- عضویت
- 5/8/20
- ارسال ها
- 1,055
- امتیاز واکنش
- 26,343
- امتیاز
- 368
- سن
- 20
- محل سکونت
- ツ☁️
- زمان حضور
- 51 روز 13 ساعت 43 دقیقه
#معماری
~به‌نام‌خدا~
ملات ماده خمیری شکلی است که مصالح بنایی را به یکدیگر می‌چسباند و آنها را به دیوار و سایر اجزای ساختمان بدل می‌سازد. عمل پنجگانه زیر را انجام می‌دهند:
هدف استفاده از آن جهت چسباندن قطعات مختلف بنا و یکپارچه‌سازی کل ساختمان است. در واقع هر نوع از ملاتها بر حسب ویژگی‌هایشان، کاربردی متفاوت دارند؛ برخی برای آجرچینی و سنگ فرش کردن و یا برخی دیگر برای اندود‌کاری ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انواع ملاتهای ساختمانی:
به‌طورکلی، ملات ها به ۵ نوع زیر تقسیم میشوند:
ملاتی که در هوا می‌گیرد و سفت و سخت می‌شود. به عبارت دیگر گیرش ملات هوایی و سفت و سخت شدن و سفت و سخت ماندن آنها به هوا نیاز دارد. بعضی از ملاتها فیزیکی خشک میشوند و آب آزاد و آب نم آنها تبخیر می‌شود مانند ملاتهای گلی و کاهگلی. گروه دیگر به صورت شیمیایی سفت و سخت میشوند مانند ملات آهک هوایی که آهک آن با گرفتن دی اکسید کربن از هوا به کربنا‌ت کلسیم تبدیل می‌شود. ملات گچ در موقع گرفتن با آب، ترکیب و به سنگ گچ مبدل می‌شود. ولی در گروه ملاتهای هوایی قرار می‌گیرد، زیرا در آب وا می‌رود و برای سخت ماندن به هوا نیاز دارد.
ملات آبی
ماده‌ای که زیر آب یا در هوا به طریق شیمیایی می‌گیرد و سفت و سخت می‌ماند. ملاتهای سیمانی و گل آهک از جمله این ملاتها هستند.
انواع ملاتهای کاربردی در ساختمان
ماسه سیمان
مشهورترین و پراستفاده‌ترین ملات ساختمانی، بی‌شک ملات ماسه سیمان است. ماسه نفش پرکننده، سیمان به عنوان ماده چسنبده و آب وظیفه روان‌کنندگی را در این ملات بر عهده دارند. از نظر راحتی در اجرا، مقاومت و میزان چسبدگی، ملات ماسه سیمان بسیار مناسب و پرکاربرد است. همچنین در این ملات باید از نوع ماسه رودخانه‌ای شسته استفاده شود. میزان سیمان و آب در این مخلوط بسته به نوع کاربرد متفاوت است، در واقع نسبت ماسه به سیمان و آب بستگی به شرایط محیطی (آب و هوای سرد یا گرم) و نوع کار (بندکشی یا بتن مگر) دارد. در هر صورت سیمان مصرفی بین ۳۰۰ تا ۶۰۰ کیلوگرم در مترمکعب است.
این ملات در امور ساختمانی به وفور مورد استفاده قرار می‌گیرد. در آن از خاک رس به‌عنوان پرکننده، گچ ماده چسبنده و آب ماده روان‌کننده استفاده می‌شود. اضافه کردن خاک رس باعث افزایش حالت کشسانی ملات می‌شود، زیرا گچ خالص هم زودگیر بوده و هم کار با آن می‌تواند تاحدودی سخت باشد. وجود خاک رس باعث دیرگیرتر شدن ملات شده که باعث می‌شود کارگران بتوانند به راحتی با آن کار کنند. در بسیاری از پروژه‌های عمرانی از ملات گچ و خاک به نسبت نصف به نصف استفاده می‌شود. همچنین استفاده از خاک رس در این ملات باعث کاهش هزینه‌های پرداختی می‌شود.
این ملات به دلیل کاربرد عمده‌اش در نازک‌کاری ساختمان، بسیار شناخته شده است. ملات گچ از مخلوط گچ به‌عنوان ماده چسبنده و آب به‌عنوان روان‌کننده ساخته می‌شود که در دسته ملاتهای زودگیر قرار دارد. به دلیل آنکه ملات گچ از نوع هوازی است، باید تا حدالامکان از آب و رطوبت زیاد به دور باشد. مزیت مهم این ملات در این است که در زمان ایجاد واکنش با آب و هوا، در حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد تولید گرما می‌کند که باعث شده برای کار در هوای سرد ملاتی بسیار مناسب باشد. ملات گچ در دو نوع: ملات گچ شکفته و ملات گچ کشته به کار گرفته می‌شود.
ساروج در هوای سرد و گرم
پیش از اختراع سیمان، ملات ساروج را برای اندود و آب بندی کردن آب انبارها و حوض‌ها مصرف می‌کردند. ولی امروزه مصرف آن بسیار کم شده و ملات سیمان جای آن را گرفته است.
این ملات ساخته هنر و خلاقیت ایرانیان است، بسیاری از آثار کهن و خانه‌های سنتی کشور با استفاده از ملات ساروج ساخته شده‌اند. در آن از خاک رس به‌عنوان پرکننده، آهک ماده چسبنده و آب روان‌کننده استفاده می‌شود. نسبت خاک رس به آهک ۶ به ۴ است و در گذشته در مخلوط آن از خاکستر کوره حمام و مقداری الیاف کیاهی نیز استفاده میشده است. ساروج ملاتی آبی است و عمدتاً در برابر آب مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهد.
