خوش آمدید به رمان ۹۸ | بهترین انجمن رمان نویسی

رمان ۹۸ با هدف ترویج فرهنگ کتاب خوانی و تقویت قلم عزیزان ایجاد شده است.
هدف ما همواره ایجاد محیطی گرم و صمیمی و دوستانه بوده
برای مطالعه کامل رمان‌ها و استفاده از امکانات انجمن
به ما بپیوندید و یا وارد انجمن شوید.

FaTeMé_KH

کاربر نیمه فعال
کاربر رمان ۹۸
  
عضویت
6/6/20
ارسال ها
444
امتیاز واکنش
16,229
امتیاز
303
زمان حضور
86 روز 14 ساعت 50 دقیقه
نویسنده این موضوع


« صنايع دستي و هنرهاي دستي ميراث ارزشمند پيشينيان هستند كه در همه ي دنيا به آن ارج نهاده مي شود و براي حفظ و بقاي آن تلاش هاي بسياري انجام گرفته است. هر شيء هنري كه با دست ساخته شود و ماشين آلات صنعتي بزرگ در ساخت آن دخالتي نداشته باشد يك هنر دستي محسوب مي شود و زماني كه جنبه ي كاربردي آن بيشتر از جنبه ي هنري مطرح شود مي توان نام صنعت دستي را بر آن نهاد كه در مجموع به صنايع دستي شهرت دارد. »
همان طور كه از تعريف انسان شناسان هنر برمي آيد صنايع دستي كه يكي از شاخه هاي هنري ساخته دست بشر است، در نقاط مختلف از تنوع بسيار برخوردارند و از دلايل آن مي توان به متنوع بودن روحيات، تفاوت در نوع حكومت ها، تفاوت در سلايق اجتماعي و مهم ترين عامل يعني تنوع پوشش گياهي و ساختار طبيعت اشاره كرد كه در نهايت آن را به هنر بومي و مختص يك قوم مبدل مي سازد.
موقعيت جغرافيايي طبيعي استان

استان سيستان و بلوچستان با 187502 كيلومتر مربع وسعت، در جنوب شرقي ايران قرار گرفته و بيش از 11% وسعت كل كشور را شامل شده و بزرگ ترين استان كشور است. اين استان از شمال به خراسان جنوبي، از غرب به استان كرمان و هرمزگان و از جنوب به درياي عمان، از شرق به افغانستان و پاكستان محدود است.
اين استان براساس پراكندگي قومي به دو قسمت « سيستان » و « بلوچستان » قابل تفكيك است. سيستان در شمال استان قرار دارد و شهر اصلي و مركزي آن« زابل » است. از شهرهاي ديگر آن مي توان، زملك، بنجار، محمدآباد و شهر جديد رامشار را نام برد.
قسمت جنوبي استان يعني « بلوچستان » منطقه ي وسيع نيمه كوهستاني است كه از شمال به سيستان و كوير لوت منتهي مي شود. شهرهاي مهم آن عبارتند: زاهدان و خاش كه در مجموع به منطقه ي « سرحد » معروف است و ايرانشهر، سراوان، نيكشهر و بندر چابهار، كه « مكران » را تشكيل مي دهند.
از شهرهاي قديمي اين استان، « ايرانشهر » است كه قلعه ي باستاني آن در مركز شهر قرار دارد و در گذشته يك مركز حكومتي بوده است.
آب و هوا

آب و هواي استان بياباني است؛ حداكثر دماي سالانه ي آن بيش از 40 درجه ي سانتي گراد است. زاهدان، سردترين و ايرانشهر، گرم ترين شهرهاي استان هستند. نوسانات رطوبت، وجود بادهاي موسمي همچون بادهاي معروف به 120 روزه، باد هفتم يا گاو كشي، نوسانات جوي و اختلاف دما در 24 ساعت به استثناي نواحي معتدل درياي عمان ويژگي هاي آب و هوايي اين استان را تشكيل مي دهند.به طور كلي آب و هواي منطقه ي سيستان، يعني شمال استان، گرم و خشك و در قسمت جنوبي استان، يعني منطقه بلوچستان، گرم و مرطوب است.
پوشش گياهي استان
« سيستان » از پوشش گياهي متنوعي برخوردار است. عمده ترين درخت منطقه « گز » است. « ني » و « لوئي » از گياهان موجود در درياچه ي هامون هستند. گل هاي « خرزهره » كه اكثر خيابان هاي زابل را زينت بخشيده اند از گل هاي بومي منطقه به شمار مي روند. از ديگر گياهان مي توان به « كره » و درخت خرماي اهلي اشاره كرد.
پوشش گياهي شاخص « بلوچستان »، « نخل » است كه دو نوع اهلي و وحشي دارد و در توليد يكي از مواد اوليه ي غذايي يعني خرما و همچنين توليد صنايع دستي كاربرد فراواني دارد. علاوه بر آن، درخت بادام كوهي، بنه، گز، كهور ايراني، كنار نيز وجود دارد. در جنوب بلوچستان در سواحل درياي عمان جنگل هاي ماندابي( مانگرو ) ديده مي شود كه در زبان فارسي به آن « حرا » و در گويش محلي به آن « تمر » مي گويند


حصيربافي در سيستان و بلوچستان، با تأكيد بر گياهان بومي سواحل جنوبي ايران

 

FaTeMé_KH

کاربر نیمه فعال
کاربر رمان ۹۸
  
عضویت
6/6/20
ارسال ها
444
امتیاز واکنش
16,229
امتیاز
303
زمان حضور
86 روز 14 ساعت 50 دقیقه
نویسنده این موضوع
حصيربافي چيست؟

يكي از هنرهاي اصيل و سنتي استان سيستان و بلوچستان، هنر حصيربافي است. اين هنر كه دير زماني است به يك صنعت دستي نيز تبديل شده، علاوه بر جنبه هاي تزييني، داراي كاربردهاي بسياري بوده و زبردستي، تجربه و همكاري مردانه و زنانه ي منطقه را توأماً داراست.
حصيربافي در منطقه ي سيستان با گويش« اصيل بافي » و در منطقه ي بلوچستان « تگرد » تلفظ مي شود و در نقاط ديگر استان به «بوريا بافي » و « پرده بافي » نيز شهرت دارد. « اصيل » از ساقه هاي ني ساخته مي شود و « تگرد » از برگ درختان خرماي وحشي منحني دار.
صنعت حصيربافي در ساخت وسايل كاربردي چون: سجاده،‌ پرده، سبد، زيرانداز، بادبزن، صندوقچه و... كاربرد دارد و براي تهيه ي آن از گياهان بومي متعددي استفاده مي شود.
همان طور كه بيان شد به دليل شرايط خاص اقليمي و آب و هوايي، مردم بومي استان سيستان و بلوچستان با هواي گرم و خشك، آفتاب سوزان و كويري، شب هاي سرد، آب كم و پوشش گياهي ناچيز مواجه هستند و با نگاهي دقيق تر به طبيعت اين استان مي توان گفت صنعت حصيربافي يكي از صنايع دستي شاخص آن به شمار آورد. اهميت اين صنعت از آن روست كه مواد اوليه ي آن ارزان بوده و در تمامي نقاط استان به راحتي يافت مي شود. بنابراين حصيربافي مهم ترين محصولات را در بخش صنايع دستي تشكيل مي دهد.
موادگياهي اوليه در توليدات حصيربافي:

خرماي اهلي ( نمادي از تقدس در ميان مردمان گرمسير جنوب ) :
خرما گياهي است چند ساله و دو پايه با برگ هاي پنجه اي، شانه اي و برگ هاي نوك تيز كه در انتها خشك و خار مانند است. اين گياه بيشتر در استان هاي گرمسيري كشور زيست دارد. ميوه ي اين درخت خرماست كه پس از حدود يك ماه و اندي از شروع گل دادن، در انتهاي ماه هاي مرداد و شهريور كاملاً مي رسد.
از برگ اين درخت در ساخت حصير، پوشش سقف، جاروهاي رفتگري و بادبزن هاو... استفاده مي شود. اين درخت در ميان مردمان گرمسير جنوب از اين جهت كه داراي كاربردهاي غذايي و صنعتي بسيار بوده، گياهي مفيد تلقي شده و جنبه ي تقدس نيز به خود گرفته است.

درخت داز:

«داز » درختچه اي است با برگ هاي شانه اي، و يا بادبزني كه در طول رگبرگ هاي ثانويه، بريدگي حاصل نموده است. ساقه در برخي گونه هاي دراز، استوانه اي و خيلي بلند و بدون انشعاب است. دازها اغلب در مسير رودخانه هاي بلوچستان ديده مي شوند و غالباً قدي افتاده و كوتاه دارند.

ين گياه در مناطق وسيعي از بلوچستان مي رويد و براي تهيه ي وسايل زندگي بسيار مورد استفاده قرار مي گيرد. مردم محلي با اين نعمت خدادادي اشياء و لوازم زيباي حصيري مي سازند.
اين گياه در سيستان و بلوچستان به دو صورت برگ پهن و برگ نازك ديده مي شود كه نوع دوم آن كاربرد بيشتري دارد. استقامت برگ هاي گياه « داز » بسيار زياد است. علاوه بر آن، انعطاف پذيري زيادي دارد. بنابراين در ساخت وسايل ظريف از آن استفاده مي شود. بيشتر اشيائي كه با اين گياه ساخته مي شود جنبه كاربردي دارند و براي زيبايي بيشتر روي آنها را تزيين مي كنند.
مراحل ساخت انواع حصير با همكاري زنان و مردان محلي و تقسيم كار ميان آنها انجام مي پذيرد. جمع آوري برگ وظيفه ي مردان است و بافت آن را زنان و دختران به عهده دارند. برگ زماني كه از درخت جدا مي شود كاملاً تازه و انعطاف پذير است بنابراين همان موقع بايد مورد استفاده قرار گيرد زيرا پس از خشك شدن قابليت خود را از دست مي دهد. از برگ هاي داز اشياء و لوازم گوناگوني تهيه مي شود كه عبارتند از:
- بادل badel: وسيله اي است براي نگهداري اشياء كه به صورت حجمي گرد و نامشخص مي باشد.
- پردگ pardag: پرده ي حصيري كه جلوي در خانه ها آويخته مي شود و بافت ساده اي دارد.
- پروند parvond: نوعي كمربند است كه از كنار هم قرار گرفتن چند طناب بافته شده از برگ داز درست مي شود و در بالا رفتن از درخت خرما و چيدن محصول كاربرد دارد.
- تت tat: تور گياهي كه براي حمل كاه و برنج يا برگ درختان استفاده مي شود.
- تگرد tagerd: نوعي زيرانداز بافته شده از برگ هاي داز مي باشد كه كف خانه هاي روستاييان را مي پوشاند. اما خانواده هايي كه توان مالي بيشتري دارند، براي روي زيرانداز، از قالي يا گليم نيز استفاده مي كنند. شيوه ي بافت تگرد به صورت جناقي است زيرا از تراكم بيشتري برخوردار است.
- تيچك/ تچك(techk/tichak): غربالي است كه براي پاك كردن حبوبات و غلات مورد استفاده قرار مي گيرد. بافت آن به صورت ساده است تا سطحي مشبك به وجود آيد.
- چيلكchilok: طنابي است كه از برگ هاي داز تهيه مي شود و در زندگي روزمره ساكنان بلوچستان كاربرد بسياري دارد و در اكثر كارها مورد استفاده قرار مي گيرد. در ساخت آن از برگ هاي ظريف و نازك استفاده مي شود، به طوري كه برگ ها را با يكديگر پيچيده و انتهاي آن را گره مي زنند.
- روپك ropag: جاروي محلي بلوستان است كه از برگ داز ساخته مي شود. براي ساخت آن، برگ ها را از ساقه جدا كرده و از انتها مي بندند و سپس مورد استفاده قرار مي دهند. گاهي يك چوب دراز نيز به آن بسته مي شود تا به درازاي جارو افزوده شود.


حصيربافي در سيستان و بلوچستان، با تأكيد بر گياهان بومي سواحل جنوبي ايران

 
shape1
shape2
shape3
shape4
shape7
shape8
بالا