M O B I N A
سرپرست بخش فرهنگ و ادب
عضو کادر مدیریت
کاربر V.I.P انجمن
سرپرست بخش
ناظر کتاب
منتقد انجمن
- عضویت
- 3/4/21
- ارسال ها
- 24,702
- امتیاز واکنش
- 63,858
- امتیاز
- 508
- سن
- 19
- محل سکونت
- BUSHEHR
- زمان حضور
- 273 روز 8 ساعت 22 دقیقه
فلز ماده‌ای معدنی و دارای ویژگی‌‌های استحکام، دوام، چکش‌خواری و شکل‌پذیری است، خاصیت تورّق دارد، ذوب می‌شود و پس از ذوب، امکان استفاده مجدد از آن وجود دارد.
در هنر قلمزنی از فلز به تنهایی استفاده نمی‌شود و بنابر خاصیت ترکیبی فلزات با هم مخلوط می‌شوند و فلز خاصی را پدید می‌آورند که به این ویژگی ترکیبی «آلیاژ» می‌گویند. آلیاژ به معنی ترکیب و مخلوط کردن فلزات با یکدیگر است، بنابراین، مفرغ، فولاد، برنج و بسیاری مواد دیگر که در صنایع امروز کاربرد دارند آلیاژ نامیده می‌شوند.
آلياژ و فلزات
بر این اساس آلیاژها و فلزاتی که امروزه در هنر قلمزنی بیشتر از آنها استفاده می‌شود عبارت‌اند از:
۱. مفرغ، که ترکیبی از مس و قلع است که هر چه درصد قلع آن بیشتر باشد , سفیدتر و از استحکام بیشتری برخوردار است.
۲. ورشو، که مرکب از نیکل، مس و قلع است و خاصیت تورّق و مفتول شدن دارد.
٣. برنج، که ترکیبی از مس و روی است و در اثر حرارت زیاد نرمی آن افزایش می‌یابد.
۴. طلا، فلزی بسیار نرم و زرد رنگ است و در تیزاب سلطانی حل می‌شود.
۵. نقره، فلزی سفیدرنگ، چکش‌خوار و شکل‌پذیر است و به راحتی پرداخت می‌شود.
۶. مس، از فلزات عمده و رایج مورد کاربرد در هنر قلمزنی است. رنگ آن قرمز متمایل به نارنجی است و خاصیت شکل‌پذیری و چکش‌خواری دارد. در ۱۰۸۳ درجه سانتی‌گراد گداخته و در ۲۵۹۵ درجه سانتی‌گراد به جوش می‌آید و دارای وزن مخصوص ۵/۸ گرم در سانتی‌متر مکعب است.
شیوه ساخت ظروف مورد استفاده در هنر قلمزنی
ظروف یا احجام مورد استفاده در قلمزنی به شیوه‌‌های زیر ساخته می‌شود:
چکش کاری ساخت ظروف و اشیا به روش کوبیدن را چکش‌کاری سرد گویند، که به «دواتگری» معروف است و دارای سابقه بسیار طولانی است و به دو روش انجام می‌شود:
الف) ساخت اشیای یک تکه و بدون شکاف؛ از این شیوه برای ساخت ظروف مدور استفاده می‌شود به این صورت که ورق فلزی را به شکل دایره که شعاع آن برابر ارتفاع ظرف مورد نظر است می‌برند و سپس مرکز آن را مشخص می‌کنند، بر روی سندان می‌گذارند و با چکش از سمت مرکز به طرف محیط، با ضربه‌‌های یکنواخت و پی‌درپی به صورت مارپیچ می‌کوبند تا ورق به شکل کاسه درآید، سپس آن را وارونه روی سندان می‌گذارند با وارد کردن ضربه در اطراف دهانه ظرف را گرد می‌کنند و به شکل مورد نظر درمی‌آورند.
ب) ساخت اشیا به صورت چند تکه یا دارای شکاف؛ از این روش برای ساخت ظروف هندسی زاویه‌دار استفاده می‌شود به این صورت که ابتدا، فلز را به شکل مورد نظر (مثل مربع) برش می‌دهند، طول و عرض آن را اندازه‌گیری و لبه دو ضلع مقابل را با چکش نازک می‌کنند تا به نصف قطر اولیه فلز برسد.
