مداوای بیماران کرونا به روشی که صد سال قدمت دارد!

MacTavish · 14/4/20

مداوای بیماران کرونا به روشی که از صد سال پیش تاکنون به کار می‌رفته، یکی از تکنیک‌هایی است که پزشکان برای مقابله با کووید ۱۹ از آن استفاده می‌کنند؛ اما چرا روش‌های نوین و پیشرفته‌تر به کار گرفته نمی‌شوند؟

مداوای بیماران کرونا در تعدادی از بیمارستان‌های آمریکا به روشی انجام می‌شود که قدمت آن به یک قرن می‌رسد؛ با وجود شکستن رکوردهای گوناگون مربوط به ساخت و توسعه واکسن‌های مختلف در هفته‌های اخیر، روش درمانی مورد استفاده برای مقابله با کووید ۱۹ تغییر نکرده است. در ادامه دلیل این موضوع و راهکارهای پیش رو را بررسی خواهیم کرد.

مداوای بیماران کرونا به روش‌های سنتی
از زمان شیوع بیماری کرونا تاکنون، رشد روز افزون تعداد مبتلایان و آمار قربانیان دانشمندان سراسر جهان را وادار کرده که برای درمان کووید ۱۹ مرزهای پیشین علم پزشکی را جابه‌جا کرده و در فرآیند ساخت داروهای موثر و توسعه واکسن، اقدامات بی‌سابقه‌ای انجام دهند.

با این وجود بیمارستان‌های ایالات متحده برای مداوای بیماران کرونا دست به دامان روش قدیمی “convalescent plasma therapy” یا همان پلاسما درمانی شده‌اند؛ در این روش پلاسمای خون افراد بهبود یافته و مصون نسبت به کووید ۱۹ استخراج شده و به افراد بیمار و کسانی که در شرایط بدی هستند، تزریق می‌شود. قدمت این روش چیزی در حدود یک صد سال بوده و با توجه به پیشرفت‌های چشم‌گیر علم پزشکی، چرا همچنان پلاسما درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟

جواب این سوال به سرعت رشد آمار مبتلایان و مرگ و میر شهروندان مختلف کشورها مربوط می‌شود؛ با اینکه در ماه‌های اخیر صدها مقاله در مورد بیماری کووید ۱۹ منتشر شده و پیشرفت‌های چشمگیری را در حوزه علم اپیدمی شناسی و داروسازی شاهد بوده‌ایم، مبتلایان با سرعت بیشتری در حال مبارزه با این ویروس مرگبار دستگاه تنفسی هستند و به همین دلیل، فشار کاری بالا باعث می‌شود که پزشکان برای مداوای بیماران کرونا دست به دامان روشی قدیمی مثل پلاسما درمانی شوند.

مداوای بیماران کرونا به روشی که صدسال قدمت دارد!

الیوت گوررو (Elliott Guerrero) که در حال حاضر مشغول بررسی آثار پلاسما درمانی برای مداوای بیماران کرونا بوده، می‌گوید که تا زمانی که داروهای جدید و واکسن‌های پیشرفته برای از بین بردن کووید ۱۹ توسعه نیابند و این داروها به صورت گسترده در اختیار عموم مردم قرار نگیرند، پلاسما درمانی به عنوان پلی بین روش‌های سنتی و روش‌های مدرن باقی می‌ماند و نوعی روزنه امید را در جنگ با کووید ۱۹ به پزشکان می‌دهد.

در بدن افرادی که پس از ابتلا به کرونا سلامت خود را بازیافته‌اند و بیماری را شکست داده‌اند، مقدار زیادی ماده آنتی‌بادی وجود دارد که توسط سیستم دفاعی برای از بین بدن ذرات ویروس تولید شده است. پزشکان در پلاسما درمانی آنتی‌بادی‌های مورد نظر را استخراج کرده و به شکل پلاسمای خون به بیماران دیگر تزریق می‌کنند تا شاید سیستم دفاعی بدن آن‌ها از این طریق تقویت شده و بیماری را شکست دهد.

برای اولین بار در اواخر قرن نوزدهم بود که پلاسما درمانی برای مداوای بیماران مبتلا به دیفتری موثر واقع شد و چند دهه بعد، در سال ۱۹۱۸ پزشکان گزارش کردند که در جریان پاندمی آنفولانزا این روش جان افراد زیادی را نجات داده است. در قرن گذشته هم برای بیماری‌های مختلفی از جمله سرخک و آبله‌مرغان از تکنیک پلاسما درمانی استفاده شده و کادر درمانی بیمارستان‌ها نتایج قابل ‌ملاحظه‌ای گزارش کرده‌اند.

برای بیماری کووید ۱۹ هم دانشمندان چینی در برخی موارد از تاثیرات روش مورد نظر گفته‌اند و در آمریکا هم علاوه بر به کار گیری پلاسما درمانی، تیم‌های تحقیقاتی مختلفی به دنبال بررسی دقیق‌تر تاثیر این تکنیک برای مداوای بیماران کرونا هستند. پلاسما درمانی با سابقه‌ای طولانی مدت و کارایی قابل توجه در مقابله با بیماری‌های گوناگون، به عنوان نوعی گزینه نهایی همیشه پیش روی پزشکان بوده و در پاندمی کرونا هم با وجود محدودیت‌ها و چالش‌های خاص موجود، یکی از گزینه‌های است.

برخی از محدودیت‌های پلاسما درمانی شامل تفاوت پلاسمای خون هر فرد نجات یافته با دیگران بوده که امکان تشخیص میزان تاثیر این روش درمانی را برای کادر درمانی دشوار می‌کند. از طرف دیگر تزریق پلاسمای خون یک شخص به شخص دیگر احتمال بروز آثار جانبی خطرناکی را به وجود می‌آورد که ممکن است سلامت فرد را بیشتر به خطر بیاندازند.

اما مهم‌ترین نکته در رابـ*ـطه با تاثیر تزریق پلاسما برای مداوای بیماران کرونا راحتی دسترسی به آنتی‌بادی نجات یافتگان بوده، چرا که در هنگام وقوع هر اپیدمی، تنها چیزی که برای به کار بردن تکنیک پلاسما درمانی مورد نیاز خواهد بود، وجود افرادی است که از بیماری مورد نظر جان سالم به در برده‌اند و بدن آن‌ها آنتی‌بادی مورد نیاز را تولید کرده است.

از طرف دیگر توسعه و تولید انبوه داروهای نوین و موثرتر در کنار نیاز به صرف زمان کافی، نیازمند وجود سرمایه‌گذاری زیادی خواهد بود که در صورت وجود مشکلی بر سر راه تامین سرمایه، چالش‌های فراوانی را پیش روی پزشکان می‌گذارد. در مورد دو بیماری دیگر خانواده کرونا، سارس و مرس، سرمایه‌گذاری‌ها برای تحقیق و توسعه داروهای جدید کمی پس از توقف اپیدمی مربوطه متوقف شدند؛ بنابراین اگر با وجود توقف شیوع این بیماری‌ها در سال‌های گذشته، سرمایه لازم تامین می‌شد و پژوهش‌های دانشمندان همچنان ادامه پیدا می‌کرد، به احتمال قوی در وضعیت حال حاضر، مقابله با کووید ۱۹ راحت‌تر می‌شد.

البته همیشه امکان کاهش فاصله زمانی موجود بین ساخت یک واکسن و تولید انبوه آن وجود دارد، اما اگر تصمیم دولت‌ها برای عبور از پاندمی کرونا جدی باشد و در عین حال قصد داشته باشیم تا از وقوع پاندمی‌های بعدی هم جلوگیری کنیم، باید تلاش بیشتری در این راستا صورت بگیرد. در غیر این صورت باید همچنان به روش‌های سنتی مانند پلاسما درمانی برای مداوای هر بیماری دیگری در آینده اکتفا کنیم.

انجمن رمان نویسی