آموزش خط تحریری در دبستان

M O B I N A · 20/2/22

آموزش خط تحریری در دبستان

یادگیری خط نستعلیق تحریری و کوشش در بالا بردن کیفیت این خط در بین معلمان و دانش آموزان یکی از هدف های رفتاری مهم در عرصه تعلیم و تربیت است. این مقاله به تاثیرات خط خوش و ویژگی های خط نستعلیق تحریری برای آموزگارانی که در مقطع ابتدایی به صورت مستقیم تجربه آموزش خط به دانش آموزان را بر عهده دارند پرداخته شده و در ضمن روش های کاربردی فرایند تدریس آن نیز بیان شده است.
خط تحریری
در سرمشق های ارائه شده تلاش بر آن بوده که براساس عناصر بصری خط تحریری و اصول آموزشی آن سیر منطقی از آسان به مشکل، رعایت شود تا هدفهای آموزشی پیش بینی شده قابل دستیابی باشد. باید توجه داشت که، در این مقاله تأکید بر «روش های آموزش خط نستعلیق تحریری» است که نگاه مداوم به خط نستعلیق پیوسته و دقت در ظرافت های آن در پاکیزگی و رشد خط تحریری دانش آموزان تأثیر مستقیم دارد. درگیر شدن، تجربه کردن و دست به قلم بردن دانش آموزان براساس روش و الگوی صحیح، میتواند در کیفیت خط و نگرشی آنها نسبت به نوشتن تغییر حاصل کند. به همین سان آموزگاران نیز می توانند به راحتی شرایط این تغییر را فراهم ساخته و با همکاری اولیا پایه گذار خطی خوش برای دانش آموزان باشند. این امر مستلزم به کارگیری روش های شناخته شدهٔ آموزش خط تحریری است. امید آن است که در سایهٔ تلاش دست اندرکاران تعلیم و تربیت، اولیا و مربیان، نهال خط خوشی و خوش خطی به عنوان یک سرمایهٔ ماندگار در حیات فرهنگی هنر دانش آموز به ثمر نشسته و اندیشه های آنان را با نقش و نگارهای زیبا بیاراید.
یکی از نیازهای اساسی دانش آموزان دورهٔ دبستان زمینه سازی برای شکل گیری یک نظام نو مطلوبی که در تعبیر رایج از آن به عنوان «خط دانش آموز» یاد می کنیم واجد خصوصیات زیر است:

رسا بودن؛
خوانا بودن؛
زیبا بودن؛
درست بودن شکل حروف و کلمات،
تحقق خط خوش برای دانش آموزان ابتدایی که می تواند در حیات فرهنگی آنها امتداد یابد به چند عامل مهم بستگی دارد:
۱. داشتن الگویی مناسب برای خط یا نظام نوشتاری؛
۲. داشتن مربی آشنا با اصول و موازین خط؛
۳. داشتن روش مطلوب برای انتقال عناصر بصری این نظام نوشتاری،
در این مقاله تلاش بر این است که ضمن معرفی الگوی مناسب «نستعلیق تحریری» برای آموزشی دانش آموزان به اصولی، موازین و ویژگی های این خط نیز پرداخته شود و با انتقال آنها به مربیان، زمینهٔ آموزشی مطلوب این خط به دانش آموزان با روش های مناسب فراهم شود.

نحوه به دست گرفتن ابزار نوشتن:

مناسب ترین ابزار نوشتن برای خط تحریری مداد (به غیر از اتود) و خودنویس (به غیر از روان نویس) و همچنین خودکار با سر ساچمه ای همانند خودکار بیک ۱٫۶ کریستال می باشد که می بایست به وسیله دو انگشت سبابه و شست گرفته شود و بر انگشت وسط متکی باشد.

مشق نظری:

مشق نظری از ارکان یادگیری در هر خطی به شمار می آید و مفهوم آن نگاه کردن به حروف و کلمات و به یادسپاری شکل و شمایل آنها و نحوه قرار گرفتنشان در کنار هم است، علاقمند به یادگیری خط تحریری با قوه بینایی خویش فضای وجود در یک خط را میکاود و سیاهی و سفیدی (سواد و بیاض) آن را به دقت در نظر میگیرد.

جستجوی نظام های موجود در قطعات و الگوهای خط و فرود و فراز کلمات و نحوه قرارگیری حروف نسبت به هم و حالات مختلف در ترکیب آنها از موضوعات مشق نظری است، باید دقت داشت که هدف اصلی از مشق نظری ورود شکل و هیئت کلمات به ذهن و به یادسپاری آن ها است.در خصوص زمان به یادسپاری روان شناسان ثابت کرده اند که زمان به یادسپاری برای بیشتر شکل های به یادسپاری باید کوتاه باشد و توزیع به یادسپاری تا حد ممکن در مدت درازتری انجام گیرد.

اصل تداوم و استمرار در تمرین:

اقتضای آموز خط تحریری استمرار و تداوم در تمرین است که در فواصل زمانی مناسب باید انجام گیرد.

درست نویسی و آرام نویسی:

آموختن نکات زیر به دانش آموزان الزامی است:

در حین تمرین همواره باید یک زاویه مستقیم بین سرمشق، صفحه مشق و چشمان دانش آموز برقرار باشد زیرا نگاه غیر مستقیم به سرمشق پیشرفت را کند می کند.
درست نشستن و رعایت فاصله معمول چشم با صفحه کار که موجب تسلط و اشراف بر تمرینات می شود
از فشار آوردن به خودکار و مداد و یا ابزار نوشتن باید پرهیز کرد
هدایت دانش آموزان به آرام نویسی و تانی در لحظات نگارش میتواند از شدت فشار بکاهد
در هر جلسه یک یا دوحرف را باید موضوع آموزش قرار داد
باید تلاش کرد هر سطر را نسبت به سطر قبلی بهتر نوشت
تمرین در یادگیری خط مستلزم داشتن برنامه ای است که با تمرکز حواس باید به آن پرداخت
#کورسا