دلکو چیست و چه وظیفه‌ای در سیستم جرقه‌زنی خودرو برعهده دارد؟

~XFateMeHX~ · 13/10/21

دلکو چیست؟

دلکو دستگاهی است که زمان ایجاد جرقه را با‌‌توجه‌‌‌‌به شرایط کارکرد پیشرانه مانند حالت شتاب‌گیری، زیر بار و... تنظیم و سپس جریان برق فشار قوی را بین شمع‌های پیشرانه توزیع می‌کند. دلکو سه وظیفه‌ی عمده برعهده دارد:

تقسیم جریان فشار قوی بین سیلندرها برای جرقه‌زدن
تنظیم زمان دقیق جرقه‌زدن در حالت‌های مختلف شتاب‌گیری، قدرت و...
قطع و وصل مدار اولیه (جریان ضعیف) برای تولید جریان ولتاژ زیاد

اجزای دلکو

در دلکو
فنر و زغال دلکو
چکش برق
پلاتین
خازن
صفحات دلکو
ميل دلکو
دستگاه آوانس وزنه‌ای
دستگاه آوانس خلائی
بدنه

درادامه هرکدام از اجزای سازنده‌ی دلکو را بررسی خواهیم کرد.

در دلکو

جنس در دلکو از پلاستیک فشرده یا موادی است که درمقابل عبور جریان برق فشار قوی و حرارت مقاوم هستند. در دلکو یک ترمینال مرکزی دارد که برق فشار قوی از کویل به این ترمینال وارد می‌شود. به تعداد سیلندرهای پیشرانه نیز ترمینال‌هایی درکنار ترمینال مرکزی وجود دارد که این ترمینال‌ها جریان برق فشار قوی را از چکش برق دریافت کرده و به‌وسیله‌ی وایر شمع به شمع‌های پیشرانه می‌رسانند.

در دلکو به‌هیچ‌وجه نباید ترک یا شکستگی داشته باشد؛ چون اگر شکستگی یا ترک در آن وجود داشته باشد، برق فشار قوی ازطریق ترک به بدنه منتقل می‌شود یا افت ولتاژ به‌وجود می‌آید و همچنین احتمال نشت جریان برق فشار قوی به ترمینال‌های مجاور وجود دارد.

فنر و زغال دلکو

برای انتقال جریان برق فشار قوی از ترمینال مرکزی کویل به چکش برق، از فنر و زغال استفاده می‌شود. این فنر و زغال داخل در دلکو است و هنگام باز‌کردن در دلکو باید از وجود آن اطمینان حاصل کرد. درضمن باید دقت کرد که فنر و زغال از جای خود خارج نشود. وظیفه‌ی فنر این است که همواره زغال را با چکش برق در تماس نگه دارد تا جریان برق فشار قوی ازطریق این فنر و زغال، از ترمینال مرکزی در دلکو به چکش برق انتقال یابد.

توجه به این نکته ضروری است که در مدار ثانویه سیستم جرقه‌زنی خودرو، باید فقط ولتاژ زیادی وجود داشته باشد و تاحدممکن جریان عبوری از این مدار را کاهش داد. این موضوع باعث خواهد شد تا از ایجاد پارازیت و همچنین ذوب‌شدن قسمت فلزی چکش برق یا الکترودهای شمع جلوگیری شود. به‌منظور کاهش جریان عبوری از مدار ثانویه سیستم جرقه‌زنی از مقاومت‌هایی استفاده می‌شود که به‌طور سری در مدار قرار گرفته‌اند و شامل موارد زیر می‌شوند:

مقاومت سیم‌پیچ ثانویه کویل
مقاومت وایر مرکزی کویل به در دلکو
مقاومت زغال در دلکو
فاصله هوایی بین قسمت فلزی چکش برق و ترمینال‌های در دلکو
مقاومت وایر شمع‌ها
مقاومت داخلی هر شمع
فاصله هوایی بین الکترود مرکزی و الکترود بدنه شمع

در این صورت مدار ثانویه با ولتاژ زیاد و جریان کم باعث ایجاد قوس الکتریکی در دهانه شمع می‌شود و درضمن پارازیت و ذوب‌شدن قطعات نیز از بین می‌رود.

~XFateMeHX~ · 13/10/21

چکش برق

چکش برق روی میل دلکو قرار می‌گیرد و با آن دَوَران می‌کند. وظیفه‌ی چکش برق انتقال جریان فشار قوی به ترمینال‌های مربوط به شمع‌ها است. چکش برق از دو قسمت فلزی و پلاستیکی تشکیل شده است. قسمت فلزی چکش برق وظیفه‌ی انتقال جریان برق فشار قوی از فنر و زغال دلکو به ترمینال‌های اطراف ترمینال مرکزی در دلکو را برعهده دارد؛ درحالی‌که قسمت پلاستیکی آن باید درمقابل جریان فشار قوی به‌اندازه‌ی کافی مقاومت داشته باشد و از انتقال جریان برق به میل دلکو جلوگیری کند. به‌همین‌دلیل، فلز استفاده‌شده در چکش برق باید رسانای قوی و پلاستیک فشرده‌ی چکش برق باید عایق مناسبی باشد.

