ماهی مرکب می‌تواند ژنتیک خود را دست‌کاری کند!

MacTavish · 30/3/20

ماهی مرکب نوعی آبزی شگفت‌انگیز است که بر اساس تازه‌ترین اکتشافات دانشمندان، توانایی ویرایش ویژگی‌های ژنتیکی و آر ان ای (RNA) خود را دارد؛ در ادامه به بررسی این قابلیت منحصر به فرد خواهیم پرداخت.

ماهی مرکب توانایی رستکاری ژنتیک و ویرایش آر ان ای (RNA) خود را دارد؛ اخیرا محققان دریافتند که این نوع آبزیان قابلیت منحصر به فردی دارند که در نوع خود شگفت‌انگیز است. در ادامه با ما همراه باشید.

ویرایش آر ان ای در ماهی مرکب
به بیان دقیق‌تر، محققان کشف کرده‌اند که حتی پس از خروج آر ان ای ماهی‌های مرکب از هسته سلول‌ها، این جانداران توانایی ویرایش اطلاعات ژنتیکی مورد نظر را دارند.

برای درک بهتر این موضوع، باید در ابتدا توجه داشته باشیم که ژن‌ها در انسان به غیر از زمانی که برای انتقال به نسل بعدی ترکیب می‌شوند، تغییرناپذیر هستند. این پدیده برای پیام رسان‌های آر ان ای (mRNA) هم صادق است؛ این پیام‌رسان‌ها پس از خواندن اطلاعات دی ان ای ما، پیام‌های کوچکی به شکل آر ان ای را تولید می‌کنند که پس از خروج از هسته سلول، به مابقی این ارگانیسم کوچک می‌گوید که چه نوع پروتئین‌هایی را تولید کنند.

همان‌طور که اشاره شد، اطلاعات کلی دانشمندان نشان می‌دهند که خروج آر ان ای از هسته سلول ویرایش ژنتیکی پیام مورد نظر را غیرممکن می‌کند، اما همان‌طور که تحقیقات اخیر در موردماهی مرکب نشان داده، در سلول‌های عصبی این آبزی چنین پدیده‌ای رخ نمی‌دهد و ویرایش آر ان ای در خارج از هسته هم امکان‌پذیر است.

ژنتیک شناس موسسه غیرانتفاعی آزمایشگاه زیست شناسی دریایی آمریکا (MBL)، جاشوا روزنتال (Joshua Rosenthal) در این رابـ*ـطه می‌گوید که با بررسی نمونه‌هایی از سلول‌های اعصاب ماهی‌های مرکب مذکر و بالغ، دیده شد که در حاشیه هسته سلول عمل ویرایش اطلاعات ژنتیکی رخ می‌دهد و این نوع از دست‌کاری ژنتیکی روش زندگی ماهی مرکب را منحصر به فرد می‌کند.

دست‌کاری آر ان ای در قسمتی از فضای بیرونی هسته سلول با نام اکسون (axon) رخ می‌دهد و از این طریق، ماهی مرکب توانایی شگفت‌انگیزی در کنترل پروتئین‌های تولید شده توسط سلول‌ها را دارد. بر طبق یافته‌های تحقیقات روزنتال و تیمش گفته شده که این نوع آبزی اولین موجودی به شمار می‌رود که می‌تواند ژنتیک خود را به این شکل ویرایش کند.

ماهی مرکب می‌تواند ژنتیک خود را دست‌کاری کند!

با توجه به تصویر بالا، ویرایش آر ان ای در قسمت ساقه مانند سلول‌های عصبی رخ می‌دهد

البته این اولین باری نیست که ماهی مرکب توانایی‌های شگفت‌انگیز ژنتیکی خود را به رخ ما می‌کشد؛ در سال 2015 تیم دیگری در MBL کشف کرد که آبزی مورد نظر می‌تواند ویرایش ژنتیکی پیام‌رسان آر ان ای در داخل هسته سلول‌های خود را با حجمی چند برابر آنچه در انسان‌ها مشاهده شده، انجام دهد. در آن زمان تصور می‌شد که این اتفاق شگفت‌انگیز تنها در داخل هسته سلول رخ می‌دهد، اما بررسی‌های جدیدتر تیم روزنتال نشان داد که ماهی مرکب می‌تواند داخل و خارج از هسته سلول‌ها به دست‌کاری ژنتیکی بپردازد و این‌طور که به نظر می‌رسد، ویرایش انجام شده در قسمت اکسون به مراتب بیشتر است.

اما دلیل انجام چنین کاری چیست؟ چرا ماهی مرکب mRNA خود را با این شدت و به این شکل دست‌کاری می‌کند؟

دانشمندان با وجود ناتوانی در فراهم کردن پاسخ دقیقی برای این سوال‌ها، نظریه‌های جالبی را مطرح کرده‌اند؛ هشت‌پا هم مثل ماهی مرکب می‌تواند پروتئین‌های سیستم عصبی خود را با ویرایش آر ان ای، به شکلی متنوع تولید کند. به نظر می‌رسد که چنین قابلیتی باعث می‌شود که آبزیان مورد نظر از سایر همنوعان بدون مهره خود باهوش‌تر باشند.

همچنین بخوانید:

سومین نوزاد مهندسی ژنتیکی شده جهان در چین به دنیا آمد

البته این‌چنین نظریه‌هایی هنوز نیازمند بررسی‌های بیشتری هستند، اما انتظار می‌رود که در مراحل بعدی، تحقیقات دقیق‌تر ماهیت مکانیسم‌های ژنتیکی اکسون سلول‌های عصبی را برای دانشمندان آشکار کرده و با تعمیم دادن نتایج به سیستم عصبی انسان، بتوان درمان‌های نوین و شگفت‌انگیزی را برای مشکلات عصبی مرتبط با اکسون سلول‌ها پیدا کرد.

نتایج تحقیقات روزنتال و تیمش در ژورنال “Nucleic Acids Research” منتشر شده است.

انجمن رمان نویسی