سپس آن را به حالت چپ و راست باز کرده و ضلع دیگر را در آن قرار می‌دهند و دوباره آن را می‌کوبند تا لبه‌‌ها به هم متصل شوند. بعد با دستگاه جوش، آن را جوش می‌دهند؛ به گونه‌ای که یک حجم استوانه‌ای ساخته شود و سپس همانند روش قبل، با استفاده از سندان و چکش، خمیدگی‌‌های لازم را در استوانه ایجاد می‌کنند و آن را به شکل مورد نظر در می‌آورند و در نهایت قسمت‌‌های دیگر ظرف را (از جمله ته آن را) جداگانه می‌سازند و به یکدیگر جوش می‌دهند. ریخته‌گری ریخته‌گری یعنی ذوب فلز و ریختن آن در قالب و سپس سرد کردن و انجماد آن (طهماسیان، ۱۳۶۲، ص ۱۰۷). در این شیوه به وسیله مدل ریخته‌گری فلز ذوب شده را به اشکال گوناگون درمی‌آورند. مدل‌‌های ریخته‌گری معمولاً از چوب، فلز، گچ، پلاستیک و موم ساخته شده است. ریخته‌گری به وسیله قالب انجام می‌شود و قالب‌‌ها دارای دو نوع قالب باز و قالب بسته‌اند. خم‌کاری در این شیوه با استفاده از دستگاه «سه نظام» یک صفحه گرد از فلز می‌بُرند و با قالب‌‌های چدنی که به شکل ظروف ساخته شده به دستگاه می‌بندند و با استفاده از دستگاه فلز و قالب را به چرخش درمی‌آورند؛ در این مرحله به وسیله قلم‌‌های فولادی فلز را با فشار روی قالب می‌چرخانند و به ظرف شکل می‌دهند.
ابزاری که در قلمزنی از آنها استفاده می‌شود
علاوه بر ابزاری که در ساخت ظروف قلمزنی کاربرد دارند، از ابزارهای دیگری به طور مستقیم در هنر قلمزنی استفاده می‌شود که عبارت‌اند از:
گیره، سوهان، انبر، الک، سرپیک، مخزن سوخت، قیچی، تابه، زیر تابه (اجاق گاز)، قیر، گچ، سنگ نفت، قلم، چکش، تسمه، پرگار، کُنده، قالب، گرده، تیزاب و .... اما ابزارهایی که به طور مستقیم در هنر قلمزنی به کار می‌روند چکش و قلم است که هنرمند با استفاده از آنها زیباترین آثار هنری را می‌سازد. چکش چکش ابزاری فلزی است که دسته‌ای چوبی دارد و از سه قسمت سر، بدنه و دسته تشکیل شده است.
در قلمزنی دو نوع چکش فلزی، برای کوبیدن روی قلم و ایجاد نقش روی فلز به کار می‌رود و چکش لاستیکی، با دسته چوبی که برای کوبیدن فلز و مسطح یا برجسته کردن آن استفاده می‌شود.
در هنر قلمزنی از فلز به تنهایی استفاده نمی‌شود و بنابر خاصیت ترکیبی فلزات با هم مخلوط می‌شوند و فلز خاصی را پدید می‌آورند که به این ویژگی ترکیبی «آلیاژ» می‌گویند. آلیاژ به معنی ترکیب و مخلوط کردن فلزات با یکدیگر است، بنابراین، مفرغ، فولاد، برنج و بسیاری مواد دیگر که در صنایع امروز کاربرد دارند آلیاژ نامیده می‌شوند.
آلياژ و فلزات
بر این اساس آلیاژها و فلزاتی که امروزه در هنر قلمزنی بیشتر از آنها استفاده می‌شود عبارت‌اند از:
۱. مفرغ، که ترکیبی از مس و قلع است که هر چه درصد قلع آن بیشتر باشد , سفیدتر و از استحکام بیشتری برخوردار است.
۲. ورشو، که مرکب از نیکل، مس و قلع است و خاصیت تورّق و مفتول شدن دارد.
٣. برنج، که ترکیبی از مس و روی است و در اثر حرارت زیاد نرمی آن افزایش می‌یابد.
۴. طلا، فلزی بسیار نرم و زرد رنگ است و در تیزاب سلطانی حل می‌شود.
۵. نقره، فلزی سفیدرنگ، چکش‌خوار و شکل‌پذیر است و به راحتی پرداخت می‌شود.
۶. مس، از فلزات عمده و رایج مورد کاربرد در هنر قلمزنی است. رنگ آن قرمز متمایل به نارنجی است و خاصیت شکل‌پذیری و چکش‌خواری دارد. در ۱۰۸۳ درجه سانتی‌گراد گداخته و در ۲۵۹۵ درجه سانتی‌گراد به جوش می‌آید و دارای وزن مخصوص ۵/۸ گرم در سانتی‌متر مکعب است.
شیوه ساخت ظروف مورد استفاده در هنر قلمزنی
ظروف یا احجام مورد استفاده در قلمزنی به شیوه‌‌های زیر ساخته می‌شود:
چکش کاری ساخت ظروف و اشیا به روش کوبیدن را چکش‌کاری سرد گویند، که به «دواتگری» معروف است و دارای سابقه بسیار طولانی است و به دو روش انجام می‌شود:
الف) ساخت اشیای یک تکه و بدون شکاف؛ از این شیوه برای ساخت ظروف مدور استفاده می‌شود به این صورت که ورق فلزی را به شکل دایره که شعاع آن برابر ارتفاع ظرف مورد نظر است می‌برند و سپس مرکز آن را مشخص می‌کنند، بر روی سندان می‌گذارند و با چکش از سمت مرکز به طرف محیط، با ضربه‌‌های یکنواخت و پی‌درپی به صورت مارپیچ می‌کوبند تا ورق به شکل کاسه درآید، سپس آن را وارونه روی سندان می‌گذارند با وارد کردن ضربه در اطراف دهانه ظرف را گرد می‌کنند و به شکل مورد نظر درمی‌آورند.
ب) ساخت اشیا به صورت چند تکه یا دارای شکاف؛ از این روش برای ساخت ظروف هندسی زاویه‌دار استفاده می‌شود به این صورت که ابتدا، فلز را به شکل مورد نظر (مثل مربع) برش می‌دهند، طول و عرض آن را اندازه‌گیری و لبه دو ضلع مقابل را با چکش نازک می‌کنند تا به نصف قطر اولیه فلز برسد.
سپس آن را به حالت چپ و راست باز کرده و ضلع دیگر را در آن قرار می‌دهند و دوباره آن را می‌کوبند تا لبه‌‌ها به هم متصل شوند. بعد با دستگاه جوش، آن را جوش می‌دهند؛ به گونه‌ای که یک حجم استوانه‌ای ساخته شود و سپس همانند روش قبل، با استفاده از سندان و چکش، خمیدگی‌‌های لازم را در استوانه ایجاد می‌کنند و آن را به شکل مورد نظر در می‌آورند و در نهایت قسمت‌‌های دیگر ظرف را (از جمله ته آن را) جداگانه می‌سازند و به یکدیگر جوش می‌دهند. ریخته‌گری ریخته‌گری یعنی ذوب فلز و ریختن آن در قالب و سپس سرد کردن و انجماد آن (طهماسیان، ۱۳۶۲، ص ۱۰۷). در این شیوه به وسیله مدل ریخته‌گری فلز ذوب شده را به اشکال گوناگون درمی‌آورند. مدل‌‌های ریخته‌گری معمولاً از چوب، فلز، گچ، پلاستیک و موم ساخته شده است. ریخته‌گری به وسیله قالب انجام می‌شود و قالب‌‌ها دارای دو نوع قالب باز و قالب بسته‌اند. خم‌کاری در این شیوه با استفاده از دستگاه «سه نظام» یک صفحه گرد از فلز می‌بُرند و با قالب‌‌های چدنی که به شکل ظروف ساخته شده به دستگاه می‌بندند و با استفاده از دستگاه فلز و قالب را به چرخش درمی‌آورند؛ در این مرحله به وسیله قلم‌‌های فولادی فلز را با فشار روی قالب می‌چرخانند و به ظرف شکل می‌دهند.
ابزاری که در قلمزنی از آنها استفاده می‌شود
علاوه بر ابزاری که در ساخت ظروف قلمزنی کاربرد دارند، از ابزارهای دیگری به طور مستقیم در هنر قلمزنی استفاده می‌شود که عبارت‌اند از:
گیره، سوهان، انبر، الک، سرپیک، مخزن سوخت، قیچی، تابه، زیر تابه (اجاق گاز)، قیر، گچ، سنگ نفت، قلم، چکش، تسمه، پرگار، کُنده، قالب، گرده، تیزاب و .... اما ابزارهایی که به طور مستقیم در هنر قلمزنی به کار می‌روند چکش و قلم است که هنرمند با استفاده از آنها زیباترین آثار هنری را می‌سازد. چکش چکش ابزاری فلزی است که دسته‌ای چوبی دارد و از سه قسمت سر، بدنه و دسته تشکیل شده است.
در قلمزنی دو نوع چکش فلزی، برای کوبیدن روی قلم و ایجاد نقش روی فلز به کار می‌رود و چکش لاستیکی، با دسته چوبی که برای کوبیدن فلز و مسطح یا برجسته کردن آن استفاده می‌شود.
فلزات، ابزار و مواد مورد استفاده در هنر قلمزنی
رمان ۹۸ | دانلود رمان
نودهشتیا,بزرگترین مرجع تایپ رمان, دانلود رمان جدید,دانلود رمان عاشقانه, رمان خارجی, رمان ایرانی, دانلود رمان بدون سانسور,دانلود رمان اربابی,
roman98.com