پلاتین دلکو

پلاتین کلید قطع و وصل مدار اولیه (سیم‌پیچ اولیه کویل) است. مجموعه‌ی پلاتین از دو قسمت پلاتین ثابت و پلاتین متحرک تشکیل شده است. پلاتین ثابت با پیچ روی صفحه‌ی دلکو بسته می‌شود و پلاتین متحرک که دربرابر بدنه‌ی دلکو عایق شده است، به‌وسیله‌ی نیروی فنر تیغه‌ای روی پلاتین ثابت قرار می‌گیرد. جداشدن پلاتین متحرک از پلاتین ثابت از لحظه‌ی تماس بادامک میل دلکو با فیبر متصل به فنر پلاتین آغاز می‌شود. جنس پلاتین باید از موادی باشد که درمقابل دما و جرقه مقاوم باشد؛ به‌همین‌دلیل، از تنگستن استفاده می‌شود.

پلاتین ثابت با پیچ به صفحه‌ی متحرک دلکو وصل می‌شود و درحقیقت اتصال بدنه را برای پلاتین متحرک به‌وجود می‌آورد که به جریان برق خروجی کویل وصل است. پلاتین متحرک روی پلاتین ثابت لولا شده است و در محل لولا بین پلاتین ثابت و متحرک عایق وجود دارد. پلاتین متحرک به‌وسیله‌ی یک فنر همواره به‌سمت پلاتین ثابت فشرده می‌شود و بادامک‌های میل دلکو بر خلاف فنر عمل و تماس بین پلاتین ثابت و متحرک را قطع می‌کنند.

البته بین پلاتین متحرک و بادامک دلکو نیز فیبر پلاتین قرار گرفته که عایق است و از انتقال جریان برق به میل دلکو جلوگیری می‌کند؛ به‌طوری‌که اگر پلاتین متحرک روی پلاتین ثابت قرار گیرد، جریان برق از پلاتین متحرک به پلاتین ثابت می‌رود و درصورت قطع‌شدن تماس بین پلاتین متحرک و پلاتین ثابت، عبور جریان قطع می‌شود.

پلاتین و خازن به‌صورت موازی با یکدیگر قرار گرفته‌اند و دو عنصر انتهایی از مدار فشار ضعیف سیستم جرقه‌زنی هستند

به‌هرحال، پلاتین به‌عنوان کلید قطع و وصل در انتهای مدار اولیه یا فشار ضعیف سیستم جرقه‌زنی و به‌صورت موازی با خازن قرار گرفته است، به‌طوری‌که جریان برق از سیم‌پیچ اولیه کویل به پلاتین متحرک و از پلاتین متحرک (درصورت اتصال پلاتین متحرک به پلاتین ثابت) به پلاتین انتقال می‌یابد. به‌همین‌دلیل با قطع و وصل پلاتین، جریان برق عبوری از سیم‌پیچ اولیه کویل متناوب می‌شود و عملکرد ترانسفورماتور افزاینده که افزایش ولتاژ و کاهش جریان است، به‌وسیله‌ی کویل ایجاد می‌شود.

برای آشنایی بد نیست بدانید که ترانسفورماتورها با جریان برق متناوب کار می‌کنند و عمل‌ متناوب‌سازی جریان برق مستقیم باتری برای کویل به‌وسیله‌ی خازن و پلاتین انجام می‌شود.

جریان برقی که از پلاتین عبور می‌کند به حدود ۵ آمپر می‌رسد و حداکثر ولتاژی که بین پلاتین ثابت و متحرک وجود دارد، درحدود ۵۰۰ ولت است. گفتنی است به‌دلیل تعداد سیلندرها و دور پیشرانه، تعداد قطع و وصل پلاتین در دقیقه بسیار زیاد خواهد بود. به‌عنوان مثال، پلاتین در پیشرانه‌ی چهار سیلندری با ۶،۰۰۰ دور‌‌‌بر‌‌‌دقیقه، در هر دقیقه ۱۲ هزار بار بازوبسته می‌شود. به‌همین‌دلیل، جنس پلاتین باید از موادی باشد که دربرابر دما و جرقه‌های ایجادشده مقاومت کافی داشته باشد و درنتیجه جنس فلز پلاتین را از تنگستن یا ولفرام در نظر گرفته‌اند که نقطه‌ی ذوب این فلز حدود ۳۳۷۰ درجه‌ی سانتی‌گراد است. سپس، روکشی از فلز پلاتین روی کنتاکت‌های پلاتین ایجاد می‌کنند، تا مقاومت الکتریکی و درنتیجه افت ولت دهانه‌ی پلاتین کاهش یابد.

