آداب و رسوم استان قزوین در ایام نوروز

SAEEDEH.T · 11/2/20

پیشینه درخشان فرهنگی و هنری، مهاجرت پذیری، تنوع ایلات و داشتن روحیه شاد و طنز پرداز اهالی قزوین سبب شده تا استان قزوین آداب و رسوم متفاوتی نسبت به سایر استان‌های کشور داشته باشد، این در حالی است که مهاجر پذیر بودن قزوین تا حد زیادی آداب و رسوم استان‌های دیگر کشور را به این استان وارد کرده است.

از جمله آداب و رسوم خاص و ویژه استان قزوین در ایام عید نوروز می‌توان به نوروز خوانی و کوسه گلین، سمنو پزان، پنجاه بدر و مراسم چهارشنبه آخرسال که به آن کله چهارشنبه نیز گفته می‌شود، اشاره کرد.

کله چهارشنبه یکی از آداب و رسوم مردم قزوین می باشد

چهارشنبه سوری یا کله چهارشنبه
مراسم کله چهارشنبه یکی از آداب و رسوم قدیمی و پرنشاط مردم قزوین به شمار می‌رود که در نقاط دیگر کشور نیز مرسوم است، در جشن کله چهارشنبه برنامه‌ها و بازی‌های بسیار متنوعی انجام می‌شود که از جمله آن می‌توان به قاشق‌زنی، بخت‌گشایی، فالگوش‌نشینی، کوزه شکستن و فال گرفتن اشاره کرد.
چهارشنبه آخر هرسال خانواده‌های قزوینی کنار یکدیگر جمع می شوند و با برپا کردن آتش به جشن ‌و پایکوبی می پردازند.

نوروز خوانی و کوسه گلین
نوروز خوانی و کوسه گلین از دیگر آداب و رسوم مردم قزوین در نزدیکی ایام عید نوروز است، نوروز خوانی و کوسه گلین به مراسمی گفته می‌شود که در آن تعدادی از افراد از روستا‌ها به شهر می‌آیند و ترانه‌های کوتاه با مضمون سال نو می‌خوانند و از این طریق از مردم شهر مژدگانی فرا رسیدن بهار را دریافت می‌کنند، به مراسم نوروز‌خوانی، نوروز نثار یا نوروزنو سال نیز گفته می‌شود.

در مراسم نوروز‌خوانی افرادی با جامه سرخ، کلاه بوقی، چهره ‌سیاه کرده و زنگوله به پا به محله‌های مختلف قزوین رفته و با دست افشانی، پایکوبی و ترانه‌خوانی مژده رسیدن بهار را به قزوینیان می‌دهند، مردم قزوین بخشیدن پول و شیرینی به آنان را خوش‌شگون دانسته و از آن‌ها با دادن هدایایی استقبال می‌کنند.

سمنو پزان از آیین و سنت‌های بسیار اصیل قزوین است

سمنو پزان
سمنو پزان از آیین و سنت‌های بسیار اصیل قزوین به شمار می‌رود، این مراسم توسط بانوان به صورت گروهی و دسته جمعی انجام می‌شود، مراسم سمنو پزان به دلیل مدت زمانی که برای پخت سمنو طول می‌کشد سرشار از اعتقادات معنوی و مذهبی است، بانوان قزوینی در این مراسم علاوه بر پخت سمنو مجلس دعا خوانی و روزه نیز برپا می کنند.

پنجاه بدر
علاوه بر آیین سیزده نوروز که مردم تمام ایران به جشن و شادمانی می‌پردازند و به طبیعت پناه می‌برند، مردم قزوین 19 اردیبهشت هر سال همانند سیزده فرودین یا همان سیزده‌بدر به صحرا و طبیعت رفته و از خدا طلب باران می‌کنند، به این مراسم ویژه مردم قزوین پنجاه بدر گفته می‌شود.
مراسم پنجاه بدر در محوطه مصلای محله راه ری و در میان باغ‌های سنتی و باغستان‌های قزوین انجام می شود، شکرگذاری، خواندن نماز باران و دعا از جمله برنامه‌های پنجاه‌بدر به شمار می‌رود.

جشن سیزده تیرماه
جشن سیزده تیرماه هرسال در قزوین برگزار می‌شود و همان جشن تیرگان ایران باستان است، جشن تیرگان به مراسمی گفته می‌شود که در آن شخصی که به عنوان فرد خوش قدم شناخته می‌شود، صبح زود به خانه دعوت شده تا با یک تکه چوب به کیسه‌های گندم، آرد و حبوبات بزند، تا به اصلاح خانه پر برکت شود.

همچنین فرد خوش قدم با همان تکه چوب به صورت نمادین اعضای خانواده را زده تا در طول سال سلامت بمانند، در طول اجرای این مراسم هیچ‌کس حق صحبت کردن و حرف زدن را نداشته و اگر کسی حرف بزند جریمه می‌شود، گفتنی است در شب تیرماه سیزده مراسم شال‌اندازی نیز انجام می‌شود.

جشن‌های برداشت محصولات کشاورزی
از جمله جشن‌های برداشت محصولات در استان قزوین می‌توان به جشن فندوق چین در رودبار شهرستان و الموت ، جشن انار در بوئین‌زهرا و تارم ، جشن گندم در شهرستان آوج وجشن انگور در شهر قزوین و شهرستان تاکستان اشاره کرد، که هر سال در زمان برداشت محصولات برگزار می‌شوند.

چوب جنگ و کشتی پهلو به پهلو
چوب جنگ و کشتی پهلو به پهلو از جمله آداب و رسوم استان قزوین است که در مجالس عروسی و جشن‌های به عنوان سرگرمی و بازی محلی برگزار می‌شود، چوب جنگ در بیشتر روستا‌های استان قزوین یکی از اصلی‌ترین سرگرمی‌هایی بوده که در روز عروسی انجام می‌شود.
در مراسم چوب جنگ جوانان با به دست گرفتن تکه چوبی به رقص و پایکوبی پرداخته و به صورت نمایشی با یکدیگر مبارزه می‌کنند.