی یا افقی هستند، اما این محدودیت در بافت گلیم و طرح های آن تا حد زیادی از بین رفته است. در گلیم چله طوری قرار گرفته است که از دید بیننده پنهان است، ولی جاجیم به شکلی بافته می شود که زیبایی چله نیز روی زیبایی کل جاجیم تاثیرگذار است. تعداد چله های جاجیم بیشتر از گلیم می باشد ولی چله ها ظریفتر هستند. مخ چله در جاجیم بافی رنگی است و به زیبایی محصول نهایی کمک می کند.

منبع: ردکلاک


جاجیم بافی

 
  • تشکر
Reactions: Morad

Tabassoum

دستیار تالار هنر
دستیار مدیر
گوینده انجمن
میکسر انجمن
  
عضویت
31/3/22
ارسال ها
1,149
امتیاز واکنش
5,520
امتیاز
283
محل سکونت
کنج اتاق:)
زمان حضور
25 روز 12 ساعت 1 دقیقه
نویسنده این موضوع
  • عالی
Reactions: Morad
shape1
shape2
shape3
shape4
shape7
shape8
بالا