عادل بودن یا مزدک بودن؟ ماندن در وطن یا مهاجرت؟

MacTavish · 4/11/20

کمتر کسی در ایران پیدا می‌شود که داستان عادل فردوسی‌پور و صداوسیما، به‌طور ویژه، شبکه سه را نداند؛ مجری محبوبی که نزدیک به ۲۰ سال، دوشنبه‌ها برنامه پرمخاطبی به اسم «۹۰» را اجرا می‌کرد، به‌ناگاه با تغییر «جریان» در صداوسیما، در گوشه رینگ قرار گرفت و سرانجام هم اسفند ۱۳۹۷ برنامه‌ای را که برایش با جان و دل زحمت کشیده بود، از چنگش درآوردند.

عادل که خود را در مواجهه با «جریان» نه «فرد» مشخصی می‌دید، ابتدا امیدوار بود ورق به سودش برگردد، ولی رفته‌رفته بیشتر با واقعیت روبه‌رو شد و پی برد دست‌کم در کوتاه‌مدت قرار نیست جایی برای او در شبکه سه باز شود. فردوسی‌پور از آن زمان تابه‌حال درباره اتفاقات عجیب‌و‌غریبی که منجر به کنار‌گذاشته‌شدنش شد، سکوت کرده و همین حالا هم می‌گوید ترجیح می‌دهد به این سکوت تلخ ادامه دهد.

بااین‌حال از زمانی که مسئولان وقت شبکه سه با او وارد جدل شده‌اند، شایعه‌ای آزاردهنده وجود داشته و دارد؛ شایعه‌ای که از پیشنهاد شبکه‌های ایرانی آن طرف آب به عادل فردوسی‌پور خبر می‌دهد. ابتدا تابستان سال گذشته بود که چنین خبری سروصدای زیادی به پا کرد؛ آن زمان عنوان شده بود که یکی از شبکه‌های مستقر در لندن حاضر است برای دراختیارداشتن عادل فردوسی‌پور، دستمزد نجومی بدهد. اگرچه ابتدا خیلی جدی رسانه‌ها عنوان می‌کردند که چنین موضوعی شایعه است، ولی از قرار عادل فردوسی‌پور بسته پیشنهادی را بازنکرده، پس فرستاده بود.

از آن تابستان تا همین حالا شایعاتی که خبر از مهاجرت عادل فردوسی‌پور می‌دهند، تمامی ندارد. او در ایران مورد بی‌مهری قرار گرفته بود و رقبای خارج‌نشین صداوسیما هم می‌خواستند هر طور شده شاه‌ماهی تلویزیون را بعد از ۲۰ سال اجرای موفق از چنگش دربیاورند؛ اما عادل مثل همیشه در پاسخ به این شایعات سکوت کرد.

این سکوت در حالی جریان داشت که مهاجرت مزدک میرزایی به یکی از همین شبکه‌ها زنگ خطر را با صدای بیشتری به صدا درآورد؛ خیلی‌ها هشدار دادند که بعد از مزدک، کاری نکنید تا عادل هم مجبور به ترک وطن شود؛ اما فردوسی‌پور امیدوار بود؛ او با خوش‌بینی روشنی به این فکر می‌کرد که جریانی که علیه او به راه افتاده، به خود می‌آید یا دست‌کم تغییر می‌کند و فضا برای بازگشت مجددش به شبکه سه فراهم می‌شود.

جدایی او و برنامه‌اش از شبکه سه که طولانی‌تر شد، عادل پی برد بیش از اندازه خوش‌بین بوده است. او در همین مسیر تلاش کرد فضای جدیدی را امتحان کند و سراغ شبکه‌های خانگی در اینترنت برود. قرار بود برنامه‌ای جدید با همان فرمول ۹۰ را این‌بار بر بسـ*ـتر اینترنت بسازد و دوشنبه‌ها به دست مخاطبانش برساند، ولی فکرش را هم نمی‌کرد «جریان» مخالف آن‌قدر ریشه دوانیده باشد که مجوز ساخت چنین برنامه‌ای را هم به او ندهند. کسی که در تمام این مدت سکوت کرده و جنگیده بود، همین چند وقت پیش از شرایط و وضعی که برایش به وجود آورده بودند، برای اولین‌بار ابراز ناامیدی کرد.

عادل قبل از اینکه به صورت رسمی اعلام کنند برنامه جدیدش مجوزی نمی‌گیرد، به این موضوع پی برده بود؛ شاید به همین دلیل بود که او بحث مهاجرت از ایران را در یک ویدئوی کوتاه که به مناسبت دریافت جایزه دستاورد فارغ‌التحصیلان در مراسم آنلاین انجمن دانشگاه شریف پخش شده بود، پیش کشید و گفت امیدوار است افرادی که میهن‌شان را دوست دارند بتوانند اجازه فعالیت در کاری که توانایی‌اش را دارند، به دست بیاورد.

او البته از این هم گفت که دیگر حرفی برای شاگردانش که راه چاره را در مهاجرت می‌دیدند، ندارد. «من همیشه سر کلاس‌هایم به بچه‌ها می‌گفتم آقا، خانم، مملکت را ترک نکنید... بمانید، تلاش کنید و بجنگید تا مملکت‌مان را بسازیم... بهمن ۹۷ که ترم جدید شروع شد، من این موضوع را مطرح کردم و کلی جر و بحث با بچه‌ها داشتم که بمانید و حداقل اگر از ایران می‌روید، برگردید و آنجا ماندگار نشوید.... اسفند ۹۷ من را به آن شکل عجیب و غریب و بدون هیچ توضیحی از شبکه کنار گذاشتند، بدون هیچ دلیل موجهی من را کنار گذاشتند. عید شد و اولین کلاس چهاردهم، پانزدهم فروردین بود، بچه‌ها گفتند استاد شما که می‌گفتید بمانید و مملکت را بسازید، شمایی که ماندی بیست‌و‌چند سال کار کردی؛ ۲۰ سال برنامه داشتی چه شد؟ پس الان حرفتان چیست؟ و راستش را بخواهید آن لحظه‌ها چیزی نداشتم بگویم.

امیدوارم بسـ*ـتری فراهم شود تا همه کسانی که میهن‌شان را دوست دارند، بتوانند در حوزه‌ای که دوست دارند کار و فعالیت کنند».همان صحبت‌های عادل کافی بود تا دوباره همان شایعات یک سال اخیر سر باز کند؛ از پیشنهاد‌های خارجی عادل سخن گفته شود و اینکه مسئولان قدر چنین فردی را نمی‌دانند و او هم مهاجرت می‌کند.

عادل پیشنهادی از تلویزیون‌های دیگر داشته است؟

این موضوع همچنان مبهم است؛ خیلی‌ها می‌گویند طرح چنین داستان‌هایی شایعه است و خبری از پیشنهاد تلویزیون‌های آن طرف آب به عادل فردوسی‌پور نیست. بااین‌حال آن‌هایی که با عادل بیشتر سروکار دارند تأیید می‌کنند که فردوسی‌پور دست‌کم سه پیشنهاد چرب از شبکه‌های ایرانی آن طرف آب داشته است.

نیازی به جست‌وجوی زیاد نیست تا مشخص شود کدام شبکه‌ها سراغ عادل آمده‌اند یا دست‌کم باواسطه و غیرمستقیم پیشنهادشان را مطرح کرده‌اند. داشتن عادل فردوسی‌پور با آن عقبه در برنامه‌سازی و جذب مخاطب، رؤیای بسیاری از تلویزیون‌هاست. مورد مهم اینکه پاسخ عادل به این پیشنهاد‌ها منفی بوده است. البته خیلی‌ها می‌گویند پاسخ منفی عادل برگرفته از خوش‌بینی‌اش برای بازگشت دوباره به شبکه سه است، ولی آن‌هایی که دوباره از نزدیک با عادل سروکار دارند می‌گویند او علاقه‌ای به رفتن از ایران نداشته و ندارد.

چالش میهن‌پرستی

در فضای مجازی بسیاری از کاربران با توجه به رفتاری که با عادل فردوسی‌پور می‌شود از او می‌خواهند از ایران مهاجرت کند و به برنامه‌سازی و حرفه مورد علاقه‌اش در آن طرف آب بپردازد، ولی رسانه‌های نزدیک به طیف اصولگرا مدام به عادل فردوسی‌پور هشدار می‌دهند که از سرنوشت مزدک میرزایی و دیگر مهاجرت‌کرده‌ها عبرت بگیرد و ترک وطن نکند. این موضوع در حالی بیان می‌شود که از دیدگاه آن‌ها فضای ایجادشده برای عادل، «عادلانه» است و این مجری قدیمی نباید گلایه‌ای داشته باشد؛ اما فردوسی‌پور فارغ از دعوا و اختلاف‌نظر‌های موجود، ترجیح می‌دهد هرگز داستان مهاجرت را پیش نکشد.

او در‌این‌بین «میهن‌پرستی» را مطرح می‌کند و می‌گوید تلاش می‌کند در کشورش کار کند. عادل همین دو شب پیش در لایو اینستاگرام خود با سروش صحت دوباره در پاسخ به مهاجرت احتمالی‌اش از ایران گفت: «من شخصا برای افرادی که ترجیح دادند از ایران بروند احترام قائلم، اما خودم عِرق وحشتناکی به وطنم دارم و تمام تلاشم این بوده که در کشورم کار کنم».
اینکه عادل سهوا از فعل گذشته درباره تلاش‌کردن استفاده کرده یا عمدا، مورد چندان بحث‌برانگیزی نمی‌تواند باشد، ولی می‌شود بخش دیگری از صحبت‌هایش را با همین حس میهن‌پرستانه‌اش تحلیل کرد. او در پاسخ به اینکه چه کار‌هایی دوست دارد انجام دهد، می‌گوید: «گزارشگری، اجرا و تهیه‌کنندگی». حالا نیاز به کوشش زیاد برای پی‌بردن به منظورش نیست؛ او از دو‌تای اول در ایران محروم است و سومی هم به برنامه فوتبال ۱۲۰ در شبکه ورزش گره خورده که تازه برای پخش مجدد آن هم ظاهرا با مشکل مواجه شده است.