ریشه ویراستاری

M O B I N A · 25/8/22

نکته‌ای که باید به آن توجه داشت این است که نبوغ یک فرد در نویسندگی نمی‌تواند او را از ویراستاری اثر خود بی‌نیاز کند. چنان‌که حتی نویسندگان مشهوری همچون استفان کینگ و جی‌کی رولینگ نیز از گروهی از ویراستاران حرفه‌ای برای ویرایش کتاب‌های خود بهره می‌برند.
اما مسئله چالش‌برانگیز برای اغلب نویسندگان به‌ویژه نویسندگان نو‌پا این است که غالباً با انواع ویرایش و ویرایش انواع نوشته‌ها ناآشنا بوده و به‌درستی نمی‌دانند که نوشته‌هایشان نیازمند چه نوع ویرایشی هستند و همین موضوع سبب سردرگمی آن‌ها می‌شود.
به همین دلیل مناسب دانستیم تا در ادامه به انواع ویرایش و ویراستاری انواع نوشته‌ها بپردازیم و با ذکر مثال تفاوت آن‌ها با یکدیگر را روشن نماییم.

در این مطلب خواهید خواند:

ویراستاری چیست؟
ویراستار کیست؟
انواع ویرایش به‌همراه نمونه
- ویرایش تخصصی
  - مثال ویرایش تخصصی
- ویرایش محتوایی
  - مثال ویرایش محتوایی
- ویرایش فنی یا صوری
  - مثال ویرایش فنی
- ویرایش زبانی – ساختاری
  - مثال ویرایش زبانی
ویراستاری انواع نوشته‌ها
- ویرایش ترجمه
- ویرایش تألیف
- ویرایش تصحیح
ویراستاری حوزه‌های محتوایی مختلف
- محتوای علمی-تحقیقی
- محتوای رسانه‌ای-مطبوعاتی
- محتوای ذوقی-ادبی
ویراستاری بر اساس مخاطبان اثر
ویراستاری بر اساس حجم اثر
- آثار کم‌حجم
- آثار حجیم
آشنایی با آیین نگارش و ویراستاری به‌همراه مثال
- رعایت شیوه خط فارسی
  - مهم‌ترین قواعد شیوه خط فارسی
- املای صحیح واژگان
  - مثال‌هایی از رایج‌ترین اشتباهات املایی
- نشانه‌های نگارشی
  - مثال‌هایی از استفاده درست از علائم نگارشی
- نگارش صحیح جملات
  - مثال‌هایی از اشتباهات رایج در نگارش جملات
ویراستاری متون فارسی و انگلیسی
سخن پایانی

ویراستاری چیست؟

ویرایش یا ویراستاری (editing) تخصصی مبتنی بر دانش است که هدف آن درست کردن اشتباهات، زدودن کاستی‌ها، رسا کردن کلام، روان کردن نوشته، پیاده کردن قواعد زبانی، فارسی‌سازی واژه‌ها و مرتب کردن ظاهر متن است. به بیان دیگر، فن درست‌نویسی، رسا‌نویسی و به‌قاعده‌نویسی را ویرایش گویند.

M O B I N A · 25/8/22

ویراستار کیست؟

ویراستار (editor) فردی است که به فن ویرایش تسلط داشته و آثار مکتوب را از نظر نحوه بیان، خطا‌های املایی، خطاهای دستوری، صحت اطلاعات، نظم و آراستگی بازبینی کرده و با رعایت سبک نویسنده یا مترجم نسبت به رفع اشکالات موجود و عبارت‌های مبهم اقدام می‌کند.

ویرایش به چهار دسته تخصصی، محتوایی، فنی و زبانی تقسیم می‌شود

انواع ویرایش به‌همراه نمونه

ویراستاری را بر اساس نوع ویرایش به چهار دسته تخصصی، محتوایی، فنی و زبانی دسته‌بندی می‌کنند که در ادامه با ذکر مثال به معرفی این چهار دسته خواهیم پرداخت.