~XFateMeHX~ · 13/10/21

خازن دلکو

خازن ازجمله مهم‌ترین اجزای دلکو به‌شمار می‌رود. خازن سه وظیفه‌ی اساسی دارد. قطع مدارسیم پیچ اولیه باعث القای حدود ۲۰،۰۰۰ ولت در سیم‌پیچ ثانویه می‌شود؛ ولی در خود سیم‌پیچ اولیه نیز ۱۰۰ تا ۲۵۰ ولت به‌صورت خودالقایی ایجاد خواهد شد. درصورتی‌که این ولتاژ به پلاتین برسد، خیلی زود خال می‌زند و می‌‌سوزد. خازن وظیفه‌ی جذب اين ولتاژ را برعهده دارد. خازن پس از جذب اين ولتاژ، دوباره آن را به سيم‌پيچ اوليه باز می‌گرداند. اين امر دو مزيت دارد: ۱. باعث تداوم جرقه می‌شود؛ ۲. ميدان مغناطيسی قبلی را کاملا از بين می‌برد تا در مرحله بعدی سيم‌پيچ کاملا شارژ شود و جرقه قدرت مناسبی داشته باشد. ظرفيت خازن معمولا ۰/۱۸ تا ۰/۲۵ ميکروفاراد است. تداوم‌يافتن جرقه از آن نظر برای خودرو مفيد است که به آتش‌گرفتن بهتر مخلوط سوخت و هوا کمک می‌کند.

خازن یا فیوز دلکو عملکردی شبیه جرم جسم دارد و انرژی را به مدار باز می‌گرداند

خازن و پلاتین به‌صورت موازی با یکدیگر در انتهای مدار اولیه یا فشار ضعیف سیستم جرقه‌زنی خودرو قرار گرفته‌اند. خازن از دو صفحه‌ی فلزی تشکیل شده است و این صفحات باید دربرابر هم عایق باشند و به یکدیگر متصل نباشند.

در خازن‌های مدار جرقه‌زنی خودرو، جنس صفحات خازن از سرب یا آلومینیوم در نظر گرفته می‌شود. به‌دلیل آنکه صفحات فضای کمی اشغال کنند، آن‌ها را به‌صورت نوارهای بلند و باریک می‌سازند و بین آن‌ها با صفحه‌ی عایق از جنس لاستیک یا کاغذ آغشته به روغن عایق عایق‌گذاری می‌کنند. سپس، صفحات را به شکل استوانه به دور هم می‌پیچند و درون محفظه‌ی استوانه‌ای آلومینیومی قرار می‌دهند. آن‌گاه انتهای یکی از صفحات فلزی را با واشر فنری به بدنه‌ی خازن یا محفظه‌ی آلومینیومی و انتهای صفحه‌ی دیگر را به سیم خازن وصل می‌کنند.

عملکرد خازن شبیه جرم جسم است؛ یعنی همان‌گونه که هر جسمی با نیروی مشخصی شروع به حرکت می‌کند، خازن نیز با هر ولتاژی شارژ نمی‌شود و ولتاژ شارژ هر خازن مقدار مشخصی است. خازن استفاده‌شده در سیستم جرقه‌زنی خودرو با ولتاژی درحدود ۱۰۰ تا ۲۵۰ ولت شارژ می‌شود و هنگامی که ولتاژ مدار فشار ضعیف از این مقدار کمتر شد، خازن انرژی ذخیره‌شده در خود را پس می‌دهد. به‌عبارت‌دیگر، صفحات خازن مانند دیواری هستند که اگر توپ به این دیوار برخورد کند، توب دوباره باز می‌گردد. در این‌جا نیز الکترون‌ها به صفحات خازن برخورد می‌کند و پس از آنکه صفحات را زیر فشار الکتریکی قرار می‌دهند، دوباره باز می‌گردند. دقت کنید که این فشار الکتریکی برای خازن مدار جرقه‌زنی خودرو بین ۱۰۰ تا ۲۵۰ ولت و ظرفیت خازن سیستم جرقه‌زنی نیز بین ۰/۱۸ تا ۰/۲۵ میکروفاراد است.

صفحات دلکو

دلکو دو صفحه زیرین یا ثابت و صفحه بالایی یا متحرک دارد که برای آوانس خلائی و وزنه‌‌ای کاربرد دارد. صفحه‌ی زیرین یا ثابت دلکو با چند پیچ به بدنه دلکو متصل می‌شود و هیچ‌گونه حرکتی ندارد. صفحه‌ی بالایی یا متحرک روی صفحه‌ی زیرین لولا شده و با میله‌ای به دستگاه آوانس خلائی متصل است و درصورت لزوم، می‌تواند چند درجه دَوَران داشته باشد؛ به‌همین‌دلیل، به آن صفحه‌ی متحرک دلکو می‌گویند. خازن و پلاتین نیز روی صفحه‌ی متحرک دلکو نصب می‌شوند.