این ملات به دو نوع
ساروج گرم (آسیاب کردن و پختن سنگ آهک رس‌دار) ساروج‌های گرم در واقع نوعی ملات آهک آبی هستند که از پختن و آسیاب کردن سنگهای آهکی رس دار به دست می‌آیند. و این نوع ملاتها در جنوب ایران در کناره شمالی خلیج فارس به کار می‌رفته و پس از گذشت سال‌ها در ساختمانهای دریایی پابرجا مانده‌اند. مشهورترین ساروج از این نوع متعلق به بندر خمیر است.
ساروج سرد (ترکیب آهک، خاکستر و آب) ماده چسباننده این ملات از اختلاط آهک، خاکستر و آب حاصل می‌شود، برای قوام و چسبندگی به آن خاک رس می‌افزایند و ماسه بادی نیز در آن نقش پرکنندگی و استخوان بندی دارد. برای جلوگیری از ترک خوردگی به ساروج، لوئی (پنبه جگن) یا موی بز می‌زدند. خاکستر دارای مقدار زیادی سیلیس غیر بلوری است که به هنگام اختلاط با دوغاب آهک با آن ترکیب شده و سیلیکات کلسیم به وجود می‌آید، ولی این عمل به کندی پیش می‌رود و از این جهت ملات ساروج، کندگیر است.
در این ملات از ماسه به‌عنوان پرکننده و آهک به عنوان ماده چسبنده استفاده می‌شود. در ساخت این مخلوط لازم است نخست دوغاب آهک ایجاد شده و سپس با ماسه ترکیب شود. در واقع، اضافه کردن آب به این ملات جایز نیست. توصیه می‌شود جهت داشتن مخلوطی با چسبندگی بیشتر از ماسه شسته نشده در این ملات به کار گرفته شود. بیشتر بودن آهک باعث پوک شدن ملات می‌شود. همچنین ضروری است برای هر مترمکعب از این ملات، ۲۵۰ کیلوگرم آهک استفاده شود. همچنین از ملات ماسه آهک نباید در دیوارهای باربر به کار گرفته شود.
به دلیل آنکه ملات گچ در برابر رطوبت آسیب پذیر است، به همین دلیل برای کار در مناطق سردسیر نیاز است به مخلوط آن آهک اضافه شود. آهک بعد از جذب دی‌اکسید‌کربن به «سنگ آهک» که ماده‌ای سخت و مقاوم در برابر آب است، تبدیل می‌شود. همچنین آهک باعث کندگیر شدن ملات گچ شده و این امر باعث افزایش کارآیی آن می‌شود. اغلب در این ملات از ماسه بادی با دانه‌بندی ریز به‌عنوان پرکننده استفاده می‌شود.
این ملات را «حرام‌زاده» هم می‌نامند! که از ماسه ریزدانه به‌عنوان پرکننده، سیمان و آهک مواد چسبنده و آب روان‌کننده ساخته می‌شود. در این مخلوط اغلب به ازای ۱۰۰ کیلوگرم آهک، ۱۰۰ کیلوگرم سیمان و ۶۰۰ کیلوگرم ماسه استفاده می‌شود. بعد از آماده شدن مخلوط باید حداکثر تا ۱ ساعت ملات را به کار برد. ناگفته نماند افزایش میزان آهک نسبت به سیمان به کارآیی بیشتر مخلوط از یک سو و کاهش مقاومت فشاری از سویی دیگر منجر می‌شود. ملات باتارد بعد از ۴۸ ساعت سفت می‌شود.
نکته: ملات باید قدرت چسبندگی و نفوذ پذیری بالایی داشته باشد
گل و کاهگل
ماده چسباننده ملات گل و کاهگل، خاک رس است. پولک‌های خاک رس پس از مکیدن آب به صورت خمیری در آمده و دانه‌های ماسه خاک را به یکدیگر می‌چسبانند. این ملاتها از قدیمی‌ترین هستند و در نخستین ساختمان‌هایی که بشر بنا کرده به کار رفته است. هم اکنون نیز درساختمان‌های خشتی و گلی و حتی آجری و سنگی بسیاری از روستاها این ملات به کار می‌رود. برای ساختن ملات گل، آخوره می‌بندند و در آن آب می‌اندازند و صبر می‌کنند تا پولک‌های خاک رس آب بمکند. پس از آن را خوب ورز می‌دهند و به مصرف می‌رسانند. چون ملات گل پس از خشک شدن جمع شده و ترک می‌خورد. به آن کاه می‌زنند که آن را مسلح کرده و از ترک خوردن آن جلوگیری کنند. برای ساختن این ملات نیز آخوره‌ای از خاک و کاه می‌سازند و در آن آب می‌اندازند تا خاک گل شده و کاه خیس خورده و نرم شود. پس از آن ملات را خوب ورز می‌دهند و به مصرف می‌رسانند.
ملات کاهگل برای اندود ساختمانهای گلی، زیرسازی اندود گچی و آب بندی بام ساختمان‌ها مصرف می‌شود. ملات کاهگل به علت سبکی وزن، عایق حرارتی خوبی است و از این رو در گذشته سقف زیرین شیروانی‌های دو پوشه را با این ملات از داخل اندود می‌کردند تا جلو ورود گرما از سقف را بگیرند. چنانچه در آب ملات کاه گل کمی نمک طعام اضافه کنند، به علت خاصیت جذب و نگهداری رطوبت که در نمک وجود دارد، بیشتر خمیری می‌ماند و بهتر جلو عبور آب را می‌گیرد. به علاوه از آنجا که نمک درجه انجماد آب را پایین می‌آورد، در فصول سرد این ملات دیرتر یخ می‌زند. در ساختن کاهگل برای نما باید از کاه نرم و ریز استفاده کرد.
