مردانی که بر ماه قدم گذاشتند

MacTavish · 20/2/20

بیست و هشتم دی ماه سه سال گذشته «یوجین سرنان» (Eugene Cernan) آخرین فضانوردی که روی ماه قدم گذاشته بود، در سن هشتاد و دو سالگی در گذشت. با درگذشت او حالا دیگر تنها شش نفر از ۱۲ نفری که در جریان برنامه آپولوی ناسا بیش از چهار دهه پیش روی ماه فرود آمده بودند باقی مانده اند.

سفر تاریخی این فضانوردان به ماه در فاصله سه سال بین سال‌های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۲ رخ داد. در طول آن سال ها، شش ماموریت فضاپیمای «آپولو» به ماه با موفقیت انجام شد که آخرین ماموریت مربوط به آپولو ۱۷ در ۱۹۷۲ بود. از بین این ۱۲ نفر، شش نفر را به نمایندگی از هر کدام از شش سفر فضایی به ماه با هم مرور می‌کنیم.

یوجین سرنان (Eugene Cernan)

آپولو ۱۷

«یوجین سرنان» یا آن طور که مشهورتر بود «جین سرنان» که اخیرا درگذشت، یازدهمین نفری بود که روی ماه گام گذاشت، اما دوازدهمین و آخرین فضانوردی بود که با شن‌های خاکستری قمر دوست داشتنی زمین خداحافظی می‌کرد. سرنان مانند خیلی دیگر از فضانوردان نسل اولی، خلبان نیروی دریایی بود و جزء سومین دسته از فضانوردان جدید ناسا بود که برای برنامه‌های جمینای و آپولو آموزش می‌دیدند.

او برای اولین بار با جمینای ۹ روانه فضا شد که در نهایت ماموریتی ناموفق بود. سپس به همراه آپولو ۱۰ برای نخستین بار به مدار ماه رفت و به همراه باقی خدمه عملیات فرود روی ماه را تمرین کرد. از این نظر او تنها کسی بود که دو بار روی ماه فرود آمد. سرنان در ۱۹۷۲ به همراه «آپولو ۱۷» برای آخرین بار به ماه رفت و در ۱۳ دسامبر همان سال هم برای همیشه با ماه خداحافظی کرد. او چند سال بعد از نیروی دریایی و سپس ناسا بازنشسته شد. شرکتی در حوزه هواوفضا تاسیس کرد و خاطراتش را تحت عنوان آخرین نفر روی ماه به چاپ رساند. او و نیل آرمسترانگ از جمله مدافعین سرسخت برنامه «کنستالیشن» ناسا بودند که یکی از اهدافش بازگرداندن انسان به ماه بود، اما در نهایت توسط اوباما لغو شد.

نیل آرمسترانگ (Neil Armstrong)

آپولو ۱۱

«آرمسترانگ» نخستین و مشهورترین فضانوردی بود که بر ماه قدم گذاشت. زمانی در جنگ کره، خلبان نیروی دریایی بود. او تنها سه سال در نیروی دریایی ماند و پس از خروج از ارتش به دانشگاه برگشت تا مدرک کارشناسی خود را در رشته هواوفضا بگیرد. آرمسترانگ خیلی زود به عنوان خلبان آزمایشی به «NACA» (کمیته رایزنی ملی هوانوردی آمریکا) ملحق شد. همان سازمانی که بعد‌ها از خاکستر آن ناسا به وجود آمد.

آرمسترانگ در ۱۹۶۲ به عنوان فضانورد در ناسا پذیرفته شد و چهار سال پس از آن با ماموریت «جمینای ۸» (Gemini ۸) به فضا رفت. سپس به همراه «باز آلدرین» (Buzzs Aldrin) با «آپولوی ۱۱» بر سطح ماه نشست و برای اولین بار بر شن‌های سفید قمر زمین قدم گذاشت تا به قول خودش گام کوچکی برای خودش و گام بزرگی برای بشریت برداشته باشد.

او بعد‌ها جایی گفته بود خلبان‌ها از قدم زدن لـ*ـذت نمی‌برند. خلبان‌ها عاشق پروازند و افتخارشان در فرود‌های موفق است نه خارج شدن از وسیله‌ای که با آن پرواز می‌کنند. او در ۱۹۷۱ از ناسا استعفا داد و به دور از هیاهوی رسانه‌ای به تدریس در دانشگاه «سین سینتی» در اوهایو مشغول شد. آرمسترانگ سرانجام در سال ۲۰۱۲ در سن هشتاد و دو سالگی دار فانی را وداع گفت.

آلن شپرد (Alan Shepard)

آپولو ۱۴

اولین آمریکایی و اولین انسانی بود که در جریان برنامه «مرکوری» به فضا رفت و در چهل و هفت سالگی، مسن‌ترین فضانوردی بود که روی ماه قدم می‌گذاشت. او یکی از خلبانان سرد و گرم کشیده نیروی دریایی بود که در ۱۹۵۹ به همراه ۳۴ نفر دیگر به عنوان اولین دسته از فضانوردان انتخابی به ناسا پیوست و در برنامه‌های مرکوری شرکت کرد. شپرد اولین آمریکایی بود که به همراه فضاپیمای «فریدم ۷» در ماموریت «مرکوری رد استون ۳» (Mercury-Redstone۳) به مدار زمین پرتاب شد.