~XFateMeHX~ · 13/10/21

میل دلکو

میله‌ای را که از وسط بدنه‌ی دلکو عبور می‌کند، میل دلکو می‌گویند. ميل دلکو از دو قسمت بالايی و پايينی ساخته شده است که صفحه ثابت دلکو روی ميله پايينی و صفحه متحرک دلکو روی ميله بالايی قرار گرفته است. ميله‌های بالايی و پايينی به‌واسطه‌ی سيستم آوانس وزنه‌ای به يکديگر متصل شده‌اند. ميل دلکو انرژی خود را از انتهای ميله محرک پمپ روغن يا از چرخ‌دنده روی ميل بادامک دريافت می‌کند. روی قسمت بالايی ميل دلکو به تعداد سيلندرهای پیشرانه بادامک برای باز‌کردن دهانه‌ی پلاتين وجود دارد.

میل دلکو به‌صورت دو تکه ساخته شده است؛ به‌گونه‌ای که قسمت بالایی میل دلکو توخالی است و روی قسمت پایینی میل دلکو سوار می‌شود. قسمت پایینی میل دلکو به انتهای میل محرک پمپ روغن یا چرخ‌دنده‌ی میل‌بادامک یا به‌طور مستقیم به میل دلکو وصل است. روی قسمت بالایی میل دلکو نیز به تعداد سیلندرهای پیشرانه بادامک وجود دارد و این بادامک‌ها عمل باز‌کردن پلاتین را انجام می‌دهند. چکش برق نیز روی قسمت بالایی میل دلکو سوار می‌شود و همراه آن حرکت دَوَرانی دارد. قسمت بالایی میل دلکو می‌تواند روی قسمت پایینی میل دلکو دَوَران کند و این عمل با دستگاه آوانس وزنه‌ای انجام می‌شود.

دستگاه آوانس وزنه‌ای

دستگاه آوانس وزنه‌ای از دو عدد وزنه و دو فنر تشکیل می‌شود. وزنه‌ها روی صفحه‌ای که با قسمت پایینی میل دلکو یکپارچه شده، لولا شده است و با صفحه‌ی متصل به قسمت بالایی میل دلکو هم تماس دارد. دو فنر نیز صفحه‌ی متصل به قسمت بالایی میل دلکو را به صفحه‌ی متصل به قسمت پایینی میل دلکو وصل می‌کنند.

طرز کار دستگاه آوانس وزنه‌ای بدین‌صورت است که با زیاد‌شدن دور میل دلکو، وزنه‌ها دراثر نیروی گریز از مرکز (نیروی جانب مرکز) به‌سمت بیرون پرتاب می‌شوند. پرتاب وزنه‌ها به‌سمت بیرون باعث می‌شود که وزنه‌ها در محل تماس با صفحه‌ی متصل به قسمت بالایی میل دلکو، نیرو اعمال کنند تا قسمت بالایی میل دلکو بتواند چند درجه در جهت دَوَران قسمت پایینی میل دلکو بیشتر دَوَران کند.

به‌عبارت‌دیگر، قسمت بالایی میل دلکو بیشتر از قسمت پایینی میل دلکو دَوَران می‌کند و بادامک‌های میل دلکو زودتر به فیبر پلاتین می‌رسند و پلاتین را باز می‌کنند؛ بنابراین، آوانس جرقه صورت می‌گیرد. در دورهای کم میزان تغییر قسمت بالایی میل دلکو درمقایسه‌با قسمت پایینی حدود ۱۰ درجه است و در دورهای زیاد این میزان به حدود ۱۵ درجه می‌رسد.

دستگاه آوانس خلائی

دستگاه آوانس خلائی از محفظه‌ای تشکیل می‌شود که درون آن دیافراگمی وجود دارد. یک سمت دیافراگم با شیلنگ به کنار دریچه‌ی گاز کاربراتور پیشرانه وصل می‌شود و سمت دیگر دیافراگم به صفحه‌ی متحرک دلکو متصل است. هنگامی که خلأ در قسمت دریچه‌ی گاز کاربراتور زیاد می‌شود، این خلأ روی دیافراگم تأثیر می‌گذارد و دیافراگم را به‌سمت بیرون می‌کشد. در این صورت، دیافراگم نیز که به صفحه‌ی متحرک دلکو متصل است، صفحه‌ی متحرک دلکو را در جهت مخالف دَوَران میل دلکو می‌چرخاند.

پلاتین و خازن نیز با صفحه‌ی متحرک دَوَران می‌کنند؛ به‌همین‌دلیل، فیبر پلاتین زودتر به بادامک میل دلکو می‌رسد و پلاتین زودتر باز می‌شود. این عمل به آوانس جرقه‌ی خلائی منجر خواهد شد که در حالت تمام بار (باز‌بودن کامل دریچه گاز) مقدار آوانس خلائی کاهش می‌یابد و زمانی که دریچه گاز کمی باز است، آوانس خلائی زیاد می‌شود. درنتیجه، بیشترین میزان آوانس خلائی در دورهای متوسط است.

