نقد و بررسی سریال دل

M O B I N A · 26/9/21

باز هم بابک کایدان، باز هم منوچهر هادی و باز هم لشگری از کلیشه‌ها. این را پیش از من، تیتراژ خودِ سریال می‌گوید. نگویید که برای قضاوت زود است. قسمت اول یک سریال باید بهترین مقدمه برای پیشواز به حساب بیاید(همانطور که به کتاب‌هایی با مقدمه‌های سطحی و بی‌بار و برگ رحم نمی‌کنیم و آن‌ها را می‌بندیم) وگرنه به غیر از امثال من که بخاطر نقد، سریال‌ها را می‌بینیم، باقی مخاطبان چنین اجباری ندارند و برای دانلود قسمت دوم چاره‌ای جز «ترغیب‌ آنها با میل خویش» نیست. گرچه حرف آخر را همین ابتدا می‌گویم: این مطلب در عین ناامیدی از تار و پودِ «شبکه پخش خانگی» نوشته شده است که این سریال در همین ابتدا، در این احساس نویسنده شریک است. ویجیاتو را در نقد سریال دل همراهی کنید.

کارگردان: منوچهر هادی
نویسندگان: بابک کایدان، میثم کایدان
تهیه کننده: جواد فرحانی

این سریال با عنوان «دل» توانست جای عنوان «عاشقانه» (سریال دیگری از منوچهر هادی) را بگیرد و به رتبه‌ی اول «عناوین نخ‌نما در اوج بی‌سلیقگی» دست پیدا کند. در این باره نمی‌دانم باید از چه کسانی تشکر کنم. بگذریم. کلیشه‌های زیادی هستند که بخشی از فرهنگ عمومی یک جامعه را شکل می‌دهند؛ بخشی از آنها خوب و باارزشند و بخشی از آنها هم پوچ و بی‌ارزش. بخش قابل توجهی از نویسندگان ما، هیچ سعی قابل توجهی برای تغییر دادن عرف‌های غلط نمی‌کنند و حتی اغلب چه بدانند و چه نه، مروجِ آنها می‌شوند.
این موضوع نیازی به نیت‌خوانی ندارد. می‌توان از سطحی‌ترین کلیشه‌هایی که غالبِ نویسنده‌ها از آنها به عنوان مواد خام نوشته‌شان استفاده می‌کنند به راحتی متوجه شد؛ مادر شوهرِ عقده‌ای و عصبانی(نسرین مقانلو در نقش توران – مادر آرش)، عروس طفلکی و بیچاره (رستا – ساره بیات)، عاشقِ سـ*ـینه‌چاک (آرش- حامد بهداد)، مرد زن ذلیل (بیژن امکانیان- اتابک- پدرِ آرش)، عشق مثلثی و… این موضوع در دلِ «تیپ‌سازی» جای می‌گیرد. عمده سریال‌های ما که به مرحله شخصیت پردازی نمی‌رسند حداقلش این است که در تیپ ساختن‌هایشان دنبال جنس بنجُل نروند.
یک عاشقانه‌ی لاکچری
به مثلث عشقی فیلم توجه کنید. دو ضلعش را که آرش و رستا تشکیل داده‌اند و می‌ماند ضلع سوم که مهران (مهدی کوشکی) آن را برعهده‌ دارد. این کاراکتر در بخش انتهایی قسمت اول وارد می‌شود و با بدترین دیالوگِ ممکن، حرفش را با رستا آغاز می‌کند
– تو اینجا چیکار می‌کنی؟
– اومدم شینیون کنم، خب اومدم ببینمت دیگه
باقی دیالوگ‌ها نیز نزدیک به فاجعه هستند. تنها ثمره این دیالوگ‌ها این است که متوجه می‌شویم مهران تحصیلات دانشگاهی دارد، مبتلا به اختلال وابستگی است و بسیار شبیه به انگل‌های اجتماعی رفتار می‌کند و از ازدواج امروز رستا نیز بی‌خبر نبوده است. جمجمه روی لباسش، سر تراشیده شده، التماس‌های بچگانه، خودتحقیری‌ها(منو له نکن، من اصلا اشتباه به دنیا اومدم) و تهدید‌های ابلهانه‌اش سر جمع به ما می‌گوید که این آدم مغزِ خر خورده به هیچ عنوان در حدِ آرش نیست؛ پسری خوش‌لباس و باکلاس که تربیت‎یافته‌ی سبک زندگی لاکچری است.
درست است که کسی در عقده‌ای بودن مهران شکی ندارد اما نوشتنِ این همه ویژگی خوب برای آرش (باادب، باحال، باشعور، خوشتیپ، خانواده‌دوست) در کنار پول‌های بسیار زیادی که برای معشوقش خرج می‌کند، یکجور زیاده‌روی به نظر می‌رسد. گمانم این است که این نحوه نوشتن، از یک ناخودآگاه لاکچری پسند نشات می‌گیرد.