در پرتاب فضایی شوروی پیش دستی کرد و «یوری گاگارین» را زودتر به مدار زمین فرستاد. به این ترتیب شپرد که تقریبا یک ماه پس از گاگارین به فضا پرتاب می‌شد، دومین فضانورد دنیا بود که خود را به مدار زمین می‌رساند. پس از بازگشت، شپرد به دلیل بروز مشکلی در گوش داخلی اش از برنامه جمیای ناسا جا ماند. با این که سرانجام پس از درمان به فرماندهی «آپولو ۱۴» انتخاب شد و به عنوان پنجمین فرد بر سطح ماه قدم گذاشت.

دقیق‌ترین فرود برنامه آپولو روی ماه به نام او ثبت شده است و اقدامش در پرتاب چند توپ گلف در سطح ماه در آن سال‌ها شهرت زیادی برای او به همراه داشت. شپرد پیش و پس از سفر خود به ماه رییس اداره فضانوردی ناسا بود. او در ۱۹۷۴ بازنشسته شد و خود را به تجارت مشغول کرد. شپرد در اواخر عمر خود سرطان خون گرفت و در نهایت در ۱۹۹۸ در سن هفتاد و هشت سالگی درگذشت.

جان یانگ (John Young)

آپولو ۱۶

قدیمی‌ترین و یکی از پرکارترین فضانوردان ناسا که برای ۴۲ سال در این سازمان به کار مشغول بود. یانگ در ۱۹۶۵ به همراه «جمینای ۳» برای اولین بار به فضا رفت و در طول این ماموریت به طور محرمانه، ساندویچی را با خود به فضا برد که عصبانیت شدید ناسا را به دنبال داشت. با این حال او در جریان «جمینای ۱۰» مجددا به مدار زمین فرستاده شد. او با «آپولو ۱۰» به مدار ماه رفت و سپس به عنوان فرمانده «آپولو ۱۶» بر سطح ماه فرود آمد.

پس از بازگشت از ماه، جای آلن شپرد را به عنوان رییس اداره فضانوردان ناسا گرفت و در ادامه دو بار دیگر با شاتل فضایی به فضا رفت تا به این ترتیب رکورد سفر‌های فضایی خود را به هفت سفر برساند.

یانگ پس از ۴۲ سال در سال ۲۰۰۴ در سن هفتاد و چهل سالگی از ناسا بازنشسته شد. با این حال همچنان به نقش مشاوره‌ای خود برای این سازمان ادامه داد. او اکنون با ۸۶ سال سن، پرافتخارترین فضانورد ناسا است.

آلن بین (Alan Bean)

آپولو ۱۲

فضانوردی هنرمند یا هنرمندی فضانورد شاید بهترین لقب برای «آلن بین» باشد. او چهارمین نفری بود که بر ماه گام گذاشت و همچنین فرمانده ماموریت دوم ایستگاه فضایی «اسکای لـ*ـب» آمریکا در ۱۹۷۲ بود. بین قصد داشت در سطح ماه برای اولین بار سلفی دو نفره‌ای از خودش و همکارش پت کونراد (Pete Conrad) بگیرد. با این حال آن‌ها موفق نشدند تایمر دوربین عکاسی را در میان ابزار خود پیدا کنند و این عکس دو نفره هیچ وقت گرفته نشد.

او پس از بازگشت، نقاشی بر پایه ایده این عکس کشید و نامش را عکسی که ما هیچ وقت نگرفتیم، گذاشت. او در طول دوران خدمت و پس از آن، خودش را به نقاشی فضانوردان و سفینه‌های فضایی مشغول کرد و تا به حال چندین نمایشگاه از این نقاشی‌ها برگزار کرده است.

دیوید اسکات (David Scott)

آپولو ۱۵

خلبان نیروی هوایی و همراه نیل آرمسترانگ در جریان ماموریت جمینای ۸ که فرماندهی ماموریت «آپولو ۹» را هم بر عهده داشت. او در ۱۹۷۱ با «آپولو ۱۵» به ماه رفت. آپولو ۱۵ اولین ماموریت ماه بود که در نزدیکی کوه‌های این قمر فرود می‌آمد. او و همراهش ۱۸ ساعت در سطح ماه بودند و برای اولین بار خودروی ماه نورد را روی شن‌های قمر زمین آزمایش کردند.

اسکات در جریان این ماموریت به صورت غیرمجاز با خودش چند تمبر پستی برده بود و قصد داشت پس از بازگشت آن‌ها را بفروشد. ناسا تا پیش از این ماموریت، اهمیتی به این مسائل نمی‌داد، اما توجه افکار عمومی، این سازمان را به واکنش واداشت و اسکات در نتیجه اقدام تنبیهی پس از بازگشت، برای همیشه از پرواز محروم شد. او از ناسا بازنشسته شد و در طول سال‌های بعد به عنوان مشاور برای بسیاری از فیلم‌های سینمایی و مستند‌های فضایی فعال بود.