بدنه دلکو

بدنه‌ی دلکو تمام قطعات دلکو را در خود جای می‌دهد و جنس آن از آلیاژ آلومینیوم است. باید دقت شود که دو عدد بوش در قسمت پایینی بدنه‌ی دلکو وجود دارد که وظیفه‌ی کنترل لقی عرضی یا شعاعی میل دلکو را برعهده دارد. درصورت زیاد‌شدن لقی عرضی میل دلکو، باید بوش‌ها تعویض شوند.

~XFateMeHX~ · 13/10/21

وکیوم دلکو چیست؟

وکیوم دلکو یا دستگاه آوانس خلائی، مکانیزمی برای کنترل زمان احتراق است که در برخی از دلکوها وجود دارد و از محفظه‌ی خلائی و میله رابط و صفحه‌ی آوانس (صفحه متحرک بالایی) متصل به مکانیزم راه‌انداز در داخل دلکو تشکیل می‌شود. با افزایش خلأ پیشرانه، دیافراگم به داخل محفظه کشیده می‌شود و حرکت میله‌ی رابط متصل به دیافراگم، صفحه‌ی متحرک دلکو را می‌چرخاند. این باعث می‌شود که صفحه‌ی متحرک چند درجه دَوَران کند و پلاتین زودتر باز و جرقه زودتر زده شود (آوانس جرقه).

فیوز دلکو چیست؟

فیوز دلکو یا خازن ذخیره‌کننده نیروی الکتریکی در مدار سیستم جرقه‌زنی کاربراتوری است. نام فیوز دلکو را تعمیرکاران به این قطعه داده‌اند و در مجامع علمی خازن دلکو نامیده می‌شود. هنگامی که دهانه‌ی پلاتین بسته باشد، جریان برق برای شارژ کویل از فیوز دلکو به‌سمت کویل هدایت می‌شود و در زمان باز‌شدن دهانه‌ی پلاتین، جرقه و جریان اضافی دهانه پلاتین را در خود ذخیره می‌کند و مانع از ذوب‌شدن دهانه‌ی پلاتین خواهد شد.

وظیفه خازن دلکو چیست؟

خازن یا فیوز دلکو سه وظیفه‌ی مهم برعهده دارد: ۱. جلوگیری از سوختن و خال‌زدن دهانه پلاتین؛ ۲. تداوم‌بخشیدن به جرقه؛ ۳. برگرداندن برق ذخیره‌شده در خود به کویل هنگام بازشدن دهانه پلاتین.

روش تست فیوز دلکو

خرابی خازن یا فیوز دلکو به‌صورت‌های زیر ظاهر می‌شود:

خال‌زدن و اکسید‌شدن پلاتین‌ها و زود سوختن آن‌ها
کوتاه‌شدن زمان جرقه و اشباع‌نشدن کامل کویل
مطلوب نبودن کار پیشرانه

در این صورت، باید خازن یا فیوز دلکو را بررسی و آزمایش کرد که می‌توان این کار را به‌راحتی با برق شهری انجام داد. درصورت معیوب‌شدن خازن یا فیوز دلکو، پلاتین‌ها در مدت زمان کوتاه‌تری می‌سوزد و باعث ضعیف‌شدن جرقه می‌شود و به‌دلیل ضعیف‌شدن جرقه، قدرت پیشرانه کاهش می‌یابد یا پیشرانه روشن نمی‌شود. برای آزمایش فیوز دلکو، لامپ ۲۲۰ ولتی را با خازن سری و به برق شهر وصل می‌کنیم. در این حالت، نباید لامپ روشن شود و خازن نیز داغ و دود از آن خارج نشود. بعد از قطع‌کردن برق، درصورتی‌که سیم خازن به بدنه‌ی آن وصل شود، باید جرقه‌ی قوی و آبی رنگی تولید شود؛ در‌غیر‌این‌صورت، خازن معیوب است و به تعویض نیاز دارد.

چراغ دلکو چیست؟

چراغ دلکو یا چراغ تایمینگ استروبوسکوپی (چراغ چشمک‌زن) است که برای تنظیم دینامیکی زمان‌بندی احتراق پیشرانه‌ی دارای چرخه‌ی اتو یا پیشرانه‌های احتراق داخلی مشابه مجهز به دلکو استفاده می‌شود. پیشرانه‌های مدرن وسایل نقلیه‌ی سواری با کنترل الکترونیکی به استفاده از ابزار اسکن برای نمایش زمان احتراق نیاز دارند.