M O B I N A · 26/9/21

نویسندگان نگاه انتقادی به این مقوله مخرب و منفور ندارند طوریکه حتی در فرم سریال نیز این موضوع کاملا مشهود است. خرج کردن‌های آرش برای رستا از فرش قرمزی از گلبرگ‌ها گرفته تا خانه‌ای لوکس و جشنی هشتصد و چند میلیونی برای عروسی با جزییات بسیار زیاد به نمایش درمی‌آیند.
تاکید دوربین در نشان دادن لباسِ مجلسیِ مادر داماد در چند ثانیه ابتدای ورودش و جزیات مرحله به مرحله درست شدنِ غذای پدر توران توسط خدمتکار، خواسته یا ناخواسته بخش جزیی‌تری از همین فرم شده است. در این باره منوچهر هادی نیز به یاری سلیقه کایدان‌ها آمده و این ظاهرفروشی‌ها را در اوج مشکلات اقتصادی مردم، به تصویر می‌کشد. اصلا اگر سریال دل با تشکیل یک مراسم عروسی (درست مثل سریال مانکن) شروع نمی‌شد باید بخاطر چنین «آفتاب از کدوم طرف دراومده‌ای» تعجب می‌کردیم.
بابک کایدان بعد از نویسندگی سریال مانکن، این‌بار نیز به نوشتن یک دلدادگی دیگر پرداخته‌ است. درحالیکه هنوز مانکن به سرانجام خوب و قابل توجهی نرسیده و اِشکالات بسیار جدی در کارش دارد، باز عشقی دیگر به قلم او سپرده می‌شود. این پرکاری ناشی از هرچه باشد فکر نمی‌کنم به استعداد و توانایی نویسنده در عاشقانه‌نویسی ارتباطی داشته باشد.
حاضرم با اطمینان بگویم که نویسنده از راهکار عقب جلو کردن‌های روایت، به طور مداوم بهره می‌گیرد تا سطحی بودن کارش به چشم نیاید. امیدوارم نویسندگان از این تکنیک راحت‌طلبانه تنها برای راحتی کارشان در مقدمه و بیان پیش‌داستان‌ها استفاده کرده باشد و منش اصلی روایت‌گری‌شان نباشد.
اگر این قسمت از فیلم خطی جلو می‌رفت چیزی برای گفتن نداشت. با عقب‌گَردهای زمانی، مخاطب عام ممکن است کمی جلب شود اما در نهایت درمی‌یابد که اصل ماجرا یعنی چیدمان شخصیت‌های قابل توجه در یک بسـ*ـتر اجتماعی فرهنگی دقیق و عمیق تا چه اندازه کار سختی است که این مدل سریال‌ها حتی در صدقدمی چنین انتظارهایی قرار نمی‌گیرند.
وجود حامد بهداد که جاهایی به دیالوگ‌های بی‌مزه کایدان مزه می‌دهد و حضورش به هرحال برای تعداد زیادی کشش و انگیزه برای دیدن سریال ایجاد می‌کند، دلیل اصلی شکستن رکورد در اولین قسمت است. این نظر تجربی ناشی از مشاهده تاثیر بازیگران روی رغبت‌ها و انتخاب‌های بخشی از مردم است؛ چه انتخاب دیدن یک فیلم یا سریال برای وقت‌های تعطیل و چه انتخاب نمایندگان مجلس و ریاست جمهوری.