گل آهک
ملات گل آهک
دو اشکال عمده در ملات گل وجود دارد، یکی انقباض ناشی از خشک شدن و ترک خوردن و دیگری وارفتن ملات در آب و آب شستگی. افزودن آهک به خاک، این دو اشکال را برطرف کرده و آن را تخفیف می‌دهد.
ملات گل آهک ملاتی است آبی و برای گرفتن نیازی به دی اکسید کربن ندارد. سیلیس و آلومین خاک رس در صورت وجود آب با آهک ترکیب شده و سیلیکات و آلومینات کلسیم به وجود می‌آید که در برابر آب شستگی و وا رفتن مقاوم هستند. از این رو برای اینکه گل آهک خوب به عمل آید، باید مرطوب بماند. گل آهک نیز مانند ملات گل از قدیم در نواحی روستایی و به ویژه در نقاط مرطوب به کار رفته است
این ملات چون آبی است برای فرش کردن، آجرکاری و سنگ کاری مناسب است.
گچ و ماسه
از اختلاط گچ با ماسه ریزدانه ملات گچ و ماسه ساخته می‌شود که می‌توان از آن به جای ملات گچ و خاک برای زیرسازی اندودها در نقاطی که ماسه بادی یا ساحلی یا رودخانه‌ای ریزدانه فراوان است، استفاده کرد.
ملاتهای قیری
ملات قیر از ۵۰۰۰ سال قبل، در ساختمان‌هایی نظیر برج بابل به کار رفته است. امروزه ملات ماسه آسفالت را برای قشر رویه پیاده روسازی‌ها، پوشش محافظ قشر نم بندی بام‌ها، پر کردن درز قطعات بتنی کف پارکینگ‌ها و پیاده‌روها و مانند اینها مصرف می‌کنند.
رنگی
اگر قصد ساخت ملات رنگی را دارید، رنگ سیمان را به مصالح سنگی خشک اضافه کنید و قبل از اضافه کردن آب به آن، مخلوط را کاملاً بهم زنید. یا آنکه از فروشگاه های مصالح ساختمانی ملاتهای رنگی حاضری تهیه کنید. ملات سیاه چه با رنگ سیمان ساخته شده باشد، یا بصورت بسته بندی خریده شده باشد، با سنگ طبیعی و انواع سنگهای شکسته کف حیاط به خوبی کار می کند و نمای کف سازی نسبت به ملات بیشتر بچشم می خورد. اگر از رنگ سیمان برای ساخت ملات سیاه رنگ استفاده می کنید، سعی کنید تا از ماسه به رنگ نقره ای یا ماسه های با رنگ خیلی روشن استفاده کنید، زیرا در اینصورت رنگ کمتری برای ساخت یک ملات سیاه خوب مورد نیاز است تا آنکه از ماسه قرمز رنگ استفاده کنید.
ساختن و مصرف ملات ها
ساختن ملاتها، با وسایل دستی مانند بیل، کمچه و ماله و حتی دست در روی زمین یا داخل ظروف ملات سازی آهنی (اسلامبولی) یا پلاستیکی و روی تخته ملات به مقادیر کم صورت می‌گیرد. همچنین ممکن است در ساختن ملات از وسایل مکانیکی استفاده کرد. زمان اختلاط آن، حداقل ۳ دقیقه و حداکثر ۱۰ دقیقه خواهد بود. بهترین روش اندازه‌گیری مواد، توزین آنها است، ولی این کار در کارگاه عملاً با اشکالاتی مواجه می‌شود. استفاده از بیل و کمچه برای پیمانه کردن صحیح نیست و باید حتما از پیمانه‌ای با حجم معین استفاده شود. در پیمانه کردن ماسه، باید به مسئله تغییر حجم ناشی از رطوبت توجه شود.
انتخاب ملات برای کار در هوای سرد
در هوای سرد می‌توان از ملاتهای ماسه سیمان و باتارد استفاده کرد. ملات ماسه سیمان با نسبت ۱:۳ و باتارد با نسبت ۱:۱:۶ مناسب است. برای جلوگیری از یخ زدن بهتر است از کلرور کلسیم یا مواد حاوی آن استفاده نشود، زیرا وجود کلرور کلسیم باعث زنگزدگی قطعات فلزی کار گذارده شده و شوره زدگی آجرکاری می‌شود. یکی از بهترین راه‌های مواجهه با یخزدگی، افزودن مواد حبابساز هوا به ملات است که در این صورت می‌توان بدون واهمه از کاهش کارآیی از مقدار سیمان ملات کاست. در این حالت نسبت سیمان به ماسه ۱:۵ تا ۱:۶ خواهد بود. وجود حباب‌های هوا در ملات، صدمات ناشی از افزایش حجم آب ملات در موقع یخ زدن را به حداقل ممکن کاهش می‌دهد. در هوای سرد گرفتن ملات کند می‌شود، در دمای ۰ تا ۵ درجه سلسیوس، مدت گرفتن ۲ برابر و از ۵ تا ۱۰ درجه ۱/۵ برابر می‌شود.
انتخاب ملات برای کار در هوای گرم
آب ملات به محض تماس با مصالح بنایی جذب و کشیده می‌شود. روند جذب آب بسته به نوع مصالح بنایی متغیر است. از دست رفتن مقدار زیادی آب به ویژه در طول تابستان گرم و خشک، ممکن است قابلیت کاربرد ملات را کاهش دهد. در طرح اختلاط ملات، باید کارآیی و آب نگهداری ملات متناسب با جذب آب مصالح بنایی و اوضاع جوی مورد توجه قرار گیرد. در بعضی موارد ممکن است استفاده از مواد افزودنی نگهدارنده آب و کندگیر کننده و ضد تبخیر توصیه شود که در این صورت مصرف این مواد باید با احتیاط صورت گیرد.
ویژگی انواع ملاتها
ملات بنایی یکی از مصالحی است که ضمن انعطاف پذیری، احتیاجات مختلف را برآورده می‌سازد. عملکرد اساسی ملات این است که مصالح بنایی را به صورت توده یکپارچه‌ای به یکدیگر بچسباند. از دیدگاه دیگر ملات، مصالح جدا از یکدیگر را به هم پیوند می‌دهد، تمام شکاف‌ها و ترک‌ها را پر می‌کند و بسـ*ـتر یکنواختی را ارائه می‌دهد. مجموعه باید در برابر بوران، مقاوم و نفوذناپذیر باشد. چنانچه چسبندگی لازم بین ملات و دیگر مصالح ساختمانی تأمین شود، دیوار دارای دوام کافی برای تحمل عوامل جوی خواهد بود.
علی رغم آنکه ملات بنایی و بتن دارای یک نوع اجزای متشکله اصلی هستند، عملکرد مشابهی ندارند. در یک دیوار با مصالح بنایی، ملات نقش یکپارچه کردن آجر، سنگ، بلوک و غیره، به منظور تأمین مقاومت مورد نظر در سازه را به عهده دارد، در حالی که بتن به تنهایی نوعی مصالح سازه‌ای است که باربر می‌باشد. بتن در قالب‌های چوبی یا فلزی که جاذب آب نیستند، ریخته می‌شود به قسمی که تمام آب بتن صرف آبگیر‌ی سیمان می‌شود. حال آنکه ملات، بین مصالح جاذب آب قرار گرفته و آب آن از دست می‌رود. مقاومت بتن شرط اساسی است، ولی در ملات یکی از چند عامل مهم است.
مواد افزودنی ملات
شامل مواد حبابساز هوا، روان کننده‌ها، تندگیر کننده‌ها برای کار در فصول سرد و جلوگیری از یخ زدن ملات است. مواد نگهدارنده آب برای بالابردن کارآیی، مواد پوزولانی برای جلوگیری از حمله سولفا‌ت‌ها و آب بندی نسبی ملات، مواد آب بند کننده برای آب بند کردن ملات و مواد رنگی برای تولید ملات رنگی مصرفی در رویه و بندکشی هستند.
نکات ایمنی در استفاده از ملات ساختمانی
باید توجه داشت که سیمان تر می تواند به پوست یا چشم صدمه برساند. همواره قبل از شروع کار از دستکش استفاده کنید. از تماس سیمان با چشم یا پوست به صورت مستقیم خودداری کنید.
در صورت تماس سیمان یا مصالح با پایه سیمانی با پوست بلافاصله محل را با آب بشویید. اگر سیمان برای مدت طولانی روی پوست باقی بماند، ممکن است دچار سوختگی سیمان شوید، که هر چند مهلک نمی باشد ولی دردناک است.
سخن اخر
ساخت ملات آماده در کارخانه صورت می گیرد. در ترکیب این ملات که با نام ملات خشک نیز شناخته می شود، از سیمان، سنگدانه و مواد افزودنی استفاده می شود. از آن جایی که در ساخت این نوع ملات خطای انسانی به حداقل می رسد، می توان آن را نمونه ای از مصالح ساختمانی مدرن نیز در نظر گرفت. ارائه این محصول به صورت پاکتی و فله ای صورت می گیرد.
~منبع: ساختمانچی~
~به‌نام‌خدا~
ملات ماده خمیری شکلی است که مصالح بنایی را به یکدیگر می‌چسباند و آنها را به دیوار و سایر اجزای ساختمان بدل می‌سازد. عمل پنجگانه زیر را انجام می‌دهند:
- قطعات را به یکدیگر می‌چسبانند و فضای ما بین آنها را پر می‌نمایند.
- با یک پارچگی که ایجاد می‌نمایند باعث توزیع تقریباً یک نواخت نیرو میشوند.
- اختلاف اندازه در اجزا را جبران می‌نمایند.
- موجب میشوند قطعات فلزی و مسلح‌کننده‌ها با دیوار، به صورت کامل و یک پارچه عمل کنند.
- به کمک ایجاد خطوط سایه روشن یا تأثیر رنگ موجب پدید آمدن ماهیتی زیبا میشوند.
هدف استفاده از آن جهت چسباندن قطعات مختلف بنا و یکپارچه‌سازی کل ساختمان است. در واقع هر نوع از ملاتها بر حسب ویژگی‌هایشان، کاربردی متفاوت دارند؛ برخی برای آجرچینی و سنگ فرش کردن و یا برخی دیگر برای اندود‌کاری ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انواع ملاتهای ساختمانی:
به‌طورکلی، ملات ها به ۵ نوع زیر تقسیم میشوند:
- براساس نوع کاربرد
- براساس مواد اتصال دهنده
- براساس مقدار گیرش (هوایی، آبی)
- براساس استحکام
- براساس اهداف ویژه
ملاتی که در هوا می‌گیرد و سفت و سخت می‌شود. به عبارت دیگر گیرش ملات هوایی و سفت و سخت شدن و سفت و سخت ماندن آنها به هوا نیاز دارد. بعضی از ملاتها فیزیکی خشک میشوند و آب آزاد و آب نم آنها تبخیر می‌شود مانند ملاتهای گلی و کاهگلی. گروه دیگر به صورت شیمیایی سفت و سخت میشوند مانند ملات آهک هوایی که آهک آن با گرفتن دی اکسید کربن از هوا به کربنا‌ت کلسیم تبدیل می‌شود. ملات گچ در موقع گرفتن با آب، ترکیب و به سنگ گچ مبدل می‌شود. ولی در گروه ملاتهای هوایی قرار می‌گیرد، زیرا در آب وا می‌رود و برای سخت ماندن به هوا نیاز دارد.
ملات آبی
ماده‌ای که زیر آب یا در هوا به طریق شیمیایی می‌گیرد و سفت و سخت می‌ماند. ملاتهای سیمانی و گل آهک از جمله این ملاتها هستند.
انواع ملاتهای کاربردی در ساختمان
ماسه سیمان
مشهورترین و پراستفاده‌ترین ملات ساختمانی، بی‌شک ملات ماسه سیمان است. ماسه نفش پرکننده، سیمان به عنوان ماده چسنبده و آب وظیفه روان‌کنندگی را در این ملات بر عهده دارند. از نظر راحتی در اجرا، مقاومت و میزان چسبدگی، ملات ماسه سیمان بسیار مناسب و پرکاربرد است. همچنین در این ملات باید از نوع ماسه رودخانه‌ای شسته استفاده شود. میزان سیمان و آب در این مخلوط بسته به نوع کاربرد متفاوت است، در واقع نسبت ماسه به سیمان و آب بستگی به شرایط محیطی (آب و هوای سرد یا گرم) و نوع کار (بندکشی یا بتن مگر) دارد. در هر صورت سیمان مصرفی بین ۳۰۰ تا ۶۰۰ کیلوگرم در مترمکعب است.
- کاربردهای ملات ماسه سیمان: آجرکاری، کاشی‌کاری، سنگ فرش کردن، بتن مگر، بندکشی، بستن درزها و موارد دیگر.
- روش اجرا: نخست سیمان و ماسه را با هم مخلوط شده و سپس به آن اضافه می‌شود. بعد از آنکه حالت خمیری پیدا کرد، بر حسب کاربرد در استانبولی ریخته و با کمچه بر روی سطوح اجرا می‌شود.
این ملات در امور ساختمانی به وفور مورد استفاده قرار می‌گیرد. در آن از خاک رس به‌عنوان پرکننده، گچ ماده چسبنده و آب ماده روان‌کننده استفاده می‌شود. اضافه کردن خاک رس باعث افزایش حالت کشسانی ملات می‌شود، زیرا گچ خالص هم زودگیر بوده و هم کار با آن می‌تواند تاحدودی سخت باشد. وجود خاک رس باعث دیرگیرتر شدن ملات شده که باعث می‌شود کارگران بتوانند به راحتی با آن کار کنند. در بسیاری از پروژه‌های عمرانی از ملات گچ و خاک به نسبت نصف به نصف استفاده می‌شود. همچنین استفاده از خاک رس در این ملات باعث کاهش هزینه‌های پرداختی می‌شود.
- کاربردهای ملات گچ و خاک: طا‌ق زنی، تیغه سازی و قشر آستر اندودکاری‌های داخلی ساختمان.
- روش اجرا: بین فاصله‌های شمشه‌گیری دیوار را با ملات گچ و خاک پر می‌نمایند.
این ملات به دلیل کاربرد عمده‌اش در نازک‌کاری ساختمان، بسیار شناخته شده است. ملات گچ از مخلوط گچ به‌عنوان ماده چسبنده و آب به‌عنوان روان‌کننده ساخته می‌شود که در دسته ملاتهای زودگیر قرار دارد. به دلیل آنکه ملات گچ از نوع هوازی است، باید تا حدالامکان از آب و رطوبت زیاد به دور باشد. مزیت مهم این ملات در این است که در زمان ایجاد واکنش با آب و هوا، در حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد تولید گرما می‌کند که باعث شده برای کار در هوای سرد ملاتی بسیار مناسب باشد. ملات گچ در دو نوع: ملات گچ شکفته و ملات گچ کشته به کار گرفته می‌شود.
- کاربردهای ملات گچ: اندود دیوار و سقف ساختمان، سفید‌کاری، تمیزکاری، گچ بری، نماسازی.
- روش اجرا: پس از اتمام عملیات زیرسازی دیوار با ملات گچ و خاک، لایه‌ای نازک از ملات گچ کشته را که سرعت گیرش (خودگیری) پایینی دارد را بر روی دیوار وسقف اندود می‌کنند.
ساروج در هوای سرد و گرم
پیش از اختراع سیمان، ملات ساروج را برای اندود و آب بندی کردن آب انبارها و حوض‌ها مصرف می‌کردند. ولی امروزه مصرف آن بسیار کم شده و ملات سیمان جای آن را گرفته است.
این ملات ساخته هنر و خلاقیت ایرانیان است، بسیاری از آثار کهن و خانه‌های سنتی کشور با استفاده از ملات ساروج ساخته شده‌اند. در آن از خاک رس به‌عنوان پرکننده، آهک ماده چسبنده و آب روان‌کننده استفاده می‌شود. نسبت خاک رس به آهک ۶ به ۴ است و در گذشته در مخلوط آن از خاکستر کوره حمام و مقداری الیاف کیاهی نیز استفاده میشده است. ساروج ملاتی آبی است و عمدتاً در برابر آب مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهد.
این ملات به دو نوع
ساروج گرم (آسیاب کردن و پختن سنگ آهک رس‌دار) ساروج‌های گرم در واقع نوعی ملات آهک آبی هستند که از پختن و آسیاب کردن سنگهای آهکی رس دار به دست می‌آیند. و این نوع ملاتها در جنوب ایران در کناره شمالی خلیج فارس به کار می‌رفته و پس از گذشت سال‌ها در ساختمانهای دریایی پابرجا مانده‌اند. مشهورترین ساروج از این نوع متعلق به بندر خمیر است.
ساروج سرد (ترکیب آهک، خاکستر و آب) ماده چسباننده این ملات از اختلاط آهک، خاکستر و آب حاصل می‌شود، برای قوام و چسبندگی به آن خاک رس می‌افزایند و ماسه بادی نیز در آن نقش پرکنندگی و استخوان بندی دارد. برای جلوگیری از ترک خوردگی به ساروج، لوئی (پنبه جگن) یا موی بز می‌زدند. خاکستر دارای مقدار زیادی سیلیس غیر بلوری است که به هنگام اختلاط با دوغاب آهک با آن ترکیب شده و سیلیکات کلسیم به وجود می‌آید، ولی این عمل به کندی پیش می‌رود و از این جهت ملات ساروج، کندگیر است.
- کاربردهای ملات ساروج: آب انبارها، حوض‌ها، حمام‌ها و موارد دیگر به‌عنوان لایه سطحی با نفوذپذیری بسیار پایین در برابر آب و موارد تزئینی و زیبای سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- روش اجرا: نخست آهک و آب را با هم مخلوط کرده و سپس خاک رس را به آن اضافه می‌کنند، سپس با استفاده کمچه بر روی سطوح مورد نظر اجرا می‌کنند.
در این ملات از ماسه به‌عنوان پرکننده و آهک به عنوان ماده چسبنده استفاده می‌شود. در ساخت این مخلوط لازم است نخست دوغاب آهک ایجاد شده و سپس با ماسه ترکیب شود. در واقع، اضافه کردن آب به این ملات جایز نیست. توصیه می‌شود جهت داشتن مخلوطی با چسبندگی بیشتر از ماسه شسته نشده در این ملات به کار گرفته شود. بیشتر بودن آهک باعث پوک شدن ملات می‌شود. همچنین ضروری است برای هر مترمکعب از این ملات، ۲۵۰ کیلوگرم آهک استفاده شود. همچنین از ملات ماسه آهک نباید در دیوارهای باربر به کار گرفته شود.
- کاربردهای ملات ماسه آهک: در کرسی چینی، دیوارهای آجری، سنگ‌کاری، مجاری آب، حوضچه‌ها، آب‌انبارها و قسمت‌هایی که احتمال وجود رطوبت و نفوذ آب وجود داشته باشد.
- روش اجرا: نخست آهک و آب را مخلوط کرده و سپس ماسه را به آن اضافه می‌کنند. این ملات بعد از اجرا باید چندین روز مرطوب نگه داشته شود.
به دلیل آنکه ملات گچ در برابر رطوبت آسیب پذیر است، به همین دلیل برای کار در مناطق سردسیر نیاز است به مخلوط آن آهک اضافه شود. آهک بعد از جذب دی‌اکسید‌کربن به «سنگ آهک» که ماده‌ای سخت و مقاوم در برابر آب است، تبدیل می‌شود. همچنین آهک باعث کندگیر شدن ملات گچ شده و این امر باعث افزایش کارآیی آن می‌شود. اغلب در این ملات از ماسه بادی با دانه‌بندی ریز به‌عنوان پرکننده استفاده می‌شود.
- کاربردهای گچ و آهک: در نماسازی و سطوح خارجی ساختمان.
- روش اجرا: نخست آهک و گچ با یکدیگر داخل استانبولی مخلوط کرده و سپس به تریب آب و ماسه بادی را به آن اضافه می‌کنند. بعد از ایجاد خمیر آن را بر روی سطوح مختلف اجرا می‌کنند.
این ملات را «حرام‌زاده» هم می‌نامند! که از ماسه ریزدانه به‌عنوان پرکننده، سیمان و آهک مواد چسبنده و آب روان‌کننده ساخته می‌شود. در این مخلوط اغلب به ازای ۱۰۰ کیلوگرم آهک، ۱۰۰ کیلوگرم سیمان و ۶۰۰ کیلوگرم ماسه استفاده می‌شود. بعد از آماده شدن مخلوط باید حداکثر تا ۱ ساعت ملات را به کار برد. ناگفته نماند افزایش میزان آهک نسبت به سیمان به کارآیی بیشتر مخلوط از یک سو و کاهش مقاومت فشاری از سویی دیگر منجر می‌شود. ملات باتارد بعد از ۴۸ ساعت سفت می‌شود.
- کاربردهای ماسه سیمان آهک: پوشش سطوح نمناک، آجرچینی و دیوار چینی
- روش اجرا: نخست آهک با آب را مخلوط کرده، سپس به ترتیب ماسه و سیمان را به اضافه می‌کنند. بعد از آنکه حالت خمیری به خود گرفت در سطوح مورد نظر اجرا می‌شود.
نکته: ملات باید قدرت چسبندگی و نفوذ پذیری بالایی داشته باشد
گل و کاهگل
ماده چسباننده ملات گل و کاهگل، خاک رس است. پولک‌های خاک رس پس از مکیدن آب به صورت خمیری در آمده و دانه‌های ماسه خاک را به یکدیگر می‌چسبانند. این ملاتها از قدیمی‌ترین هستند و در نخستین ساختمان‌هایی که بشر بنا کرده به کار رفته است. هم اکنون نیز درساختمان‌های خشتی و گلی و حتی آجری و سنگی بسیاری از روستاها این ملات به کار می‌رود. برای ساختن ملات گل، آخوره می‌بندند و در آن آب می‌اندازند و صبر می‌کنند تا پولک‌های خاک رس آب بمکند. پس از آن را خوب ورز می‌دهند و به مصرف می‌رسانند. چون ملات گل پس از خشک شدن جمع شده و ترک می‌خورد. به آن کاه می‌زنند که آن را مسلح کرده و از ترک خوردن آن جلوگیری کنند. برای ساختن این ملات نیز آخوره‌ای از خاک و کاه می‌سازند و در آن آب می‌اندازند تا خاک گل شده و کاه خیس خورده و نرم شود. پس از آن ملات را خوب ورز می‌دهند و به مصرف می‌رسانند.
ملات کاهگل برای اندود ساختمانهای گلی، زیرسازی اندود گچی و آب بندی بام ساختمان‌ها مصرف می‌شود. ملات کاهگل به علت سبکی وزن، عایق حرارتی خوبی است و از این رو در گذشته سقف زیرین شیروانی‌های دو پوشه را با این ملات از داخل اندود می‌کردند تا جلو ورود گرما از سقف را بگیرند. چنانچه در آب ملات کاه گل کمی نمک طعام اضافه کنند، به علت خاصیت جذب و نگهداری رطوبت که در نمک وجود دارد، بیشتر خمیری می‌ماند و بهتر جلو عبور آب را می‌گیرد. به علاوه از آنجا که نمک درجه انجماد آب را پایین می‌آورد، در فصول سرد این ملات دیرتر یخ می‌زند. در ساختن کاهگل برای نما باید از کاه نرم و ریز استفاده کرد.
گل آهک
ملات گل آهک
دو اشکال عمده در ملات گل وجود دارد، یکی انقباض ناشی از خشک شدن و ترک خوردن و دیگری وارفتن ملات در آب و آب شستگی. افزودن آهک به خاک، این دو اشکال را برطرف کرده و آن را تخفیف می‌دهد.
ملات گل آهک ملاتی است آبی و برای گرفتن نیازی به دی اکسید کربن ندارد. سیلیس و آلومین خاک رس در صورت وجود آب با آهک ترکیب شده و سیلیکات و آلومینات کلسیم به وجود می‌آید که در برابر آب شستگی و وا رفتن مقاوم هستند. از این رو برای اینکه گل آهک خوب به عمل آید، باید مرطوب بماند. گل آهک نیز مانند ملات گل از قدیم در نواحی روستایی و به ویژه در نقاط مرطوب به کار رفته است
این ملات چون آبی است برای فرش کردن، آجرکاری و سنگ کاری مناسب است.
گچ و ماسه
از اختلاط گچ با ماسه ریزدانه ملات گچ و ماسه ساخته می‌شود که می‌توان از آن به جای ملات گچ و خاک برای زیرسازی اندودها در نقاطی که ماسه بادی یا ساحلی یا رودخانه‌ای ریزدانه فراوان است، استفاده کرد.
ملاتهای قیری
ملات قیر از ۵۰۰۰ سال قبل، در ساختمان‌هایی نظیر برج بابل به کار رفته است. امروزه ملات ماسه آسفالت را برای قشر رویه پیاده روسازی‌ها، پوشش محافظ قشر نم بندی بام‌ها، پر کردن درز قطعات بتنی کف پارکینگ‌ها و پیاده‌روها و مانند اینها مصرف می‌کنند.
رنگی
اگر قصد ساخت ملات رنگی را دارید، رنگ سیمان را به مصالح سنگی خشک اضافه کنید و قبل از اضافه کردن آب به آن، مخلوط را کاملاً بهم زنید. یا آنکه از فروشگاه های مصالح ساختمانی ملاتهای رنگی حاضری تهیه کنید. ملات سیاه چه با رنگ سیمان ساخته شده باشد، یا بصورت بسته بندی خریده شده باشد، با سنگ طبیعی و انواع سنگهای شکسته کف حیاط به خوبی کار می کند و نمای کف سازی نسبت به ملات بیشتر بچشم می خورد. اگر از رنگ سیمان برای ساخت ملات سیاه رنگ استفاده می کنید، سعی کنید تا از ماسه به رنگ نقره ای یا ماسه های با رنگ خیلی روشن استفاده کنید، زیرا در اینصورت رنگ کمتری برای ساخت یک ملات سیاه خوب مورد نیاز است تا آنکه از ماسه قرمز رنگ استفاده کنید.
ساختن و مصرف ملات ها
ساختن ملاتها، با وسایل دستی مانند بیل، کمچه و ماله و حتی دست در روی زمین یا داخل ظروف ملات سازی آهنی (اسلامبولی) یا پلاستیکی و روی تخته ملات به مقادیر کم صورت می‌گیرد. همچنین ممکن است در ساختن ملات از وسایل مکانیکی استفاده کرد. زمان اختلاط آن، حداقل ۳ دقیقه و حداکثر ۱۰ دقیقه خواهد بود. بهترین روش اندازه‌گیری مواد، توزین آنها است، ولی این کار در کارگاه عملاً با اشکالاتی مواجه می‌شود. استفاده از بیل و کمچه برای پیمانه کردن صحیح نیست و باید حتما از پیمانه‌ای با حجم معین استفاده شود. در پیمانه کردن ماسه، باید به مسئله تغییر حجم ناشی از رطوبت توجه شود.