ویرایش تخصصی
ویرایش تخصصی عمدتاً برای آثار علمی و تحقیقاتی ترجمه‌شده کاربرد دارد و در آن ویراستار به بررسی صحت مطالب و اطلاعات ذکر‌شده و همچنین ترجمه درست واژگان می‌پردازد. در چنین مواردی ویراستار باید از نظر علمی بیش از نویسنده اثر بر مطلب مربوطه تسلط داشته باشد و اگر نوشته به‌صورت ترجمه از زبان دیگری باشد، ویراستار باید بر زبان مبدأ نیز تسلط داشته باشد.
چنین ویژگی‌هایی معمولاً در افرادی با تحصیلات بالا مانند اساتید دانشگاه وجود دارد و به‌ همین دلیل ممکن است نویسندگان یا ناشران در یافتن ویراستار تخصصی با مشکل مواجه شوند. خوشبختانه ترجمیک با بهره‌گیری از ویراستاران حرفه‌ای با تخصص‌های مختلف مشکل نویسندگان را در این زمینه بر‌طرف کرده است.
مثال ویرایش تخصصی

برای موفقیت در اصلاح گوجه‌فرنگی، انتخاب والدین نقش اساسی را بازی می‌کند. مطالعه روی ترکیب‌پذیری ارقام والدینی برای انتخاب والدین ضروری است. روش‌های متعددی برای ارزیابی قابلیت ترکیب‌پذیری والدین وجود دارد که تلاقی‌های دی آلل یکی از این روش‌ها است.

برای موفقیت در اصلاح گوجه‌فرنگی، انتخاب لینه‌های والدینی نقش اساسی را بازی می‌کند. مطالعه روی ترکیب‌پذیری ‏ارقام ژنوتیپ‌های والدینی برای انتخاب والدین ضروری است. روش‌های متعددی برای ارزیابی قابلیت ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی والدین ‏وجود دارد که تلاقی‌های دودویی (دی آلل) یکی از این روش‌ها است. ‏

M O B I N A · 25/8/22

ویرایش محتوایی

برخی افراد ویرایش محتوایی را معادل ویرایش تخصصی می‌دانند، چرا‌که در ویرایش محتوایی نیز ویراستار باید آگاهی و اطلاعات لازم را در زمینه اثر نوشته‌شده داشته باشد و مطالب نا‌درست و غیرمستند را تصحیح و نظم و ترتیب لازم میان مطالب را برقرار کند. ویراستار همچنین باید بتواند با حذف، اضافه و یا جا‌به‌جا کردن کلمات و جملات به رسا‌‌تر کردن مفاهیم و روانی مطالب کمک کند و در جا‌هایی که توضیح اضافه به روشن کردن مطلب کمک می‌کند، از پاورقی استفاده نماید.

مثال ویرایش محتوایی

اندازه اجتماع مورچه‌ها می‌تواند از چند ده مورچه شکارچی در یک حفره تا چند میلیون مورچه ساده و مورچه نازای ماده و طبقه‌ای از کارگرها و سربازها و سایر گروه‌ها در یک محدوده جغرافیایی وسیع شامل شود. همچنین اجتماع مورچه‌ها شامل تعدادی نر دارای نطفه و یک یا چند ماده که توانایی بارور شدن دارند و ملکه نامیده می‌شوند، می‌شود.

اندازه اجتماع مورچه‌ها می‌تواند از چند ده مورچه شکارچی در یک حفره تا چند میلیون مورچه ساده و، مورچه نازای ماده و، طبقه‌ای از کارگرها و سربازها و سایر گروه‌ها در یک محدوده جغرافیایی وسیع شامل شود متغیر باشد. همچنین اجتماع مورچه‌ها همچنین شامل تعدادی نر دارای نطفه و یک یا چند ماده که با توانایی بارور شدن دارند است که ملکه نامیده می‌شوند، می‌شود

ویرایش فنی یا صوری

ویرایش فنی غالباً به نظم و آراستگی متن می‌پردازد. ویراستاران فنی برای ویرایش صوری یک نوشته به رفع غلط‌های املایی، یکدست نمودن املای واژگان، اعمال قواعد عددنویسی و فرمول‌نویسی، اصلاح و یکدست‌ کردن نشانه‌های نگارشی و علائم ویراستاری، تبدیل مقیاس‌ها، ‌اصلاح و هماهنگ‌سازی ارجاعات درون و برون‌متنی، تنظیم‌ فاصله‌ خطوط و کلمات، رعایت نیم‌فاصله‌ها، تنظیم بخش‌بندی مطالب می‌پردازند.

