دنباله دار اطلس با ابعادی بزرگتر از سیاره مشتری به زمین نزدیک می‌شود

MacTavish · 6/4/20

دنباله دار اطلس هم‌اکنون در صورت فلکی دب اکبر و نزدیکی مدار مریخ قرار دارد؛ اما در مسیرش به سمت خورشید، در اردیبهشت ماه از نزدیکی زمین هم عبور و آسمان شب را نورافشانی می‌کند.

سال‌ها بود که اخترشناسان آماتور در انتظار فرصتی برای مشاهده‌ی یک دنباله دار در آسمان، بدون چشم مسلح بودند. حالا ظاهرا این فرصت پیش آمده است. دنباله دار عظیم اطلس در پایان ماه مه (11 خرداد) به نزدیک‌ترین فاصله از خورشید می‌رسد و در بهترین موقعیت برای مشاهده قرار می‌گیرد؛ البته از اواخر ماه آوریل هم تا حدی نزدیک می‌شود که قابل رصد باشد. آخرین بار، در سال 1997 بود که یک دنباله دار نورانی به نام Hale-Bopp در نیمکره شمالی، بدون تلسکوپ رویت شد.

مشاهده دنباله‌دارها در آسمان شب، پیشینه‌ای چند هزار ساله دارد؛ اما این‌یکی با نام رسمی C-2019-Y4 Atlas برای نخستین بار در اوایل دی 1398 رصد شد؛ آن هم به وسیله سیستم هشدار برخورد سیارکی یا ATLAS که در هاوایی مستقر است. این سامانه برای شناسایی زودتر از موعد سیارک‌هایی طراحی شده که خیلی به زمین نزدیک می‌شوند؛ اما در این مورد خاص، یک دنباله دار عظیم را شکار کرد.

اخترشناسان، قُطر دنباله دار اطلس را پنج برابر سیاره مشتری و نصف خورشید برآورد کرده‌اند. در توضیح باید گفت دنباله‌دارها یک هسته جامد یخی دارند که قطرش بیشتر از چند کیلومتر نیست؛ اما مقادیر شگرفی از گاز و غبار را در اطراف خود پخش می‌کنند. حالا این ابر گازی دنباله دار اطلس، 720 هزار کیلومتر قطر دارد. اگر بخواهیم مقایسه کنیم، قطر مشتری حدود 140 هزار کیلومتر و قطر خورشید، نزدیک به 1.4 میلیون کیلومتر است.

قطر سیاره ما به 13 هزار کیلومتر هم نمی‌رسد؛ اما نباید نگران برخورد چنین دنباله دار عظیمی باشیم. زیرا وقتی از نزدیک شدن صحبت می‌کنیم، منظورمان در مقیاس کیهانی است و اطلس از فاصله 116 میلیون کیلومتری، گذری بی‌خطر از کنار زمین خواهد داشت.

ویدیو

هم‌اکنون نیز دنباله دار اطلس که از مدار مریخ عبور می‌کند، نورانی‌تر از حد انتظار و قابل مشاهده با دوربین دوچشمی است. در واقع از ماه فوریه تا مارس، حدود 4000 برابر روشن‌تر شده؛ اما علت سبز بودن آن چیست؟ آن‌طور که «دنیل بران» اخترشناس از دانشگاه ناتینگهام ترنت توضیح می‌دهد:

مشاهده رنگ سبز در اطراف اطلس، ناشی از کربن دو-اتمی است؛ مولکولی که در دنباله‌دارها وجود دارد و باعث تابش نور سبز زیبایی در فضای نزدیک به خلا می‌شود.

گمانه‌زنی‌هایی در بین دانشمندان مطرح شده که شاید اطلس، با دنباله دار عظیم 1844 نسبت داشته باشد. هر دوی آن‌ها خط سیر مشابهی دارند و ظاهرا از یک دنباله دار بزرگ‌تر جدا افتاده‌اند که در آغاز شکل‌گیری منظومه شمسی، زاده شده بود.

دنباله دار اطلس در بامداد روز یازدهم خرداد، در پیک روشنایی خواهد بود

همان‌طور که گفته شد، به هیچ‌وجه احتمال برخورد دنباله دار اطلس به زمین وجود ندارد؛ اما به گفته‌ی ناسا، سیاره ما در عصر برنز (Bronze Age) بارها مورد اصابت سیارک و دنباله‌دارها قرار گرفته است. مدل‌سازی‌های انجام شده، 25 برخورد را در 5000 سال گذشته نشان می‌دهند.

برخی از متخصصان، نزدیک شدن این دنباله دار را در بحبوحه شیوع کرونا به فال نیک می‌گیرند؛ با این امیدواری که تماشای چند هفته‌ای آن در آسمان شب، تا حدی توجهات را از این بحران جهانی دور کند.

خط سیر دنباله دار اطلس در منظومه شمسی

ویدیو

انجمن رمان نویسی