یاراویروس منحصربه‌فردترین و متفاوت‌ترین ویروس شناخته شده تا امروز است

MacTavish · 13/4/20

یاراویروس (Yaravirus) به تازگی کشف شده و دارای ژنی کاملا متفاوت و خاص است. ویژگی های این ویروس جدید پیشتر در هیچ نمونه‌ای دیده نشده است.

ویروس کرونا دنیا را بهم ریخته و در سراسر کره زمین، در همه رسانه‌ها، تبدیل به تیتر اول مطالب و اخبار شده است. با این حال این، ارگانیزم چندان عجیب و غریبی نیست. پیشتر نیز شش کروناویروس شناخته شده و سال‌ها با آن‌ها دست و پنجه نرم کرده‌ایم. آن چه این روزها تعجب دانشمندان را در پی داشته، یاراویروس محسوب می‌شود. Yaravirus دارای ویژگی‌های کاملا منحصربه‌فردی است، به طوری که پیشتر در هیچ ویروسی دیده نشده است.

کره زمین مملو از میکروب‌های ناشناخته است، موجوداتی که با چشم دیده نشده و در عین حال وجود دارند. به تازگی، در آب‌های یک دریاچه مصنوعی، یکی از خاص‌ترین و متفاوت‌ترین موجودات ذره‌بینی را کشف کرده‌اند. این موجود در دسته‌بندی ویروس‌ها قرار گرفته و ژن‌های آن، قبل از این در هیچ ویروس دیگری دیده نشده است.

چند سال پیش، یک گروه تحقیقاتی با هدف یافتن ویروس‌های بسیار بزرگ و همچنین ویروس‌های دارای ژنوم عظیم، اقدام به نمونه‌برداری از آب دریاچه پمپولها (Pampulha Lake) کردند. این یک تالاب مصنوعی و ساخت دست بشر در شهر بیلو هوریزونتی برزیل ااست. ویروس‌های بزرگ با ژنوم‌های عظیم، ارگانیزم‌های تک سلولی یعنی آمیب‌ها را آلوده می‌کنند.

وقتی دانشمندان به آزمایشگاه برگشته و نمونه‌ها را به یک سری آمیب اضافه کردند، انتظار داشتند ویروس‌های بزرگ را در حال نفوذ به آن‌ها زیر ذره‌بین تماشا کنند. در این زمان، ناگهان، یک موجود کوچکتر به آمیب‌ها حمله‌ور شد! یکی از پروفسورهای فعال در بخش میکروبیولوژی دانشگاه فدرال میناس گرایس در برزیل این اتفاق را بسیار شگفت‌انگیز خطاب کرد. بر اساس گفته‌های وی، فقط ویروس‌های بزرگ به آمیب‌ها حمله‌ور شده و آن‌ها را آلوده می‌کنند، اما برای اولین مرتبه یک ویروس کوچکتر چنین رفتاری از خود نشان داد.

یاراویروس تنها ۸۰ نانومتر قطر دارد، در حالی که بر اساس دانسته‌های دنیای پزشکی درباره آمیب‌ها، فقط ویروس‌های درشت با قطر ۲۰۰ نانومتر و بیشتر قادر به آلوده کردن آن‌ها هستند. گفتنی است دانشمندان با در نظر گرفتن نام «یارا – Yara»، مادر آب‌ها، ارگانیزم جدید را یاراویروس نام نهادند.

وقتی محققان ژن میکروب تازه کشف شده را بررسی کردند، دریافتند بیشتر بخش‌های آن پیشتر در هیچ ویروسی دیده نشده است. ژنوم Yaravirus با هزاران ژن مربوط به بی‌شمار میکروب مقایسه شد، اما در نهایت هیچ شباهتی وجود نداشت. این موضوع از نادر بودن ارگانیزم جدید خبر می‌دهد.

از ۷۴ ژن یاراویروس فقط ۶ مورد کمی تشابه با بقیه انواع پیشتر شناخته شده داشت. برخی از آن‌ها پیشتر در ویروس‌های درشت دیده شده‌اند. با این حال، نه تنها اندازه خود ویروس، بلکه اندازه ژنوم‌های Yaravirus نیز بسیار کوچک است، به همین دلیل نمی‌توان آن را در دسته‌بندی میکروب‌های بزرگ قرار داد. با این حال، ارگانیزم تازه کشف شده، شبیه به ویروس‌های بزرگ آمیب‌ها را آلوده می‌کند!

به همین دلیل دانشمندان معتقدند طبقه‌بندی ویروس‌های دارای ساختار DNA اکنون با چالش مواجه شده است. این دسته میکروب‌ها، بر اساس پروتئینی که پوسته بیرونی‌شان را تشکیل می‌دهند، دست‌بندی می‌شوند. پوشش بیرونی یاراویروس هرگز شبیه به هیچ کدام یک از پروتئین‌های پیشتر شناخته شده نیست. هنوز مشخص نیست این ارگانیزم چه زمانی و در کجا به وجود آمده و سپس رشد پیدا کرده است.

دانشمندان عقیده دارند به منظور ارزیابی دقیق و مشخص کردن ریشه پیدایش ویروس‌های جدید شبیه به Yaravirus حتما باید آن‌ها را ایزوله کرد. اگرچه آن‌ها برای نخستین مرتبه، میکروب نام برده را در یک دریاچه مصنوعی در برزیل پیدا کرده و سپس آن را ایزوله کردند، اما بعید نیست یاراویروس پیشتر سرتاسر کره زمین را گشته باشد! عمر آن در هاله‌ای از ابهام قرار داشته و زمان حضورش روی کره زمین اصلا مشخص نیست.

آیا یاراویروس سلامت انسان‌ها را تهدید می‌کند؟
نیازی به نگرانی نیست، چرا که این ویروس سلول‌های بدن انسان‌ها را آلوده نمی‌کند. بر اساس گفته‌های محققان، اگر همه ویروس‌های کشف شده تا امروز را در نظر بگیریم، بیشتر آن‌ها هیچ تهدید برای سلامت انسان‌ها نخواهند داشت. البته این موضوع به معنی عدم نیاز آنالیز آن‌ها نیست. اهمیت این ارگانیزم‌ها در طبیعت بسیار بالا است، به طوری که نقشی حیاتی در چرخه طبیعت ایفا کرده و حتی به مبارزه با بیماری‌ها مخصوص انسان‌ها نیز کمک می‌کنند.

دانشمندان با هدف شناخت بقیه میزبا‌ن‌های احتمالی یاراویروس به جز آمیب‌ها، به مطالعه روی آن ادامه خواهند داد. هدف دیگر آن‌ها از این ارزیابی، مشخص کردن ریشه ویروس و چگونگی رشد و نمو آن از ابتدا تا امروز است. یافتن یک ویروس کاملا منحصربه‌فرد آن هم در یک مرداب ساخت دست بشر نشان داد دانسته‌های ما درباره میکروب‌ها بسیار محدوده بوده و هنوز تعداد زیادی از آن‌ها را نشناخته‌ایم.

انجمن رمان نویسی