M O B I N A · 26/9/21

حضور سعید راد (خسرو- پدر رستا و آوا) و افسانه‌ی بایگان (ناهید- همسرِ خسرو و مادر واقعی آوا و مادرخوانده رستا) به عنوان سن و سال‌دارهای عرصه بازیگری که تصویر کلیِ خوبی از آنها در ذهن داریم، مزید بر علت این رکوردشکنی هستند. اما یادمان نرود که سریال مانکن با وجود داشتن محمدرضا فروتن و مریلا زارع (که البته بازیگری‌ِ آنها از جایی به بعد تحت‌الشعاعِ شخصیت‌پردازی ضعیف قرار گرفت و به کلیشه و کسالت پیوست)، باز هم یک شکست‌خورده به حساب می‌آید.
این سریال در داستان‌گویی، شخصیت‌ها و حتی پیام اصلی خودش ابتر است و هیچ حرف جدی و مهمی برای ما ندارد. بعید نیست که این سریال دل نیز، طبق مشهودات و تجربیات ما از دیدن چنین کپی‌هایی، چیزی متفاوت از مانکن یا دیگر سریال‌های مد شده شبکه تخدیریِ خانگی باشد. جامعه را آب هم ببرد شبکه خانگی ما را خواب خواهد برد.
نکات بد سریال
ضعف در تکنیک و اجرا به شکل مشخصی به چشم می‌خورد. موزیک‌های سریال به شدت تکراری و نه چندان گوش‌نواز بوده و مهم‌تر از آن در اکثر اوقات ناهماهنگ با حسِ صحنه است؛ بابک زرین با سابقه آهنگسازی برای سریال تبریز در مه و معمای شاه، گویا این‌بار تا به اینجای کار خلاق ظاهر نشده است. این موزیک‌های هم‌شکل، زیر متنِ بیشتر صحنه‌ها آمده (تقریبا صحنه‌ای بدون موزیک را یادم نمی‌آید) و حتی در صحنه ابتدایی بر صدای بازیگر (ساره بیات) غالب می‌شود، طوریکه به سختی صدای او را می‌شنویم. اگرچه حضور ناگهانی سعید راد برای چند لحظه کوتاه با موزیکی در خور او ظاهر می‌شود و از طریق دیدن یک چهارپایه (یک نشانه منطقی) بازگشتی قابل توجیه به گذشته پیدا می‌کند اما باقی ماجرا برای باقی کاراکترها چیز دندان‌گیری ندارد.
ساره زنی آرام است که تقریبا تا اینجای کار نه از لحاظ چهره و نه شخصیت به آرش نمی‌آید( برخلاف نظر مادرخوانده رستا). وقتی یک پیام ناگهانی به گوشی‌اش می‌شود به شکل تصنعی گوشیِ موبایلش را چند ثانیه روبه دوربین می‌گیرد و پیام را نشانمان می‌دهد. واکنش‌هایش نسبت به غافلگیری‌های آرش عجیب و غیرمنطقی و بیش از اندازه سرد به نظر می‌رسد که امیدوارم بخشی از کاراکترسازی باشد و نه سلیقه مجزای بازیگر از داستان.
با همه این‌ها سردی‌ رستا واقعا زیاد است و تضادش با گرمی‌مزاجی آرش، کنتراست زیادی را در این زوج بوجود آورده است. این کنتراست می‌تواند بسـ*ـتری برای پیچیدگی در رابـ*ـطه‌شان شود یا طبق آنچه در مانکن دیدیم به «هیچ» برسد؛ هیچ در روانشناسی شخصیت‌ها چه در امر ازدواج و چه از نظر ارتباطات میان‌فردی.
خواهر رستا حضور کوتاه اما مفرحی در سریال دارد و اینطور که پیداست قرار است یک داستان عشقی را نیز برای او در ادامه کار شاهد باشیم. یکی از فرعی‌های معروف کوروش تهامی است که در صحنه‌ی قلدری یک طلبکار در مقابل خسرو (فعلا نسبت خسرو با او را نمی‌دانیم) فعال نبوده و هیچ جزییاتی حتی یک حرکت، نداشته است.

