من هیچ وقت هیچ جا ویراستار نبودم و رنکش رو نداشتم، ولی قدیما دوست ویراستار داشتم. به مدد دسترسی داشتن به پستها، گاهاً اگه وقتم آزاد بود میرفتم کمک دوستام و رمانایی که دستشون سپرده بودن رو تا هر چند پست که میتونستم ویرایش میزدم.
تا قبل از اون فکر میکردم ویراستاری کار لـ*ـذت بخشیه و خیلی مزه میده نوشتهها رو درست کنی و نظم و ترتیب ببخشی (من وسواس فکری دارم و از نظم بخشیدن به اشیا یا حتی متون خوشم میاد). بعد از این تفکر تباهم، بلایی به سرم آوردن که کلاً روزی سه مرتبه به درگاه حق تعالی سجده میکردم که خدایا شکرت من ویراستار نشدم.
(ویراستارای عزیز و محترم ناراحت نشن، منظورم بد بودن کارشون نیست. واقعا کار شما کار سختیه و شدیداً برای تکتکتون از خدا طلب صبر و تحمل دارم)
وضع خیلی بدی بود، طوری که مشکل نقطه و ویرگول نذاشتن پیشش اصلاً مشکل محسوب نمیشد! حالا خدا رو شکر ناظرها اومدن وسط و با فداکاری جلوی وقوع این فاجعه رو میگیرن (حالا بماند که چقدر این بندگان خدا هم اعصابشون لت و پار میشه).
جدیداً وضع بهتر شده، نویسندهها بیشتر تلاش میکنن که درست بنویسن ولی بازم یه چیزایی از دستشون در میره. با غلط تایپی کار ندارم چون اون اتفاق سهوی محسوب میشه و برای همه پیش میاد، مخصوصاً اگه خوابآلود باشید درصد خطا تا حد زیادی بالا میره پس وقتی خوابتون میاد، سعی کنید سمت نوشتن نرید. مهم نیست چقدر عجله برای تحویل دادن اون متن دارید، مهم نوشتهی شماست که با اینکار هم باعث میشید تعداد غلط تایپیتون بالا بره، هم جملات نامفهوم میشن. ذهن نمیتونه تمرکز کنه و بعدش ... .
بیخیال، بریم سر اصل مطلب. یکی از مشکلات بزرگ نویسندهها، ضعیف بودن در زمینهی صحیح نوشتنه. رعایت نکردن ترتیب اینکه در جمله اول چه چیزی بیاد یا آخرش چه چیزی باشه، درست نبودن جای فعل در جمله، مثلا بنویسی: میدوید به سوی خانه. که باید بگی: به سوی خانه میدوید.
یا جای صفت و موصوف رو جا به جا گفتن، چون فارسی یه مقدار با زبونای دیگه در این زمینه فرق داره. مثلا تو فارسی میگیم دختر خوب، تو زبونای دیگه برعکس میشه، مثلا تو انگلیسی نمیگیم Girl good و برعکسش رو میگیم Good girl. البته من سادهترین مثال رو گفتم چون صفت مدلای مختلف زیادی داره که جای پرداختن بهش نیست.
یکی دیگه از مشکلات شدیداً بزرگ نویسندهها که متاسفانه خودم هم تا حدی بهش دچارم، عدم رعایت زمان صحیح افعالشونه. یه جا فعل جمله ماضیه، یه جا مضارع شده. یا رمان شما باید به حالت ماضی باشه، یا مضارع، نمیتونید از ترکیب جفتش استفاده کنید، یا در قدیم اتفاق افتاده یا داره درزمان حال رخ میده (اینجا یه استثناء داریم، اونم وقتی هست که رمان شما در دو زمان رخ داده، یعنی یه جاهایی از رمان در زمان گذشته رخ داده، یه جاهایی در زمان حال که اون رو باید خودتون ذکر کنید تا خواننده به اشتباه نیفته).
یکی از چیزایی که شدیداً من رو آزار میده، عدم رعایت ه کسره هستش. سر این ه لعنتی، خیلی بحث زیاده و من حتی یه بنده خدا رو دیدم که مدیر بود (این انجمن نه، مربوط به گذشته) و سر قدرتی که داشت، از اشتباهش هیچ رقمه کوتاه نمیاومد! نه تنها خودش اشتباه مینوشت، سر رمان بقیه هم همین اشتباه رو پیاده میکرد به حدی که من میرفتم میافتادم به دست و پای بقیه که تو رو به هر کسی که دوست دارید، رمان من رو برای ویراستاری دست این بنده خدا ندید.
مثلاً اگه بنویسی:
اون دخترِ چقدر قشنگِ (چه گیری دادم به دخترا، ببخشید مثال دیگهای به ذهنم نمیرسه، همهی دخترا خوب و خوشگلن خب
) اشتباهه، ولی بنویسی اون دختره چقدر قشنگه، صحیحه. خب این بندهخدا (غیبت تو ماه رمضون، خدای من را ببخشاید) تاکید داشت که حالت اول درسته، و ما هر چقدر میخواستیم قانعش کنیم که داری راه رو کجکی میری، یه بندهخدا با زور بیشتر و رنک بالاتر، میگفت نه! بهش چیزی نگید چون ناراحت میشه. :| الان خیلی جلوی خودم رو گرفتم که فحش ندم. یا مثلاً میگفت ننویسید خوشگل و قشنگ، بنویسید خوشگلو قشنگ
خدایا از همین جا دعا میکنم کسی که دانش چیزی رو نداره یا دانشش ناقصه و از قضا آدم لجبازی هم هست، بهش هیچ قدرتی در اون زمینه نبخش.
(حالا میبینی فردا روزی چقدر دارم از این و اون فحش میخورم که نگار فلان گفت و نگار چقدر بیچشم و رو بود و امثالهم. آقاجان، حقیقت تلخه، این که فلانی مغروره و اشتباهش رو قبول نمیکنه، من مقصر نیستم)
ما که بنیانگذار زبان فارسی نیستیم! پس هیچ حق مخالفتی در مقابل چیزی که به صورت قانون دراومده نداریم. دلیل این همه مقاومت کردن و لجبازی رو نمیفهمم، اینجوری فقط به اینجور آدمها، بلانسبت انگ بیسوادی میزنن.
اینجا جای توضیح دادن اینکه ه کسره چیه و چه مواقعی مجاز به استفاده از اون هستیم رو نمیگم، در این زمینه توضیحات مفید و خوب تو اینترنت زیاد هست، پس میتونید در موردش مطالعه داشته باشید و یاد بگیرید چطور صحیح بنویسید. یه مواقعی هم هست که کلمه رو نوشتید، ولی ذهنتون به شما میگه که انگار این طرز نوشتنش نبود. در بیشتر مواقع ذهن شما داره به شما درست هشدار میده، و این هشدار رو ندیده نگیرید. بازم با یه سرچ ساده، میتونید مطمئن بشید که اون کلمه صحیح نوشته شده یا نه.
یکی دیگه از موارد مهم، املای صحیح کلمات هستش. هر وقت در مورد املای کلمهای شک دارید، میتونید جستجو کنید. یکی از مواردی که املای غلطش من رو عذاب میده، طرز اشتباه نوشتن کلمهی ضبط هست. اصلاً وقتی مینویسن ظبط، دلم میخواد برم خودم رو از بالای برجی چیزی پرت کنم پایین، که فقط دیگه اون کلمهی نحس رو نبینم (الان دارم با دیدنش زجر میکشم). واقعاً با وجود دنیای وب، هر چیزی که بخواید رو سه سوته پیدا میکنید، پس چرا غلط بنویسیم؟ حتی اگه کلمهای باشه مثل حیاط و حیات که جفتشم درسته ولی معانی متفاوتی داره، با سرچ کردن میتونید تشخیص بدید که کدومش به متنی که نوشتید میخوره.
اصلاً تصور میکنیم که سرچ کردن و گوگل و بینگ و فلان وجود نداره. در اینجور مواقع از ناظرتون کمک بخواید. ناظر شما دوره دیده و در زمینهی املاء هم در سطح خوبی قرار داره.
یاد بگیرید که خودتون درست بنویسید، این کار رو به عهدهی ویراستار نگذارید. ویراستار هیچ وظیفهای در قبال شما نداره، و فقط از لطف و مهربونی خودشه که داره متون شما رو ویرایش و بررسی میکنه. صد در صد بین نوشتههای شما مواردی هست که واقعاً نمیدونستید چطور بنویسید یا مواردی که ممکن بوده بشه زیباتر نوشت ولی شما اطلاع نداشتید. اینها چیزاییه که ویراستار مسئول درست کردنش هست. خیلی خودمونی میگم که ویراستارتون رو اذیت نکنید، ویرایش متون خیلی خیلی خیلی کار سختیه و اصلاً اون چیزی که شما تصورش رو دارید، نیست. جداً وقتگیره و فرصت زیادی میطلبه. با درست نوشتن و با حوصله نوشتن، به سبک شدن بار سنگین ویراستاران عزیز، بزرگترین کمک رو میکنید.
خیلی موارد زیاد دیگهای هست که بهش نپرداختم، مثل نیمفاصله، که استفاده نکردنش در متن باعث خسته شدن چشم خواننده میشه، یا نپیچوندن جمله و بیش از حد طولانی کردنش و خلاصه و مفید نوشتن، اینها چیزایی هستن که میتونید در سطح نت هر آموزشی رو در موردش پیدا کنید. اگه هم پیدا نمیکنید، از ناظر کمک بخواید. ناظر حتماً شما رو برای بهتر شدن داستانی که مینویسید کمک میکنه و در صورتی که به حرفهاش عمل کنید، خودتون طوری راه میافتید که ویراستار با کمترین زمان ممکن، داستان زیبای شما رو تحویلتون بده.