چراغ دلکو به مدار جرقه‌زنی متصل و برای روشن‌کردن علائم زمان‌بندی روی پولی میل‌لنگ پیشرانه یا فلایویل هنگام روشن‌بودن پیشرانه استفاده می‌شود. موقعیت ظاهری علائم که با اثر چشمک‌زنی ثابت می‌شود، زمان فعلی جرقه را در رابـ*ـطه با موقعیت پیستون نشان می‌دهد. یک اشاره‌گر مرجع به محفظه فلایویل یا نقطه‌ی ثابت دیگر متصل و مقیاس حکاکی‌شده بین زمان جرقه و موقعیت نقطه مرگ بالای پیستون در سیلندر جابه‌جا می‌شود. دلکو می‌تواند کمی بچرخد تا زمانی که اشاره‌گر مرجع با نقطه مشخص‌شده در مقیاس زمان‌بندی هماهنگ شود.

~XFateMeHX~ · 13/10/21

پیشرانه‌های انژکتوری یا پیشرانه‌های دارای ECU ممکن است به روش‌های خاصی نیاز داشته باشند تا بتوان زمان جرقه‌ی اولیه را بدون تأثیر کنترل ECU بر پیشرانه مشاهده کرد. در اکثر پیشرانه‌ها، زمان‌بندی بر‌‌‌‌اساس سیلندر شماره ۱ تنظیم می‌شود.

در برخی مواقع، زمان‌بندی پیشرانه بر‌‌‌اساس سایر سیلندر انجام می‌شود، مانند پیشرانه خورجینی هشت سیلندر اینترنشنال هاروستر (Harvester) که از سیلندر شماره ۸ و سری ۴ سیلندر ایسوزو 4Z که از سیلندر شماره ۴ بهره می‌برد یا پیشرانه ۳ سیلندر و دوزمانه ساب که زمان‌بندی آن روی سیلندر وسط (شماره ۲) تنظیم شده است.

چراغ دلکو ساده ممکن است فقط شامل لامپ نئون باشد که با انرژی ارائه‌شده‌ی مدار جرقه‌زنی خودرو کار می‌کند. چراغ‌های دلکو با استفاده از لامپ‌های چشمک‌زن زنون که به‌صورت الکترونیکی با جرقه فعال می‌شوند، نور روشن‌تری فراهم می‌کنند و امکان استفاده از چراغ دلکو را در نور معمولی کارگاه یا شرایط روز فراهم می‌کنند.

چراغ دلکو ممکن است ابزار مستقلی باشد؛ اما گاهی اوقات با ولت‌متر و دورسنج و زاویه‌سنج داول ترکیب می‌شود یا ممکن است در ابزار جامع‌تری مانند آنالایزر (تحلیلگر)‌ پیشرانه گنجانده شود. چراغ دلکوهای مستقل که برای زمان‌بندی پیشرانه‌ خودرو استفاده می‌شوند، پیکاپ القایی دارند که در اطراف وایر شمع محکم می‌شوند و به‌عنوان علاقه‌مند‌کننده‌ای برای چراغ چشمک‌زن عمل می‌کنند. انرژی موردنیاز برای چراغ چشمک‌زن مستقیما از باتری خودرو تأمین می‌شود. برخی از چراغ دلکوهای قدیمی به برداشتن سر شمع نیاز دارند تا بتوان مستقیما بین ترمینال وایر و الکترود مرکزی شمع اتصال برقرار کرد.

برای استفاده از چراغ دلکو، گیره سیاه به قطب منفی باتری، گیره قرمز به قطب مثبت باتری، گیره سبز به سیم خروجی کویل (سیمی که به‌سمت پلاتین می‌رود) و گیره سیاه بزرگ هم به‌عنوان پیکاپ القایی دور وایر شمع متصل می‌شود.

چطور دلکو را تنظیم کنیم؟

از تنظیم خارج‌شدن دلکو در خودرو‌های کاربراتوری اتفاقی معمولی است. اگر قرار باشد برای هر بار تنظیم دلکو به تعمیرکاران مراجعه کنیم، وقت و هزینه‌ی زیادی تلف می‌شود. به‌همین‌دلیل، بهتر است که قبل از مراجعه به مکانیک، روش تنظیم ساده دلکو را خودمان انجام دهیم. برای این کار ابتدا باید خودرو را روشن کنیم و بگذاریم که خودرو در حالت روشن باقی بماند.

اگر دلکو تنظیم نباشد، پیشرانه‌ی خودرو لرزش دارد و بد کار می‌کند و درضمن گاز‌های خروجی از اگزوز بسیار تیره هستند. دلکو پیچ نگه‌دارنده‌ای دارد که از آن می‌توان برای تنظیم دلکو بهره برد. ابتدا این پیچ را شُل می‌کنیم تا دلکو به‌راحتی حرکت کند و بعد دلکو را به یک سمت می‌چرخانیم. باید دقت کنیم به‌سمتی بچرخانیم که دور پیشرانه افزایش یابد و پیشرانه راحت‌تر کار کند. وقتی این کار را انجام دادیم، کم‌کم پیشرانه شروع به ریپ‌زدن می‌کند.