انتخاب ملات برای کار در هوای سرد
در هوای سرد می‌توان از ملاتهای ماسه سیمان و باتارد استفاده کرد. ملات ماسه سیمان با نسبت ۱:۳ و باتارد با نسبت ۱:۱:۶ مناسب است. برای جلوگیری از یخ زدن بهتر است از کلرور کلسیم یا مواد حاوی آن استفاده نشود، زیرا وجود کلرور کلسیم باعث زنگزدگی قطعات فلزی کار گذارده شده و شوره زدگی آجرکاری می‌شود. یکی از بهترین راه‌های مواجهه با یخزدگی، افزودن مواد حبابساز هوا به ملات است که در این صورت می‌توان بدون واهمه از کاهش کارآیی از مقدار سیمان ملات کاست. در این حالت نسبت سیمان به ماسه ۱:۵ تا ۱:۶ خواهد بود. وجود حباب‌های هوا در ملات، صدمات ناشی از افزایش حجم آب ملات در موقع یخ زدن را به حداقل ممکن کاهش می‌دهد. در هوای سرد گرفتن ملات کند می‌شود، در دمای ۰ تا ۵ درجه سلسیوس، مدت گرفتن ۲ برابر و از ۵ تا ۱۰ درجه ۱/۵ برابر می‌شود.
انتخاب ملات برای کار در هوای گرم
آب ملات به محض تماس با مصالح بنایی جذب و کشیده می‌شود. روند جذب آب بسته به نوع مصالح بنایی متغیر است. از دست رفتن مقدار زیادی آب به ویژه در طول تابستان گرم و خشک، ممکن است قابلیت کاربرد ملات را کاهش دهد. در طرح اختلاط ملات، باید کارآیی و آب نگهداری ملات متناسب با جذب آب مصالح بنایی و اوضاع جوی مورد توجه قرار گیرد. در بعضی موارد ممکن است استفاده از مواد افزودنی نگهدارنده آب و کندگیر کننده و ضد تبخیر توصیه شود که در این صورت مصرف این مواد باید با احتیاط صورت گیرد.
ویژگی انواع ملاتها
ملات بنایی یکی از مصالحی است که ضمن انعطاف پذیری، احتیاجات مختلف را برآورده می‌سازد. عملکرد اساسی ملات این است که مصالح بنایی را به صورت توده یکپارچه‌ای به یکدیگر بچسباند. از دیدگاه دیگر ملات، مصالح جدا از یکدیگر را به هم پیوند می‌دهد، تمام شکاف‌ها و ترک‌ها را پر می‌کند و بسـ*ـتر یکنواختی را ارائه می‌دهد. مجموعه باید در برابر بوران، مقاوم و نفوذناپذیر باشد. چنانچه چسبندگی لازم بین ملات و دیگر مصالح ساختمانی تأمین شود، دیوار دارای دوام کافی برای تحمل عوامل جوی خواهد بود.
علی رغم آنکه ملات بنایی و بتن دارای یک نوع اجزای متشکله اصلی هستند، عملکرد مشابهی ندارند. در یک دیوار با مصالح بنایی، ملات نقش یکپارچه کردن آجر، سنگ، بلوک و غیره، به منظور تأمین مقاومت مورد نظر در سازه را به عهده دارد، در حالی که بتن به تنهایی نوعی مصالح سازه‌ای است که باربر می‌باشد. بتن در قالب‌های چوبی یا فلزی که جاذب آب نیستند، ریخته می‌شود به قسمی که تمام آب بتن صرف آبگیر‌ی سیمان می‌شود. حال آنکه ملات، بین مصالح جاذب آب قرار گرفته و آب آن از دست می‌رود. مقاومت بتن شرط اساسی است، ولی در ملات یکی از چند عامل مهم است.
مواد افزودنی ملات
شامل مواد حبابساز هوا، روان کننده‌ها، تندگیر کننده‌ها برای کار در فصول سرد و جلوگیری از یخ زدن ملات است. مواد نگهدارنده آب برای بالابردن کارآیی، مواد پوزولانی برای جلوگیری از حمله سولفا‌ت‌ها و آب بندی نسبی ملات، مواد آب بند کننده برای آب بند کردن ملات و مواد رنگی برای تولید ملات رنگی مصرفی در رویه و بندکشی هستند.
نکات ایمنی در استفاده از ملات ساختمانی
باید توجه داشت که سیمان تر می تواند به پوست یا چشم صدمه برساند. همواره قبل از شروع کار از دستکش استفاده کنید. از تماس سیمان با چشم یا پوست به صورت مستقیم خودداری کنید.
در صورت تماس سیمان یا مصالح با پایه سیمانی با پوست بلافاصله محل را با آب بشویید. اگر سیمان برای مدت طولانی روی پوست باقی بماند، ممکن است دچار سوختگی سیمان شوید، که هر چند مهلک نمی باشد ولی دردناک است.
سخن اخر
ساخت ملات آماده در کارخانه صورت می گیرد. در ترکیب این ملات که با نام ملات خشک نیز شناخته می شود، از سیمان، سنگدانه و مواد افزودنی استفاده می شود. از آن جایی که در ساخت این نوع ملات خطای انسانی به حداقل می رسد، می توان آن را نمونه ای از مصالح ساختمانی مدرن نیز در نظر گرفت. ارائه این محصول به صورت پاکتی و فله ای صورت می گیرد.
~منبع: ساختمانچی~
ملات
رمان ۹۸ | دانلود رمان
نودهشتیا,بزرگترین مرجع تایپ رمان, دانلود رمان جدید,دانلود رمان عاشقانه, رمان خارجی, رمان ایرانی, دانلود رمان بدون سانسور,دانلود رمان اربابی,
roman98.com