M O B I N A · 25/8/22

رفع غلط‌های املایی:
حیاط آدمی در دنیا همچون حبابی است در سطح دریا.حیاط حیات آدمی در دنیا همچون حبابی است در سطح دریا.

یکدست نمودن املای واژگانی که به دو صورت نوشته می‌شوند.اتاق تاریک بود، اما نوری کم‌سویی که بر پنجره‌های اطاق می‌تابید، برای یافتن راهش کافی بود.اتاق تاریک بود، اما نوری کم‌سویی که بر پنجره‌های اطاق اتاق می‌تابید، برای یافتن راهش کافی بود.

اصلاح علائم نگارشی:
مادرم همیشه می‌گفت هر که با بدان نشیند نیکی نبیند.مادرم همیشه می‌گفت: «هر که با بدان نشیند، نیکی نبیند.»

تبدیل مقیاس‌ها و سال‌هاجلال‌الدین محمد بلخی معروف به مولانا، زاده ‎۶ ربیع‌الاول ۶۰۴ هجری قمری در قونیه است.جلال‌الدین محمد بلخی معروف به مولانا، زاده ۱۵ مهر ۵۸۶ هجری شمسی در قونیه است.

هماهنگ‌سازی ارجاعات:
دوران تاریخی شاهنامه عمدتاً سرگذشت ساسانیان است تا حمله عرب (اسلامی ندوشن، ۱۳۸۸) و داستان پایداری ایرانیان را در برابر هجوم بیگانگان روایت می‌کند (۲).دوران تاریخی شاهنامه عمدتاً سرگذشت ساسانیان است تا حمله عرب (اسلامی ندوشن، ۱۳۸۸) و داستان پایداری ایرانیان را در برابر هجوم بیگانگان روایت می‌کند (۲ ریاحی، ۱۳۸۸).

تنظیم‌ فاصله‌ خطوط و کلمات ویراستاری یا ادیتوری به فرآیند انتخاب، پالایش و آماده‌سازی محصولات نوشتاری، دیداری، شنیداری و تصویری برای انتقال اطلاعات گفته می‌شود. ویراستاری یا ادیتوری به فرآیند انتخاب، پالایش و آماده‌سازی محصولات آماده‌سازی محصولات نوشتاری، دیداری، شنیداری و تصویری برای انتقال اطلاعات انتقال اطلاعات گفته می‌شود.

کنترل اندازه و نوع قلم حروف:
هدف فرآیند ویرایش تصحیح، تلخیص، ساماندهی و اصلاحات دیگر به قصد تولید اثری منسجم، یکدست، درست، دقیق و کامل است.هدف فرآیند ویرایش فرآیند ویرایش تصحیح، تلخیص، ساماندهی و اصلاحات دیگر به قصد تولید اثری منسجم اثری منسجم، یکدست، درست، دقیق و کامل است.

تنظیم نیم‌فاصله‌هابیشترین تأثیر آدمهای خوب زمانى احساس مى شود که از میان ما رفته باشند.بیشترین تأثیر آدمهای آدم‌های خوب زمانى احساس مى شود می‌شود که از میان ما رفته باشند.

قواعد عدد‌نویسی:
این مدرسه ۸ کلاسی، ۳۰‌امین مدرسه‌ای بود که در همدان ساخته شد و در بیست و دوم مهر ۱۳۴۰ افتتاح گردید.این مدرسه ۸ هشت کلاسی، ۳۰‌امین سی‌امین مدرسه‌ای بود که در همدان ساخته شد و در بیست و دوم ۲۲ مهر ۱۳۴۰ افتتاح گردید.

M O B I N A · 25/8/22

ویرایش زبانی – ساختاری

در ویرایش زبانی، هدف اصلی فارسی‌تر کردن کلمات، تصحیح ساختار جملات و زدودن ابهامات است.
ویراستار برای ویرایش زبانی یک نوشته به بهبود جمله‌بندی‌ها، رفع خطاهای دستوری و ساختاری، کاهش انحراف از زبان معیار، ابهام‌زدایی از عبارت‌های نارسا و متناقض، حذف ساختار‌های عامیانه، کاهش تکلف، حذف عبارت‌های تکراری و زائد، رفع حشو، کوتاه کردن جمله‌‌های طولانی، ساده کردن جملات، روان‌سازی متن و گزینش معادل فارسی مناسب برای واژگان بیگانه می‌پردازد.
ویرایش زبانی دشوار‌ترین بخش ویراستاری متن است و نیازمند دانش و تخصص در زمینه زبان و ادبیات فارسی است. به بیان دیگر، ممکن است نویسندگان بتوانند ویرایش تخصصی، محتوایی و حتی فنی را شخصاً تا حد زیادی انجام دهند، اما در زمینه ویرایش زبانی به‌طور قطع نیازمند کمک حرفه‌ای خواهند بود.

رفع حشو:
مریم میرزاخانی در سن چهل سالگی درگذشت.
مریم میرزاخانی در سن چهل سالگی درگذشت.

ابهام‌زدایی در بخشی از مزرعه، چند شیر وجود دارند. در بخشی از مزرعه، چند شیر آب وجود دارند.

حذف عبارت‌های تکراری و زائد:
یکی از مهم‌ترین بخش‌های کارخانه نساجی، بخش رطوبت‌ساز آن است.
یکی از مهم‌ترین بخش‌های کارخانه نساجی، بخش رطوبت‌ساز آن است.

کاهش تکلف از او و خانواده‌اش تقدیر و تشکر به‌عمل آمد.از او و خانواده‌اش تقدیر و تشکر به‌عمل آمد قدردانی شد.

معادل فارسی برای واژگان بیگانه استفاده از تکنولوژی راننده اتوماتیک برای اتومبیل‌ها در حال گسترش است.
استفاده از تکنولوژی فناوری راننده اتوماتیک خودکار برای اتومبیل‌ها در حال گسترش است.

M O B I N A · 25/8/22

ویراستاری انواع نوشته‌ها

ویراستاری متن را از جهات مختلف دسته‌بندی می‌کنند که ویراستاری بر اساس نوع اثر یکی از آن‌ها می‌باشد. ویراستاری را از جهت نوع آثار می‌توان به سه دسته ویرایش ترجمه، ویرایش تألیف و ویرایش تصحیح طبقه‌بندی نمود.

ویرایش ترجمه

ویرایش آثار ترجمه‌شده می‌تواند از ویرایش آثار تألیفی دشوار‌تر باشد، چرا‌که ویراستار علاوه بر نکات ویراستاری باید به درستی ترجمه نیز توجه داشته باشد. برای ویرایش چنین آثاری، ویراستار باید با مطابقت ترجمه با نوشته اصلی از برگردان درست واژه‌ها و عبارات اطمینان حاصل کند و در بخش‌هایی که روان بودن و رسا بودن ترجمه رعایت نشده است، تغییراتی را در ترجمه ایجاد کند. البته در ایران به‌دلیل پایین بودن دستمزد ویرایش، روش رایج این است که ویراستار به‌صورت انتخابی از هر صفحه یک پاراگراف را بررسی می‌کند.

ویرایش تألیف

در فرآیند ویرایش آثار تألیفی، ویراستاران ضمن بررسی نکات ویراستاری همچون غلط‌های املایی و دستوری به بازبینی مقدمه، ارتباط منطقی مطالب با یکدیگر، سیر بیان مطالب و تنظیم فصل‌های یک اثر می‌پردازند. همچنین لازم است که به‌ یکنواختی منابع و ترتیب درج آن‌ها در نوشته‌هایی مانند کتاب یا پایان‌نامه دقت شود و هم‌زمان تطابق فهرست‌بندی موضوعی با صفحات نیز بررسی گردد.

ویرایش تصحیح

معمولاً تصحیح آثار مختلف مخصوصاً تصحیح آثار کهن و ارزشمند بسیار دشوار و زمان‌بر است و به‌همین ترتیب ویراستاری چنین آثاری نیز چندان آسان نبوده و نیازمند صرف زمان بسیار از سوی ویراستار است؛ چرا‌که در چنین مواردی ویراستار بایستی مانند مصحح به مقایسه نسخه‌های اصلی با نسخه تصحیحی بپردازد تا بتواند موارد مشکوک و همچنین غلط‌های تایپی و نگارشی را بر‌طرف نماید.
در ویرایش چنین آثاری مانند آثار تألیفی بایستی به تطابق فهرست مطالب با صفحات و صحت فهرست منابع پایانی توجه شود. وجه تمایز این ویرایش با دسته‌های دیگر این است که ویراستار باید توجه مضاعفی به حاشیه‌نویسی‌ها، پاورقی‌ها و واژه‌نامه داشته باشد.

ویراستاری حوزه‌های محتوایی مختلف

محتوای علمی-تحقیقی

متن‌های علمی و آموزشی در این دسته قرار می‌گیرند و مقالات علمی و پایان‌نامه از مهم‌ترین آن‌ها به‌شمار می‌آیند. در مقالات علمی به‌ویژه مقاله‌های انگلیسی، ویرایش تخصصی و تطابق ترجمه با متن اصلی از اهمیت بالایی برخوردار است و در جایگاه دوم ویرایش فنی و رعایت استاندارد‌های مقاله‌نویسی قرار دارند. در محتوا‌های علمی بر‌خلاف محتوا‌های ادبی یا رسانه‌ای نباید از جملات سنگین و غیرمستقیم استفاده کرد. هر چه جملات ساده‌تر و کوتاه‌تر باشند، سردبیران مجلات برای چاپ آن‌ها مشتاق‌تر می‌شوند.

ویرایش پایان‌نامه نیز از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا‌که کوچک‌ترین اشتباه نه‌تنها اعتبار علمی شما را زیر سؤال می‌برد، بلکه باعث کسر نمره شما نیز خواهد شد.

در پایان‌نامه‌های دانشگاهی نیز مانند سایر متون علمی، ویرایش تخصصی از جایگاه بالایی برخوردار است و ویرایش محتوایی، فنی و زبانی در حد متوسط کفایت می‌کند.

محتوای رسانه‌ای-مطبوعاتی

این حوزه محتوایی، انواع رسانه‌های مکتوب و برنامه‌های تلویزیونی را در بر می‌گیرد. در ویرایش چنین محتوا‌هایی همچون روزنامه‌ها باید به محدودیت‌های سـ*ـیاسی و دینی-مذهبی توجه نموده و هرگونه انحراف اجتماعی و فرهنگی و سوءبرداشت مانند توهین به اقوام حذف شود.

M O B I N A · 25/8/22

محتوای رسانه‌ای-مطبوعاتی

این حوزه محتوایی، انواع رسانه‌های مکتوب و برنامه‌های تلویزیونی را در بر می‌گیرد. در ویرایش چنین محتوا‌هایی همچون روزنامه‌ها باید به محدودیت‌های سـ*ـیاسی و دینی-مذهبی توجه نموده و هرگونه انحراف اجتماعی و فرهنگی و سوءبرداشت مانند توهین به اقوام حذف شود.

محتوای ذوقی-ادبی

این دسته شامل انواع شعر، قصّه، رمان، نمایش‌نامه، فیلم‌نامه و نوشته‌های فکاهی است. ویراستاری چنین محتوا‌هایی مانند راه رفتن روی لبه شمشیر است، یعنی کوچک‌ترین اصلاح یا تغییر نا‌درست می‌تواند ضربه زیادی به اثر بزند. بنابراین برای ویرایش محتوا‌های ذوقی و ادبی باید ویراستار ارتباط بسیار نزدیکی با نویسنده داشته باشد و تمام اصلاحات را پس از مشورت با خالق اثر انجام دهد. به بیان دیگر، ویرایش چنین آثاری بیشتر جنبه تذکر و مشورت دارد و تصمیم نهایی را نویسنده می‌گیرد.

ویراستاری بر اساس مخاطبان اثر

یکی از مسائلی که نویسندگان باید به آن توجه داشته باشند، مخاطبان اثر و سطح فکری و انتظارات آن‌ها است. اگر نویسنده در این زمینه دچار لغزش شود، این وظیفه ویراستار است که متن را با توجه به مخاطبان آن تغییر دهد.

برای نمونه کتابی که برای کودکان نوشته شده است، از نظر ساختار زبانی و بیانی با کتاب‌های علمی و دانشگاهی بسیار متفاوت است. اگر ویراستار در یک کتاب قصه کودکانه، کلمات یا جمله‌هایی را مشاهده کند که با سن و ذهنیت کودکان سنخیتی ندارند، باید نسبت به اصلاح آن‌ها اقدام کند.
ویراستاری بر اساس حجم اثر

آثار کم‌حجم

در آثار کم‌حجم مانند مقاله‌های علمییک ویراستار می‌تواند به‌تنهایی ویرایش‌های تخصصی، محتوایی، زبانی و فنی را در مدت کوتاهی به پایان برساند.

آثار حجیم

در آثار حجیم مانند کتاب‌ها، رساله‌های چند جلدی و مجلات، انجام تمام عملیات ویرایشی توسط یک ویراستار می‌تواند سبب خستگی او و کاهش کیفیت ویرایش شود. به همین دلیل در چنین آثاری از چند ویراستار استفاده می‌شود. به این صورت که یک ویراستار تنها به ویرایش تخصصی، دیگری به ویرایش فنی و یا زبانی می‌پردازد. مزیت استفاده از چند ویراستار این است که خطا‌هایی که از دید یک ویراستار پنهان مانده‌اند، توسط ویراستار دیگر اصلاح می‌‌شوند.

آشنایی با آیین نگارش و ویراستاری به‌همراه مثال

همان‌طور که پیش‌تر بیان شد، همه نویسندگان به ویراستار نیاز دارند. البته هر چقدر یک نویسنده با آیین نگارش و ویراستاری آشنایی بیشتری داشته باشد و آن‌ها را در طول نگارش اثر خود رعایت کند، به ویرایش کمتری نیاز پیدا خواهد کرد.

ویرایش کمتر به‌معنای هزینه پایین‌تر و صرفه‌جویی بیشتر در زمان است. برای آشنایی با اصول ویراستاری لازم است که کتاب‌های نوشته‌شده در این رابـ*ـطه را مطالعه نمایید. در ادامه مهم‌ترین نکات ویراستاری را که تا حد زیادی به افزایش کیفیت نوشته شما کمک می‌کنند، مشاهده می‌کنید.

رعایت شیوه خط فارسی

در زمینه یکدست نوشتن خط فارسی باید بر اساس شیوه‌نامه فرهنگستان زبان فارسی عمل کرد.

این شیوه‌نامه بر اساس پنج اصل ۱) رعایت موازین دستور زبان فارسی، ۲) استقلال کلمات، ۳) مطابقت نوشتار و گفتار، ۴) تبعیت واژگان بیگانه از شیوه املای فارسی و ۵) سهولت در خواندن بنا شده است.

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ریشه ویراستاری

M O B I N A

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

M O B I N A

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

M O B I N A

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

M O B I N A

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

M O B I N A

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

M O B I N A

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

M O B I N A

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین