جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۰ از آن توسعه‌دهندگان قیچی ژنتیکی شد

ASaLi_Nh8ay · 12/10/20

جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۰ به دو دانشمند زن به نام امانوئل شارپنتیر و جنیفر ای دودنا برای توسعه قیچی ژنتیکی و توسعه روشی برای ویرایش ژنوم اعطا شد.

امانوئل شارپنتیر و جنیفر ای دودنا به صورت مشترک توانستند با توسعه روشی برای ویرایش ژنوم جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۰ را از آن خود کنند. این دو دانشمند طی تحقیقات خود یکی از تیزترین ابزار ویرایش ژن را کشف کردند که یک نوع قیچی ژنتیکی کریسپر/کَس۹ (CRISPR/Cas۹) محسوب می‌شود. محققان به کمک این ابزار قادر خواهند بود با دقت بسیار زیادی تغییراتی را در DNA حیوانات، گیاهان و ریزموجودات یا میکروارگانیسم‌ها ایجاد کنند.

گفتنی است قیچی ژنتیکی کریسپر/cas۹ باعث ایجاد انقلابی در علوم زندگی مولکولی شده و به کمک آن محققان توانستند فرصت‌های جدیدی را برای اصلاح نباتات به دست آورند که به کمک آن درمان‌های نوآورانه سرطان قابل دستیابی بوده و حتی امکان تحقق رویای درمان بیماری‌های ارثی نیز وجود دارد. این دو برنده جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۰ زمانی که در حال بررسی سیستم ایمنی باکتری استرپتوکوک (Streptococcus) بودند، موفق به کشف یک ابزار مولکولی شدند که به کمک آن می‌توان برش‌های دقیقی در مواد ژنتیکی ایجاد کرد و به آسانی فرایند بازنویسی کد حیات را انجام داد.

آشنایی با برندگان جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۰

امانوئل شارپنتیر (Emmanuelle Charpentier) فرانسوی متولد سال ۱۹۶۸ است و به عنوان مدیر واحد علوم عوامل بیماری‌زا در موسسه مکس پلانک در برلین آلمان فعالیت دارد. قیچی‌های ژنتیکی “کریسپر/cas۹ به صورت طبیعی قادر به تشخیص DNA از ویروس‌ها هستند، اما این دو دانشمند اثبات کردند که می‌توان آنها را به کنترل درآورد؛ به گونه‌ای که هر مولکول DNA را در یک محل از پیش تعیین شده برش داد.

جنیفر ای دودنا (Jennifer A. Doudna) آمریکایی متولد سال ۱۹۶۴ است و به عنوان استاد دانشگاه کالیفرنیا برکلی (UCBerkeley) در آمریکا و محقق موسسه HHMINEWS فعالیت می‌کند. وی به صورت مشترک به همراه امانوئل شارپنتیر (Emmanuelle Charpentier) موفق به دریافت نوبل شیمی سال ۲۰۲۰ شد.