M O B I N A · 26/9/21

نکات خوب سریال
یکی از این اجزاء خوب، عکس‌های توران با پدرش است که برخلاف عکس‌های بسیار تصنعی که معمولا در سریال‌ها می‌بینیم، حس درشان وجود دارد و واقعی به نظر می‌رسند. دکوپاژ این صحنه نیز خوب است. ابتدا نماهایی بازتر داریم چون هنوز با درد‌ دل‌های توران و پدرش احساس صمیمیت و نزدیک نمی‌کنیم اما کمی بعد قاب‌ها نزدیک‌تر می‌شود و می‌توانیم هر دو را در قاب‌هایی منفرد در مدیوم کلوزآپ تماشا کنیم. جالبی این صحنه در آنجاست که با ورود اتابک، این قاب‌ها دوبار به حالت اول برگشته و از کاراکترها دور می‌شوند.
توران تمایلی ندارد با شوهر مثل آدم حسابی رفتار کند. گویای یک پیش‌داستان از رابـ*ـطه‌ای نامتوازن در گذشته. از این رو حتی جای دوربین که در اتاق توران کاشته شده و (با فاصله) گفت و گوی پدر و پسر را مجددا نگاه می‌کنیم (این بار از دیدِ توران) جزو معدود جاهای خوب دوربین است. این نکته را وقتی کنارِ نحوه ورود خوب توران به فیلم (نمایش‌هایش در جمع با ارائه پرسوناژی از یک زن شاد و راضی) می‌گذاریم به این نتیجه می‌رسیم که تا به اینجای، تیپ کلیشه‌ای مادر شوهر غرغرو و کینه‌توز حداقل در اجرا و بازیگری خوب بوده است.
هرچند که هنگام بازگشت به گذشته با زاویه دیدِ توران (نسرین مقانلو) حتی یک نشانه‌گذاری ساده تصویری از روی صورت او در جشن نداریم. یک قاب لانگ شاتِ پر سر وصدا که توران جء کوچکی از آن سات ناگهان جایش را به قابی ساکت و تیره رنگ می‌دهد که توران در بخش چپ کادر مغموم نشسته است.
این پرش ناشیانه در لحظاتی مخاطب را از سریال جدا می‌کند .بعد از یک دقیقه این خودمان هستیم که می‌فهمیم وارد گذشته از نگاه او شدیم. اگر نویسنده مدام از این تکنیک استفاده کند و از داستان‌گویی خطی فرار کرده و به ماجراجویی‌های زمانی ادامه دهد، قطعا به جایی نخواهد رسید. کایدان از رفت‌ و برگشت‌های بی‌رویه‌ی زمانی در مانکن نیز استفاده می‌کرد که از پنج‌تای این فلش‌بک‌ها، فقط یک‌شان لازم و ضروری به نظر می‌آمد.
جمع‌بندی
ناامیدی‌ام از شبکه پخش خانگی بدلیل دور بودن فضای سریال‌ها از فرهنگی است که باید تبلیغ شود اما نمی‌شود و ناراحتی‌ام از فرهنگی‌ است که نباید تبلیغ شود اما می‌شود. تنها باید دست به دعا برداریم تا مخاطبان با دیدی عمیق‌تر و انتظاراتی بجا و منطقی باعث شوند که سریال‌ها رویه‌ی دیگری را طی کنند؛ رویه‌ای که در آن بسـ*ـتر سـ*ـیاسی-اجتماعی تا این حد نادیده گفته نشود.
فیلم چندان خوبی از منوچهر هادی به خاطر ندارم. «آینه بـ*ـغل» نمایشی از یک فاصله طبقاتی بود اما بدون هیچ گونه نگاه جدی و عمیق. زبان کمدی‌اش جاهایی نیش می‌زد و انتقادهای خوبی داشت اما با نیش‌ زنبورِ سرخوش و یک پایان‌بندی که همان نقدهای کوچک را بی‌اثر می‌کند، باعث شد فیلم نه تنها در ذهن باقی نماند که شبیه همه فیلم‌های بفروشِ یکبار مصرف شود که فقط بخاطر چند صحنه خنده‌دارش نگاهش می‌کنند؛ آدم‌های شخصیت‌نیافته و کلیشه‌های تیپ‌شناسانه را هم به آن اضافه کنید؛ تنها راست‌گوی فیلم دختری فرنگ رفته است و تربیت‌یافته‌های داخلی همه احمق، سطحی و دروغگو هستند.
در فیلم دیگری از هادی، «زندگی جای دیگری است» باز هم شاهد نگاهی سطحی به جامعه و زندگی هستیم با اجراهایی که گاهی باعث تعجب‌مان می‌شد. پس با چنین پیشینه‌ای از کارگردان(نمی‌خواهم بی‌انصاف باشم شاید کارگردان کاری هم ساخته باشد که در خورِ توجه است و من آن را ندیده‌ام) باید کلاهمان را به عنوان مخاطبان سریال‌های این کارگردان، قاضی کنیم و بدانیم با دکوپاژهایی مناسب برنامه‌های ویدئویی روبرو هستیم که در بین‌شان گاهی قاب‌های خوب نیز پیدا می‌شود.
از بابک کایدان نیز در طول مطلب زیاد گفته‌ام و به عنوان منتقدی دلسوز واقعا پیشنهاد می‌کنم حداقل در دیالوگ‌نویس‌اش تجدید نظر کند. سریال در قسمت اولش نه خوب است نه متوسط بلکه یک کار ضعیف و کلیشه‌ای محسوب می‌شود که همچنان بارِ اصلی بر دوش بازیگران مشهورش قرار گرفته است. پس عوامل سریال از دانلود بالای سریال به وجد نیایند چون این مصیبی ست که می‌گذرد.
منبع: مووی مگ

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

نقد و بررسی سریال دل

M O B I N A

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

M O B I N A

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

M O B I N A

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

M O B I N A

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ | دانلود رمان

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

سرپرست بخش فرهنگ و ادب

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین