آموزش • علوم هشتم | مدرس ناز بانو | متوسطه اول رمان98 •

LADY · 14/5/21

بسم الله الرحمن الرحیم
فصل 2 - جلسه 3

واکنش دهنده ها و فراورده ها :

سوال: منظور از واکنش دهنده ها و فراورده ها در یک تغییر شیمیایی چیست؟

جواب: به موادی که در طی یک واکنش شیمیایی مصرف می شوند واکنش دهنده و به موادی که تولید می شوند

فراورده می گویند. مثال در واکنش سوختن گاز شهری)متان( ، گاز متان و اکسیژن واکنش دهنده و کربن دی اکسید و

بخار آب فراورده هستند.

یا مثال در واکنش آهن با کات کبود ) سولفات مس ( آهن و سولفات مس چون مصرف می شوند واکنش دهنده

هستند و مس و سولفات آهن چون تولید می شوند فراورده هستند.

نکته: در واکنش سوختن، اکسیژن همیشه مصرف می شود پس اکسیژن همیشه جزء واکنش دهنده ها است.

نکته: در واکنش سوختن همیشه وقت بخار آب و گاز کربن دی اکسید تولید می شود پس بخار آب و گاز کربن دی

اکسید همیشه فراورده هستند.

حالا برگردیم به مطلب اول فصل یعنی چگونه بفهمیم در یک تغییر شیمیایی انرژی مصرف می شود یا انرژی آزاد می

شود؟ پاسخ این سوال در دو تعریف زیر است.

تغییرات گرماگیر: در این نوع تغییر، مواد از محیط اطراف خود انرژی)گرما( می گیرند. یعنی در اثر این نوع تغییرات

محیط اطراف سرد می شود مانند واکنش قرص جوشان در آب. ) ازمایش کتاب درسی(

نکته مهم: در تغییرات گرماگیر مقدار انرژی فراورده ها از مقدار انرژی واکنش دهنده ها بیشتر است.

تغییرات گرما ده: در این نوع تغییر مواد به محیط اطراف خود انرژی)گرما( می دهند یعنی محیط اطراف خود را گرم

می کنند مانند سوختن چوب یا زنگ زدن آهن.) آهن چون به کندی با اکسیژن ترکیب می شود گرمای تولید شده

محسوس نیست(

نکته مهم: در تغییرات گرماده مقدار انرژی فراورده ها، از مقدار انرژی واکنش دهنده ها کمتر است.

نشانه های تغییر شیمیایی

تغییرات شیمیایی دارای عالئم و نشانه هایی هستند که در زیر برخی از آنها را ذکر می کنیم.

ا- آزاد شدن گرما و نور: مانند سوختن گاز، سوختن کاغذ ، واکنش سدیم با اکسیژن و ....

2 -تغییر رنگ: مانند تغییر رنگ مس سولفات در مجاورت میخ آهنی یا سیاه شدن گوشت روی شعله و .....

3 -تشکیل رسوب: مانند دمیدن کربن دی اکسید در آب آهک و تشکیل رسوب سفید رنگ داخل آن.

4 -تولید گاز: مانند واکنش کوه آتشفشان) آمونیوم دی کرومات( یا واکنش پوست تخم مرغ )آهک( با سرکه.

نکته: ایجاد بو هم در بسیاری از تغییرات، نشانه تغییر شیمیایی است چون بو بخار یک ماده جدید است

سوختن: سوختن یکی از راه های آزاد شدن انرژی مواد است که طی آن یک ماده)عمدتا هیدرو کربن( با اکسیژن

ترکیب شده و کربن دی اکسد ، بخار آب

گرما+ بخاراب+ کربن دی اکسید = اکسیزن + هیدروکربن

نکته: اگر در هنگام سوختن اکسیژن کافی موجود باشد هیدرو کربن با آن ترکیب شده و به بخار آب و کربن دی

اکسید تبدیل می شود ولی اگر مقدار اکسیژن کافی نباشد علاوه بر مواد فوق گاز کربن مونو اکسید)CO )هم تولید می

شود که بسیار سمی است. در صورت کمبود بیشتر اکسیژن ممکن است یک ماده دیگر به نام کربن )دوده ( هم تشکیل

شود.

شرایط لازم برای سوختن: برای سوختن مواد سه شرط لازم است که عبارتند از:

1 -وجود ماده سوختنی 2 -وجود اکسیژن 3 -وجود گرما.

بدون وجود هر کدام از این سه سوختن اتفاق نمی افتد.

نکته: حدود 12 درصد هوا را اکسیژن تشکیل می دهد

نکته: آب اکسیژنه در اثر گرما و نور تجزیه شده و آب و اکسیژن تولید می شود. به همین دلیل آب اکسیژنه را در بطری

های تیره رنگ نگه داری می کنند. آب اکسیژنه هم خاصیت ضدعفونی کننده دارد هم خاصیت رنگبری

نکته: اکسیژن زغال نمیه افروخته را شعله ور می کند.

نکته: معمولا برای شروع عمل سوختن گرما لازم است.

سوال: با چه روشهایی می توان گرمای لازم برای شروع سوختن را فراهم کرد

1 -شعله یا جرقه : مانند زمانی که با شعله کبریت یا فندک چیزی را روشن می کنیم

2 -اصطکاک: اصطکاک گرما تولید می کند مثال در قدیم با کمک مالش دو تکه چوب به هم آتش درست می کردند

3 -جریان الکتریسیته: زمانی که جریان برق از یک فلز عبور کند گرما ایجاد می کند مانند سوختن سیم ظرف شویی در اثر تماس با باتری کتابی

سوال: منظور از سوختن مواد غذایی در بدن چیست؟

جواب: وقتی می گوییم غذا در بدن می سوزد یعنی این که مواد غذایی ) گلوکز( در داخل سلول ها با اکسیژن ترکیب

می شود و گاز کربن دی اکسید و بخار آب ایجاد می کند. به دو واکنش زیر توجه کنید.

همانطور که در دو واکنش بالا می بینید سوختن مواد در داخل سلول با سوختن مواد در خارج بدن فرقی ندارد فقط

سوختن مواد در خارج بدن ممکن است با نور همراه باشد ولی در داخل سلول نوری تولید نمی شود

نکته: در سال گذشته در فصل آخر کتاب هفتم دیدید که ما در هنگام تنفس اکسیژن گرفته و کربن دی اکسید پس می

دهیم. حالا با دانستن واکنش بالا ) واکنش دوم( در می یابید که اکسیژنی که تنفس می کنیم برای سوختن مواد غذایی

در سلول هایمان است و کربن دی اکسیدی هم که پس می دهیم حاصل سوختن مواد غذایی در سلول ها است.

آنزیم ها: آنزیم ها موادی هستند که در سلول های جاندارن سوختن گلوکز را سرعت می بخشند یعنی کمک می کنند

تا اکسیژن با مواد غذایی ترکیب شده و انرژی آنها آزاد شود

کاتالیزگر: به موادی مانند آنزیم ها که سرعت واکنش شیمیایی را زیاد می کنند و خودشان دست نخورده باقی می

مانند کانالیزگر یا کاتالیزور می گویند.

واکنش اکسایش: ترکیب هر ماده با اکسیژن را اکسایش یا اکسید شدن می گویند که ممکن است کند یا سریع باشد.

سرعت تغییرات شیمیایی: واکنش های شیمیایی با سرعت های متفاوتی انجام می شوند مثال در مواد منفجره تغییر

شیمیایی بسیار سریع انجام می شود. در سوختن گاز شهری هم تغییر سریع ولی در زنگ زدن آهن تغییر کند انجام می

شود.

نکته: وجود گرما، اکسیژن، رطوبت و افزایش سطح تماس سرعت واکنش های شیمیایی را افزایش می دهند. مثال یک

تنه درخت به خوبی نمی سوزد ولی اگر آن را تکه تکه کنیم چون سطح تماس آن با اکسیژن زیاد می شود بهتر می

سوزد یا مثال آهن در هوای خشک دیر زنگ می زند ولی در مجاورت رطوبت سریع زنگ می زند.

نکته: واکنش های اکسایش وقتی که سریع انجام شوند معمولا با تولید نور ، گرما و حتی صدا همراه هستند.

نکته: پیل های شیمیایی وسایلی هستند که باعث آزاد شدن انرژی شیمیایی مواد می شوند. در پیل های شیمیایی دو

فلز مختلف در مجاورت اسید انرژی خود را به صورت انرژی الکتریکی آزاد می کنند.) همان آزمایش لیمو که در کتاب

درسی انجام دادید(

نکته: واکنش های شیمیایی که منجر به تولید گاز می شوند می توانند کار انجام دهند یعنی از گاز تولید شده می توان

برای جابجا کردن یک جسم استفاده کرد.

پایان فصل 2
مدرس : نازبانو
سوالی بود درخدمتم
موفق باشید

| آماده شده در: انجمن رمان98 |
| آماده شده توسط: نازبانو کاربر رمان 98 |

LADY · 20/5/21

بسم الله الرحمن الرحیم
فصل 3 - جلسه اول

در سال گذشته با ذرات سازنده اتم آشنا شدید. در این فصل می خواهیم اثر ذرات تشکیل دهنده اتم را بر خواص و

ویژگیهای اتمها بررسی کنیم

ذرات تشکیل دهنده اتم

هر اتم از سه ذره مختلف تشکیل شده است که عبارتند از:

-1 الکترون: دارای بار منفی است. جرم بسیار کمی دارد و در اطراف هسته اتم در حال چرخیدن است.

-2 پروتون: دارای بار مثبت است. جرم زیادی دارد و در داخل هسته قرار دارد.

-3 نوترون: بار الکتریکی ندارد. جرمش با پروتون برابر است و در داخل هسته قرار دارد.

نکته: در هر اتم در حالت عادی تعداد الکترون ها و تعداد پروتون ها با هم برابر است در نتیجه تعداد بار های مثبت و

تعداد بار های منفی اتم برابر است به همین دلیل اتم ها در حالت عادی از نظر بار الکتریکی خنثی هستند.