حالا وقت آن رسیده است که دلکو را در جهت عکس حالت اولیه بچرخانیم. چرخاندن را تا وقتی ادامه می‌دهیم که ریپ‌زدن پیشرانه متوقف شود. در این حالت، متوجه می‌شویم که هم پیشرانه تپ‌تپ نمی‌کند و ریپ نمی‌زند و هم گاز‌های خروجی از اگزوز رقیق‌تر است. رقیق و صاف بودن گاز‌های خروجی اگزوز نشان‌دهنده‌ی عملکرد درست و مناسب پیشرانه است. وقتی به این حالت رسیدیم؛ یعنی دلکو تنظیم شده است. قبل از محکم‌کردن دوباره‌ی پیچ نگه‌دارنده‌ی دلکو، کمی گاز می‌دهیم تا دور پیشرانه افزایش یابد. اگر پیشرانه دوباره ریپ زد یا دچار لرزش شد، باید دلکو را بازهم کمی بچرخانیم و سپس پیچ نگه‌دارنده را محکم می‌کنیم. با انجام کارهایی گه گفته شد، به‌راحتی می‌توانید دلکو را تنظیم کنید.

مگنت دلکو چیست؟

مدار جرقه‌زنی پلاتینی معایبی ازاین‌دست دارد:

اکسید‌شدن تدریجی پلاتین‌ها و درنتیجه افزایش مقاومت دهانه پلاتین‌ها که به کاهش عبور جریان از سیم‌پیچ اولیه و بنابراین کاهش قدرت جرقه منجر می‌شود.
افزایش تدریجی زاویه داول به‌دلیل فرسایش تدریجی فیبر پلاتین و بادامک‌های میل دلکو که باعث کاهش قدرت جرقه‌زنی می‌شود.
کاهش زمان و زاویه داول در دورهای زیاد که به ایجادنشدن برخی از جرقه‌ها در سیلندرهای پیشرانه (Misfiring) در دورهای زیاد منجر می‌شود.
نیاز به تعمیر و نگه‌داری زیاد از مجموعه‌ی دلکو

برای ازبین‌بردن معایب یادشده، از سیستم جرقه‌زنی ترانزیستوری استفاده می‌شود. در این نوع سیستم جرقه‌زنی، به‌جای پلاتین که به‌صورت مکانیکی و تماس‌دار جریان برق مدار اولیه کویل را قطع و وصل می‌کند، از مولد پالسی القایی به‌صورت بدون تماس استفاده می‌شود. در این نوع دلکو، روتور به میل دلکو وصل است و با آن دَوَران می‌کند و سیم‌پیچ پیکاپ یا مگنت دلکو نیز به جریان برق مستقیم واحد الکترونیکی وصل است. به‌همین‌دلیل، میدان مغناطیسی آهن‌ربای دائم و میدان مغناطیسی سیم‌پیچ پیکاپ در اطراف سیم‌پیچ پیکاپ وجود دارد. هنگامی که پره‌های روتور، روبه‌روی هسته‌ی سیم‌پیچ پیکاپ قرار می‌گیرد، میدان مغناطیسی هسته و سیم‌پیچ پیکاپ قطع و جریان برق متناوبی در سیم‌پیچ پیکاپ تولید می‌شود.

~XFateMeHX~ · 13/10/21

از مگنت دلکو در سیستم جرقه‌زنی ترانزیستوری و نیمه‌ترانزیستوری استفاده می‌شود

در بعضی از دلکوها، سیم‌پیچ پیکاپ یا مگنت دلکو به‌صورت متمرکز در یک قسمت قرار گرفته و هرگاه یکی از پره‌های روتور از روبه‌روی سیم‌پیچ پیکاپ عبور کند، یک پالس تولید می‌شود. تعداد پره‌های روتور همانند تعداد بادامک‌های میل دلکو معمولی، به تعداد سیلندرهای پیشرانه است.

در دلکوهای ترانزیستوری پیکاپ مغناطیسی از واحد کنترل الکترونیکی (ECU) و مدار جرقه‌زنی ترانزیستوری برای کنترل زمان‌بندی جرقه استفاده می‌شود؛ بدین‌صورت که هر‌گاه واحد کنترل الکترونیکی خودرو با‌‌توجه‌‌‌‌به سیگنال ارسالی از سیم‌پیچ پیکاپ زمان صحیح جرقه در سیلندر را تشخیص دهد، جریان برق سیم‌پیچ اولیه کویل را قطع می‌کند و درنتیجه، شمع جرقه می‌زند.

