عقل و جزئیات دین

~XFateMeHX~ · 16/7/21

آنهایی که فلسفه دوست دارند بخوانند:

گویندگان این سخن:

اولا با قلمرو عقل و محدوده آن آشنایی ندارند.
ثانیا عقلی که دلیل اثباتی دین است، هر عقلی نیست زیرا عقل می داند که از درک بسیاری از امور عاجز است و می فهمد که نیاز به راهنما دارد.

توضیح: انسان خود را موجودی جاودانه می یابد و روح خود را حقیقتی واحد و پایدار که از بین رفتنی نیست. قرآن لقای خدا را دارالقرار انسان می داند و از غیر لقای خدا به دارالفرار یاد می کند. از این رو فرمان می دهد: ففروا الی الله: به سوی خدا فرار کنید؛ چون انسان از طرف خداوند آمده است یعنی اکنون که از «هو الاول» آمدید به سوی «هو الاخر» فرار کنید زیرا دارالقرار شما دیدار با کسی است که «هو الاول و الاخر» است. بنابراین اگر انسان موجودی جاودانه و مسافری است که به سوی ابدیت در حرکت است، خود می داند که احتیاج به راهنما دارد. زیرا بسیاری از راهها و منازل و وسائل و ره توشه های راه را نمی شناسد. لذا، عقل او می گوید که باید به دنبال راهنما حرکت کنی و به او ایمان بیاوری.

مسائل ابدی جزئی است. از اینرو برهان و استدلال عقلی در آنها راه پیدا نمی کند. این گفته که عقل بعضی احکام را نمی پذیرد درباره امور جزئی متغیر است که برهان پذیر نیست وگرنه کلیات ثابت در قلمرو برهان عقلی قرار می گیرند و چون چنین است همین عقل حکم می کند که انسان در امور جزئی به وحی نیازمند است و وحی نیز برنامه زندگی انسان را به گونه ای تنظیم می کند که گذشته و آینده او با کل جهان، هماهنگ تنظیم شود. بنابراین، عقل می فهمد که مسائل جزئی را نمی فهمد و در این موارد احتیاج به راهنمای غیبی و معصوم دارد.

یادسپاری:

اولا گاهی امر بعید، محال تلقی می شود، در حالیکه به فتوای عقل، مستبد غیر از مستحیل است.
ثانیا گاهی براساس حس و تجربه، هر چیز نامحسوس و غیر تجربی بعید تلقی می شود در حالی که استبعاد ندارد که امری ممکن در موطن خاص خود پدید آید.

منبع: رشد