نویسنده این موضوع
تعریف و ریشه لغوی
تمامی رویدادهایی که پس از رسوبگذاری در رسوبات رخ می دهد، در قلمرو دیاژنز قرار می گیرند. این فرآیند ها تا آستانه دگرگونی ادامه دارد (دمای 1509 تا 200 درجه سانتیگراد و فشار زیاد). و از عبارت لاتین (Diagenesis) به معنی دوباره زایی گرفته شده است.
مقدمه
فرآیند دیاژنز که منجر به اتصال دانه های رسوبات به هم وتشکیل سنگ رسوبی می شود و به عوامل مختلفی از جمله نوع رسوبات وموقعیت جغرافیایی و... بستگی دارد، دیاژنز در بعضی مواقع برای انسان، جنبه مثبت و در مواقعی دیگر جنبه منفی دارد که بسته به نوع استفاده از محیط میباشد.
تقسیم بندی مختلف دیاژنز
دیاژنز به دومرحله کلی قابل تقسیم است:
1- دیاژنز پیشین (Early Diagenesis): برای فرآیندهایی است که از مرحله ته نشست تا دفن کم عمق (shallow Burial) رخ می دهد.
2- دیاژنزپسین (Late Diagenesis): برای آن دسته از فرآیندهای موثر بر رسوبات در ترازهای عمیق و در بالا آمدگی ها رخ می دهد.
واژه های پیدایش آغازین (Eogenesis)، پیدایش میانه (Mesogenesis) وپیدایش دور (Telogenesis) نیز برای مراحل پیشین، تدفینی و بالا آمدگی به کار می رود.
پتی جان وهمکاران (1987) دیاژنز پیشین را شامل آن دسته از تغییراتی می دانند که در طی چندین هزار تا صدها هزار سال رخ داده است احتمالا مادامی که رسوب هنوز در ژرفای کم دفن شده است (کمتر از 50 متر)، دیاژنز پسین نیز به تمامی رخدادهای پس از آن اطلاق می گردد. یک نهشته (رسوب) تازه متخلخل، با مخلوط نامتعادلی از کانیهای تخریبی و با آرایش دانه های ناپایدار فراوان همراه است. پس از دیاژنز ماسه سنگ ، به واسطه فشردگی و سیمانی شدن، تخلخل آن کاهش می یابد. بسیاری از کانیهای تخریبی ناپایدارش از بین رفته و کانیهای خودزای پایدار ته نشین می گردند. در روند دیاژنز، ویژگیهای فیزیکی (مانند تخلخل وتراوایی، افزایش چگالی) وشیمیایی رسوب (مانند تغییر شوری، Ph، Eh و شیمی آبهای منفذی، انباشتگی وجابجایی نفت و گاز) دستخوش تغییرات شگرفی می گردد. فرآیندهای فیزیکی دیاژنز دربرگیرنده فشردگی، آشفتگی زیستی، تشکیل ماتریکس گری وکی، فشردگی و بی آب شدن کانیهای رسی و تغییر شکل در دانه های شکننده وشکل پذیر می گردد.
تمامی رویدادهایی که پس از رسوبگذاری در رسوبات رخ می دهد، در قلمرو دیاژنز قرار می گیرند. این فرآیند ها تا آستانه دگرگونی ادامه دارد (دمای 1509 تا 200 درجه سانتیگراد و فشار زیاد). و از عبارت لاتین (Diagenesis) به معنی دوباره زایی گرفته شده است.
مقدمه
فرآیند دیاژنز که منجر به اتصال دانه های رسوبات به هم وتشکیل سنگ رسوبی می شود و به عوامل مختلفی از جمله نوع رسوبات وموقعیت جغرافیایی و... بستگی دارد، دیاژنز در بعضی مواقع برای انسان، جنبه مثبت و در مواقعی دیگر جنبه منفی دارد که بسته به نوع استفاده از محیط میباشد.
تقسیم بندی مختلف دیاژنز
دیاژنز به دومرحله کلی قابل تقسیم است:
1- دیاژنز پیشین (Early Diagenesis): برای فرآیندهایی است که از مرحله ته نشست تا دفن کم عمق (shallow Burial) رخ می دهد.
2- دیاژنزپسین (Late Diagenesis): برای آن دسته از فرآیندهای موثر بر رسوبات در ترازهای عمیق و در بالا آمدگی ها رخ می دهد.
واژه های پیدایش آغازین (Eogenesis)، پیدایش میانه (Mesogenesis) وپیدایش دور (Telogenesis) نیز برای مراحل پیشین، تدفینی و بالا آمدگی به کار می رود.
پتی جان وهمکاران (1987) دیاژنز پیشین را شامل آن دسته از تغییراتی می دانند که در طی چندین هزار تا صدها هزار سال رخ داده است احتمالا مادامی که رسوب هنوز در ژرفای کم دفن شده است (کمتر از 50 متر)، دیاژنز پسین نیز به تمامی رخدادهای پس از آن اطلاق می گردد. یک نهشته (رسوب) تازه متخلخل، با مخلوط نامتعادلی از کانیهای تخریبی و با آرایش دانه های ناپایدار فراوان همراه است. پس از دیاژنز ماسه سنگ ، به واسطه فشردگی و سیمانی شدن، تخلخل آن کاهش می یابد. بسیاری از کانیهای تخریبی ناپایدارش از بین رفته و کانیهای خودزای پایدار ته نشین می گردند. در روند دیاژنز، ویژگیهای فیزیکی (مانند تخلخل وتراوایی، افزایش چگالی) وشیمیایی رسوب (مانند تغییر شوری، Ph، Eh و شیمی آبهای منفذی، انباشتگی وجابجایی نفت و گاز) دستخوش تغییرات شگرفی می گردد. فرآیندهای فیزیکی دیاژنز دربرگیرنده فشردگی، آشفتگی زیستی، تشکیل ماتریکس گری وکی، فشردگی و بی آب شدن کانیهای رسی و تغییر شکل در دانه های شکننده وشکل پذیر می گردد.