با افزایش دور پیشرانه و با‌‌توجه‌‌‌‌به شکل خاص پره‌های میل دلکو (روتور)، ولتاژ خروجی مولید پالسی یا سیم‌پیچ پیکاپ نیز افزایش می‌یابد (به حدود ۱۰۰ ولت می‌رسد) و درنتیجه، آستانه‌ی وصل مدار اوله زودتر انجام می‌گیرد و زاویه داول افزایش می‌یابد. به‌همین‌دلیل، انرژی سیم‌پیچ اولیه کویل در تمام دورهای پیشرانه تقریبا ثابت است؛ بنابراین، ولتاژ جرقه‌زنی نیز ثابت می‌ماند و این امر باعث می‌شود تا ایجادنشدن جرقه در برخی سیلندرها در دورهای زیاد (Misfiring) کاهش یابد. بنابراین، توان خروجی پیشرانه با مصرف سوخت کمتر و آلودگی کمتر افزایش می‌یابد.

حذف دلکو در سیستم جرقه‌زنی انژکتوری

دلکو در خودروهای کاربراتوری استفاده می‌شود و در خودروهای انژکتوری، از این قطعه در سیستم جرقه‌زنی خبری نیست. حتما متوجه شده‌اید که زمان‌بندی در سیستم جرقه‌زنی از اهمیت زیادی برخوردار است؛ یعنی اگر زمان‌بندی مناسب برای جرقه‌زنی شمع‌ها وجود نداشته باشد، عملکرد پیشرانه دچار اختلال جدی می‌شود که ازجمله تبعات آن می‌توان به لرزش خودرو و افزایش مصرف سوخت و کاهش بازدهی پیشرانه اشاره کرد. این زمان‌بندی هم وقتی دچار مشکل می‌شود که دلکو وظیفه‌ی خود را به‌درستی انجام ندهد. خرابی دلکو و تنظیم‌نبودن آن اتفاقی معمولی در خودروهای کاربراتوری است.

درضمن، معمولا عملکرد دلکو در دور پایین پیشرانه مطلوب است؛ اما وقتی دور پیشرانه زیاد می‌شود، قطع و وصل پلاتین دلکو با سرعت بیشتری صورت می‌گیرد و همین موضوع می‌تواند باعث کاهش میزان جرقه شود. کاهش جرقه هم ارمغانی به‌غیر از بد کار‌کردن پیشرانه و ایجاد لرزش در خودرو و افزایش مصرف سوخت ندارد. همین دلایل سبب شد طراحان خودرو تصمیم بگیرند دلکو را از سیستم جرقه‌زنی حذف کنند.

اولین‌بار شرکت فورد موفق شد این قطعه را در محصولاتش حذف کند. در روش شرکت فورد، دلکو حذف و برای هریک از سیلندرهای پیشرانه یک کویل قرار داده شد. در این روش، حسگرهایی تعبیه شده‌اند که اطلاعات موقعیت میل‌لنگ و پیستون‌ها را به مرکزی به نام ECU یا همان واحد کنترل الکترونیکی می‌فرستند. این کامپیوتر هم فرمان انتقال جریان برق و زدن جرقه را بر‌‌‌اساس همین اطلاعات به هر‌‌‌یک از کویل‌ها می‌دهد.

فواید سیستم جرقه‌زنی بدون دلکو

یکی از ضعف‌های استفاده از دلکو این بود که توزیع جریان الکتریکی بین شمع‌ها به میزان یکسان و در زمان مشخص صورت نمی‌گرفت و دلکو به‌‌‌سرعت از تنظیم خارج می‌شد؛ اما با حذف این قطعه و صدور فرمان قطع و وصل جریان الکتریکی از سوی ECU و پیشرانه‌ی خودرو کارکردی بهینه و منظم‌تر پیدا کرده است. این یعنی مصرف سوخت هم کاهش می‌یابد و هدر رفت انرژی کمتر می‌شود.

در سیستم‌های جرقه‌زنی با دلکو، برق رسیده به دلکو ازطریق وایرها به شمع‌ها منتقل می‌شود؛ اما هم‌اندازه‌نبودن طول این وایرها به‌دلیل موقعیت متفاوت دلکو با هر‌‌‌یک از شمع‌ها، باعث یکسان‌‌‌نبودن جرقه در سر هر‌‌‌یک از شمع‌ها می‌شود. به‌‌هر‌‌حال، یادتان باشد که استارت‌نخوردن خودرو و روشن‌شدن چراغ باتری یا دینام و شنیدن صداهای غیرمعمول از پیشرانه می‌تواند از نشانه‌های خراب‌شدن دلکو باشد؛ پس بازدید و سرویس دوره‌ای این قطعه نباید فراموش شود.

منبع: زومیت

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

دلکو چیست و چه وظیفه‌ای در سیستم جرقه‌زنی خودرو برعهده دارد؟

~XFateMeHX~

کاربر برتر

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

~XFateMeHX~

کاربر برتر

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

~XFateMeHX~

کاربر برتر

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

~XFateMeHX~

کاربر برتر

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

~XFateMeHX~

کاربر برتر

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

~XFateMeHX~

کاربر برتر

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

~XFateMeHX~

کاربر برتر

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

کاربر برتر

کاربر برتر

کاربر برتر

کاربر برتر

کاربر برتر

کاربر برتر

کاربر برتر

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین