صفحه تکتونیکی گمشده در آمریکای شمالی پیدا شد!

ASaLi_Nh8ay · 24/11/20

متخصصان ژئوفیزیک ثابت کردند که صفحه تکتونیکی گمشده ملقب به “رستاخیز” واقعاً در آمریکای شمالی وجود داشته است. ممکن است متخصصان ژئوفیزیک در این مورد بحث و شک داشته باشند، اما یک صفحه تکتونیکی از دست رفته، بازسازی شده است و دانشمندان برای شناسایی آن تلاش می کنند.

صفحه تکتونیکی مورد بحث، “Resurrection” به معنی “رستاخیز” نام داشته و در زیر اقیانوس آرام قرار دارد. برخی از دانشمندان ادعا می‌کنند که هرگز وجود نداشته است، در حالی که برخی دیگر معتقدند که زمانی بخشی از پوسته زمین بوده است که امروزه آن را به نام کشور کانادا می‌شناسیم. تحقیقات جدید انجام شده توسط دانشمندان دانشگاه “هیوستون” شواهد بیشتری در مورد اینکه “رستاخیز” احتمالا وجود داشته است و چندین آتشفشان اکنون به لطف فعالیت آشفته آن در حدود 60 میلیون سال پیش وجود دارد.

تکتونیک صفحه‌ای یا زمین‌ساخت صفحه‌ای(Plate tectonics) به بررسی و مطالعه حرکات وسیع‌مقیاس در سنگ‌کره یا لیتوسفر کره زمین می‌پردازد. این نظریه بر اساس نظریه رانش قاره‌ای در نخستین دهه‌های قرن بیستم مطرح شد و پس از اثبات مفهوم گسترش بسـ*ـتر دریا در سال‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۶۰ میلادی توسط بسیاری از زمین‌شناسان پذیرفته شد.

بر اساس این نظریه، سنگ‌کره (پوسته کره زمین) از صفحاتی به نام صفحات تکتونیکی تشکیل می‌شود که در کل شامل ۷ یا ۸ صفحه اصلی است که در مواردی خود از تعدادی صفحات کوچک تشکیل شده است. این صفحات به‌صورت مداوم در حال حرکت هستند و بر اثر برخورد این صفحات پدیده‌هایی همچون زلزله، گسل، شکستگی‌ها، تشکیل کوه‌ها تشکیل درازگودال‌ها و چین خوردگی و دیگر پدیده‌ها حاصل می‌شوند. میزان حرکت این صفحات از کمترین حد صفر میلی‌متر در سال تا بیشترین حد ۱۰۰ میلی‌متر در سال، بسته به نوع، جایگاه و شرایط آنها تخمین زده می‌شود.

صفحات شکل‌دهنده پوسته زمین به‌طور کل از دو نوع سنگ‌کره‌های اقیانوسی و سنگ‌کره‌های قاره‌ای کلفت‌تر تشکیل می‌شوند که هر نوع پوسته‌های خاص خود را دارند. صفحات پوسته زمین به این دلیل قابلیت حرکتی دارند که سنگ‌کره‌های پوشاننده سطح زمین دارای جرم حجمی و نیروی بیشتری در مقایسه با لایه‌های زیرین خود به نام سست‌کره هستند.

از این دانش برای مطالعه نحوه رخداد زلزله، زمین‌شناسی مهندسی و مطالعه مخازن نفت و گاز استفاده می‌شود. مفهوم زمین‌ساخت همچنین برای گفتگو درباره حرکت آهسته صفحه‌ها به‌کار می‌رود، که در آن مورد به آن بیشتر زمین‌ساخت صفحه‌ای یا رانش قاره‌ای گفته می‌شود. زمین‌ساخت همچنین به مباحث زلزله، صفحات قاره‌ای و پدیده‌هایی از این دست می‌پردازد.

صفحه تکتونیکی “رستاخیز” مدتها بود که ناپدید شده بود، از هیمن رو، وجود آن بین ژئوفیزیک دانان بحث برانگیز شده است. اکنون دانشمندان دانشگاه “هیوستون” یک صفحه تکتونیکی را در لبه یک صفحه سنگی در امتداد یک رشته از آتشفشان‌ها در کانادا شناسایی کرده اند.

“جانی وو” زمین شناس دانشگاه هیوستون و یکی از نویسندگان این تحقیق در بیانیه‌ای گفت: آتشفشان‌ها در مرز صفحات تشکیل می‌شوند و هرچه تعداد صفحات بیشتر باشد، تعداد آتشفشان‌ها نیز بیشتر است. آتشفشان‌ها همچنین بر تغییرات آب و هوایی تأثیر می‌گذارند. بنابراین وقتی می خواهید کره زمین را مدل‌سازی کنید و بفهمید که چگونه آب و هوا و اقلیم آن تغییر کرده است، در واقع شما می‌خواهید بدانید که چه تعداد آتشفشان روی زمین وجود داشته است.

راهی که محققان با آن “رستاخیز” را پیدا کردند، با بازگشت به گذشته به لطف یک مدل رایانه‌ای بود. با انجام این کار، این تیم کشف کرد که کاملاً متناسب با سوابق زمین‌شناسی موجود، “رستاخیز” در کانادای فعلی، نزدیک آلاسکا و واشنگتن قرار دارد. این اطلاعات صرفاً برای اثبات این نیست که “رستاخیز” وجود داشته است تا به یک بحث و جدل قدیمی پایان دهد، بلکه کمک می‌کند تا با درک چگونگی تأثیر تغییرات آب و هوایی بر روی زمین، چگونگی تغییر سیاره زمین را در آینده توضیح دهیم. یافته‌های این مطالعه در مجله GSA Bulletin منتشر شده است.