نکته: بررسی ساختار اتم با کمک مشاهده غیر مستقیم انجام می شود چون مشاهده مستقیم ساختار اتم امکان پذیر

نیست.

نکته: با وجود این که تعداد الکترون و پروتون در یک اتم برابر هستند ولی تعداد نوترونها همیشه وقت با پروتون ها

برابر نیستند. در برخی از اتمها تعداد نوترونها با تعداد پروتون برابر است ولی در برخی اتمها تعداد نوترون از تعداد

پروتون بیشتر است.

نماد شیمایی

نماد شیمیایی چیست: برای تشخیص اتم ها، آنها را با یک یا دو حرف لاتین نمایش می دهند که به آن نماد

شیمیایی می گویند مثلا هیدروژن را با نماد H ،اکسیژن را با نماد O ، سدیم را با نماد Na و .... نمایش می دهند.

نکته: نماد شیمایی برخی از عناصر از دو حرف و برخی از یک حرف تشکیل شده است. عناصری که حرف اول آنها

مشابه است برای آنکه با هم اشتباه نشوند نمادشان را با دو حرف نمایش می دهیم. مثلا کربن و کلسیم هر دو با حرف

C شروع می شوند به همین دلیل کربن را با نماد C و کلسیم را با نماد Ca نمایش می دهیم.

نکته: در عناصری که نماد شیمیایی آنها از دو حرف تشکیل می شود حرف اول را با حرف بزرگ و حرف دوم را با

حرف کوچک نمایش می دهیم مانند Na سدیم .

عدد جرمی و اتمی

عدد اتمی: به تعداد پروتون های هر اتم عدد اتمی می گویند. عدد اتمی را در قسمت پایین سمت چپ نماد شیمیایی

اتم می نویسند.

عدد جرمی: به مجموع تعداد پروتون ها و نوترون های یک اتم عدد جرمی می گویند و آن را در قسمت بالا سمت

چپ نماد شیمیایی اتم می نویسند.

نکته : اگر عدد اتمی را از عدد جرمی کم کنیم تعداد نوترون ها به دست می آید.

پایان جلسه اول - فصل 3
نازبانو
سوالی بود درخدمتم

| آماده شده در: انجمن رمان98 |
| آماده شده توسط: نازبانو کاربر رمان 98 |

LADY · 22/5/21

بسم الله الرحمن الرحیم
-----------------------------------------------------

درس 3 - جلسه 2

مدل اتمی بور

مدل اتمی بور شبیه منظومه شمسی است به این ترتیب که هر اتم دارای یک هسته است که پروتون ها و نوترون ها

داخل آن قرار دارند و الکترون ها بر روی مدار های مشخصی در اطراف هسته در حال چرخیدن هستند.

نکته مهم: در مدل اتمی بور در هر یک از مدار های اطراف هسته تعداد مشخصی الکترون جای می گیرد مثلا مدار

اول که نزدیک هسته قرار دارد فقط 2 الکترون و مدار دوم و سوم هر کدام 8 الکترون در خود جای می دهند.

رسم مدل اتمی بور: برای رسم مدل اتمی بور برای یک اتم به این روش عمل می کنیم که ابتدا 2 الکترون در

اولین مدار )مدار نزدیک هسته( قرار می دهیم سپس الکترون های بعدی را در مدار دوم قرار می دهیم. مدار دوم

حد اکثر 8 الکترون در خود جای می دهد یعنی اگر باز هم الکترونی وجود داشت آنها را در مدار سوم قرار می دهیم.

ایزوتوپ ها

منظور از ایزوتوپ چیست؟ ایزوتوپ ها در اصل شکل های متفاوت از یک عنصر هستند. یعنی این که تعداد

پروتون هایشان برابر است ولی در تعداد نوترونها با هم تفاوت دارند. مثلا در طبیعت 3 نوع اتم کربن وجود دارد. بعضی

از کربن ها 6 نوترون بعضی 7 نوترون و بعضی 8 نوترون دارند ولی هر سه نوع کربن فقط 6 پروتون دارند. یا مثلا

هیدروژن 3 ایزوتوپ دارد

تصویر زیر ایزوتوپهای هیدروژن را نشان میدهد.

همانطور که در تصویر بالا می بینید اتمهای مختلف هیدروژن تعداد پروتون یکسانی دارند ) هر سه اتم یک پروتون

دارند( ولی تعداد نوترونهایشان یکسان نیست.

نکته: اگر هیدروژنی که عدد جرمی 2 دارد با اکسیژن ترکیب شود آب سنگین تولید می شود.

نکته: هیدروژنی که عدد اتمی 3 دارد یک اتم پایدار نیست و خاصیت پرتوزایی دارد.

نکته: به اتمهایی که خاصیت پرتو زایی دارند پرتوزا یا رادیواکتیو گفته می شود.

نکته مهم: اگر در یک عنصر تعداد نوترون ها از یک و نیم برابر تعداد پروتون ها بیشتر باشد آن عنصر ناپایدار است و

به آن رادیو اکتیو یا پرتوزا می گویند. عناصر رادیو اکتیو از خود پرتو های خطرناکی تولید می کنند. البته از این خاصیت

پرتو زایی به صورت کنترل شده در مواردی مثل رادیولوژی استفاده می شود.

نکته مهم: ایزوتوپ ها عدد اتمی یکسان دارند )چون تعداد پروتونهایشان با هم یکسان است(. به همین دلیل خواص

شیمیایی یکسانی هم دارند.

نکته مهم: ایزوتوپ ها عدد جرمی متفاوتی دارند )چون تعداد نوترون هایشان با هم برابر نیست(. به همین دلیل در

برخی خواص فیزیکی مانند جرم با هم فرق دارند.

نکته: وقتی می گوییم کربن - 41 یعنی ایزوتوپی از کربن که 41 نوترون دارد

-------------------------------------------------------------------------

پایان جلسه2 - درس 3
نازبانو

سوالی بود درخدمتم

| آماده شده در: انجمن رمان98 |
| آماده شده توسط: نازبانو کاربر رمان 98 |

LADY · 26/5/21

بسم الله الرحمن الرحیم
-------------------------------------------

درس 3- جلسه سوم

یون

یون چیست و چگونه درست می شود؟ اگر اتمی الکترون بگیرد یا الکترون از دست بدهد به یک ذره بار دار

تبدیل می شود که به این ذره باردار یون می گوییم.

چرا یونها باردار هستند؟ اگر اتمی الکترون بگیرد تعداد الکترونهای اتم نسبت به تعداد پروتون هایش افزایش

می یابد در نتیجه تعداد بار های منفی اتم از تعداد بارهای مثبت آن بیشتر می شود در نتیجه بار اتم منفی می شود که

به آن یون منفی می گوییم.( تصویر زیر )

در مقابل اگر اتمی الکترون از دست بدهد تعداد بار های منفی اتم از تعداد بارهای مثبت آن کمتر می شود در نتیجه بار

اتم مثبت می شود که به آن یون مثبت می گوییم

نکته مهم: برخی دانش آموزان فکر می کنند یونهای مثبت پروتون گرفته اند و مثبت شده اند. خیر چنین چیزی

امکان ندارد چون پروتون ها در داخل هسته هستند و هیچ وقت جا به جا نمی شوند. تشکیل یون فقط با جا به جایی

الکترون انجام می شود چون فقط الکترون می تواند کم یا زیاد شود.

سوال مهم: احتمالا این سوال در ذهن شما وجود دارد که اصلا چرا برخی اتمها تمایل دارند الکترون بگیرند و به

یون منفی تبدیل شوند و برخی اتمها تمایل دارند الکترون بدهند و به یون مثبت تبدیل شوند؟

برای این که جواب این سوال را پیدا کنید به مثال زیر دقت کنید.

فرض کنید در یک ایستگاه تاکسی دو تاکسی منتظر مسافر هستند. تاکسی اولی 3 مسافر دارد و یک صندلی خالی.

تاکسی دوم یک مسافر دارد و سه صندلی خالی. در این گونه مواقع معمولا راننده ها مسافران خود را جا به جا می کنند

یعنی تاکسی دوم که فقط یک مسافر دارد همان یک مسافر را به تاکسی اول می دهد تا او زودتر حرکت کند. با این جا

به جایی تاکسی اول کاملا پر می شود و تاکسی دوم کاملا خالی)تصویر زیر(.

شاید برایتان جالب باشد اگر بگوییم که برخی از اتمها هم دقیقا همین کار را انجام می دهند یعنی همانگونه که دو

تاکسی مسافران خود را جا به جا می کنند برخی اتمها هم الکترونهای خود را جا به جا می کنند.

به آرایش الکترونی دو عنصر زیر یعنی سدیم و کلر توجه کنید

سدیم: سدیم دارای عدد اتمی 44 است یعنی 44 الکترون دارد. 2 الکترون در مدار اول 8 الکترون در مدار دوم و فقط

4 الکترون در مدار سوم. همانطور که می بینید سدیم شبیه تاکسی دوم است چون در مدار آخر فقط یک الکترون دارد و

بقیه مدار آخرش خالی است )شکل زیر( می دانید که مدار سوم مانند مدار دوم می تواند 8 الکترون داشته باشد

کلر: کلر دارای عدد اتمی 47 است. 2 الکترون در مدار اول 8 الکترون در مدار دوم و 7 الکترون در مدار سوم. همانطور

که می بینید کلر مانند تاکسی اول است چون در مدار آخر فقط یک جای خالی دارد.)شکل زیر(

حالا به نظر شما این دو اتم چه کاری انجام می دهند؟ بله درست حدس زدید سدیم و کلر مانند همان دو تاکسی

الکترونهایشان را جا به جا می کنند یعنی سدیم که در مدار آخر فقط یک الکترون دارد همان یک الکترون را به کلر می

دهد و به یون مثبت تبدیل می شود در عوض کلر یک الکترون می گیرد و به یون منفی تبدیل می شود به تصویر زیر

توجه کنید

نکته: برخی ار عناصر که در مدار آخرشان 2 الکترون دارد هر دو الکترونشان را از دست می دهند و به یون دو بار

مثبت تبدیل شوند مانند Mg2+ یا Ca2+ و .....

پایان فصل 3
نازبانو - سوالی بود درخدمتم

| آماده شده در: انجمن رمان98 |
| آماده شده توسط: نازبانو کاربر رمان 98 |

LADY · 29/5/21

دوستان عزیز 3 فصل از کتاب علوم هشتم به پایان رسید و
از سه بخش فیزیک - شیمی و زیست ما قسمت شیمی کلا تمام کردیم و وارد قسمت زیست
می شیم که شامل فصل های
4 - 5 - 6- 7- 8
هست
امیدوارم مفید قائل بشه
ممنون - نازبانو

| آماده شده در: انجمن رمان98 |
| آماده شده توسط: نازبانو کاربر رمان 98 |

LADY · 29/5/21

بسم الله الرحمن الرحیم
فصل 4 - تنظیم عصبی - جلسه 1

چرا به دستگاه عصبی احتیاج داریم؟ فرض کنید داخل یک جنگل هستید ناگهان یک حیوان وحشی می بینید و احساس می کنید که باید سریعا از آنجا فرار کنید. چشمهای ما حیوان وحشی را می بیند ولی سوال اینجاست آیا چشمهای ما می توانند ما را از آنجا فراری بدهد؟ خیر. ما برای فرار کردن از آنجا باید از دستگاه اسکلتی خودمان ) ماهیچه و استخوانها( کمک بگیریم. برای فرار از انجا باید ماهیچه های پا سریع شروع به کار کنند و با حرکت پاها ما را از ان نقطه دور کنند. خوب سوال اینجاست چشمهای ما چگونه باید خبر فرار را به ماهیچه های پا برسانند؟ ماهیچه های پا که از حیوان وحشی خبر ندارند. پس می بینید که باید یک دستگاهی در بدن ما باشد تا بین چشم و ماهیچه پا ارتباط برقرار کند. حاال شروع به فرار کردن می کنید. ماهیچه های پا برای فعالیت بیشتر به خون و اکسیژن بیشتری احتیاج دارند یعنی در زمان فرار کردن باید قلب و شش هم فعالیتشان بیشتر شود. خوب حاال ماهیچه های پا چگونه باید به قلب و شش خبر بدهند که که کمک احتیاج دارند؟ می بینید که تمام دستگاهای بدن ما برای فعالیت به همدیگر نیاز دارند و باید بین آنها هماهنگی و ارتباط وجود داشته باشد.
نکته مهم: دو دستگاه در بدن ما کار هماهنگی و ارتباط بین دستگاهای مختلف را انجام می دهند: 1 -دستگاه عصبی 2- دستگاه هورمونی ) در فصل 6 با این دستگاه آشنا خواهید شد( نکته: دستگاه عصبی از طریق فعالیت الکتریکی و دستگاه هورمونی از طریق فعالیت شیمیایی عمل خود را انجام می دهند. دانش آموزان عزیز قبل از این که به کار و قسمتهای مختلف دستگاه عصبی بپردازیم شما باید چند اصطالح زیر را یاد بگیرید.
1 -پیام حسی: به پیامی که مغز و نخاع ما از محیط اطراف یا داخل بدن دریافت می کنند پیام حسی می گویند. مثال فرض کنید کنار بخاری ایستاده اید و ناگهان دستتان به بخاری داغ برخورد می کند. در این لحظه یکه پیام از نوک انگشت به مغز می رود و ما را متوجه می کند که انگشتمان به یک جسم داغ برخورد کرده. به این پیام که از نوک انگشت به مغز می رسد پیام حسی می گوییم. به اعصابی هم که این پیامها را منتقل می کنند عصب حسی می گوییم
2 -پیام حرکتی: به پیامی که از مغز یا نخاع به اندامها ارسال می شود پیام حرکتی می گویند. مثال در همان مثال بالا وقتی مغز متوجه می شود که انگشت ما به جسم داغ برخورد کرده سریعا یک پیام به ماهیچه دست می فرستند و به ماهیچه دستور می دهد که منقبض شود و خودش را از جسم داغ دور کند. به این پیام که از مغز به ماهیچه فرستاده می شود پیام حرکتی می گوییم. به اعصابی هم که این پیامها را منتقل می کنند عصب حرکتی می گوییم به طور خالصه می توانیم بگوییم به پیامهایی که وارد مغز و نخاع می شوند پیام حسی و به پیامهایی که از مغز و نخاع خارج می شوند پیام حرکتی می گوییم.
3 -فعالیت ارادی: به فعالیتی که در اراده و اختیار ما قرار دارد فعالیت ارادی می گوییم مثال راه رفتن یک فعالیت ارادی است چون هر وقت بخواهیم راه می رویم و هر وقت بخواهیم می ایستیم
4 -فعالیت غیر ارادی: به فعالیتی که در اراده و اختیار ما نیست فعالیت غیر ارادی می گوییم. مثال ضربان قلب در اراده و اختیار ما نیست یعنی ما نمی توانیم ضربان قلبمان را متوقف کنیم. نکته: به فعالیتهای غیر ارادی پاسخهای انعکاسی هم می گویند. نکته: بسیاری از فعالیتهای ما هم به صورت ارادی و هم به صورت غیر ارادی هستند مثال نفس کشیدن در هنگام بیداری ارادی است چون ما می توانیم در هنگام بیداری برای چند لحظه نفسمان را حبس کنیم یا می توانیم تند تند نفس بکشیم ولی همین نفس کشیدن در هنگام خواب غیر ارادی است و بدون آن که خودمان نقشی داشته باشیم در خواب نفس می کشیم.

پایان جلسه 1 فصل 4
سوالی بود درخدمتم

نازبانو

| آماده شده در: انجمن رمان98 |
| آماده شده توسط: نازبانو کاربر رمان 98 |

LADY · 3/6/21

بسم الله الرحمن الرحیم
فصل 4 _ تنظیم عصبی _ جلسه 2

ویژگیهای پاسخهای انعکاسی: 1- بدون اختیار و اراده و تفکر ما انجام می شوند 2- بسیار تند و سریع انجام می شوند

-3 اغلب برای حفاظت از بدن یا دور کردن یک آسیب از بدن انجام می شوند. مثلا اگر گرد و غبار وارد بینی ما شود بدون

اراده عطسه می کنیم تا گرد و غبار از بینی خارج شود

دستگاه عصبی: یکی از دستگاه های بدن است که وظیفه هماهنگ کردن بقیه انـ*ـدام ها را بر عهده دارد و از دو قسمت

تشکیل شده است که عبارتند از: 1- بخش مرکزی ) مغز و نخاع ( 2- بخش محیطی)اعصاب(

بخش مرکزی: شامل مغز و نخاع است که فعالیت های ارادی و غیر ارادی را کنترل می کند.

بخش محیطی: از سه نوع عصب تشکیل شده است که عبارتند از:

-1 اعصاب حسی: این اعصاب پیام ها را از محیط و انـ*ـدام ها به مغز یا نخاع می برند.

-2 اعصاب حرکتی: این اعصاب دستورات مغز یا نخاع را به انـ*ـدام ها می رسانند.

-3 اعصاب رابط: این اعصاب بین اعصاب حسی و حرکتی ارتباط بر قرار می کنند.

قسمتهای مختلف مغز: مغز از سه قمت تشکیل شده است که عبارتند از: 1- مخ 2- مخچه 3- ساقه مغز

مخ: دارای دو نیمکره است که اطلاعات حواس پنج گانه را دریافت می کنند و دستورات لازم را به آنها می فرستند.

فرایندهایی مانند تفکر ، حل مساله ، استدلال ، صحبت کردن و ... نیز توسط مخ تجزیه و تحلیل می شود.

نکته: نیمکره راست مخ فعالیتهای سمت چپ بدن و نیم کره چپ فعالیتهای سمت راست بدن را کنترل می کنند.

نکته: قسمت خارجی مخ که چین و چروک های زیادی هم دارد قشر مخ یا بخش خاکستری نامیده می شود که بسیاری از

فعالیت های ارادی ما را کنترل می کند.

مخچه: وظیفه اصلی آن حفظ تعادل بدن است و از سه قسمت تشکیل شده است:

-1 نیمکره راست 2- نیمکره چپ 3- بخش مرکزی یا کرمینه

نکته: حفظ تعادل بدن توسط انقباض و انبساط منظه و هماهنگ شده ماهیچه ها انجام می شود. اگر ماهیچه ها با هم

هماهنگ کار نکنند تعادل بدن به هم می خورد.

ساقه مغز: در زیر مخ قرار دارد و مخ و مخچه را به نخاع وصل میکند .
بصل النخاع: قسمت پایینی ساقه مغز است که فعالیت های حیاتی بدن مانند تنفس، ضربان قلب و فشار خون را به صورت

غیر ارادی کنترل می کند و به دلیل اهمیت کاری که این قسمت انجام می دهد به آن گره حیات می گویند.

نکته: بصل النخاع به دلیل اهمیتی که دارد در امن ترین قسمت سر قرار دارد.

نکته: گره حیات قسمتی از بصل النخاع است.

نخاع: رابط بین مغز با بخش محیطی دستگاه عصبی است. نخاع مرکز برخی انعکاس های غیر ارادی نیز می باشد.

نکته: بر خلاف مخ که قسمت خارجی آن خاکستری و قسمت داخلی سفید است در نخاع قسمت خارجی سفید و قسمت

داخلی خاکستری است.

نکته: هر چه نخاع از قسمت بالاتری آسیب ببیند انـ*ـدام های بیشتری از بدن غیر قابل کنترل می شوند.

نکته: بیشتر اعصاب محیطی به نخاع وصل می شوند

سلول های بافت عصبی: دو نوع سلول در بافت عصبی دیده می شود: 1- نورون ها 2- سلول های کمکی یا پشتیبان

نکته: نورون ها سلول های اصلی بافت عصبی هستند که کار انتقال پیام های عصبی را انجام می دهند و سلول های

کمکی کار هایی مانند تغذیه و تولید محافظ برای نورون ها را انجام می دهند.

قسمت های مختلف نورون: هر نورون از سه قسمت تشکیل شده است. 1- جسم سلولی 2- آکسون 3- دندریت

جسم سلولی: قسمت ضخیم نورون است که هسته و دیگر اندامک ها داخل آن قرار دارند.

آکسون: رشته هایی هستند که پیام عصبی را از جسم سلولی به سلول های دیگر منتقل می کنند.

دندریت: رشته هایی هستند که پیام عصبی را دریافت کرده و آن را به جسم سلولی منتقل می کنند.

تار عصبی و عصب: مجموعه ای از چند آکسون یا دندریت بلند را تار

عصبی و مجموعه ای از تار های عصبی را عصب می نامند. اگر یک

عصب را به یک کابل برق تشبیه کنیم رشته های سیم داخل آن مانند

تارهای عصبی هستند.

جهت پیام عصبی: پیام عصبی از طریق دندریت دریافت شده به جسم سلولی رفته و از طریق انتهای آکسون خارج می

شود. یعنی جهت پیام عصبی در داخل نورون یک طرفه است.

نکته: انتهای آکسون یک نورون می تواند با دندریت یک نورون دیگر یا با یک سلول مثلا یک سلول ماهیچه در ارتباط

باشد

پایان فصل 4 _ تنظیم عصبی
نازبانو _ سوالی بود درخدمتم

| آماده شده در: انجمن رمان98 |
| آماده شده توسط: نازبانو کاربر رمان 98 |

LADY · 11/6/21

بسم الله الرحمن الرحیم
فصل 5 _ جلسه اول

وظیفه اندامهای حسی: انـ*ـدام های حسی انـ*ـدام هایی هستند که توسط گیرنده های خاصی، محرک های محیطی را دریافت کرده و این محرک ها را به پیام عصبی تبدیل می کنند. سپس این پیام عصبی را به مراکز مشخصی در دستگاه عصبی ارسال می کنند. محرک: به عوامل محیطی که باعث علاقه‌مند گیرندهای حواس پنج گانه می شوند محرک می گویند.

نکته مهم: گیرنده های حسی انتهای دندریت نورون های حسی هستند. حس بینایی: در شبکیه چشم دو نوع سلول استوانه ای و مخروطی وجود دارد. سلول های استوانه ای تعدادشان زیاد است و برای دیدن در نور کم تخصص یافته اند یعنی به رنگ حساس نیستند. سلول های مخروطی سه نوع هستند که هر کدام به یک رنگ )قرمز، آبی ، سبز( حساس هستند و علاقه‌مند همزمان آنها باعث می شود رنگ های مختلف را ببینیم

حس شنوایی: سلول های شنوایی در قسمت گوش داخلی و در بخش حلزون گوش قرار دارند. ارتعاش پرده گوش از طریق استخوانهای گوش به مایع درون حلزون منتقل می شود و سلول های شنوایی را علاقه‌مند می کند. نکته: در گوش میانی سه مجرای نیم دایره وجود دارد که در حفظ تعادل بدن نقش دارند

نکته: گوش میانی به حق راه دارد به همین دلیل باکتریها و عوامل عفونی به راحتی می توانند از حلق به گوش میانی راه پیدا کرده و باعث عفونت گوش میانی شوند نکته مهم: می دانید که سلول های شنوایی سلول های مژه داری هستند که در داخل حلزون گوش قرار دارند و حلزون هم از یک مایع پر شده است. برای این که بدانید سلول های مژه دار حلزون گوش چگونه علاقه‌مند می شوند جلبک های ساحل دریا را تصور کنید که با حرکت جریان امواج دریا به سمت جلو و عقب حرکت می کنند. همانطور که امواج آب جلبکها را تکان می دهد لرزش مایع داخل حلزون هم سلول های مژه دار را حرکت داده و آنها را علاقه‌مند می کنند تا پیام شنوایی ایجادکرده و آن را به مغز ارسال کنند.

| آماده شده در: انجمن رمان98 |
| آماده شده توسط: نازبانو کاربر رمان 98 |

LADY · 11/6/21

بسم الله الرحمن الرحیم
فصل 5 _ جلسه دوم

حس بویایی: مواد بودار در اصل ذرات بخار مواد مختلف هستند که وقتی وارد بینی می شوند بر روی گیرنده های بویایی در پوشش بینی اثر کرده و آنها را علاقه‌مند می کنند. علاقه‌مند این سلول ها باعث ایجاد پیام عصبی می شود. حس چشایی: مواد غذایی بعد از حل شدن در بزاق گیرنده های چشایی روی زبان را علاقه‌مند کرده و باعث ایجاد پیام عصبی می شوند. نکته: مواد خشک نه بو دارند نه مزه چون برای علاقه‌مند گیرنده های بویایی و چشایی رطوبت الزم است. نکته: حس بویایی در احساس مزه به حس چشایی کمک می کند مثال در هنگام سر ماخوردگی همزمان بو و مزه را خوب احساس نمی کنیم

حس لامسه : در لایه میانی پوست گیرند های مختلفی قرار دارند که نسبت به گرما، سرما، فشار ، درد و لمس حساس هستند. علاقه‌مند هر کدام از این گیرنده ها پیام عصبی خاصی ایجاد می کند. نکته: هر محرک فقط بر روی انـ*ـدام حسی خاصی اثر کرده و آن را علاقه‌مند می کند مثال محرک نور فقط گیرند های نوری در شبکیه را علاقه‌مند می کنند و بر گیرنده های حسی دیگر اثری ندارند
دستگاه حرکتی: این دستگاه شامل ماهیچه ها و اسکلت است. اسکلت خود از استخوان و غضروف تشکیل شده است.

وظایف استخوان ها: 1 -شکل دادن به بدن 2 -حفاظت از انـ*ـدام ها 3 -تکیه گاه ماهیچه ها 4 -منبع ذخیره برخی از مواد معدنی مانند کلسیم 5 -تولید سلول های خونی
نکته: سلول های استخوانی در ماده ای به نام ماده زمینه ای قرار دارند.
ماده زمینه از پروتئین و عناصر معدنی مانند کلسیم و فسفر تشکیل شده است. نکته: حرارت پروتئین را می سوزاند و استخوان شکننده می شود. نکته: اسید امالح را در خود حل می کند و استخوان نرم و انعطاف پذیر می شود.
انوع بافت استخوانی: 1 -بافت متراکم در تنه استخوان های دراز و سطح استخوان های پهن 2 -بافت اسفنجی در دو سر استخوانهای دراز و وسط استخوان های پهن.
نکته: سلول های خونی در بافت اسفنجی استخوانها ساخته می شوند. غضروف: ماده ای نرم و قابل انعطاف است و در جاهایی که اسکلت احتیاج به انعطاف دارد مانند بینی ،گوش ، ستون مهره ها و ..... دیده می شوند. کابرد دیگر غضروف در مکانهایی است که استخوانها روی هم حرکت می کنند. غضروف ها در این مکانها اصطکاک را کم کرده و مانع ساییده شدن استخوان ها می شوند.

| آماده شده در: انجمن رمان98 |
| آماده شده توسط: نازبانو کاربر رمان 98 |

LADY · 11/6/21

بسم الله الرحمن الرحیم
فصل 5 _ جلسه سوم

انواع مفصل: 1 -متحرک مانند کتف و بازو 2 -ثابت مانند جمجمه 3 -کم تحرک مانند ستون مهره ها و جناغ سـ*ـینه رباط ها: یک نوع بافت پیوندی بسیار محکم هستند که در محل مفصل متحرک، استخوانها را به هم متصل می کنند. نکته: بیماری آرتروز در اثر تخریب مفصل و پوکی استخوان در اثر کمبود کلسیم ایجاد می شوند.

انواع ماهیچه: سه نوع ماهیچه در بدن ما وجود دارد که عبارتند از: 1 -ماهیچه اسکلتی: که اسکلت ما را تشکیل می دهند و عملشان ارادی است. 2 -ماهیچه صاف: که عمل غیر ارادی دارند و بیشتر در دیواره دستگاه گوارش، دیواره رگ ها، دیواره مثانه و دستگاه تنفس دیده می شوند. 3 -ماهیچه قلبی : در دیواره قلب قرار دارند، عملشان غیر ارادی است و سلول های آن منشعب هستند

نکته: انقباض ماهیچه ها توسط رشته های پروتئینی صورت می گیرد تاندون) زردپی(: قسمتی از بافت پیوندی ماهیچه است که مانند یک طناب سفید ماهیچه را به استخوان متصل می کند. نکته: ماهیچه ها وقتی منقبض می شوند کوتاه شده و استخوان را به سمت خود می کشند ولی نمی توانند استخوان را به سر جای اولش برگردانند به همین دلیل ماهیچه ها همیشه به صورت جفت جفت کار می کنند. یعنی یک ماهیچه استخوان را می کشد و ماهیچه بعدی استخوان را به جای اولش بر می گرداند. به همین دلیل گفته می شود ماهیچه ها عمل متقابل دارند.

با توجه به تصویری که براتون می فرستم :

هر فرد با کمک طناب فقط می تواند جعبه را بکشد ولی با کمک طناب نمیتواند جعبه را هل داده و سر جای اولش برگرداند به همین دلیل اگر جعبه بخواهد به سر جای اول برگردد فرد دیگری از آن طرف باید جعبه را بکشید. ماهیچه ها دقیقا به همین شکل عمل میکنند .

پایان فصل 5
نازبانو _ سوالی بود درخدمتم

| آماده شده در: انجمن رمان98 |
| آماده شده توسط: نازبانو کاربر رمان 98 |

خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

همراه رمان ۹۸

همراه رمان ۹۸

همراه رمان ۹۸

همراه رمان ۹۸

همراه رمان ۹۸

همراه رمان ۹۸

همراه رمان ۹۸

همراه رمان ۹۸

همراه رمان ۹۸

همراه رمان ۹۸

ما را در شبکه‌های اجتماعی دنبال کنید

درباره ما

لینک‌های پیشنهادی رمان ۹۸

آمار آنلاین